1. Republika e Shqiperise
Universiteti I Tiranes
Dega: Gjeografi
Lenda: Gjeografi Politike
Detyrë kursi
Tema:E ardhmja e Bashkimit Evropian
Punoi: Pranoi:
Ekloida Bengu Prof.as.Erka Caro
Tirane, 2017
2. E ardhmja e Bashkimit Europian
Bashkimi Europian është një bashkësi e disa shteteve evropiane e themeluar me qëllim
lirinë e qarkullimit të mallrave. Ky bashkim ndodhi gjashte dekada me pare pra, pas
përfundimit të luftës se II Botërore ku lindi nevoja e mposhtjes së forcave nacionaliste
me objektivin kryesor dhe të vetëm në atë kohë rimëkëmbjën dhë jetëzimin politik,
ekonomik e social të kontinentit të vjetër, por këtë herë si një i vetëm. Në fillim të
themelimit ky union përbëhëj nga një numër i vogël shtetesh si: Gjermania, Franca, Italia,
Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu. Gurin e themelit të këtoj unioni e vendosi Ministri
i Jashtëm Francez, Robert Schuman në deklaratën e tij të 9-majit të 1950 në të cilën ai
parashtroi idenë e përpunuar më parë me Joan Monnet për bashkimin e industrive
evropiane të qymyrit dhe të celikut. Ky union me kalimin e viteve vazhdoi të zgjerohet
sidomos, pas shperberjes se Bashkimit Sovjetik.
Me rritjen fizike të unionit janë rritur e kanë ndryshuar edhe qellimet, ojektivat, e
natyrisht jane shtuar edhe arritjet e tij. Disa nga arritjet më të rëndësishme janë: tregu i
përbashkët, unioni doganor dhe valuta e përbashkët. Pra, BE-ja, si organizata më e
zhvilluar rajonale në nivel global është shëmbulli më i mirë i integrimit mes popujve të
cilët thellë janë ende konservativ. Nisur për shkaqe sigurie para se gjithash, Bashkimi
Evropian , si shembulli më i mirë i integrimit ekonomik rajonal në historinë e zhvillimit
botëror, ka rol kuc në krizën financiare globale dhe krizën e euros të vitit 2012, prandaj
vështirë që do të shijojë ditë më të mira se sa që kishte shijuar deri më sot. Kriza aktuale e
BE-së është duke pasur ndikim të madh në Shtetet Anëtare, sepse është Eurozona ajo që
mbërthen shtetet me nivel të ndryshëm të zhvillimit ekonomik nën një valutë të
përbashkët. Ndërkohë, gjeografia e Evropës sqaron mirë këto diferenca: shtetet e jugut
kanë kosto të madhe të kapitalit dhe kapacitet gjenerues të ulët të tij, nderkohe që shtetet
e veriut përjetojnë të kundërtën.Gjithmonë kur ka kriza, problemet bëhen edhe më të
theksuara dhe më vështirë të zgjidhshme. Zgjidhjet e problemeve bëhen edhe më të
vështira, në mos të pamundura, kur dihet larmishmëria e BE-së. Ndër të tjera: janë 24
gjuhë në 27 shtetet anëtare të BE-së, sistemet e ndryshme politike, juridike, sociale,
ekonomike, kulturore e arsimore, mosgatishmëria e administratave të vendeve të BE-së
për të pranuar qytetarë të vendeve tjera, pa marrë parasysh që traktatet e BE-së e
mundësojnë një gjë të tillë, nxit pengesa të ndryshme ndërshtetërore, dhe së fundi grupet
3. e ndryshme të së djathtës ekstreme si penguese të kozmopolitizimit evropian nxisin në
këtë mënyrë një sërë problemesh.
Njëra nga temat më aktuale në BE është problemi i migracionit. Luftimet në lindjen e
mesme dhe Ukrainë, në Afrikën Veriore, kriza në shtetet e jugut të BE-së, ashtu sikurse
kriza në tërë Evropën Juglindore, sulmet e aty-këtushme, por të rënda, të fanatikëve
islamikë nëpër qendra të ndryshme të BE-së, kanë shkuar deri aty sa një numër në rritje i
qytetarëve të BE-së mendon që njerëz nga kultura të ndryshme janë duke kërcënuar
identitetet kombëtare dhe jetën e tyre. Lindja e lëvizjes PEGIDA, e cila kundërshton
“islamizimin” e Gjermanisë, sulmi terrorist në Paris, si dhe sulme të tjera, vunë theksin te
myslimanët. Por, frika dhe mosbesimi i Evropianëve ndaj të “huajve” është një fenomen
shumë më i madh, i cili shkon përtej çështjes së dhunës së lidhur me Islamin. Pra, ajo
çfarë është duke ndodhur në Evropë është rilindja e nacionalizmit në Francë me në krye
Le Pen-in, Itali me në krye Bepegrillon, Greqi me në krye Syrizan e në vende të tjera të
cilët mbështesin fortë kundërshtinë ndaj emigrantëve. Po, jo vetëm kjo janë disa faktorë
që kanë filluar ta lëkundin seriozisht projektin Evropian:
Faktori i parë natyrisht që lidhet me krizën ekonomike që e ka përfshirë Bashkimin
Evropian. Përderisa ekonomia shënonte rritje dhe siguronte prosperitet, shumë njerëz,
duke ditur që shumica do të kenë vende pune dhe fëmijët e tyre do të kenë jetë më të mirë
se prindërit e tyre, me lehtësi e pranonin bartjen e përgjegjësive kombëtare nga
sovraniteti nacional te institucionet supernacionale. Por, meqë prosperiteti në Evropë nuk
është më i sigurt, kjo ka shtyrë shumë evropian të kenë mendime tjera për Bashkimin
Evropian. Rënia ekonomike shpie drejt edhe drejt krizës së përfaqësimit, sepse një numër
qytetarësh në rritje nuk ndihet i përfaqësuar nga partitë politike, unionet apo institucione
tjera tradicionale.
Faktori i dytë është imigrimi. Kriza ekonomike është duke e dëmtuar rëndë kontinentin e
Evropës. Shtetet veriore janë duke e përballuar më lehtë këtë krizë se sa shtetet jugore me
mirëqenie më të dobët. Përvec kësaj, zgjerimi i BE-së në mes vë viteve të 2000-ta ka
hapur dyert e imigracionit nga vendet e ish-bllokut komunist. Si rezultat i kësaj, shtetet si
Gjermania, Mbretëria e Bashkuar dhe Holanda, janë duke u përballur me imigracion nga
shtetet jugore dhe lindore të BE-së. Azilkërkuesit e ikur nga luftërat në Lindjen e Mesme
4. arrijnë në Evropë, shumica e të cilëve janë myslimanë. Dhe, në situata të rënda, sidomos
gjatë krizave ekonomike, “të huajt“ lehtë bëhen viktimë e sulmeve nga grupime të
ndryshme të ekstremit të djathtë. P.sh. shpërfaqja e PEGIDA-s në Saksoni të Gjermanisë,
shtet ky federal në lindje të Gjermanisë me nivelin më të vogël të imigracionit, por me
papunësinë më të lartë në Gjermani, është rasti më tipik i rilindjes së nacionalizmave.
Faktori i tretë është integrimi. Shumë qeveri të shteteve anëtare të Bashkimit Evropian
veprojnë me idenë se imigrimi mund të ndihmojë BE-në në zvogëlimin e efekteve të
plakjes së popullsisë. Por, shumë shtete kanë vështirësi të integrojnë të sapoardhurit. Dhe,
si pasojë e procedurave të ngurta të shteteve të ndryshme, barrierave kulturore, shumë të
huaj e kanë shumë të vështirë ta ndjejnë vendin pranues si të tyrin. Dhe, duke patur
vështirësi në integrim, rrodhën pakënaqësitë qytetare si ajo në vitin 2005 në Francë. Vlen
të përmendet që edhe pse ka kaluar një dekadë e dy vite që nga viti 2005, situata ka
ndryshuar shumë pak sa i përket integrimit të qytetarëve të huaj në Francë apo gjetiu.
Duke u përballur me këto vështirësi grupe islamike janë duke i shfrytëzuar me sukses
rrjetet sociale për të joshur rininë e Evropës Perëndimore me prejardhje myslimane.
Nje tjeter pikë e rendësishme dhe shumë shqetësuese për Bashkimin Evropian është
Brexit-i ose dalja e Britanisë nga Bashkimi evropian. Kjo solli ndryshim dhe polemikë
brenda vetë unionit dhe ndryshim të rolit të shteteve. Gjermania superfiqizohet dhe ka
rolin kryesor në menaxhimin e euros. Pas Brexit-it pritej një Franx-it i cili do të
turbullonte akoma më shumë gjendjen dhe nuk do dihej më nëse do të ekzistonte më një
union. Megjithëse, ky union nuk e ka më atë fuqinë e dikurshme ai ende qëndron,por dita
ditës e më shumë radhetoskeptikëve po rriten dhe nuk dihet se sa jetëgjatë do të jet e eur
me situatën aktuale kë ky union.
5. Literatura
15 Pyetje per Bashkimin Evropian, Tirane,2015
Canaj Erjona,Historiku i bashkimit Evropian
Kelmendi Jeton,Misionet e Bashkimit Evropian dhe NATO-s konkuruese dhe
bashkepunuese
Lequense Christian, Institucionet e Bashkimit Evropian, Botimi i 5-të
