National targets under the Protocol on Water and Health The 7th MEETING OF THE STEERING COMMITTEE OF THE NATIONAL POLICY DIALOGUE IN WATER SECTOR OF AZERBAIJAN 4 July 2018, Baku The objective of the meeting was to discuss the key issues in the development of the national water policy and the status of ongoing activities within the EUWI+ project in Azerbaijan. The meeting also served as a platform for strengthening of synergies with other international projects implemented in Azerbaijan

1. Dr.Leyla Tağızadə - layihənin rəhbəri
Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi
4 iyul 2018 -ci il Bakı, Azərbaycan
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI
Su və Sağlamlıq Protokolu çərçivəsində
Milli hədəflərin təqdimatı

2. BMT tərəfindən bəşəriyyət qarşısında qoyulmuş Davamlı İnkişaf Məqsədləri ilə əlaqədar,
Azərbaycan dövləti tərəfindən
“Transsərhəd su axınları və beynəlxalq göllərin qorunması və istifadəsi” Konvensiyası
2000-ci ildə :
Su və Sağlamlıq Protokolu 2002-ci il ratifikasiya olunub
Ölkədə Su və Sağlamlıq Protokolunun həyata keçirilməsində məqsədli göstəricilər təyin
olunmuşdur.

3. Azərbaycanda Protokolun təsdiq olunduğu vaxtdan hazırki müddətə kimi Davamlı
İnkişaf Məqsədlərinin həyata keçirilməsinə imkan yaradan bəzi konkret addımlar
atılıb:
 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Höküməti tərəfindən ekoloji kontekstə uyğun
olaraq «Ölkənin dayanaqlı sosial-iqtisadi inkişafına dair Milli Proqram»ı qəbul olundu.
Həmin Proqramın bir hissəsi bütövlükdə su siyasətinə həsr olunub. Buna müvafiq
olaraq ölkənin hər bir sakini təhlükəsiz və keyfiyətli içməli su ilə təmin olunmalıdır.
 Cəmiyyətin bütün istiqamətlərinin sürətlə inkişafı Azərbaycan Dövlətinin
fəaliyyətində əhəmiyyətli yer tutur. Dövlətin su siyasətinin məqsədi əhalinin
ehtiyaclarını ödəməklə yanaşı ətraf mühitin qorunmasını və yaşayış üçün
yararlığını təmin etməkdir. Bununla bərabər, əsas prinsiplərdən biri də gələcək
nəsillərin və digər dövlətlərin də yararlı ətraf mühitə olan hüquqlarının
pozulmamasından ibarətdir.

4. Milli Proqramlar qəbul edilən zaman, beynəlxalq təşkilatların təcrübəsi, beynəlxalq
konvensiyalar tərəfindən qoyulmuş məsələlər nəzərə alınıb. Ölkənin yaşayış şəraitinə
əsaslanaraq, normativ xarakterli aktlar qəbul edilib. Milli Proqramları qəbul etməzdən
əvvəl layihələr ictimaiyətin o cümlədən qeyri-dövlət təşkilatların müzakirəsinə çıxarılıb
Proqramların əsas məqsədləri aşağıdakılardır:
 ölkənin iqtisadiyyatının diversifikasiyası və dünya iqtisadiyyatı sistemi ilə birləşməsi;
 növbəti illərdə infrastrukturun təkmilləşməsi, kommunal xidmətlərin və əhalinin həyat
tərzinin yüksəlməsi.

5. Dövlət və sahəvi proqramlarda qeyd olunmuş nəticələr, həmçinin su sektorunda olan
problemlər ilə bağlı beynəlxalq və milli layihələrdə nəzərdə tutulmuş məqsədlər,
aşağıda qeyd edilənlərin əldə olunmasına kömək edir:
 milli və yerli məqsədli göstəricilərin müəyyənləşdirilməsinə;
 həmçinin bu göstəricilər bütün əhalinin içməli su və sanitariya ilə təmin
olunmasına dair müvafiq tədbirlərin inkişafına təkan verir.

6. Müstəqillik illərində Azərbaycanda müxtəlif sahələrdə çalışan ictimai birliklər, fondlar və
digər qeyri-hökümət təşkilatlarından ibarət qeyri-hökümət sektoru yaradılıb.
Ölkədə «Azərbaycan Respublikası qeyri-hökümət təşkilatlarının dövlət dəstək Konsepsiya»sı
təsdiq edilib.
Azərbaycanda qeyri-hökümət təşkilatları aşağıdakı tədbirləri yerinə yetirir:
su sektorunda olan problemlər haqqında ictimaiyyətin məlumatlandırılması;
su resurslarının qorunması üzrə hüquqi və qanuni aspektlərini izah edir (bülleten, bukletlər,
mətbuatda çıxışlar və treninqlərin keçirilməsi);
Həmçinin, təsdiq olunmuş beynəlxalq ekoloji konvensiyaların şərtlərinin yerinə yetirilməsi
üzrə müvafiq tərəflərin nümayəndələri, həmçinin, qeyri-dövlət təşkilatlarının iştrakı ilə işçi
qrupları yaradılıb

7. Azərbaycan ümumilikdə 2020-ci ilə kimi prioritet istiqamətlərini müəyyən edən
“ Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” inkişaf konsepsiyası hazırlanmışdır.
Ekologiya və Təbii Sərvətlər və Səhiyyə nazirlikləri birgə Starteji Fəaliyyət Planları
hazırlanmışdır. Bu planda ətraf mühitin kefiyyətinin yaxşılaşdırılması üçün iqtisadi və
insan potensiallarının və müasir üsullarla idarə edilməsi, indiki və gələcək nəsillərin
rifahının yaxşılaşdırılmasını təmin edən, stimullaşdıran iqtisadi modellərin
texnologiyalarının istifadəsi, insan həyat fəaliyyətini təmin edə biləcək ekosistemlərinin
əsas istiqamətləri üzrə məqsədlərə çatmaq vəzifə olaraq qarşıya qoyulmuşdur.
Həmçinin, planlşdırılan hədəflərə nail olmaq məqsədi ilə qısa müddətli və uzun
müddətli prinsiblər qəbul edilmişdir. Belə ki, Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən yoluxucu
xəstəliklərin profilaktikası məqsədilə profilaktik tədbirlərin gücləndirilməsi işi qısa
müddətli plana daxil edilmişdir. 2015-2020-ci illərdə müvafiq tədbirlərin həyata
keçirilməsi isə sanitariya-epidemioloji xidmətin inkişafina nail olunacaqdır.

8. Su konvensiyasının “Su və sağlamlıq haqqında”
Protokoluna uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının
Məqsədli göstəricilər hazırlanaraq, işçi qrupu tərəfindən,
Respublika üzrə 20 məqsədli hədəflər hazırlanıb:
 insanların sağlamlığının və rifahının mühafizəsinə həm
fərdi, həm də kollektiv əsasda
 dayanıqlı inkişaf çərçivəsində su ekosisteminin mühafizəsi
 su ilə əlaqədar xətəliklərin qarşısının alınması, onların
yayılma dərəcəsinin məhdudlaşdırılması və azaldılması
Hədəflər hazırlanarkən, DİM-in 6.1 və 3 müddəalar
ümumləşdirilərək prioritet çərçivəsində öz əksini tapmışdır.

9. Respublikanın müxtəlif regionlarında məktəblilərin və kənd ərazilərində əhalinin suya
çıxışında coğrafi bərabərsizlik aşkar edilmişdir.
İşçi qrup tərəfindən «Su və Sağlamlıq Protokolu»nun məqsədli hədəflərinə:
 uşaqların su hüquqlarına mərhələlərlə müvəffəq olunması üçün, məktəblərdə içməli su,
sanitariya və gigiyenanın vəziyyətinin göstəriciləri:
 bu məqsədlə -respublikanın üç regionunda bu tədbirlərin ardıcıl olaraq planlaşdırılması aparılmış və il
ərzində Təhsil Nazirliyi və “Azərsu” ASC tərəfindən həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
 coğrafi qeyri-bərabərliyin aradan qaldırılması, şəhərlər və kənd əraziləri arasında
uyğunsuzluğun və boşluğun azaldılması üçün icra müddətləri göstərilməklə konkret
tədbirlər:
 Bu məqsədlə-respublikanın 5 regionunda Muğan-Şirvan qrup su kəmərinin bərpası istiqamətində işlər
yekunlaşdırılacaqdır ki, bu da öz növbəsində 121 kəndi su ilə təmin edəcəkdir, Sabirabad qrup su kəmərləri
28 kəndi, Hacıqabulda isə 44 kəndi su ilə təmin edəcəkdir.
 Coğrafi baxımdan daha uzaq olan kənd yaşayış məskənlərinin içməli su ilə təmin edilməsi üçün 260
subartezian quyusunun istifadəyə verilməsi üzrə işlər aparılır.
 2017-ci ilin martından etibarən “Azərsu” ASC tərəfindən respublikanın 28 regionunun 100 yaşayış
məntəqəsində su kəmərlərinin inşası və bərpa edilməsi, artezian və subartezian quyularının qazılması üzrə
işlərə başlanmışdır, 70 yaşayış məntəqəsində ETSN tərəfindən yerli sutəmizləyici qurğular quraşdırılmışdır.
 daxil edilmişdir

10. Diqqətinizə görə minnətdaram!
Dr.Leylaxanım Tağızadə
e-mail:leylatagizadeh@yahoo.com