3. Waarover hebben we het?
doen = hier = ambacht in diverse
vormen
waar te beginnen?
Google:
–zoekterm ‘ambacht’: 5,8 mio hits
–zoekterm ‘craftsmanship’: 52,2 mio hits
4.
5.
6. Ambacht in diverse vormen?
• “‘oorspronkelijk’”
• (+) gepercipieerd als zonder franjes of
nieuwigheden
• (-) gezien als oubollig, passé
• ‘hybride’*
• (+) gepercipieerd als nieuw, verfrissend,
origineel
• (-) gezien als niet-authentiek, frivool,
spielerei
* mengvorm met design, kunst, techniek, technologie, …
8. Factor tijd als dividing principle
– tijd om het métier door en door te leren
kennen;
– tijd om de techniek in de vingers (en het
hoofd) te krijgen;
– tijd is (onder de vorm van ervaring) –
naast talent – een sterk bepalende
factor in de transitie van ‘een ambacht’
naar ‘vakmanschap’ of ‘meesterschap’.
11. Evolutie van waardering
van ‘ambacht(sm/v/x)’?
Richard Sennett
duidt in het eye-
openende The
Craftsman (2008)
hoe de perceptie en
de waardering van
ambachten en
ambachtslui
doorheen de tijd is
geëvolueerd.
12. Griekse Oudheid
- Essentiële functie
- in de lokale gemeenschap,
- zowel naar productie toe
- als op het vlak van status.
13. Vroege
Middeleeuwen
- belangrijke functie
- overkoepeld door en streng
gereguleerd in (stedelijke)
gilden
- getypeerd door
verschillende leerstadia
(van gezel tot leermeester)
- mix van talent, (interesse)
en ervaring
- focus op het reproduceren
(imitatie) van meesterschap
(= kwaliteitscontrole)
- hoe hoger op de
werkplaatsladder, hoe meer
extra vaardigheden er
verwacht/aangeleerd
werden (bv.
ondernemerschap) –
gebaseerd op talent
14. Latere Middeleeuwen
- Groeiende negatieve
connotatie
- Ter bescherming van de
familie-naam, -eer en het
familiekapitaal verwachtten
meesters met aanzien
immers hoe langer hoe
meer dat hun zoon(s) het
ambacht en meesterschap
verderzetten, ongeacht hun
talent of interesse.
- Nodeloos te zeggen dat dit
tot een verlies van kwaliteit
leidde en op termijn tot
pejoratieve connotaties
verbonden met ambacht
(oneerlijk, half werk, niet
met de tijd mee, …).
15. Renaissance
- Meesterschap krijgt een
nieuwe betekenis.
- Het genius (genie) van de
Renaissance-meester tilt
gewone voorwerpen uit
boven hun gebruiksfunctie
en voegt er een esthetische
(en sociaal
onderscheidende) functie
aan toe.
- Deze combinatie van kunst
en ambacht tilt het aanzien
van dit soort vakmanschap
opnieuw op een hoger
niveau.
16. Waardering van
ambacht vandaag
- Positieve perceptie van het
‘eenvoudige’ ambacht
tijdens en na de Romantiek
bleef via de
volkskundebeoefening tot
in de 20e
eeuw positief
resoneren.
- In de 2e
helft van de 20e
eeuw worden ambachten in
toenemende mate opnieuw
negatief gepercipieerd
(oubollig, niet met de tijd
mee, bollenzakdoekniveau).
- Vanaf het begin van de 21e
eeuw helpen diy-trends, een
hernieuwd streven naar
oorspronkelijkheid en
duurzaamheid en de groei
van nieuwe technologieën
het ‘ambacht’ nieuw leven
in te blazen.
17. Waarde vs. waardering
• Ambachtelijk gemaakte producten
worden gepercipieerd (en vermarkt)
als authentiek, uniek en degelijk.
• Een deel van het publiek erkent dat,
is net op zoek naar die uniciteit, dat
maatwerk en is bereid de prijs
daarvoor te betalen.
• Een deel van het publiek kan men
enthousiasmeren voor het ambacht,
het métier, maar vindt de prijs te
19. Hybrid I: Robots
Wat is de link tussen
robots en
vakmanschap (als in:
ambachten)?
www.youtube.com/watch?v=Haz7rilcjHA
20. Hybrid II: 3D-printing
Hoe kan een
technologie als 3D-
printing van invloed
zijn op een ambacht,
op vakmanschap?
www.youtube.com/watch?v=cIKyIjz_hhk
21. Hybrid²
• Robot vs mens I en II (Timo Boll)
www.youtube.com/watch?v=lv6op2HHIu
• Robot vs mens III (zwaardvechter)
www.youtube.com/watch?v=O3XyDLbaU
22. Hoofd-hand-discussie
doen = enkel handen?
– nee: hoofd, hart én handen;
– kenniseconomie versus
ambachtelijkheid: probleem van
terminologie en perceptie, alsof
ambachtelijkheid over uitsluitend niet-
cognitieve skills zou gaan (en vice versa)
+ alsof enkel de handen betrokken
zouden zijn op tactiel vlak.
