Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
Was ist angesagt? (20)
Ähnlich wie Chchardi
Ähnlich wie Chchardi (20)
Mehr von Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune
Mehr von Aaptashri Ayurved & Panchakarma Clinic,Pune (20)
Chchardi
- 1. WELCOME
- 3. छद् + अदि • छद् - आच्छादन िरने • अदि - पिडा िरने • आमाशयातुन उस्लेशामुळॆ बाहेर िडणारे िदार्ि आमाशयाि व मुखाि आवॄत िरुन राहतात व सयािवेळी िवि शरीरात अदिन म्हणजे िीडा िरतात. या व्याचिि छर्दि म्हणतात.
- 4. वमन vs छर्दि औषिी द्रव्याच्या िहाय्याने चिकिसिेतील उिक्रम म्हणुन दोषाना मुखावाटॆ बाहेर िाढणॆ म्हणजे वमन दोषप्रिोिाने उसिन्न होणारी व व्याचििुिि
- 5. छर्दि प्रिार • वातज • पिसतज • िफज • ित्न्निातज • द्पवष्टार्ियोगज
- 6. िुविरुि •तािां हॄदुस्लेश िफप्रिेिॊ द्वेषोऽशने िैव र्ह िुविरुिं
- 7. रुि • अल्ि प्रमाणातील व्य्त होणारी िुविरुिे रुिावस्र्ेत अचिि मात्रेत व्य्त होतात.
- 8. वातज छदी हेतुिेवन महास्रोतिात वायु प्रिु पित उस्लेष िरुन सयांना उर्धविगतत प्राप्त ह्रदय, ममि प्रदेशी पिडा िरत मुखावाटॆ दोष बाहेर छदी हेतुिेवन िॄ श व्यत््तमर्धये व्यायाम, तीक्ष्ण औषिी, , उिवाि शोि, राग, भय हे हेतुिेवन
- 9. वातज छदी लक्षण हॄदिार्शवि पिडा, मुखशोष, शशर नाशभ शुल, िाि, स्वरभेद, तोद, तीव्र/बलवान उद्गार. छदी द्रव्य - िफ़े न, तछन्न, िॄ ष्ण वणाििे, िातळ, िषाय रिासमि
- 10. पिसतज छदी हेतुिेवन वाढलेले पिसत आमाशयात िंचित होऊन रिायनींमर्धये ििरुन उर्धविगतीने हृदय प्रदेशात पिडा िरत छदी हेतुिेवन अजीणि, िटू, अम्लरियु्त, उष्ण, पवदाही िदार्ाििे िेवन
- 11. पिसतज छदी लक्षण मुच्छाि,पििािा,मुखशोष,मुिाि-तालु-नेत्रप्रदेशी दाह,तम: प्रवेश,भ्रम, गलप्रदेशी दाह. छदी द्रव्य – िीत, हररत वा िुम वणाििे , ऊष्ण स्िशि, िातळ, तत्त रिासमि
- 12. िफज छदी हेतुिेवन िफ दोष प्रिु पित होऊन उर,शशर,ममि रिायनींमर्धये ििरुन आवृत होऊन छदी हेतुिेवन त्स्नग्ि, अततगुरु, आम, पवदाही अन्न िेवन. र्दविा झोिणे हा पवहारज हेतु
- 13. िफज छदी लक्षण तंद्रा, मुखमािुयि,िफप्रिेि,िंतोष,तनद्राचि्य,अरुचि,शरीरगौरव, वेदना िमी, वेगाच्यावेळी अंगावर रोमांि. छदी द्रव्य – त्स्नग्ि, घन,मिुरस्वादयु्त
- 14. ित्न्निातज छदी हेतुिेवन दोष प्रिु पित होऊन उर,शशर,ममि रिायनींमर्धये ििरुन आवृत होऊन छदी हेतुिेवन • र्हतिर व अर्हतिर आहारद्रव्यांिा पविार न िरता िेवन िरने, • आम अन्न िेवन िरने, • ॠतुंमर्धये पविरीतता येण्याने
- 15. ित्न्निातज छदी लक्षण उदरशुल,अपविाि,अरुचि,दाह,तृष्णा,र्शवाि,प्रमोह. छदी द्रव्य – त्स्नग्ि, घन,लवण आम्लस्वादयु्त, नील वणाििे, घन, ऊष्ण, र्तशमश्रीत
- 16. अिार्धय छर्दि रोग त्स्र्ती प्रिु पित वायु िुरीषवह, मुत्रवह, स्वेदवह,अंबुवह स्रोतािांिा रोि िरुन पवमागिगमन सयाबरोबर वाढलेले दोष िोष्ठातुन उर्धवि बाजुला जाण्याने छर्दि उसिन्न छर्दि द्रव्याि मल-मुत्रिदृश वणि गंि तृष्णा-र्शवाि-र्ह्िा तनरंतर उसिन्न होते रोग्यािा लविर मृसयु येतो
- 17. द्पवष्टार्ििंयोगज छदी मन िंतप्त होऊन छदी हेतुिेवन द्पवष्ट , मनाच्या पविरीत,अिपवत्र,बीभसि किं वा बतघतल्याने िुद्धा
- 18. अिार्धय छर्दि रोग 1. िॄ श व्यत््त 2. अततवेगयुक़्त 3. उिद्रवयु्त 4. र्त िु िंर्द्रिायु्त
- 19. छर्दि चिकिसिा िामान्य चिकिसिािुत्र आमाशयो्लेशभवा र्ह िवािर्शछद्ियो मता लंघनमेव तस्मात्| प्रा्िारयेन्मारुतजां पवमुच्य िंशोिनं वा िफपिसतहारर|| ि.चि.२०२०.
- 20. दोष अल्ि- लंघन • रोगी दुबिल व दोष अल्ि अितील तर शमन चिकिसिा – लंघन िरावी • वातज छदीत लघंन , शॊिन देवु नये दोष जास्त वाढलेले-शोिन • वमन=वल्लीफळ बी िोबत वमनिारि द्रव्य द्यावे. • पवरेिन- हररतिी िुणि + मि िाटन, - हृद्य द्रव्य + मद्य / दुि
- 21. वातज छर्दि चिकिसिा वातात्समिायां हृदयद्रवातो नरः पिबेत िैंिववद्घृतं तु | शिद्धं तर्ा िान्यिनागराभयां दर्धना ि तोयेन ि दाडडमस्य || व्योषेण यु्तां लवणैशस्रशभर्शि घृतस्य मात्रामर्वा पवदर्धयात| त्स्नग्िातन हृद्यातन ि भोजनातन रिैः ियुषैदििदाडडमाम्लैः|| उििार औषिे िथ्य • मांिरि व युष यांिह आहार दयावा. • हृदय द्रवातो अिेल तर घृतािा वािर . • िैंिव+घृत एित्र िरुन द्यावे. • िने, पवर्शव,दचिमंड,डाशळंबरि यांि शिद्ध घृतिान िरावे • घृत+त्रत्रिटु+त्रत्रलवण शमिळुन प्यावे. • त्स्नग्ि हृद्य अिे मांिरि व दर्ह,डाशळंबरिाने ,अम्लरिाने तयार िे लेले युष द्यावे
- 22. पिसतज छर्दि चिकिसिा पिसतात्समिायामनुलोमनार्ं द्राक्षापवदारीक्षुरिैशस्रवृत्स्यात्| िफाशयास्र्ं सवततमात्रवृद्धं पिसतं हरेत्स्वादुशभरुर्धविमेव||ि.चि२०/२६ उििार औषिे िथ्य • प्रर्म दोषांिे अनुलोमन िरावे.किं वा आमाशयात पिसत अिेल तर वमन द्यावे • िाही अवलेह + मिाबरोबर • शीतल जल , िषाय शिद्ध जल वा औषिीशिद्ध जल प्यावे • तृष्णाशामि ६ िुणि योग शीत जल/ मिािह घ्यावे • अनुलोमनार्ि- मनुिा/पवदारी/ऊिरि +तनशोसतरािह • लेह= मि +िाखर+पिंिळी + लाह्या/िसतु/जव मंड/खजुर/खोबरे/मनुिा/बोर. र्हरडा + मि. स्रोतोंजन+ लाह्या+नीळिमळ+बोर मगज+ मि बोर बी+ िौपवरांजन+माक्षक्षिा पवट्+लाह्या+िाखर+पिंिळी+मि • ऊशीर+ तांदुळ िुवन+मि • गैररि+ तांदुळािी पिठी+शीत जल • िंशोिनानंतर िातुंच्या लाह्यािी िेया+मि • मुग युष / जांगल प्राण्यांिे मांिरि पिऊन भात खाणे • मनु्िा ्वार् • खििर तनवािि िाणी • आम्र/जम्बु ित्र ्वार्+ मिु • ऊि/दुि िांदण्यात ठेवुन पिणे
- 23. िफज छर्दि चिकिसिा िफात्समिायां वमनं प्रशस्तं िपिप्िलीिषिितनंबतोयै: | पिण्डीतिै : िैंिविम्प्रयु्तैविम्यां िफामाशयशोिनार्िम ्|| उििार औषिे िथ्य • प्रर्म शोिन-वमन • लेह -३ -पवर्शव +मि • लेह ३- मि • तीव्र वेग चिकिसिा • वमन-पिंिळी मोहरी तनंब ्वार्+मदनफळ िैंिव • लेह= पवर्शव +मि 1. मुग मिुर हरभरा भाजुन िुड िरुन 2. त्रत्रफळा+पवंडग 3. पवडंग+मुस्ता • लेह +मि 1. आंबट बोर+ जंबु बी 2. मुस्ता+शृंगी 3. िमािा • तीव्र वेगात-मन:शशला ईडशलंबु मि/पिप्िली मररि • जुना गहु,िाळी- तांदुळ • त्रत्रिटु/तनंब/िटोल अमृत चित्रि शिद्ध जलात बनवलेली युष+दाडडंब रि+मररि
- 24. ित्न्निातज छर्दि चिकिसिा= • दोष-ऋतु-रोग-जाठरात्ग्न च्या बलािा पविार िरुन चिकिसिा
- 25. द्पवष्टार्ििंयोगज छर्दि चिकिसिा उििार औषिे िथ्य • मनाि अनुिु ल अिे वातािलाि,आर्शवािन,मन प्रिन्न िरणारे िायि, लोिप्रशिद्ध मनोरंजि गोष्टी िांगणे,शमत्रांबरोबर िहवाि या गोष्टी लाभिर ठरतात. • रोग्याि जो वणि, गंि, शब्द,स्िशि,रुि आवडते ते रोग्याि अिासम्य अिेल तरी सयांिा वािर िरावा.जेनेिरुन रोगािे शमन होते. मन प्रिन्न िरणारे िुगंिी द्रव्यािा वािर आवडणारे भाज्या, अन्निदार्ि, िरबते, षाडव, राग, लेह, युष, मांिरि, लाह्या, फळे
- 26. उिद्रव चिकिसिा • उिद्रवांिी वेगळी चिकिसिा िरावी. • छर्दि वेग अचिि अिेल तर वमन अततयोगािी चिकिसिा िरावी
- 27. चिरिालीन छर्दि - चिकिसिा • छर्दि अचिि िाळ अिेल तर िातुक्षीणता येवुन वातप्रिोि होतो अशावेळी स़्तम़्भन ,बृंहण चिकिसिा िरावी. उदा. िपििगुड,क्षीरिाि,िल्याणि घृत, जीवनीय घृत, वृष़्ययोग , वृष़्यमांिरि, अवलेह इत़्यादी
- 28. THANK YOU