1. Ιδέες για εκπαιδευτικές
δραστηριότητες,
το εκπαιδευτικό υλικό ΕΑΑ
«Το Δώρο της Βροχής
στην πόλη»
ΒΑΣΙΛΗΣ ΨΑΛΛΙΔΑΣ
Γραμματεία MEdIES

2. Στρατηγική για τη Μεσόγειο:
νέα «κουλτούρα νερού»
Οι προκλήσεις στη Μεσόγειο περιλαμβάνουν:
- Την ανασκόπηση, την προσαρμογή και την ‘ανανέωση’ παλιών
εγκαταλελειμμένων πρακτικών, χρήσιμων σήμερα αλλά και στο
μέλλον.
- Το σεβασμό και την αναστήλωση/ αποκατάσταση παλιών
εγκαταλελειμμένων υποδομών νερού, προκειμένου να
αποτελέσουν στοιχεία έμπνευσης κ δημιουργίας και να
αξιοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
- Την αλλαγή στον τρόπο σκέψης από τους χρήστες, κυρίως μέσα
από την Εκπαίδευση (ΕΑΑ)
- Την εφαρμογή αποτελεσματικών και αποδοτικών τεχνολογιών και
πρακτικών.

3. Αίτια Επιπτώσεις
 Δημογραφική αύξηση
 Αστικοποίηση
 Εντατική άρδευση
 Τουριστικές δραστηριότητες
 Ρύπανση
 Κλιματική αλλαγή
 Μείωση των αποθεμάτων νερού
 Υποβάθμιση της ποιότητας των
υδάτινων οικοσυστημάτων
 Αύξηση του κόστους του νερού

4.  Η Ελλάδα είναι μια Μεσογειακή χώρα με άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων,
όπου η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδάτινων Πόρων (ΟΔΥΠ) είτε απουσιάζει
είτε είναι ελλιπής.
 Η ΟΔΥΠ στοχεύει στη συντονισμένη ανάπτυξη και διαχείριση των φυσικών
πόρων διασφαλίζοντας έτσι την οικονομική και κοινωνική ευημερία, χωρίς να
υπονομεύει τη βιωσιμότητα των οικοσυστημάτων.
Ορισμένες περιοχές της χώρας μας, κυρίως
τα νησιά του Αιγαίου δέχονται σοβαρές
πιέσεις όσον αφορά τους υδάτινους
πόρους.

6. 1 Καζανάκι
2 Μπάνιο/ντους
3 Πλυντήρια
4 Κουζίνα
5 Καθαριότητα
Κουζίνα 10% Καθαριότητα 5 %
Μπάνιο /ντούς 25%
Καζανάκι 40%
Πλυντήρια
πιάτων και
ρούχων
20 %

7.  Πιεστική η ανάγκη για αύξηση του διαθέσιμου νερού και αναζήτηση
εναλλακτικών λύσεων που θα το διασφαλίσουν, με την εφαρμογή
καινοτόμων προσεγγίσεων.
 Η αναβίωση παραδοσιακών τεχνικών συλλογής όμβριων υδάτων, που είχαν
εγκαταλειφθεί είναι μια ενέργεια προς τη σωστή κατεύθυνση.

8.  Συστήματα συλλογής όμβριων υδάτων
 Επαναχρησιμοποίηση νερού
 Αφαλάτωση με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας

9. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΜΒΡΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
ΣΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΗΣΙΑ
Φορείς:
• Global Water Partnership - Mediterranean
• Αποστολή Νερό
• Δημοτικές Αρχές των νησιών
• MIO-ECSDE
Διάρκεια:
2008-σήμερα και συνεχίζεται

10. Greece - Demographics

11.  Νησιά Κυκλάδων, Δωδεκανήσων Αθήνα και ΚΠΕ
 Επισκέψεις σε σχολεία (μαθητές –εκπ/κοι)
 Σεμινάρια εκπαιδευτικών
 Μαθητικός Διαγωνισμός
 Τεχνίτες και στελέχη
 Εγκατάσταση συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού
 Επισκευή και αποκατάσταση συστημάτων συλλογής βρόχινου
νερού
 Εγκατάσταση συστήματος επανάχρησης γκρίζου νερού
Μάλτα, Κύπρο και Ιταλία

12.  1. O υδρολογικός κύκλος & ο άνθρωπος
 2. Το νερό στην πόλη μας
 3. H βροχή στην πόλη μας
 4. Το σύστημα συλλογής του βρόχινου νερού
 5. Το γκρίζο & το μαύρο νερό
 6. H διαχείριση του νερού στην πόλη
 7. Μία μέρα στο δημοτικό συμβούλιο
 8. Το νερό στο παρελθόν
 9. Το νερό που καταναλώνω, συλλέγω, εξοικονομώ
 10. Το νερό στον τύπο
 11. Τα μνημεία του νερού
 12. Στάλα -στάλα , λέξη-λέξη

15. Βρόχινο
Νερό
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
Γλώσσα-Λογοτεχνία
(αξιοποίηση έργων,
κειμένων, αρχείων,...)
Οικιακή Οικονομία
(διαχείριση του νερού,
υπεύθυνη κατανάλωση...
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ /ΕΑΑ
Ιστορία
- Λαογραφία
Μυθολογία
Οικολογία - Μελέτη Περιβάλλοντος
(υδρολογικός κύκλος, οικοσυστήματα...)
Γεωγραφία
- Μετεωρολογία
(κλίμα, κλιματική αλλαγή κ.ά.)
15

16. 1. Ο υδρολογικός κύκλος με φωτογραφίες και ήχους
(κατάλληλη και για νήπια)
2. Το ταξίδι του βρόχινου Νερού (Χρονοδιάγραμμα)
3. Τα συστατικά στοιχεία ενός συστήματος συλλογής
βρόχινου νερού (λέξεις κλειδιά σε μουσαμά)
4. Πόσο παλιά είναι αυτή η στέρνα (ανάλυση
φωτογραφιών, εργασία σε ομάδες)
5. Η μακέτα της στέρνας (διερεύνηση του σχήματος,
των υλικών κατασκευής και των ιδιοτήτων τους)
6. Ο κύκλος του νερού στο νησί μου … (αφισάκι)
7. Ο Υδρολογικός κύκλος στην πόλη
8. Το ρέμα …..

17.  Γράφημα του κύκλου σε μεγάλο μέγεθος
 Τυπωμένες Φωτογραφίες (στιγμιότυπα
του κύκλου)
 Τυπωμένες νότες (Ήχοι της θάλασσας,
της βροχής, της βρύσης κ.λπ.)
 CD player / PC
 Blue tack

20.  Μοιράζουμε τις έννοιες
(λέξεις κλειδιά) σε ομάδες
των 3
 Με συζήτηση τοποθετούμε
τις έννοιες στο κατάλληλο
σημείο του μουσαμά
 Κλείνουμε με συζήτηση για
τη συντήρηση ενός τέτοιου
συστήματος ή για τις
χρήσεις του βρόχινου
νερού

22.  Σε μικρές ομάδες μοιράζουμε τις
εικόνες από παλιές στέρνες
 Τις παρατηρούν και προσπαθούν να
μαντέψουν
◦ Που μπορεί να βρίσκονται;
◦ Για ποιο λόγο υπάρχουν;
◦ Από ποιους έχουν φτιαχτεί;
◦ Με τι υλικά;
◦ Εξυπηρετούσαν ένα σπίτι ή περισσότερα;
◦ Πότε φτιάχτηκαν ;
◦ Αν έχουν δει παρόμοιες, που;
 Παρουσιάζουν οι ομάδες, εντοπίζουν
ομοιότητες και διαφορές, και αν
μπορούν τις βάζουν σε χρονολογική
σειρά

24.  Με βάση τη μακέτα (στέρνα σε τομή) απαντάμε με
καταιγισμό στα ακόλουθα:
◦ Ποιος έχει δει στο σπίτι του, ή σους παππούδες του ή αλλού;
◦ Είναι πάνω ή κάτω από τη γη; Γιατί;
◦ Πως γεμίζει; Πόσο μεγάλη είναι;
 Κατασκευή Στέρνας …
◦ Ξέρετε πως φτιάχνεται;
◦ Οι παλιοί πως ήξεραν που να τη χτίσουν; (π.χ. Αδιαπέραστος
βράχος, με φυσική κοιλότητα)
◦ Πως έχτιζαν την υπόλοιπη; (Πέτρες και συνδετικό υλικό)
◦ Πως τη στεγανοποιούσαν; (Χρήση υαλώματος, άλλου υλικού)
◦ Πως έλεγχαν ότι το νερό της ήταν καθαρό (χέλια, ασβέστης,
κ.λπ.)
◦ Πως χρησιμοποιούσαν το νερό της; (πόση, πότισμα, κ.λπ.)
Οι μεγαλύτεροι μαθητές…
Με πιπέτες δοκιμάζουν
την (α)διαπερατότητα σε
νερό υλικών όπως:
• Τσιμέντο,
• Κεραμικό,
• Πορσελάνη,
• Αλουμίνιο,
• Γεωύφασμα, κ.λπ.
Με τι από τα παραπάνω
θα προτείνατε να
κατασκευάσουμε μια
στέρνα σήμερα ;;;

26.  Από τις παρακάτω έννοιες ή
διαδικασίες του υδρολογικού
κύκλου , σημείωσε στο
γράφημα ποιες εντοπίζεις
στο νησί σου:
◦ βροχή, επιφάνεια συλλογής
βρόχινου νερού, εξάτμιση,
δίκτυο ύδρευσης, σταθμός
βιολογικού καθαρισμού, χρήσεις
βρόχινου νερού.
 Με συζήτηση με το δάσκαλο
μπορείς να συμπληρώσεις
και άλλες διαδικασίες, όπως
◦ διαπνοή, συμπύκνωση,
υδροφόρος ορίζοντας, κ.ά.

27. 1. Ο κύκλος του νερού στην αυλή μας
2. Παιχνίδι με τις λέξεις νερό & ύδωρ (οικογένεια λέξεων)
3. Να ζωγραφίσουν οι ίδιοι οι μαθητές τον υδρολογικό
κύκλο ώστε να διαπιστωθεί ο βαθμός εμπέδωσης
4. Αφήγηση ιστορίας ή θεατρικές τεχνικές ή εκπαιδευτικό
δράμα για τις μικρές τάξεις Δημοτικού

28. Για την υλοποίηση του προγράμματος:
konstantina@gwpmed.org
Για τις εκπαιδευτικές δράσεις:
info@medies.net
Για το πρόγραμμα:
www.apostolinero.gr

30. ... ένα Διεθνές ηλεκτρονικό Δίκτυο εκπαιδευτικών,
σχολείων και άλλων φορέων σχετικών με την ΠΕ και την
ΕΑΑ (ΜΚΟ, Πανεπιστήμια, ΚΠΕ, Υπουργεία , κ.ά.).
 Εγκαινιάστηκε το 2002 στη Διεθνή Διάσκεψη για την
Αειφόρο Ανάπτυξη (Γιοχάνεσμπουργκ) από Ελλάδα, Ιταλία,
UNESCO, UNEP/MAP, MIO-ECSDE.
 Εγκεκριμένο από το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας ως
διεθνές δίκτυο για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση & την
Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη.
 Έχει σήμερα ~4.000 εγγεγραμμένα μέλη εκπαιδευτικούς-
εκπαιδευτές. (~1000 Έλληνες).

31. Α. Εκπαιδευτικά Υλικά /Εκδόσεις για την ΕΑΑ σε
πολλές γλώσσες, σε θέματα όπως το νερό, η
κατανάλωση, τα απορρίμματα κ.ά.
Β. Επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς/
εκπαιδευτές, Προγράμματα Ανταλλαγής,
Δραστηριότητες με μαθητές σε σχολεία
Γ. Ιστοσελίδα www.medies.net
Δ. Υποστήριξη συντονισμό σχετικά με την Δεκαετία για
την ΕΑΑ
Ε. Προώθηση των νέων στρατηγικών (Nagoya–Japan,
10-12 Νοεμβρίου 2014) και MAP_Mediterranean
Action Plan

33. Το υλικό σε αρχεία pdf είναι
διαθέσιμο
www.medies.net

34.  W: www.medies.net
 E: info@medies.net
210-3247490 /267
 Γραμματεία MEdIES: Ηρώ Αλάμπεη, Βίκυ Μαλωτίδη &
Βασίλης Ψαλλιδάς
psallidas@mio-ecsde.org