Dat we veel kunnen leren van de natuur als het gaat om oplossingen voor vraagstukken in de bouw of de klimaattechniek, is niet nieuw voor de meesten onder ons. Lieten we in deze serie eerder al eerder o.a. de eik en het lieveheersbeestje als voorbeeld voorbij komen, in dit blog tonen we aan dat ook het grootste landzoogdier op aarde ons op ideeën brengt en toepassingen leert.

1. Energieneutraal bouwen met de natuur als catalogus: de olifant
Al sinds het ontstaan van de aarde komen
klimaatveranderingen met enige regelmaat voor.
Om die veranderingen te overleven, zal ieder
organisme zichzelf of zijn habitat moeten
aanpassen. De bedreigingen van de aarde
nemen in ras tempo toe en de mens heeft geen
andere keuze dan zijn omgeving aan te passen
en een duurzame omgeving te creëren met
daarin duurzame gebouwen om in te wonen, te
werken en te leven: gebouwen die aangepast zijn
en dus geschikt om door te geven aan de
volgende generatie. Gebouwen met een minimale
energiebehoefte, die geen of zo min mogelijk
fossiele brandstoffen nodig hebben en die
bovendien geen extra bijdrage leveren aan de
CO2-uitstoot.
Dat we veel kunnen leren van de natuur als het gaat om oplossingen voor vraagstukken in de bouw of
de klimaattechniek, is niet nieuw voor de meesten onder ons. Wat echter wel nieuw is, is het begrip
hoe veel we dit om ons heen zien en hoe eenvoudig, en ingenieus tegelijkertijd, de oplossingen
kunnen zijn. Lieten we in deze serie eerder al eerder o.a. de eik en het lieveheersbeestje als
voorbeeld voorbij komen, in dit blog tonen we aan dat ook het grootste landzoogdier op aarde ons op
ideeën brengt en toepassingen leert.
De olifant is zo groot dat hij, relatief gezien, eigenlijk een te klein huidoppervlak heeft om zijn
overtollige warmte goed kwijt te raken. En toch leeft deze grote kolos in een warm klimaat. Een olifant
is dan ook een mooi voorbeeld hoe een organisme zich heeft aangepast aan de omstandigheden door
een aantal specifieke maatregelen die zijn energie- en temperatuurhuishouding beheersen.
We kennen allemaal de grote oren van de olifant. In die oren zitten heel dicht onder de huid vele
kleine bloedvaten. Door te flapperen met de oren ontstaat een luchtstroom die het bloed in de vaten
afkoelt en zo wordt de lichaamstemperatuur verlaagd. Maar het flapperen met de oren is niet
voldoende. Recent thermografisch onderzoek heeft aangetoond dat de olifant ook beschikt over zgn.
hotspots. Dat zijn, verspreid onder het lichaam, concentraties bloedvaten vlak onder de huid. Deze
hotspots kunnen dicht naar de oppervlakte gebracht worden of juist teruggetrokken worden in de huid.
Zo kan de olifant lokaal de temperatuur regelen, afhankelijk van de behoefte en omstandigheden.
© 2012 Colt International

2. Energiezuinige klimaattechnieken
We kunnen de natuur niet kopiëren. Wel kunnen we bij het ontwerpen van een gebouw technieken
toepassen om de natuur zoveel mogelijk te evenaren. De flapperende oren zorgen bij de olifant voor
een natuurlijke ventilatie. Ook in gebouwen kan natuurlijke ventilatie effectief en energiezuinig ingezet
worden. We maken dan gebruik van de fysische eigenschappen van lucht voor het creëren van de
verkoelende luchtstroom. Warme lucht stijgt op, wordt afgevoerd door openingen in het dak en op laag
niveau wordt koelere lucht binnengevoerd. Het is de meest elementaire vorm van ventileren. De
hotspots waarmee de olifant lokaal naar behoefte te temperatuur regelt, tonen ons de mogelijkheid
hoe met zo min mogelijk energieverbruik op iedere (werk-)plek een comfortabel klimaat gecreëerd kan
worden. Moderne technieken, zoals de hybride klimaatsystemen op basis van warmtepompen bieden
gebruikers van een gebouw de mogelijkheid om de temperatuur per ruimte te regelen. De systemen
kunnen -afhankelijk van de individuele behoefte- koelen, verwarmen en/of ventileren. We kunnen een
warmtepomp, met water als energiedrager, inzetten als koelsysteem en ditzelfde systeem op een
volgend moment ook gebruiken voor de verwarming. Wanneer we dan ook nog gebruik maken van
hybride opslagmogelijkheden zoals wko, bodemopslag of PCM materialen dan zijn we een heel eind
met het voldoen aan de voorwaarden voor het duurzame, aangepaste, gebouw.
Koude douche
Wat is er prettiger dan een koude douche wanneer je het erg warm hebt? Voor de olifant is die koude
douche geen enkel probleem. Hij is hiervoor uitgerust met een handig instrument; de slurf. Met zijn
slurf zuigt hij tot wel 8 liter water op en spuit dit precies waar hij het hebben wil over zijn lichaam.
Naast de directe koeling die dit oplevert, treedt een extra verkoelend effect op. Door de verdamping
van het water op zijn huid, zakt te temperatuur namelijk. Dit principe van koeling wordt steeds vaker in
(grote) gebouwen toegepast. Verdampingskoeling, of adiabatische koeling, het onttrekken van energie
aan de lucht door het laten verdampen van water, heeft behalve het feit dat het een energiezuinige
manier is om een comfortabele temperatuur te behouden ook andere voordelen. Zo wordt bij
adiabatische koeling geen gebruik gemaakt van synthetische koudemiddelen. Bovendien is
adiabatisch koelen bijzonder effectief. Hoe warmer het is hoe efficiënter de koeling werkt.
De olifant is slechts een klein voorbeeld van de doeltreffende oplossingen die de natuur ons biedt.
Oplossingen die nagenoeg direct vertaald kunnen worden naar systemen waarmee in een gebouw
effectief energie bespaard kan worden en die gebruik maken van natuurlijke middelen. Hoe groot of
complex de interne of externe factoren ook zijn, de olifant laat zien dat met de inzet van de juiste
middelen een evenwichtige energie- en temperatuurhuishouding mogelijk zijn.
Wilt u meer weten over duurzame energie? Download dan hieronder de Whitepaper Duurzame
energie begrijpen in 10 minuten!
© 2012 Colt International

3. Volg Colt op LinkedIn
Volg Colt op Pinterest
Volg Colt op Google+
Volg Colt op Twitter
Volg Colt op YouTube
Volg Colt op Facebook
Volg Colt op Slideshare
© 2012 Colt International