pagsasaling wika

1. ANG
PAGSASALING-
WIKA

2. Kahulugan ng pagsasaling-wika
• Ang pagsasaling-wika ay ang paglilipat mula sa wika
sa pang wika. (English tagalog Dictionary ni Fr. Leo
James English)
• Ito’y paglilipat ng isang teksto mula sa isang wika
tungo sa teksto ng isa pag wika. (“A Linguistic Theory
of translation” ni J. Clifford)
• Ito’y ang paglilipat sa pinagsalinang wika ng
pinakamalapit na katumbas ng diwa o mensaheng
isinasaad sa wikang sinalin. (Dr. Alfonso Santiago sa
kanyang “Sining ng pagsasaling wika)

3. MGA PARAAN NG PAGSASALIN
1. Sansalita-bawat-sansalita
Ito ang tinatawag sa ingles ng word-for-word translation.
Isa-sa-isang pagtutumbas ng kahulugan ng salita.
Maganda itong gawin bago gawan ng pinal pagsasalin lalo
na sa mga mahirap unawain teksto.
Orihinal:
each citizen must aim at personal perfection and
social justice through education. (Quezon)
Salin:
bawat mamamayan dapat layunin sa personal
kaganapan at panlipunan katarungan sa pamamagitan
edukasyon.

4. 2. Literal
Sa pagsasaling literal ang pahayag ay isinalin sa
pinakamalapit na gramatikal na pagkakabou sa
pinagsalinang wika. Kung, minsan, nagiging masalita ito at
nagiging mahaba ang pahayag. Tulad ng unang paraan,
labas sa konteksto at literal na isinalin ang salita. Maaaring
ring gamiiting panimulang hakbang o pre-translation
process.
Halimbawa:
Orihinal: Father bought pedro a new car.
Salin: Ang tatay ay ibinili si pedro ng isang bagong kotse

5. 3. Adaptasyon
Ang saling adaptasyon ay itinuturing na pinakamalayang
anyo ng salin. Madalas gamitin sa salin ng dula at tula, na
kung minsan ay tila malayo na sa orihinal.
Halimbawa:
Orihinal:
ah, woe! Celestial king who mortal from dost keep, would
rather than be sovereign be shepherd of thy sheep?
Salin:
Kay lungkot! O hari ng sangkalangitan, nagkakatawang-
tao’t sa lupa’y tumahan, hindi mo ba ibig na haring
matanghal kundi pastol naming na kawan mong mahal?

6. 4. Malaya
Gaya sa taguri nito, malaya ito at walang kontrol at
parang hindi na isang salin.
Orihinal:
for the last twenty years since he burrowed into
this one-room apartment near Baclaran Church,
Francisco Buda often strolled to the seawall and down
the stone breakwater which streched from a sandy bar
into the murky and oil-tinted bay.
Salin:
mayroon nang dalawampung taon siyang tumira
sa isang apartment na malapit sa simbahan ng Baclaran.
Si Francisco Buda ay mahilig maglibang sa breakwater
na mabuhangin at malangis.

7. 5. Matapat
sinisikap dito na makagawa ng eksakto o katulad na
katulad na kahuluguhang kontekstuwal ng orihinal bagaman
may suliranin sa estrukturang gramatikal na nagsilbing
hadlang sa pagkakaroon ng eksaktong kahulugang
kontekstwal.
Orihinal:
and like the old soldier of that ballad, I know close
may military career and just fade away, an old soldier who
tried to do this duty.
Salin:
at tulad ng matandang kawal sa kuwentong-awit na
iyon, itiniklop ko na ang aklat ng aking pagiging lingkod sa
hukbo, upang mawalang dahan-dahan, isang matandang

8. 6. Idyomatikong salin
mensahe, diwa o kahulugan ng orihinal na teksto
ang isinasalin. Hindi nakatali sa anyo, ayos o estruktura
ng isinasalin bagkus iniaangkop ang bagong teksto sa
normal at natural na anyo ng pinagsasalinan.
Orihinal:
Still wet behind the ears
Salin:
May gatas ka pa sa labi

9. 7. Saling semantiko
sa paraang ito ng pagsasalin ay pinagtutuunan
nang higit ang aesthetic value o halagang estetiko, gaya
ng maganda at natural na tunog, at iniiwasan ang
anumang masakit sa taingang pag-uulit ng salita o pantig
sa pagsasaling ito.
Orihinal:
O Divine master, grant that I may not so much seek to be
understood as to understand: to be loved as to love;
Salin:
O Bathalang panginoon itulot mong naisin ko pa ang
umaliw kaysa aliwin umunawa kaysa unawaiin;
magmahal kaysa mahalin

10. 8. Komunikasyong salin
sa komunikasyong salin, isinasalin ang eksaktong
kontekstwal na kahulugan ng orihinal sa wikang
katanggap-tanggap at madaling maunawaan.
Orihinal:
all things bright and beautiful
all creatures great and small
all things wise and wonderful
the Lord God made them all.
Salin:
ang lahat ng bagay, maganda’t makinang
Lahat ng nilikihang dakila’t hamak man
May angking talino at dapat hangaan
Lahat ay nilikha ng poong maykapal.

11. Mga panuntunan sa pagsasalin
1. Bawat wika ay may kani-kaniyang natatanging
kakayahan. Ang filipino at ingles ay-di-magkaangkang
wika kaya malaki ang pagkakaiba ng mga nito.
• Sa pagbou ng mga salita – sa ingles ay maraming
idiomatic expression; sa Filipino, mayaman sa
panalapi.
• Sa Filipino, lahat ng pangalan (noun) ay nagagawang
pandiwa:
tsinelas = tsitsinelasin;
mata = minata, mamatahin
• Sa pangungusap na ingles, karaniwang nauuna ang
subject sa predicate: sa Filipinong pangungusap,

12. 2. Kaugnay sa unang nabanggit, hindi dapat paalipin ang
tagapagsalin sa balangkas ng wikang isinasalin upang
hindi mawala ang kaisipang orihinal.
3. Nakatali sa kultura ng mga taong gumagamit nito ang
bawat wika.
4. Ang isang salita ay nagkakaroon lamang ng tiyak na
kahulugan kapag ito’y ginamit na sa loob ng pangugusap.
5. Gamitin ang uri ng Filipino na kasalukuyang ginagamit
ng bayan. Pillin ang mga salitang higit na gamitin.

13. 6. Laging isaisip ang pagtitipid sa mga salita
7. Ang ekspresyong idyomatiko ay hindi dapat isalin na
literal; higit na mabuting ihanap ito ng katapat na idyoma
sa Filipino.
8. Hindi maiiwasan ang pagpapakahulugan, kung
sakaling magkaroon ng ibang pakahulugan sa itutumbas
na salita, umisip ng ibang maaaring ipalit dito.
9. Isaalang-alang ang kaisahan sa porma ng mga salitang
hinihiram sa ibang wika.
10. May mga salitang magkakasingkahulugan. Alin man
sa mga ito ang maaaring gamitin subalit kailangang
iangkop ang salita sa sinasaling teksto.

14. 11. Ang daglat, akronm, pormula na masasabing unibersal na ay
hindi kailangang baguhin sa baybay.
12. Kapag ang pamagat ay may kahirapang isalin, bigyan ito ng
katumbas pagkatapos maisalin ang boung nilalaman ng
materyales na isinasalin. Malaya ang tagasalin na huwag sundin
ang pamagat ng orihinal, lalo na at ang isinasalin ay mauuring
literary o pampanitikan
13. Kung walang maitumbas na salita sa isang salita isinalin,
maaaring gawin ang alinman sa mga ito:
• Hiramin ang salitang isinasalin at baybayin sa palabaybayag
filipino.
• Alamin ang kasigkahulugan nito at baka mas madaling
tumbasan iyon.
• Alamin ang katumbas sa kastila at baka mas madaling
hiramin

15. Gabay sa pagsasalin ng tayutay
1. Isalin ang diwa ng salita sa payak na kahulugan. Ang
wikang isinasalin na matayutay ay dapat maging payak
sa wikang pinagsasalinan
2. Kailangang panatilihin ang orihinal na salita at
dagdagan ng kahulugan upang pasidhiin ang
damdamin. Nangyayari ito, kadalasan, sa panulaan.
3. Dapat tumbasan ang kapwa matayutay o idyomatikong
pananalita ang isinasalin. Ang matayutay na wikang
isinasalin ay tinutumbasan din ng matayutay na wikang
pinagsasalinan.

16. Gabay sa pagsasalin ng tula
1. Mainam na panuntunan ang pagsasalin sa diwa ng
mga taludtud/saknong kaysa literal na pagsasalin sa
salita sa salita. Kailangan makita ang isipang taglay ng
talata/saknong at ito ang ilapat sa kasasalinang
taludtud/saknong.
2. Maaring pagbagu-baguhin ang ayos ng mga salita sa
taludtud o ng mga taludtud sa saknong ngunit huwag
babaguhin ang isipan.
3. Hanggat magagawa, ang ginagamit na pang-uri,
pangalan, pandiwa at damdaming taglay ng orihinal.

17. 4. Ang pagsasalin ay kailangan maging siyang
pinakamatapat sa diwa at damdaming taglay ng orihinal.
5. Sa mga translator, higit na marami ang nagsasabi na
ang dapat na isalin nang patula ang tula at hindi sa prosa
o tuluyan. Kung hindi ito magawa, gawin na lamang free
verse ang tula
6. Makakatulog sna isain muna ang tula sa tuluyan upang
matiyak ang sasabihin at pagkatapos ay saka pa lamang
ayusin ito ng patula.

18. Gabay sa pagsalin ng idyomatikong pahayag
1. Tandaan na ang mga ekspresyong idyomatiko ay
maaaring may kahulugang literal. Samakatwid,
maaaring literal ang itumbas depende sa konteksto .
Kung minsan, nagkakataon din na ang ekspresyong
idyomatiko sa isang wika ay may katapat na katapat
na ekspresyon sa ibang wika.
2. Maaaring ihanap ng kapwa ekspresyong idyomatiko.
3. Tumbasan ang kahulugan ng ekpresyong idyomatiko
sa paraang idyomatiko.