DE EPB-WETGEVING IN HET BRUSSELS GEWEST - lezing De EPB-wetgeving (energieprestatie van gebouwen) is nu volop van kracht in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Deze lezing gaat dieper in op de drie luiken van de wetgeving: EPB bij nieuwe gebouwen en bij renovaties, het certificaat voor bestaande gebouwen en de reglementering rond verwarming.

1. De EPB-wetgeving
in het Brussels Gewest
Nicolas Vandernoot
Stadswinkel
7 mei 2012 - RBDH/BBRoW
nicolas.vandernoot@curbain.be

2. Het politieke kader
● Trias energetica
► De energievraag minimaliseren
► De beschikbare duurzame energiebronnen zo
goed mogelijk gebruiken
► Gebruik maken van performante
energiesystemen

3. Het politieke kader
● Kyoto
● De Europese richtlijn 2002/91/EG
● De 3 x 20% (de vraag beperken, de
systemen verbeteren en duurzame energie
gebruiken) en de richtlijn 2010/31/EU
● De omzetting in Belgisch recht: regionale
bevoegdheid

4. Richtlijn 2002/91/EG
● een gemeenschappelijke methodologie voor de
berekening van de geïntegreerde energieprestatie van
gebouwen.
● de minimumeisen voor de energieprestatie van nieuwe
gebouwen en van bestaande gebouwen die een
ingrijpende renovatie ondergaan.
● de systemen van certificering voor nieuwe en bestaande
gebouwen en, in de openbare gebouwen, het uithangen
van certificaten en andere relevante informatie. De
certificeringen zouden niet ouder dan vijf jaar mogen zijn.
● de regelmatige keuring van c.v.-ketels en centrale
airconditioningsystemen in gebouwen en een keuring van
verwarmingsinstallaties waarvan de ketels ouder zijn dan
15 jaar.

5. De 3 onderdelen van de
Energieprestatie van
Gebouwen (EPB)
● De vastgoedtransacties (woningen en tertiaire
gebouwen) en de openbare gebouwen (EPB-
certificaten)
● De technische installaties (EPB-eisen)
● De werken die onderworpen zijn aan een
stedenbouwkundige vergunning en/of
milieuvergunning (EPB-eisen)
Boetes voor het niet naleven van de eisen of
afwezigheid van het certificaat

6. EPB en bestaande woningen
● Uitgifte
van een document : het EPB-
certificaat
● Voor
alle goederen die betrokken zijn bij
een vastgoedtransactie
► Verkoop (vanaf de voorlopige koopakte)
► Verhuur (vanaf de publicatie, aankondiging)
► Elke andere akte (vruchtgebruik…)

7. EPB en bestaande woningen:
het EPB-certificaat
● Label (zoals de koelkasten…): van A tot G
● Verbruik in kWh/jaar/m2
● Onafhankelijk van het gedrag:
► Installaties (verwarming en SWW) en wanden
(muur, vloer, dak)
► Men kent het reële verbruik niet
● Unieke procedure (protocol), specifieke
software
● Uitgevoerd door een erkend Certificateur (in
Brussel door het BIM)

8. EPB en bestaande woningen :
het EPB-certificaat
● De certificateur meet en voert de volumes en
“verwarmde” oppervlakten, alsook de
verliesoppervlakten, in de software in
● Men voert in wat men ziet: type van
verwarmingsketel, muur, isolatiemateriaal,
beglazing …
● Indien waarneming niet mogelijk is :
standaardwaarden gebruikt door de software
(ongunstig !)
● Dus geen berekening van U of van het
rendement door de certificateur…

10. De labels van het Certificaat
in Brussel

11. EPB en bestaande woningen
● Brussel: EPB-certificaat
● Wallonië: Certificat de performance énergétique
(CPE)
● Vlaanderen: Energieprestatiecertificaat (EPC)
● Frankrijk: Diagnostic de performance
énergétique (DPE)

12. Vlaanderen:
Energieprestatiecertificaat
(EPC)

13. Wallonië: Certificat de
Performance Energétique
(CPE)

14. De labels zijn regionaal !
● 350 kWh/m2/jaar =
► G in Brussels Gewest
► E in Wallonië
► “Geel” (= het gemiddelde) in Vlaanderen
● De standaardwaarden zijn niet dezelfde !

15. Verplichtingen van de
eigenaar
● Het Certificaat is ten laste van de huidige
eigenaar (niet van de koper noch van de
huurder !)
● De eigenaar moet een kopie kunnen
bezorgen aan de kandidaat-koper/huurder
● Het is de eigenaar verkoper/verhuurder die
de boetes betaalt indien er geen Certificaat is

16. Residentiële certificateur
zijn
● Geen voorkennis vereist in het Brussels
Gewest (open voor iedereen)
● Opleiding van 5 tot 7 dagen door een
instelling erkend door het BIM (Leefmilieu
Brussel)
● Slagen in een examen
● Erkenning door het BIM

17. EPB-certificaat vs EAP-audit
● EAP-audit = Energieadviesprocedure,
gemeenschappelijk voor de 3 gewesten
● Verplicht vs Vrijwillig
● Verschillende softwarepakketten
● Erkende auditeurs vs erkende certificateurs
● Fusie van de softwarepakketten ?

18. De bestaande openbare
gebouwen (Brussels Gewest)
● Overheidsinstellingen of gesubsidieerde instellingen
● Op 1/7/2010: administratieve diensten, gemeentelijke
besturen, zwembaden en sportcentra
● Op 1/7/2011: al de rest (scholen, justitie, gezondheid,
cultuur…)
● Uithangen (hall of ingangsdeur) van het certificaat ten
laatste 1 jaar nadien
● Coördinator van het EPB-certificaat aangesteld per
gebouw
● Meting per energietype binnen de 24 maanden
● Certificaat (van A+ tot G volgens de kWhEP/m2/jaar)
afgeleverd door een erkende certificateur voor openbare
gebouwen

19. De bestaande tertiaire
eenheden (Brussels Gewest)
● Sinds 1/5/2011 : de verkoop van gebouwen >
500 m2
● Op 1/11/2011: het verhuur van gebouwen >
500 m2
● Op 1/1/2013: al de rest
● Certificaat (van A+ tot G volgens de kWhEP/
m2/jaar) afgeleverd door een erkend
Certificateur voor tertiaire eenheden
(verschillend van de Certificateur openbaar
gebouw of wooneenheid)

20. EPB en technische installaties
(Brussels Gewest)
● Toepassing op 1/1/2011
● Verwarmingssysteem (SWW inbegrepen) met
Pnom >20 kW
● Vloeibare of gasvormige brandstof
● Water is de koelvloeistof
● Betreft: eigenaars en mede-eigenaars + de
houders van de milieuvergunning (indien de
installaties aan deze vergunning
onderworpen zijn)
● 16 eisen

21. EPB en technische
installaties (Brussels
Gewest)
● De
oplevering van de
verwarmingssystemen
● De
periodieke controle van de
verwarmingsketels
● De
diagnose van de
verwarmingssystemen

22. EPB en technische
installaties (Brussels
Gewest)
● De
oplevering van de
verwarmingssystemen
► Na installatie of verplaatsing van een
verwarmingsketel, vervanging van het
ketellichaam of van de brander
► Gedaan door een erkend vakman (erkend
verwarmingsinstallateur of EPB-
verwarmingsadviseur indien Pnom > 100
kW)

23. EPB en technische
installaties (Brussels
Gewest)
● Periodiek
onderhoud van
verwarmingsketels
► Stookolie: jaarlijks
► Gas: driejaarlijks
► Reinigen (ketel en rookafvoersysteem),
afstellen (brander) en verifiëren (verbranding,
trek, modulatie, ventilatie en luchtdichtheid)
► Gedaan door een erkend vakman (Erkend
verwarmingsketeltechnicus)

24. EPB en technische
installaties (Brussels
Gewest)
● De diagnose van de verwarmingssystemen
► Niet-bindende evaluatie
► Tussen 1 jaar vóór en 1 jaar nadat de ketel 15
jaar geworden is
► Een periodieke controle dient te zijn uitgevoerd in
de 12 maanden die de diagnose voorafgaan
► Evaluatie van de prestaties, naleven van de
eisen, eventuele overdimensionering en advies
(vervanging, wijziging, alternatieven…)
► Gedaan door een erkend vakman (erkend
verwarmingsinstallateur of EPB-
verwarmingsadviseur indien Pnom > 100 kW)

25. EPB en technische installaties:
samenvattend…
Wet Brussel Vlaanderen Wallonië
Van kracht 1/1/2011 1/6/2007 29/5/2009
Koelvloeistof Water Water/Lucht Water/LD
stoom/olie
Toepassing Onderhoud/ Onderhoud/ Controle
controle controle
Domein > 20 kW >= 20 kW Alles
Periodiciteit Jaarlijks Jaarlijks Jaarlijks
(stookolie, (stookolie, (stookolie,
LPG)/3 jaar LPG)/2 jaar LPG)/3 jaar
(gas) (gas) (gas)

26. EPB: nieuwe gebouwen en
renovatie (Brussels Gewest)
● Van toepassing sinds 2/7/2008
● Betreft de nieuwe gebouwen (NG) of aan nieuwbouw
gelijkgestelde gebouwen (GNG), zware renovaties
(ZR) en eenvoudige renovaties (ER) met of zonder
architect
● Vereist van zodra er een stedenbouwkundige en/of
milieuvergunning is
● Het betreft een reeks na te volgen normen en
minimumeisen
● Mogelijkheid tot afwijking om patrimoniale,
technische, functionele of economische redenen (via
het BIM)

27. Normen in functie van de
bestemmingen
1. Wooneenheid
2. Gemeenschappelijke residentiële gebouwen (hotels,
homes…)
3. Kantoren en diensten
4. Onderwijs
5. Gezondheidszorg
6. Cultuur en ontspanning
7. Restaurants en cafés
8. Handelszaken
9. Sport
10. Gemeenschappelijke delen
11. « Andere bestemming » (stations…)
12. « Niet-verwarmde aangrenzende ruimte »

28. EPB-eisen
1. K-peil : thermisch isolatieniveau; K40 of K45
2. U/R-waarden : thermische isolatiewaarden van de verschillende
verlieswanden
3. Koudebruggen
4. E-peil : verbruiksindicator, E70 ou E75
5. Oververhitting
6. Ventilatie
7. Brander : 3 snelheden / 2 snelheden / modulerend
8. Thermische isolatie : water- en luchtleidingen
9. Verdeling : distributienet voor water en lucht
10. Programmeerinrichting : manuele bediening en automatische
programmering
11. Energiemeting
12. Installaties voor aanvoer van verse lucht : vanaf 5.000
m³/u moet een dubbele-stroomsysteem een warmterecuperatievoorziening
bevatten en moet de lokale regeling gebeuren door middel van een
aanwezigheidsdetector of CO2-sonde.

29. Definities
● E= energieniveau van een gebouw = 100
x kenmerkend jaarlijks verbruik van
primaire energie / referentiewaarde voor
een gebouw van hetzelfde type
● K= thermisch isolatieniveau van een
gebouw rekening houdend met zijn
compactheid en de isolatie van
buitenwanden
● U= thermische transmissiecoëfficiënt van
de wand
● R= thermische weerstandscoëfficiënt (=
1/U)

30. EPB: nieuwe gebouwen en
renovatie (Brussels Gewest)
● De procedure hangt af van de aard van de
werken:
► Nieuwe gebouwen (NG) en aan nieuwbouw
gelijkgestelde gebouwen (GNG)
► Zware renovatie (ZR)
► Eenvoudige renovatie (ER)

31. Aard van de werken
1. Nieuwe gebouwen (NG) en gebouwen
gelijkgesteld met een nieuw gebouw (GNG)
 Nieuw gebouwd of heropgebouwd gebouw
 Gebouw gelijkgesteld met een nieuw gebouw :
 elke nieuw opgetrokken uitbreiding van een bestaand
gebouw, met een oppervlakte van meer dan 250 m² of
met minstens één woning
 die grenst aan een bestaand gebouw
 en die minstens één bovengrondse toegang
heeft waardoor men zich kan verplaatsen van het
reeds bestaande naar het nieuwe gebouw
 Elke gedeeltelijke heropbouw van een bestaand
gebouw met een oppervlakte van meer dan 250 m² (na
de werken) of met minstens één woning en waarbij de
werken betrekking hebben op
 Hetzij de afbraak en de heropbouw van minstens
75 % van de verliesoppervlakte van het gebouw
 Hetzij de renovatie van minstens 75 % van de
verliesoppervlakte van het gebouw met inbegrip
van de vervanging van alle technische installaties

32. Wooneenheid
residentieel
schappelijk
Gemeen-
diensten
Kantoren en
Onderwijs
zorg
Gezondheids-
ontspanning
Cultuur en
en cafés
Restaurants
Handelszaken
Sport
deel
schappelijk
Gemeen-
bestemming
Andere
Nieuwe of
daarmee
gelijkgestelde
gebouwen
K-peil K 40 K 40 K 45 K 45
U/R -waarden X X X X X X X X X X X
Koudebruggen X X X X X X X X X X X
E-peil E 70 E 75 E 75
Oververhitting X
Ventilatie X X X X X X X X X
Brander X X X X X X X X X X X
Thermische isolatie X X X X X X X X X X X
Verdeling X X X X X X X X X X X
Programmeer-
X X X X X X X X
inrichting
Energiemeting X X X X X X X X X X X
Installaties voor
aanvoer van verse X X X X X X X X X
lucht

33. Aard van de werken
2. Zware renovatie (ZR)
Voor een gebouw met een oppervlakte van meer dan 1000 m²
 ZR (PU) Werken waarvoor een stedenbouwkundige vergunning
nodig is
 Wanneer een aandeel van meer dan 25 % van de thermische
verliesoppervlakte van het gebouw wordt gewijzigd, behalve
wanneer deze wijzigingen enkel betrekking hebben op het
visuele aspect aan de buitenkant
of
 ZR (Mileuvergunning/Milieuverklaring) Wijziging of vervanging
van technische installaties van het gebouw
 wanneer het totale vermogen van de installaties hoger is
dan 500 kW (na vervanging of wijziging)
 en wanneer deze wijziging of deze vervanging onderworpen is
aan een milieuvergunning of milieuverklaring in de zin van de
ordonnantie van 5 juni 1997betreffende de milieuvergunningen
Opmerking : betreft alleen de gewijzigde delen

34. Wooneenheid
residentieel
schappelijk
Gemeen-
diensten
Kantoren en
Onderwijs
zorg
Gezondheids-
ontspanning
Cultuur en
en cafés
Restaurants
Handelszaken
Sport
deel
schappelijk
Gemeen-
bestemming
Andere
Zware renovatie
K-peil
U/R -waarden X X X X X X X X X X X
Koudebruggen
E-peil
Oververhitting
Ventilatie X X X X X X X X X
Brander
Thermische isolatie
Verdeling
Programmeer-
inrichting
Energiemeting
Installaties voor
aanvoer van verse
lucht

35. Nieuwe of daarmee
gelijkgestelde gebouwen en
zware renovatie
● Verplichte aanduiding van een EPB-adviseur
(erkend door het BIM in het Brussels Gewest)
● “EPB-voorstel” (met vergunningsaanvraag)
● “EBP-aangifte” (na de voorlopige oplevering)
► De documenten worden ondertekend door de
architect, de bouwheer en de EPB-adviseur
● Uitgifte van een EPB-certificaat door het BIM
aan het einde van het project

36. Aard van de werken
3. Eenvoudige Renovatie (ER)
Werken onderworpen aan een stedenbouwkundige vergunning (alles wat geen Zware Renovatie is)
die een invloed kunnen hebben op de EPB, namelijk :
 bepaalde bestemmingswijzigingen,
 en alle werken die betrekking hebben op de thermische verliesoppervlakte van het
gebouw
Opmerking : betreft alleen de gewijzigde delen

37. Wooneenheid
residentieel
schappelijk
Gemeen-
diensten
Kantoren en
Onderwijs
zorg
Gezondheids-
ontspanning
Cultuur en
en cafés
Restaurants
Handelszaken
Sport
deel
schappelijk
Gemeen-
bestemming
Andere
Eenvoudige
Renovatie
K-peil
U/R -waarden X X X X X X X X X X X
Koudebruggen
E-peil
Oververhitting
Ventilatie X X X X X X X X X
Brander
Thermische isolatie
Verdeling
Programmeer-
inrichting
Energiemeting
Installaties voor
aanvoer van verse
lucht

38. Eenvoudige Renovatie
● Zonder architect
► Eén enkel document: “EPB-voorstel zonder
architect” (met de aanvraag van een
stedenbouwkundige vergunning)
► Het document wordt door de bouwheer ondertekend
● Met architect
► “EPB-voorstel” (met de aanvraag van een
stedenbouwkundige vergunning)
► “Vereenvoudigde EPB-aangifte” (met de kennisgeving
van het begin van de werkzaamheden)
► Het document wordt ondertekend door de architect
en de bouwheer
● Geen EPB-adviseur nodig !

39. EPB-procedure in het Brussels
Gewest
NG/GNG ZR ER
Projectfasen NORMALE EPB-procedure VEREENVOUDIGDE procedure
Voorontwerp 1. Eventueel verzoek tot afwijking
2. EPB-voorstel
Stedenbouwkundige Gebouw > 1000m2: Gebouw > 5000m2: Vereenvoudigd formulier indien de
vergunning Haalbaarheidsstudie Haalbaarheids- werken zijn vrijgesteld van de
en/of Gebouw > 10000m2: studie tussenkomst van een architect (Enig
Milieuvergunning Geïntegreerde formulier zonder architect)
haalbaarheidsstudie
3. Aanduiding van de EPB-adviseur Vereenvoudigde EPB-aangifte (niet
4. Kennisgeving begin werkzaamheden nodig indien de werken zijn vrijgesteld
Uitvoeringsdossier 5. Technisch dossier van de tussenkomst van een architect)
overhandigd met kennisgeving begin
werkzaamheden
Werf 5. Opvolging van het technisch dossier
Oplevering 6. EPB-aangifte
7. Certificaat NG -
8. Sancties

40. EPB: nieuwe gebouwen en
renovatie (Waals Gewest)
● Van toepassing sinds 1/9/2008
● EPB-verantwoordelijke
● Bestemmingen: Residentieel, Niet-residentieel,
Andere bestemming, Industrie
● Eisen: Thermische isolatie (K), Ventilatie,
Niveau Ew, Specifiek verbruik (Espec),
Oververhitting

41. EPB: nieuwe gebouwen en
renovatie en renovatie
(Vlaanderen)
● Van toepassing sinds 1/1/2006
● EPB-verslaggever (« rapporteur »)
● Bestemmingen: Residentieel, Kantoor en
School, andere specifieke bestemming,
Industrie
● Eisen: E-peil, K-peil, U/R, Ventilatie,
Oververhitting, Koudebruggen en
bouwknopen

42. Kortom….
● De wetgeving inzake de Energieprestatie van
Gebouwen is heden volledig van toepassing
in de 3 Gewesten, en met name in het
Brussels Gewest
● Het is een belangrijke stap voor de
verbetering van de gebouwen in het Brussels
Gewest
● De Stadswinkel staat tot uw beschikking om
u te helpen bij uw demarches

43. Bedankt voor uw aandacht