2. 2 Cofely, dé partner voor de overheid 3
"In Nederland staat
duurzaamheid als
linkse hobby te boek.
Heel raar. Dat gebeurt
nergens anders."
Herman Wijff els,
hoogleraar Duurzaamheid en
voormalig SER-voorzitter in 2011
1. Introductie
Het zijn roerige tijden. Politiek, economisch, maatschappelijk, maar zeker
ook ecologisch gezien. De uitdagingen waarvoor we ons als maatschappij
gesteld zien, zijn niet alleen de verantwoordelijkheid van de overheid.
In een wereld die steeds complexer wordt, zoekt de overheid naar
betrouwbare partners om samen te komen tot innovatieve oplossingen.
Denk hierbij aan oplossingen om steden en dorpen leefb aar te houden,
de zorg en de AOW betaalbaar te houden, de kenniseconomie te stimuleren,
een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven te creëren, maar ook
de CO2-uitstoot te verminderen.
Cruciale besluiten op uiteenlopende vlakken moeten worden genomen om in de behoeften van
de huidige generatie te voorzien zonder de kansen voor toekomstige generaties te beperken.
Iets dat alleen bereikt kan worden door te streven naar duurzame oplossingen waarbij de drie P’s
in balans zijn: People, Profi t en Planet. Oplossingen dus waarbij de link wordt gelegd tussen zaken
zoals klimaatverandering, energie, voedsel, water, afvalverwerking, gezondheid en onderwijs.
Cofely wil hieraan als technische en innovatieve dienstverlener met verduurzaming als uitgangs-punt
graag een aantoonbare bijdrage aan leveren. Zo werkt Cofely bijvoorbeeld binnen Gebieden
Energie Neutraal, MVO Nederland, Dutch Green Building Council en Leaders for Nature al samen
met overheden, andere organisaties, leveranciers en maatschappelijke instanties om gezamenlijk
te komen tot eff ectieve duurzame oplossingen.
1.1 Aanbesteden: duurzaamheid als kans
Overheden zijn wettelijk verplicht om grote opdrachten aan te besteden. Aanbestedingen door
overheden bieden Cofely kansen. Duurzaamheidscriteria spelen in aanbestedingen namelijk een
steeds belangrijkere rol. Zo besteedt de Rijksoverheid sinds 2010 alleen nog maar projecten aan
die voldoen aan de duurzaamheidseisen. Voor gemeenten, provincies en waterschappen geldt
dat ze vanaf 2015 streven naar honderd procent duurzaam aanbesteden.
Hierbij zijn niet alleen milieuaspecten van belang, zoals het terugdringen van de CO2-uitstoot,
maar ook bijvoorbeeld sociale aspecten. Zo kunnen overheden bij het verstrekken van inkoop-opdrachten
opdrachtnemers verplichten of stimuleren bij de uitvoering hiervan ook kwetsbare
groepen op de arbeidsmarkt te betrekken.
1.2 Duurzame behoefte beïnvloeden
Cofely kan en wil graag betrokken zijn bij majeure regionale en lokale overheidsprojecten.
Denk hierbij aan de ontwikkeling van innovatieve business parken die door topbestuurders worden
gezien als dé manier om Nederland aantrekkelijk te houden als vestigingslocatie. Door in een
vroeg stadium op de hoogte te zijn van dit soort projecten en erover mee te praten, kan Cofely
in die fase al haar kennis en creativiteit al ter beschikking stellen om zo de duurzame behoefte
mede in kaart te brengen en creatieve en innovatieve oplossingen te bedenken met de partners.
Zoals eerder aangegeven spelen hierbij niet alleen milieuaspecten een belangrijke rol, maar ook
gezonde werkomstandigheden of ontwikkelmogelijkheden voor mensen zoals het bieden van
stageplekken aan jongeren of de inzet van langdurig werklozen bij een project. Waar het bedrijfs-leven
bedrijfsdoelstellingen heeft, heeft de overheid maatschappelijke doelstellingen. Dat hoeft
niet op gespannen voet te staan met elkaar. Men ziet juist de laatste jaren dat maatschappelijk
verantwoord ondernemen (MVO) een steeds belangrijkere rol gaat spelen in het bedrijfsleven.
Daarnaast stelt de Overheid steeds meer bedrijfsmatige doelstellingen vast.
3. 4 Cofely, dé partner voor de overheid 5
1.4 PPS en DBFMO
Juist omdat het bij een PPS-project niet gaat om de korte termijn, maar om het combineren
van slimme technieken en creatieve oplossingen die over de totale levensduur van een project
aantoonbare meerwaarde opleveren, wordt er binnen zo’n constructie vaak samengewerkt in
een consortium. Een groep van bedrijven met verschillende achtergronden en specialismen
die ‘from scratch’ als team optrekken en zo werken aan een eindoplossing en dus niet aan een
reeks deeloplossingen waarvoor uiteindelijk niemand de verantwoordelijkheid draagt. Door als
bedrijven op deze manier samen te werken, ontstaan op een heel natuurlijke manier partnerships.
Niet alleen onderling, maar ook met opdrachtgevers vanuit de kant van de overheid. Partnerships
waarbinnen de bewustwording groeit dat duurzame ontwikkeling noodzakelijk is om tot toekomst-bestendige
oplossingen te komen.
De kern van een PPS-constructie is de DBFMO-benadering: Design, Build, Finance, Maintain en
Operate. Aspecten die in één aanbesteding op de markt worden gezet. Een manier van aanbesteden
die vraagt om lef van zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer. Een opdrachtgever moet bij
een dergelijke aanbesteding immers veel verder kijken dan de prijs alleen en de opdrachtnemer,
vaak een consortium, is niet alleen verantwoordelijke voor de realisatie van een gebouw of project,
maar ook voor de financiering en de facilitaire exploitatie gedurende een langere periode.
De DBFMO-benadering is een contractvorm die Cofely als onderdeel van GDF SUEZ op het lijf
geschreven is. Als onderdeel van GDF SUEZ kan Cofely klanten immers zekerheid bieden door de
risico’s en voordelen van de gekozen aanpak in kaart te brengen en op basis hiervan te helpen een
financiering te faciliteren. GDF SUEZ, ontstaan uit een fusie tussen het Frans-Belgische SUEZ
en staatsbedrijf Gaz de France (GDF), opent bovendien deuren in overheidsland. GDF SUEZ wordt
immers mede hierdoor als een zeer stabiele en betrouwbare partner gezien en een partij die een
uitstekend inzicht heeft in de wensen en behoeften van landelijke en regionale overheden.
Cofely hecht zeer veel waarde aan MVO. Ons moederbedrijf GDF SUEZ investeert wereldwijd in
duurzame energie om zo een bijdrage te leveren aan de CO2-reductie. Maar Cofely investeert ook
in haar medewerkers middels opleiding en scholing. Zo geeft Cofely binnen GDF SUEZ invulling
aan het programma ‘Quality of life at work’. Dit programma focust op een goed HR beleid waarin
mensen in de gelegenheid worden gesteld, nu en in de toekomst, optimaal te functioneren.
Op deze manier bewustwording creëren binnen ons overheidsnetwerk ten aanzien van de maat-schappelijke
betrokkenheid van Cofely is cruciaal.
Om succesvolle samenwerkingstrajecten met de Overheid te kunnen realiseren dient Cofely
top-of-mind te worden bij beslissers en beïnvloeders binnen de overheid; ambtenaren, bestuurders
en volksvertegenwoordigers. Zichtbaarheid van Cofely op het gebied van verduurzaming, energie,
techniek, automatisering, exploitatie, financiering etc is hierbij essentieel.
1.3 EU 2020-strategie
De zogenoemde EU 2020-strategie, die in 2010 is vastgesteld, vormt de basis van het overheids-streven
naar meer duurzaamheid. De doelen van deze strategie zijn meer kennis en innovatie,
minder CO2-uitstoot, meer werkgelegenheid en sociale cohesie, zodanig dat de Europese economie
zich in 2020 heeft ontwikkeld tot een concurrerende, sociale en groene markteconomie.
Binnen dit streven groeit het besef dat de overheid deze complexe doelstellingen in de driehoek
‘people’, ‘planet’ en ‘profit’ niet alléén kan realiseren.
Overheden stellen zich bovendien steeds vaker de vraag wat hun kerntaken zijn en wat afgeleide
taken zijn. Neem als voorbeeld de discussie die in heel veel gemeenten wordt gevoerd over
het al dan niet open kunnen houden van het zwembad of het ver- of nieuw bouwen hiervan.
Veel gemeenten kunnen of willen hiervoor door bezuinigingen geen of minder geld beschikbaar
stellen. Er wordt gekeken naar partijen in de markt, waarbij de rol van de gemeente zich vaak
beperkt tot het borgen van de maatschappelijke verantwoordelijkheid, zoals uren zwemwater voor
bejaarden- of gehandicaptenzwemmen.
Trends als deze leiden tot de opkomst van de PPS-constructie (Publiek Private Samenwerking).
Dit met name binnen projecten op het gebied van overheidshuisvesting, maar ook binnen
bijvoorbeeld de Zorg of met betrekking tot gebiedsontwikkeling.
4. 6 Cofely, dé partner voor de overheid 7
2. Uitdagingen en oplossingen
Maar wat zijn nu de concrete uitdagingen waarvoor overheden en
daarmee de maatschappij als geheel zich gesteld zien? En wat zijn
de oplossingen die Cofely te bieden heeft? We zetten er hier even
een aantal op een rijtje om ze vervolgens uitgebreider te bespreken.
De uitdagingen voor de overheid zijn voortdurend in beweging.
Natuurlijk ontwikkelen we blijvend mee met deze uitdagingen.
Realiseren duurzaamheidsdoelen
Uitdaging Overheid Oplossing Cofely
Gebiedsontwikkeling 3.0 Oa. Smart Grids
Het energieverbruik beperken
en maximaal gebruikmaken van
duurzame bronnen
Totaaloplosser op het vlak van energie-besparende
installaties - van advies tot
installatie en exploitatie / kenniscentrum
op het vlak van duurzame energie
Rol overheid/manier van werken verandert Smart Buildings / Living Buildings
Verbeteren luchtkwaliteit / leefb aarheid O.a. mobiliteitsconcepten
ICT-vraagstuk, omgaan met
privacygevoelige gegevens Datacenter Solutions en Automation
2.1 Gebiedsontwikkeling 3.0
Gewijzigde fi nancieel/economische, demografi sche (vergrijzing) en ecologische omstandigheden
dwingen overheden én marktpartijen te kiezen voor innovatie in gebiedsontwikkeling, ook wel
gebiedsontwikkeling 3.0 genoemd. Dit betekent werken vanuit de vraag van de eindgebruiker,
duurzaamheid als uitgangspunt nemen en indien mogelijk transformatie van het bestaande
vastgoed in plaats van nieuwbouw en uitbreiding. Met andere woorden: gebruik dat wat je al hebt,
doe dat op een duurzame manier en zorg dat het voldoet aan de vraag van de gebruikers.
Ging gebiedsontwikkeling voorheen over de kernwaarden van infrastructuur, mobiliteit, economie
en milieu, tegenwoordig gaat het ook om kernwaarden als klimaat, energie, gezondheid, beleving
en identiteit. Gebiedsontwikkeling 3.0 biedt perspectief op investeringen in infrastructurele
voorzieningen en systemen die kostenbesparingen en de duurzaamheidprestatie van het gebied
op een hoger plan brengen. Met deze infrastructuren zijn de exploitaties van gebouwen te
koppelen, is lokale productie aan te sluiten en kan slim worden gestuurd met behulp van data.
Bijvoorbeeld Smart Grids voor energie, mobiliteitsmanagement en reverse logistics voor goederen,
afval en waterbehandeling. Dit zijn interessante ontwikkelingen waarbij Cofely een belangrijke
rol kan spelen. Zo past de ontwikkeling van Smart Grids perfect binnen de visie van Cofely en
GDF SUEZ.
2.2 Stimuleren duurzame energie en energie besparen
De overheid wil duurzame energie stimuleren en innovatie van duurzame energietechnieken
bevorderen. Doel is 14 procent duurzame energie in 2020 en een volledig duurzame energie-voorziening
in 2050. In 2010 bedroeg het aandeel duurzame of hernieuwbare energie 4 procent
van het nationale energieverbruik. Er ligt dus nog een fl inke uitdaging voor de overheid.
De voordelen van duurzame energie zijn evident: geen/minder uitstoot van broeikasgassen (CO2)
of andere stoff en die schadelijk zijn voor het milieu (of de gezondheid), minder afh ankelijkheid van
een klein aantal olie- en gas producerende landen en het feit dat duurzame energie niet op raakt.
De belangrijkste vormen van hernieuwbare energie in Nederland zijn: windenergie, zonne-energie,
bio-energie en aardwarmte.
Hernieuwbare energie is nu nog duurder dan gewone, ‘grijze’ energie. De verwachting is wel dat
de meerkosten de komende jaren zullen dalen, en dat de prijzen voor olie en gas zullen stijgen
en dat hernieuwbare energie relatief gezien dus goedkoper wordt. Dat maakt investeringen in
nieuwe technologieën aantrekkelijker.
Voor Cofely betekent dit een kans. De overheid zal immers niet alleen vanwege de genoemde
2020-doelstelling willen investeren in duurzame energie, maar ook omdat zij een voorbeeldfunctie
heeft richting burgers en bedrijven. Daarnaast speelt voor de verschillende overheden, net zoals
voor bedrijven, ook een duurzaam imago in toenemende mate een rol.
5. 8 Cofely, dé partner voor de overheid 9
Een laatste belangrijke overweging om te investeren in duurzame energie is een economische
factor. Er ontstaat namelijk een mondiale economie rondom schone energie: wind, zon, biomassa
en warmte. Het is de snelst groeiende industrie ter wereld, waar in 2011 250 miljard dollar in
omging. Een groei van dertig procent ten opzichte van 2010. China alleen al investeert in de
komende vijf jaar 235 miljard euro in schone technologie, waarvan 45 miljard in smart grids.
(bron: cijfers uit de presentatie van prof. Jan Rotmans, duurzaamheids- en transitiewetenschapper,
tijdens Cofely Salesdag 2012). Een ontwikkeling waar je als land wel bij moet aanhaken.
Barack Obama formuleerde het eerder als volgt:
“Het land dat de duurzame energie-economie
domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie
domineert en Amerika moet dat land zijn.”
En prof. Jan Rotmans formuleerde het tijdens de Cofely Salesdag 2012 als volgt:
“Iedereen die de transitie naar schone energie
vertraagt, blokkeert al dan niet bewust de
economische vooruitgang van Nederland.”
Behalve het stimuleren van duurzame energie is energiebesparing voor veel overheidsinstanties
een tweede belangrijke doelstelling in het kader van de Trias Energetica, niet alleen uit
kostenoogpunt (bezuinigingen), maar ook vanwege de duurzame uitstraling en de voorbeeldfunctie
die de overheid heeft. Met name gemeenten en onderwijsinstanties beschikken over relatief
veel gebouwen. Instanties als deze kijken dan ook steeds meer naar ESCO(-achtige) oplossingen
die hen de mogelijkheid bieden om de energie-efficiëntie van een gebouw te verbeteren,
zonder voorafgaande investering. Dit op basis van een Energie Prestatie Contract (EPC) waarbij
de investeringen in duurzame installaties worden betaald uit de jaarlijkse besparingen.
Voor Cofely is deze markt uiterst interessant. Als het gaat om de keuze voor de juiste installatie
kan Cofely immers het gehele traject van advies tot realisatie de exploitatie en het beheer voor
haar rekening nemen. De inzet van de Energy Navigator is hierbij van groot belang. Hiermee kan
Cofely eigenaren van grote panden (> 10.000 m²) al binnen enkele dagen een indicatie geven van
de energieprestaties van hun gebouw. De Energy Navigator biedt Cofely met andere woorden de
ingang om EPC’s af te sluiten. Vanwege het risicoprofiel van de Nederlandse overheid en Cofely
zijn exploitatiecontracten in deze markt uiterst interessant.
2.3 Smart Buildings
Omdat de rol en manier van werken van de overheid verandert, dienen nieuwe en bestaande
(semi)overheidsgebouwen aan andere eisen te voldoen dan voorheen. Flexibiliteit speelt in
toenemende mate een rol. Een dilemma voor veel overheidsinstellingen is dat ze niet weten hoe
hun taak er over tien of vijftien jaar uit ziet, omdat de wereld steeds sneller verandert.
Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen spelen in deze een heel grote rol. Denk bijvoorbeeld
aan de actuele discussie over de samenvoeging van gemeenten tot steden met minimaal
100.000 inwoners en de door sommige partijen gewenste ontwikkeling van twaalf provincies tot
vijf landsdelen. Door discussies als deze is het voor overheden moeilijker een langetermijnvisie
met betrekking tot gebouwen en infrastructuur te ontwikkelen.
Cofely speelt in op deze onzekerheid door in nieuw- en verbouwprojecten uit te gaan van maximale
flexibiliteit. Dit met zogenoemde Smart Buildings en Living Buildings. Basis van dit laatste concept
is dat alle mogelijke toekomstscenario’s al mee zijn ontworpen en gecontracteerd, waardoor een
gebouw qua groei, krimp en wijzigingen in de huisvestingbehoeften volledig is voorbereid op de
toekomst. Door ook de management- en beheerprocessen daar omheen te borgen, (gebruikmakend
van het BREEAM-NL keurmerk) wordt de keten volledig gesloten.
Een Smart Building wordt gekenmerkt door de integratie van de gebouw-, technologie- en
energiesystemen zodat alle informatie op één centraal punt samenkomt. Met deze informatie kan
de eigenaar of beheerder grip krijgen op het energieverbruik, het gebruik van de ruimte en
de impact op het milieu.
Smart building-technologie kan naar schatting een besparing opleveren van 30 procent op het
waterverbruik en 40 procent op energie. Daarnaast kan er nog 10 tot 30 procent op de beheer-kosten
van het gebouw worden bespaard. Door gebruik te maken van periodieke certificering,
middels BREEAM-NL In-Use, worden beheer en gebruik van een gebouw bovendien continue aan
moderne standaarden getoetst. Techniek, automation en energie komen dus samen in nieuwe
Smart en Living Buildings. Dit maakt deze ontwikkeling uiterst interessant voor Cofely.
duurzame gebruik
energie
beperk de
energievraag
1 2
3
indien nodig, gebruik
fossiele brandstoffen zo
efficient en schoon mogelijk
Trias Energetica
6. 2.4 Stimuleren duurzame mobiliteit
Met belastingvoordeel op de aanschaf en het gebruik van elektrische auto’s stimuleert de
overheid het elektrisch rijden. In Nederland rijden bijna 32.000 elektrische auto's, inclusief hybride
auto's (cijfers maart 2014). Het doel is 20.000 elektrische auto’s in 2015. Het streven is dat dit
er 200.000 zijn in 2020. Redenen voor de overheid om EV te promoten zijn divers: streven naar
meer duurzaamheid, verbeteren van de luchtkwaliteit en/of het verhogen van haar imago.
Wat betreft EV moeten we het onderscheid maken tussen publieke laadpunten in de openbare
ruimte en de laadpunten voor eigen gebruik door medewerkers en bezoekers (bijvoorbeeld
laadpunten voor het gemeentekantoor voor de eigen voertuigen en die van bezoekers).
De opkomst van elektrisch vervoer is voor Cofely als onderdeel van GDF SUEZ uitermate interessant.
De vraag naar stroom zal hierdoor immers toenemen. Daarbij ontstaat er nu al een toenemende
vraag naar de benodigde infrastructuur om elektrisch vervoer op grote schaal mogelijk te maken.
Ontwikkelingen waarbij Cofely haar klanten als breed georiënteerd technisch dienstverlener
optimaal kan bijstaan. Dit kan worden gecombineerd met vooruitstrevende oplossingen op het
vlak van energiemanagement en slimme energienetwerken, de Smart Grids.
Cofely is op het vlak van EV niet alleen een strategisch adviseur, maar we hebben ook de kennis
en kunde in huis om oplossingen daadwerkelijk te implementeren. Tot slot kunnen we technische
installaties inclusief ‘all-in’ EV-concepten monitoren en onderhouden. We bieden dus een complete
oplossing. We zijn een one-stop-shop voor (potentiële) EV-rijders.
Cofely heeft samenvattend een interessante propositie ontwikkeld waarmee gemeenten tegen
een aantrekkelijk tarief laadpunten kunnen laten plaatsen en onderhouden. Met name de verdere
ontwikkeling hiervan bieden Cofely en GDF SUEZ tal van kansen. De focus voor dit product zal
liggen op gemeenten, omdat zij de publieke ruimte binnen hun gemeente inrichten. Daarnaast
is EV voor gemeenten interessant omdat haar medewerkers zich vaak verplaatsten binnen een
beperkt gebied. Voor gemeenten is de beperkte actieradius van een elektrische auto dan ook
geen belemmering.
2.5 Datacenter Solutions
Beschikbaarheid in de vorm van continuïteit en veiligheid zijn de belangrijkste eisen waaraan een
datacenter oplossing voor overheden moet voldoen. Privacygevoelige gegevens mogen immers
niet op straat belanden en wanneer een burger een document opvraagt, moeten deze gegevens
altijd beschikbaar zijn. Voor de overheid is het met andere woorden van groot belang dat burgers,
bedrijven en instellingen kunnen vertrouwen op de ICT-systemen van de overheid.
Hierbij komt dat datacenters grootverbruikers zijn als het gaat om energie. Energieverbruik dat
overheden juist graag willen terugdringen. Een uitdaging die Cofely als geen ander kent.
Cofely heeft immers een lange staat van dienst in het ontwerpen, bouwen en beheren van data-centers.
Zowel in Nederland als daarbuiten. Zo bouwen en beheren we in heel Europa
ruim 250.000 m² datacenterfaciliteiten.
Overheden kunnen niet alleen gebruik maken van de capaciteit van datacenters van Cofely.
Cofely kan namelijk ook voor overheden en instellingen een eigen datacenter bouwen. Kansen
liggen er op dit vlak zeker. Steeds meer gemeenten zoeken immers samenwerking met andere
gemeenten op het gebied van ICT. Het is met andere woorden een onderwerp dat binnen veel
gemeenten prioriteit heeft.
10
Cofely, als technisch dienstverlener met verduurzaming als
kernactiviteit is, de ideale strategische partner voor de overheid.
We zijn immers een partij die verantwoordelijkheid durft te nemen.
Als onderdeel van GDF SUEZ, een van de grootste energieleveranciers
ter wereld en deels in handen van de Franse staat, zijn we bovendien
een globale en betrouwbare speler. Met onze regiobedrijven hechten
we echter ook aan onze lokale roots. We willen als lokaal betrokken
bedrijf dan ook graag een bijdrage leveren aan de verdere, duurzame
ontwikkeling van Nederland.
Dankzij onze schaalgrootte kunnen we hierbij als technisch dienstverlener verder kijken dan een
technische oplossing alleen. Zo bekijken we met klanten ook de financierbaarheid en daarmee de
haalbaarheid van verduurzaming. Op deze manier zijn we als Cofely de natuurlijke partner van
de overheid als het gaat om duurzame ontwikkeling.
Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met Mattie Kaelen, Manager Overheid.
U kunt hem bereiken via mattie.kaelen@cofely-gdfsuez.nl of op tel. 06 482 757 01.
Bronnen:
• Investeren in gebiedsontwikkeling nieuwe stijl - Handreikingen voor samenwerking en
Verdienmodellen – Ministerie van Infrastructuur en Milieu’, april 2012
• http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/duurzame-energie/meer-duurzame-energie-in-de-toekomst
(geraadpleegd dd. 14/11/2012)
• Jaarplan 2013 Cofely Zuid Nederland Overheid -Whitepaper Opkomst elektrisch vervoer biedt
nieuwe kansen voor bedrijven.
3. Conclusie
“We are the natural
partner for mayors and
local municipalities”
Gérard Mestrallet,
CEO van GDF SUEZ in 2011
Cofely, dé partner voor de overheid 11
