J.D.Zocher sr.;J.D.Zocher jr., C.G.Zocher, L.P.Zocher. #Gooi, Vechtstreek. #Landscape style, #gardenesque style, #city planning. #Haarlem. #Netherlands.

1. De Kunst van de Zochers
Ter sprake zullen komen:
1) De 4 tuin- en landschapsarchitecten uit de
familie Zocher, hun herkomst, hun afkomst.
2) Karakteristieke kenmerken van ieders werk.
3) De verspreiding van hun werk in Nederland.
4) Enkele buitenlandse projecten.
5) De Zochers in Gooi en Vechtstreek: Help!

2. 1.Tuin- en landschapsarchitecten uit de familie
Zocher:
Johann David Zocher sr (1763-1817), geboren in
Torgau (Saksen)
Johann (Jan) David Zocher jr (1791-1870)
Carel George Zocher (1796-1863)
Louis Paul Zocher (1820-1915)

3. Herkomst van de Zochers: Stadt Torgau, aan de
westoever van de Elbe, ten noordoosten van
Leipzig, ten noordwesten van Dresden

4. Herkomst van de Zochers: Stadt Torgau,
Leipzigerstrasse 13, aan de westoever van de
Elbe, 50 km. ten noordoosten van Leipzig.
Slot Hartenfels in Torgau aan de Elbe.

5. Familie-verbanden:
• Johann David I Zocher (1698 - 1788), lakenwever, was de
zoon van de textielprinter Peter Zocher (1676-1748) en
Christina Haidt. Johann David I trouwde met Christina
Tronicke (1706 - 1775). Tussen 1762 en 1774 was hij
‘Obermeister der Torgauer Tuchmeister’.
Volwassen geworden zonen van Johann David I en
Johanna Christina Tronicke waren:
• a) Christian Friedrich (1734 - 1813); in Torgau staat hij
bekend als Kunst- en Lustgärtner. Hij heeft zijn opleiding in
Nederland genoten. Viertelmeister en Ratsmitglied 1792-
1811.
• b) Johann David II (13 april 1738- >1803) X Catharina
Elisabeth Bauer uit Dommitzsch bij Torgau; lakenwever en
Tuchmachermeister 1798-1803. Onze Johann David (III) sr.
(*1763- 1817) was hun zoon.
• c) Karl August (1744 - ?); lakenwever; zijn zoon heet
mogelijk ook Johann David.
• d) Georg Wilhelm (1746-1807); lakenwever.

6. Johann Zocher sr. komt omstreeks 1785 in Nederland in
dienst bij de van oorsprong ook Duitse
landschapsarchitect (en latere schoonvader) Johann
Georg Michael, de eerste architect die werkt in
“Engelse” landschapsstijl. Kaart Beeckesteijn 1772.

7. 2. De karakteristieke kenmerken van de werken
van de verschillende Zochers
Vader Johann David (sr.) werkte in een kleinschalige (vroege)
besloten landschapsstijl, vaak met behoud van barokke
zichtassen. Dichte kleinschalige hakhout- of boomperken;
paden met bloemhout doorkruisen de dichte perken en
bieden vaak geen zicht naar buiten; weinig open ruimten.
Zoon Jan David (ook architect) werkte in de (late) ‘open’
landschapsstijl met vergezichten en uitgestrekte
waterpartijen vaak in de vorm van een uitgerekte ‘W’ of ‘M’.
Glooiende lanen en paden begeleiden de open weiden en
waterpartijen.
Zoon Carel Georg (ook architect) werkte met samengestelde
heester- en boomperken, en / of met bomen in patronen
geplant.
Kleinzoon Louis Paul (ook architect) werkte in de gardeneske
landschapsstijl (veel bloemrijke heesterpartijen) en maakte
vooral stedenbouwkundige plannen.

8. Vader Johann David (sr.) en de vroege besloten
landschapsstijl, in overgang naar late landschapsstijl,
met dichte hakhout- en boompercelen en zgn. Engels
bloemhout.
Voorbeeld Het Klooster,
Haarlem, 1807)

9. Zoon Jan David (jr.) werkte in de (late) open
landschapsstijl met uitgerekte W-vormige
waterpartijen. Villa Nuova R’dam (ongedat.);
Linschoten (1837); Keukenhof (1857).

10. Zoon Karel Georg Zocher (ook architect) werkte
met samengestelde heester- en boomperken,
en / of met bomen in patronen geplant.
Oostkapelle, Schoonoord, 1835.

11. Kleinzoon Louis Paul werkte in de gardeneske
landschapsstijl en maakte stedenbouwkundige plannen,
zoals hier het bebouwingsplan van het Hazepatersveld
(1873) te Haarlem langs de Wagenweg

12. 3. De verspreiding van de werken van de
Zochers in Nederland
De thuisbasis van de familie Zocher was de
buitenplaats en kwekerij Rozenhagen te Haarlem.
Zij werkten voor zo ver nu bekend nauwelijks buiten
Nederland, en niet in de provincies Drenthe, Noord-
Brabant en Limburg.
Meeste opdrachten in Noord- en Zuid-Holland en
Gelderland en Utrecht.
Enige uithoeken van Nederland: Slochteren,
Fraeylemaborg, 1802; Middelburg Toorenvliedt, 1828
en vestingwerken, 1841; Wolvega Helomastate, 1867.

13. Slochteren
ontwerp voor buitenplaats Fraeylemaborg,
ontworpen door J. D. Zocher sr. (ca.1802)

14. Middelburg
Noordpoort en Buitensingel ontworpen door C.G.
Zocher (1841-1848) en getekend door J. F.
Schütz, ca. 1850 / 1860. Vgl. de singels in
Haarlem en Utrecht.

15. Wolvega, Helomastate (1867), ontworpen door C.G.
Zocher

16. Opdrachtgever Ridder Jean Casimir de
Brunet († 1861) gaf Zocher jr. een opdracht
(ca. 1825) een landschappelijke aanleg te
maken bij Chateau d’Ostin (Warisoulx).
De Brunet was vanaf 1817 consul-generaal
van Rusland, geboren te Warschau en
woonde in Amsterdam, Keizersgracht 802.
In J.J. de Cloet’s Chateaux et monumens
des Pays-Bas staat genoteerd: les jardins
ont été exécutés d’après les plans et
dessins de M. Zocher, architecte distingué
de Harlem.

17. 4. Voorbeelden van
* een stadspark (er is meer dan het Vondelpark en
Het Park in Rotterdam);
* een buitenplaats (er is meer dan Soestdijk);
* een begraafplaats (er is meer dan Zorgvlied
A’dam);
* een kleine particuliere tuin;
* een instituutstuin;
* een stedenbouwkundig plan;
* tuingebouwen, etc;
* en niet te vergeten een kwekerij, en wel
Rozenhagen te Haarlem.

18. Openbaar park De Plantage Culemborg, ca. 1850.
L. P. Zocher

19. Buitenplaatsen Dordtwijk (1852) en
Nimmerdor (1835, getekend door Wilhelm F.
von Pestel). Zelfde vorm van watergangen.

20. Begraafplaats Ter Navolging Tiel, ca. 1840.
C. G. Zocher

21. Villapark zoals Zocher jr. het voor zich zag

22. Voorbeeldontwerp en ontwerp voor een villatuin, beide
1856 gedateerd. Rechts plan voor villatuin Oud-Crailo te
Huizen. J.D. en L. P. Zocher

23. Stedenbouwkundige ontwerpen van L.P. Zocher
voor het Agnetapark Delft, 1885 (voor arbeiders van de
Gist en Spirtusfabriek) en van J.D. & L.P.Zocher voor
het villapark Frederikspark Haarlem, 1862

24. Prinsengracht-
ziekenhuis, J.D.
en L.P. Zocher,
Amsterdam, 1856.

25. Tuinsieraden van
J.D.Zocher jr.
Zocher vervaardigde meer
dan 50 aquarellen,
oorspronkelijk bedoeld voor
publicatie van een
voorbeelden-boek, getiteld
Landelijk Bouwkundige
Ontwerpen.
De meeste hiervan zijn aan
het NAi overgedragen
(1985) door achterkleinzoon
van L. P. Zocher J. W.
Francken.

27. Kwekerij-Rozenhagen (1801-1918). Eerst bekende
catalogus van de kwekerij en enterij uit ca. 1835.

28. 5) De Zochers in het Gooi en de Vechtstreek.
Voor zover we nu met zekerheid weten, zijn er in dit gebied niet
heel veel projecten met de naam Zocher verbonden..
Tot heden bekend:
Baarn Paleis Soestdijk, Baarn Groeneveld, Huizen Oud-Crailo,
Laren Larenberg? Soest Nieuwerhoek, Soest Vredehof.
‘s Graveland Schaepenburg, ‘s Graveland Gooilust.
Maarssen Vechtenstein, Maarssen Doornburgh ?, Breukelen
Vechtstroom, Breukelen Vechtvliet, Nieuwersluis Sterrenschans,
Nieuwersluis Middenhoek

29. Baarn: Groeneveld door H. Numan, 1797. Aquatint.
Gezicht over de kom naar de wijnberg. Mogelijk een project van
het bureau van J. G. Michael i.s.m. Zocher sr.?
Zocher jr. werkte hier tussen 1833- en 1837.

30. Soestdijk.
L. boven: Soestdijk, ca. 1820
L. onder: Soestdijk, ca. 1890
Rechts: Soestdijk, heden

31. ‘s Graveland: Schaep en Burgh.
Detail van kaart 1820, vervaardigd nadat Zocher jr. hier
had gewerkt in 1818.

32. ‘s Graveland: Kaart Gooilust 1828. Dit is de situatie
nadat Zocher jr. hier heeft gewerkt omstreeks 1820.

33. Nieuwersluis: Overpark Sterrenschans, 1827. Kaart- détail.
Zocher jr. werkte hier omstreeks 1825.

34. www.historischetuinen.nl