Γνωρίζω γιατί τιμώ τους Τρεις Ιεράρχες;

1. 4ο Γυμνάσιο Θήβας, Σχ.Έτος 2015-16
ΓΝΩΡΙΖΩ ΓΙΑΤΙ ΤΙΜΩ
ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ;
Υπεύθυνη γιορτής: Ζιώγου Καλλιόπη, ΠΕ 01

3. Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Γαβριέλας Μιστράλ
Χιλιανής δασκάλας, βραβείο Νόμπελ 1946
…Αφιερωμένο στους εκλεκτούς συναδέλφους,
εδώ, στο δεύτερο σπίτι μας, στο σχολείο
μας..στο 4ο..

4. Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Δώσε μου, Κύριε, απλότητα και βάθος.
Κάνε να μην είμαι περίπλοκος, ούτε κοινότοπος στο καθημερινό
μου μάθημα.

Κάνε να υψώσω τα μάτια πάνω από το πληγωμένο μου στήθος
μπαίνοντας κάθε μέρα στην τάξη μου.

Ας μη φέρνω μαζί μου στην έδρα τις μικρές μου υλικές μέριμνες,
τις κωμικές λύπες μου.

Κάμε το χέρι μου ελαφρότερο στην τιμωρία και απαλότερο στο
χάδι.


5. Η ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ
Ας επιπλήττω απρόθυμα για να ΄μαι βέβαιος πώς τιμωρώ από
αγάπη.

Το πλινθόκτιστο σχολείο μου , ας είναι καμωμένο από πνεύμα.

Οι φλόγες του ενθουσιασμού μου, ας γεμίσουν τη φτωχή του
είσοδο, τη γυμνή αίθουσά του.

Η καρδιά μου, ας είναι στήλη του, η πιο δυνατή και η θέληση
μου χρυσάφι καθαρότερο, απ΄ τις κολώνες των πλούσιων
σχολείων.

6. Διδάσκαλος σημαίνει..
Διδάσκαλος σημαίνει ασκώ στο να δίνω,
( διδ - άσκαλος). Δεν υπάρχει κάποια
κοινότητα, επιστημονικός κλάδος, θρησκεία,
επάγγελμα χωρίς δασκάλους. Ο δάσκαλος
συμβουλεύει, κατευθύνει, απευθύνεται στο
σύνολο της ανθρώπινης υπόστασης ( νόηση,
φαντασία, συναίσθημα, νευρικό σύστημα ).

7. Διδάσκαλος σημαίνει..
Ο ιερός Χρυσόστομος, ως έμπειρος
ψυχαγωγός, θεωρεί τη διδασκαλία, ως
διαλεκτική συνάντηση μεταξύ δασκάλου –
μαθητή που το επίπεδό της ορίζεται από τη
συναισθηματικά ατμόσφαιρα, μέσα στην οποία
πραγματοποιείται αυτή.
Η συναισθηματική σχέση δασκάλου και
μαθητή δημιουργείται από την αμοιβαία αγάπη
που κυριαρχεί το άνοιγμα των καρδιών.

8. Διδάσκαλος σημαίνει..
Χωρίς την αγαπητική αυτή κοινωνία δεν
είναι δυνατόν να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη
συνάντηση των δύο, η δε συνολική διαδικασία
αποβαίνει έτσι, ατελέσφορη.
Για τον ιερό Χρυσόστομο, η αγωγή δεν
πρέπει να προγραμματίζεται ως προσωπικό
έργο του δασκάλου, αλλά ως παιδεία
παραμυθίας που πραγματώνεται με θεία
παρέμβαση.

9. Διδάσκαλος σημαίνει..
Η ώρα αυτής της πνευματικής προκοπής και
επιτυχίας είναι ταυτόχρονα μια «τραγική» στιγμή για
τον δάσκαλο. Η τραγικότητά της έγκειται στο ότι ο
επιτυχημένος δάσκαλος καλείται αυτό που αγαπάει
όσο τίποτε άλλο, τον μαθητή του δηλαδή, να τον
αφήσει, να τον απομακρύνει από κοντά του, ώστε να
πετάξει μόνος του, με τα δικά του φτερά προς την
ολοκλήρωση του αγώνα του, χωρίς τη, μέχρι τώρα
δική του καθοδήγηση.

10. Πώς καθιερώθηκε η γιορτή των
Τριών Ιεραρχών;
Την εορτή των Τριών Ιεραρχών καθιέρωσε ο Αλέξιος Κομνηνός το
1100 μΧ, αφενός για να τιμηθούν οι τρεις μεγάλοι Άγιοι της Εκκλησίας
μας κι αφετέρου για να σταματήσουν οι διαμάχες και φιλονικίες μεταξύ
των πιστών σχετικά με το ποιος από τους τρεις Αγίους (Άγιος Βασίλειος ο
Μέγας, Άγιος Ιωάννης ο Χρυστόστομος, Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος)
είναι ο πιο σπουδαίος και ο πιο μεγάλος.
Οι πιστοί χωρίστηκαν σε ομάδες, ανάλογα με ποιον Άγιο θεωρούσαν
πιο σημαντικό. Αυτοί που υποστήριζαν ότι πιο σημαντικός είναι ο Μέγας
Βασίλειος αυτοαποκαλούνταν Βασιλείται, αυτοί που υποστήριζαν ότι
ήταν ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αυτοαποκαλούνταν Γρηγορίται και
τέλος αυτοί που υποστήριζαν ότι ήταν πιο σημαντικός ο Άγιος Ιωάννης ο
Χρυσόστομος αυτοαποκαλούνταν Ιωαννίται.

11. Πώς καθιερώθηκε η γιορτή των
Τριών Ιεραρχών;
Έξι αιώνες αργότερα, το 1826 μΧ ο Δημήτριος Φρειδερίκος
Γκίλφορντ, ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας, και ο Κωνσταντίνος
Τυπάλδος καθιέρωσαν την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών ως
ημέρα αφιερωμένη στην Ελληνική και Επτανησιακή Παιδεία.
Δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 1842 μΧ το πανεπιστήμιο Αθηνών
καθιέρωσε για όλη την ελεύθερη Ελλάδα την εορτή των Τριών
Ιεραρχών ως ημέρα αφιερωμένη στην Παιδεία και στα Γράμματα. Από
τότε ως σήμερα, οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται προστάτες των
μαθητών, των φοιτητών και των σπουδαζόντων εν γένει, και η μέρα
εορτή τους είναι σχολική αργία.
Τέλος να σημειώσουμε ότι την Θεία Λειτουργία που τελείται την
ημέρα των Τριών Ιεραρχών έγραψε ο επίσκοπος Ιωάννης ο
Ευχαΐτων (γνωστός και ως Ιωάννης Μελανόπους ή Μαυρόπους),
σύγχρονος του Αλεξίου Κομνηνού.

12. Ο Μέγας Βασίλειος ως παιδαγωγός
της νεότητας.
Στο έργο του « Προς τους νέους όπως αν εξ
ελληνικών ωφέλοιντο λόγων » χαράσσεται η
μέση και ορθή οδός μεταξύ της
υπερεκτιμήσεως της θύραθεν παιδείας και της
απόρριψής της. Ο Μέγας Βασίλειος θεωρεί
την κλασσική παιδεία ως προθάλαμο για την
είσοδο στην αληθινή σοφία. Γράφει λοιπόν ο
άγιος Βασίλειος για την αξία των πράξεων των
αρχαίων Ελλήνων :

13. Ο Μέγας Βασίλειος ως παιδαγωγός
της νεότητας.
Κάποτε, λόγου χάρη, ένας χυδαίος άνθρωπος έβριζε τον Περικλή, ενώ ο
μεγάλος πολιτικὸς δεν έδινε καμιὰ σημασία. Όλη την ημέρα ο άνθρωπος
εκείνος περιέλουζε με βρισιὲς τον Περικλή, αλλ᾿ αυτὸς έμενε αδιάφορος.
Όταν, λοιπόν, έπεσε το βράδυ και σκοτείνιασε κι εκείνος αποκαμωμένος
απομακρυνόταν, ο Περικλής, πιστὸς στην άσκηση της φιλοσοφίας,
πρόσταξε να του φωτίσουν το δρόμο που περπατούσε.
Μιαν άλλη φορά, πάλι, ένας άνθρωπος οργισμένος εναντίον του
Ευκλείδη, του φιλοσόφου απὸ τα Μέγαρα, τον απείλησε, και μάλιστα με
όρκο, ότι θὰ τὸν σκότωνε. Αλλὰ κι ο Ευκλείδης του ορκίσθηκε ότι θα τον
ικανοποιούσε και θα τον έβγαζε απὸ την οργή του. Τί σπουδαίο θα ήταν αν
όσοι παρασύρονται στο πάθος του θυμού έφερναν στο νου τους τέτοια
περιστατικά!
Διότι δεν πρέπει να πιστεύουμε στην τραγῳδία, που διδάσκει ότι η
οργὴ οπωσδήποτε αρματώνει το χέρι εναντίον του εχθρού μας και να
ερεθιζόμαστε απ᾿ αυτή. Κι αν αυτὸ είναι δύσκολο, πρέπει να
χρησιμοποιούμε τη λογικὴ εναντίον της και να της κόβουμε τὰ φτερά.

14. Ο Μέγας Βασίλειος ως παιδαγωγός
της νεότητας.
Aς γυρίσουμε πάλι στα παραδείγματα σπουδαίων πράξεων. Όρμησε
κάποιος εναντίον του φιλοσόφου Σωκράτη και τον χτυπούσε αλύπητα στο
πρόσωπο. Αλλά εκείνος δεν έφερε αντίσταση. Άφησε τον μεθυσμένο να
χορτάσει την οργή του, έως ότου η όψη του είχε μελανιάσει και πρησθεί
απὸ τα χτυπήματα. Όταν το ξύλο σταμάτησε καμιὰ φορά, ο Σωκράτης
έκανε μονάχα αυτό: έγραψε στο μέτωπό του «ο τάδε το ῾κανε», όπως
επιγράφουν στους ανδριάντες το όνομα του γλύπτη. Ήταν η μόνη του
εκδίκηση.
Τα παραδείγματα αυτὰ έχουν σχεδὸν την ίδια επιδίωξη με την Αγία
Γραφή μας. Γι᾿ αυτὸ είπα ότι είναι για την ηλικία σας, πολὺ αξιομίμητα.
Λόγου χάρη, το τελευταίο περιστατικό, εκείνο του Σωκράτη, μοιάζει με
ό,τι παραγγέλλει ο Κύριος: αν σε χτυπήσει κανεὶς στο ένα μάγουλο,
στρέψε του και το άλλο, αντὶ να υπερασπίσεις τον εαυτό σου. Όσο για τα
περιστατικὰ του Περικλή ή του Ευκλείδη, θυμίζουν την εντολὴ να
υπομένουμε όποιους μας κάνουν κακὸ και να βαστάμε με πραότητα την
οργή τους, να μην καταριόμαστε αλλὰ να απαντάμε με ευχὲς στους
εχθρούς μας.

15. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Οι Τρεις Ιεράρχες, με τους οποίους δίκαια
συνδέσαμε τη γιορτή των γραμμάτων,
δίδασκαν τον κόσμο με τη σοφία τους και τον
οδηγούσαν προς το καλό και την αρετή.
Η ανατροφή και η μόρφωση των παιδιών
ήταν ένα θέμα που τους ενδιέφερε ιδιαίτερα,
γι΄αυτό και πολλές είναι οι συμβουλές τους
προς τους γονείς και παιδαγωγούς.

16. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Μέγας Βασίλειος : Να προσέχουν τα παιδιά
τους με ποιους συναναστρέφονται, να προσέχουν
ποιους κάνουν φίλους. Όπως ο μολυσμένος
αέρας, όταν τον εισπνέσουμε, αφήνει μέσα μας,
χωρίς να τα βλέπουμε μικρόβια της αρρώστιας,
έτσι και το κακό περιβάλλον αφήνει μέσα στην
ψυχή του παιδιού τη μόλυνσή του.
Κι όταν διαβάζουν τα παιδιά αλλά και όλοι μας
πρέπει να κάνουμε, όπως οι μέλισσες που με
πολλή σοφία τρυγούν από κάθε άνθος, μόνον ότι
είναι χρήσιμο.

17. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Οι γονείς οφείλουν να φροντίζουν για τη
μόρφωση των παιδιών τους περισσότερο από
οτιδήποτε άλλο. Επίσης οφείλουν να
συμβουλεύουν τα παιδιά τους, γιατί κατά τον
Μ.Βασίλειο: « Άνθρωπος που δεν
συμβουλεύεται άλλον, μοιάζει με ακυβέρνητο
πλοίο, που έχει παραδοθεί στη δύναμη των
ανέμων ».

18. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Σε καμιά περίπτωση όμως δεν πρέπει να τα
επιπλήττουν συνεχώς, γιατί, όπως τονίζει ο
Ιωάννης Χρυσόστομος :
« όποιος επιπλήττει τους νέους, χωρίς συγχρόνως να
τους παρηγορεί, τους κάνει σκληρότερους. Διότι δεν
μπορούν να σηκώσουν το φορτίο των συνεχών
ελέγχων και γι΄ αυτό και με βιαιότητα αντιδρούν. Για
να προλάβουμε λοιπόν τους πόνους που προκαλούν
οι έλεγχοι, πρέπει να τους συνοδεύουμε με λόγια
καλοσύνης ».

19. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Ο Μ. Βασίλειος λέει για το ίδιο θέμα:
« Είναι αποτελεσματικότερη η παιδαγωγία που γίνεται
με λογικό και ήπιο τρόπο, παρά εκείνη που έχει ως
αιτία της, το θυμό και την οργή ».
Για την πλεονεξία λένε:
Μ. Βασίλειος : « Ο άρτος που κατακρατείς ανήκει
στον πεινασμένο. Τα ρούχα που εσύ φυλάγεις στις
αποθήκες σου ανήκουν σ΄αυτούς που δεν έχουν. Τα
παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα στο σπίτι σου
ανήκουν στους ξυπόλυτους ».

20. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
« Δεν είναι φτωχός εκείνος που δεν έχει
τίποτε, φτωχός είναι όποιος επιθυμεί πολλά.
Δεν είναι πλούσιος εκείνος που έχει πολλά
αλλά εκείνος, ο οποίος τίποτε δεν έχει
ανάγκη » .

21. Σοφά λόγια των Τριών Ιεραρχών
Οι Τρεις Ιεράρχες τόνιζαν ιδιαιτέρως την
αξία της φιλίας , η οποία είναι πολύ
σημαντική, ειδικά για τους εφήβους.
Ιωάννης Χρυσόστομος :
« Πολύ πιο εύκολα μπορεί κανείς να
σηκώσει με τους φίλους του, την πιο
ανυπόφορη συμφορά, παρά μονάχος του, την
πιο μεγάλη ευτυχία » .

22. Απολυτίκιο των Τριών Ιεραρχών.
Τους τρεις μεγίστους φωστήρας
Τους τρεις μεγίστους φωστήρας, της Τρισηλίου Θεότητος,
τους την οικουμένην
ακτίσι, δογμάτων θείων πυρσεύσαντας· τους μελιρρύτους
ποταμούς της σοφίας,
τους την κτίσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας·
Βασίλειον τον μέγα,
και τον θεολόγον Γρηγόριον, συν τω κλεινώ Ιωάννη, τω την
γλώτταν χρυσορρήμονι·
πάντες οι των λόγων αυτών ερασταί, συνελθόντες ύμνοις
τιμήσωμεν· αυτοί γαρ τη
Τριάδι, υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσιν.

23. Μετάφραση
Όλοι όσοι θαυμάζουμε τους λόγους των τριών μεγάλων
Φωστήρων της
τρισυπόστατης θεότητας, δηλαδή το Μέγα Βασίλειο, το
Γρηγόριο το θεολόγο και
τον ξακουστό Ιωάννη που το στόμα του έβγαζε χρυσάφι, ας
τους τιμήσουμε με
ύμνους. Γιατί αυτοί φώτισαν την οικουμένη με θείες
διδασκαλίες. Γιατί σαν
ποταμοί σοφίας πότισαν όλη την κτίση με τα άγια νερά της
θεογνωσίας, και γιατί
αυτοί μεσολαβούν και παρακαλούν πάντα την Αγία Τριάδα για
μας.