Wim Witteman, emeritus hoogleraar, stelt dat de discussie over Kerk en pedofilie prematuur is. Hij vraagt om een gedegen onderzoek en zegt dat het wangedrag van sommigen niet structureel voor de instelling is.

1. Wim Witteman
De discussie over kerk en
pedofilie is prematuur

2. Wim Witteman: discussie is prematuur 2
kennelijk in staat bleken hun pedofiele schandalen
Wim Witteman voor de verantwoordelijke leiding te verbergen.
Maar nu gaan sommige commentatoren zelfs zo ver
dat ze zich uitsluitend richten op de Kerk, veelal
De discussie over kerk en pedofilie met onwaarheden.
is prematuur Vooral de paus krijgt het zwaar te verduren. Zo zou
het priestercelibaat als onmenselijke verplichting
Escalatie van kritiek pedofilie veroorzaken (Hans Kung); de paus zou
zich hypocriet gedragen en de Kerk corrupt zijn
Bij alle verontwaardiging zowel binnen als buiten (Huub Oosterhuis); Rome zou wel degelijk op de
de katholieke kerk over de pedofilieschandalen van hoogte geweest zijn van het seksuele misbruik
priesters en religieuzen wordt de felheid van de maar was niet bereid om in te grijpen; de paus zou
discussie steeds meer verschoven van de daders en de voorkeur geven aan de doofpot etc.
slachtoffers naar de Kerk als instituut en haar
leiding. Deze wending van de discussie schiet voorlopig het
doel voorbij, namelijk het streven naar volledige
Er ontstaat een escalatie van kritiek over de volle openheid en het zo veel mogelijk aan de kaak
breedte van de Kerk. Het gaat niet langer meer over stellen van deze misdaden met rechtsherstel.
individuele priesters en religieuzen die binnen de
toenmalige leefcultuur in seminaries en internaten

3. Wim Witteman: discussie is prematuur 3
Zinvolle discussie optreden beticht, falend lokaal leiderschap gelaakt
en ook een aanzet tot zelfonderzoek gegeven. Er
Na het vastgestelde misbruik kan pas een zinvolle zullen na het nodige onderzoek nog krachtige
discussie volgen betreffende de omvang, de binnenkerkelijke maatregelen volgen.
betrokkenheid van de clerus, inadequaat optreden,
falende kerkelijke structuren etc. Door het
vroegtijdig opschuiven van de discussie kan er niet
alleen een vals beeld ontstaan van een relatie kerk
en seksuele misbruik maar is er het gevaar van een
hetze van haat en laster tegen de kerk waar
niemand bij gebaat is. Vooral sommige weblogs
zijn schunnig.
Natuurlijk draagt de kerkelijke leiding mede-
verantwoordelijkheid maar het gaat te ver nu te
menen dat de hoogste kerkelijke leiding destijds
van het seksueel misbruik op de hoogte was, of
zelfs medeplichtig was. Na de choquerende
onthullingen en de toelichtende rapportages door de
episcopaten (wat meer tijd vraagt dan een
persbericht) heeft de paus met ontzetting
gereageerd en wel degelijk bisschoppen van slap

4. Wim Witteman: discussie is prematuur 4
Civiele strafvervolging schuld vastgesteld. Het is dan ook vanzelfsprekend
dat bij een ernstige veroordeling door de civiele
Genoegdoening in de vorm van volledig rechter er ook voor de ambtsuitoefening van de
rechtsherstel voor deze afschuwelijke misdaden zal betrokkene gevolgen zullen zijn. Dus
nooit bereikt worden. Maar naast excuus en diep strafvervolging voor seksueel misbruik binnen een
medeleven van de paus met de slachtoffers is de kerkelijke instelling zou wel eens niet minder,
genoemde samenwerking met de civiele eerder meer kunnen zijn dan voor seksueel
autoriteiten die zo nodig tot civiele strafvervolging misbruik buiten de Kerk.
zal leiden wel een aanwijzing dat de Kerk het zeer
hoog opneemt. Civiele autoriteiten kunnen het
beste achter de waarheid komen. Zij kunnen
immers een beschuldigde met het slachtoffer
confronteren en de verdachte vervolgens scherp
ondervragen, zo nodig met kinderpsychologen.
Voor een bisschop of een overste van een
congregatie is het na ontkenning door de
beschuldigde priester of broeder, waarmee hij een
vertrouwensrelatie heeft, veel moeilijker om achter
de waarheid te komen. Het inschakelen van het
Openbaar Ministerie geeft toch wel een extra
garantie dat niets zal worden toegedekt en het recht
zijn loop zal krijgen. Na een civiele veroordeling is Paus excuseert zich bij slachtoffers pedofilie

5. Wim Witteman: discussie is prematuur 5
Er blijven vragen deze gang van zaken. Nu blijft er veel
onopgehelderd en zal er een sfeer van
Helaas zal het herstel van onrecht door verjaring en verdenkingen achterblijven.
overlijden van vermeende daders veel te wensen
overlaten. Je kunt je dan ook afvragen waarom Na zo veel ophef over meldingen van seksueel
hebben vrijwel alle recente aanklagers in ons land, misbruik en de publieke aantijgingen van
waarvan velen zeggen hun leven lang al gekweld te hoogwaardigheids-bekleders is het redelijk
zijn met zeer schadelijke gevolgen voor hun aandacht te besteden aan de juiste proporties en het
persoonlijk welzijn, 40 tot 60 jaar gezwegen, probleem zo mogelijk te relativeren. De commissie
althans tegenover verantwoordelijke instanties. Deetman zal de beschuldigingen moeten
Natuurlijk kan men zeggen als kind werd ik niet onderzoeken om de ernst en de omvang te kunnen
serieus genomen maar dit verklaart toch niet dat vaststellen. Pas dan is een verbreding van de
men in een vrij land als Nederland pas als bejaarde discussie zinvol.
voor het eerst kans zag om zijn hart te luchten.
Door langdurig zwijgen, niet alleen tegenover de
kerkelijke overheid maar vooral tegenover justitie
hebben zij zich ook onverantwoordelijk gedragen.
Eerder ingrijpen had hoogst waarschijnlijk veel
leed kunnen voorkomen, daders ter verantwoording
kunnen roepen en meer gerechtigheid kunnen
geven. Het zou bovendien een zuiverder beeld
kunnen geven van de kerkelijke betrokkenheid bij

6. Wim Witteman: discussie is prematuur 6
Wangedrag is niet structureel gebied van seksualiteit was groot en de geringste
uitspattingen of aanwijzingen daarvoor, al waren
Ofschoon de omvang van de pedofilieschandalen in het maar intimidaties, zouden dan ook direct veel
de media schrikbarend is, blijkt tot nog toe uit de aandacht getrokken hebben en al gauw tot
meldingen dat het gaat om een zeer klein fluisterende discussies gevoerd hebben. Dat het
percentage van individuele priesters en religieuzen toch kon plaats vinden, geeft een duidelijke
in seminaries en internaten van vooral 40 tot 60 aanwijzing dat het zeer gecamoufleerd en
jaar geleden. Het is dan ook absurd dit wangedrag geïsoleerd bij uitzondering heeft plaats gevonden.
te zien als structureel of het te extrapoleren tot de Dat in de genoemde periode de meeste katholieke
hele clerus. De ophef mag dit suggereren maar daar jongeren onderwijs van religieuzen kregen betekent
zijn in de verste verte nog geen aanwijzingen voor. natuurlijk nog wel dat de vele uitzonderingen toch
een groot aantal kunnen maken.
Velen van de oudere katholieke generatie van nu W.J. Witteman
hebben hun middelbare vorming te danken aan de
Emeritus hoogleraar
grote inzet en toewijding van religieuzen. Zij kijken
met veel waardering terug op die tijd en betreuren Deze bijdrage is te vinden op:
het dat deze vorm van degelijk onderwijs helaas http://www.slideshare.net/group/csr-culture-science-and-religion
niet meer voor hun kinderen of kleinkinderen
mogelijk is. Velen herinneren zich de sfeer van
toen en zijn niet alleen verbijsterd over de berichten
maar kunnen het zich ook helemaal niet
voorstellen. In tegendeel het zondebesef op het CSR: Culture Science and Religion

7. Wim Witteman: discussie is prematuur 7
CSR: culture, science and religion
Caritas In Veritate Benedictus XVI morele paniek via de media
Ed Koch about the Pope Letter of Students to the Pope
Herders en schapen

8. Wim Witteman: discussie is prematuur 8
Paedophile priests and the Pope Het Cantalamessa (Vaticaan) incident
http://www.slideshare.net/group/csr-culture-science-and-religion