rome

1. Araling Panlipunan 8
Kasaysayan ng Daigdig
Ikalawang Markahan – Modyul 2:
Kabihasnang Rome
Engr. Virgilio V. Dionisio Memorial High School
Poblacion, Pulilan, Bulacan

2. Pagkatapos na mapag-aralan ang
modyul na ito, ikaw ay inaasahang
 nakapagsusuri ng mga kaganapan sa
kabihasnang Rome;
 nakapagtatalakay ng mga
pagbabagong dulot ng paglawak ng
kapangyarihan ng Rome; at
 nakapagpahahalaga ng mga pamana
ng Kabihasnang Rome sa daigdig.

3. Ang lokasyon ng Rome ay istratehiko
dahil sa Ilog Tiber na nag-uugnay dito
at sa Dagat Mediterranean. Ang
lokasyong ito ay nagbigay-daan sa
pakikipagkalakalan ng Rome sa mga
bansang nakapalibot sa Dagat
Mediterranean. Ang saganang
kapatagan at maunlad na agrikultura
ay kayang suportahan ang
pagkakaroon ng malaking populasyon.
.

4. Ang Pasimula ng Rome
Ang Rome ay itinatag sa kalagitnaan ng
ikawalong siglo B.C.E. ng isa sa mga
pangkat ng Indo-European na tinawag
na mga Latin.
Ayon sa isang matandang alamat ang
Rome ay itinatag ng kambal na sina
Romulus at Remus.

5.  Noong ikapitong siglo B.C.E., ang mga
Roman ay tinalo ng mga Etruscan, ang
kalapit na tribo sa hilaga ng Rome. Sila
ay magagaling sa sining, musika, at
sayaw. Dalubhasa rin sila sa arkitektura,
gawaing metal, at kalakalan.
 Tinuruan nila ang mga Roman sa
pagpapatayo ng mga gusaling may
arko, mga aqueduct, mga barko,
paggamit ng tanso, paggawa ng mga
sandata sa pakikipagdigma, pagtatanim
ng ubas, at paggawa ng alak.

6. Noong 509 B.C.E, namuno si Lucius Junius Brutus at nagtagumpay
sa pagtataboy sa mga Etruscan na pinamumunuan ni Haring
Tarquinius Superbus at itinatag din niya ang isang Republika na
tumagal mula 509 hanggang 31 B.C.E.
Sa Republikang Romano ang namumuno ay mga aristokrata. Lahat
sila ay nagmula sa mga mayayamang may-ari ng mga lupa na
tinatawag na patrician.
Karamihan naman sa mga Romano ay mga plebeians. Sila ay mga
karaniwang tao na nagmula sa pangkat ng mga mamamayan na
negosyante, artisano, magsasaka hanggang sa mga manggagawa at
ang karamihan ay kapos sa kabuhayan.

8. Paglaganap ng
Kapangyarihan ng Rome
Ang malakas na hukbong sandatahan
ng Roma ang pangunahing dahilan ng
pananagumpay nito sa Italy. Sila na
marahil ang pinakamalakas na hukbong
sandatahan na nakilala sa kasaysayan.
Dahil dito, naging mabilis ang
pagpapalawak ng Imperyong Romano.

9. Digmaang Punic Mahahalagang Pangyayari Kinahinatnan
Unang Digmaang Punic
(264-241 B.C.E)
 Nagpagawa ang Rome ng plota at
sinanay ang mga sundalo nito na
maging magagaling na tagapagsagwan.
 Bilang tanda ng pagkakapanalo ng
Rome, sinakop nito ang Sicily, Sardinia
at Corsica
Nanalo ang Rome laban sa
Carthage noong 241 B.C.E.
Ikalawanag Digmaang
Punic
(218-202 B.C.E)
 Nagsimula ito noong 218 B.C.E. nang
salakayin ni Hannibal, ang heneral ng
Carthage, ang lungsod ng Saguntum
sa Spain na kaalyado ng Rome.
 Tinawid din nila ang bundok ng Alps
upang makarating sa Italy kung saan
maraming sundalo at elepante ang
namatay dala sa napakalamig na
klima.
 Natalo si Hannibal sa labanan
sa Zama noong 202 B.C.E.
 Sa isang kasunduang
pangkapayapaan noong 201
B.C.E, pumayag ang Carthage
na sirain ang plota nito, isuko
ang Spain, at magbayad ng
buwis taon-taon sa Rome

10. Digmaang Punic Mahahalagang Pangyayari Kinahinatnan
Ikalawanag Digmaang
Punic
(218-202 B.C.E)
 Sa ilalim ng pamumuno ni Scipio
Africanus, sinalakay ng mga Roman
ang Hilagang Africa upang pilitin si
Hannibal na iwan ang Italy at
tumungo sa Carthage upang sagipin
ang kaniyang mga kababayan.
Ikatlong Digmaang Punic
(149- 146 B.C.E)
 Matapos ang 50 taon, naganap ang
Ikatlong Digmaang Punic.
 Nang salakayin ng Carthage ang isang
kaalyado ng Rome, sinalakay ng Rome
ang Carthage. Sinunog nito ang
lungsod at ipinagbili ang mga
mamamayan bilang alipin.
 Muling natalo ang Carthage
sa digmaan.
 Kinuha ng Rome ang lahat ng
pag-aari ng Carthage sa
Hilagang Africa.

11. Noong 146 B.C.E., naging probinsya ng
Rome ang Macedonia.
Noong 133 B.C.E., napasailalim sa
kapangyarihan ng mga Romano ang
Kaharian ng Pergamum sa Asya.
Pagsapit ng 100 B.C.E., nasakop na ng
Rome ang halos lahat ng lupaing
nakapaligid sa Mediterrenean.

13. Mga Emperador Pagkatapos ni
Augustus
Claudius
(41 – 54 CE)
Nilikha ang isang
byurukrasya na binubuo ng
mga batikang
administrador.
Caligula
(37 – 41 CE)
Nilustay ang pera ng
imperyo sa maluluhong
kasiyahan at palabas tulad
ng labanan ng mga
gladiator.
Tiberius
(14 – 37 CE)
Magaling na administrador
bagaman isang diktador.
Ipinagpatuloy niya ang mga
patakaran ni Augustus Caesar.

14. Mga Emperador Pagkatapos ni
Augustus
Vespasian
(69 – 79 CE)
Naibalik ang disiplina sa sandatahang lakas at
napigil ang mga pag-aalsa. Nagpatayo ng
imprastrukturang tulad ng pampublikong
paliguan at amphitheater para sa labanan ng
mga gladiator.
Nero
(54 – 68 CE)
Ipinapatay ang lahat ng hindi niya
kinatutuwaan, kabilang ang kanyang
sariling ina at asawa. Inakusahan siya ng
panununog sa Rome noong 64 CE.

15. Ang Limang Mahuhusay na Emperador
Nerva
(96-98 C.E.)
Nagkaloob ng pautang sa bukirin at ang
kinitang interes ay inilaan niya para tustusan
ang mga ulila.
Trajan
(98-117 C.E.)
Sa panahon ng pamumuno ni
Trajan, narating ng imperyo ang
pinakamalawak nitong hangganan.

16. Ang Limang Mahuhusay na Emperador
Hadrian
(117-138 C.E.)
Patakaran ni Hadrian na
palakasin ang mga
hangganan at lalawigan
ng imperyo.
Antoninus Pius
(138-161 C.E.)
Ipinagbawal ni Antoninus
Pius ang pagpapahirap sa
mga Kristiyano.
Marcus Aurelius
(161-180 C.E.)
Siya ay isang iskolar at manunulat.
Itinaguyod niya ang pilosopiyang
stoic. Binibigyang-diin ng
pilosopiyang ito ang paghahanap
ng kaligayahan sa pamamagitan
ng pamumuhay ayon sa banal na
kalooban (divine will).

17. Pamana ng Kabihasnang
Rome
BATAS
Twelve Tables - batas para sa
lahat. Ito ang ginamit upang
alamin ang mga krimen at
tantiyahin ang kaukulang parusa.
Nakasaad dito ang mga
karapatan ng mga mamamayan
at ang pamamaraan ayon sa
batas.

18. PANITIKAN
Si Cicero ay isang manunulat at
orador na nagpahalaga sa batas.
Ayon sa kanya, ang batas ay hindi
dapat impluwensiyahan ng
kapangyarihan o sirain ng pera
kailanman.

19. ARKITEKTURA
Sila ang tumuklas ng semento, gumamit ng stucco -
isang plaster na pampahid at pantakip sa labas ng pader,
at umangkat ng marmol mula sa Greece. Ang arch na
natutuhan nila mula sa mga Etruscan ay ginagamit sa
mga templo, aqueduct at iba pang mga gusali tulad ng
basilica - isang bulwagan na nagsisilbing korte at
pinagpupulungan ng Assembly. Nasa forum, ang sentro
ng lungsod, ang mga pampublikong paliguan at
pamilihan.

20. PANANAMIT
Kasuotan ng mga lalaking Roman: Ang
tunic ay kasuotang pambahay na hanggang
tuhod. Ang toga ay isinusuot sa ibabaw ng
tunic kung sila ay lumalabas ng bahay
Tunic at Toga
Kasuotan ng mga babaeng Roman: Ang
stola na parang tunic ngunit mas mahaba.
Ang kasuotang panlabas nila ay tinatawag
na palla.
Stola at Palla

21. Labanan ng mga gladiator na
nagaganap sa mga Colosseum
na isang ampitheater. Ang
gladiator ay karaniwang mga
kriminal, alipin o bihag na
nakikipaglaban sa isa’t isa o sa
mababangis na hayop.
LIBANGAN

22. Inhenyeriya
Marami sa mga daan na ginawa nila ay
ginagamit pa hanggang ngayon. Halimbawa:
Ang Appian Way na nag-uugnay sa Rome at
Timog Italy; at mga aqueduct upang dalhin
ang tubig sa lungsod.