SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 22
Downloaden Sie, um offline zu lesen
Walk your talk
eChapter met tips en oefeningen voor het Agile principe ‘Walk your talk’
Oktober 2016
Inhoud
2
Voorwoord 3
Inleiding 5
Tip 1: No more excuses 7
Tip 2: Richt je op het 8
gezamenlijk resultaat
Tip 3: Baseer je mening 11
op feiten
Tip 4: Wees je bewust 14
van je nonverbale communicatie
Tip 5: Ga om met conflicten 17
als “business as usual’
Nawoord 19
3
Agile leiderschap is wezenlijk anders dan het managen van een hiërarchische organisatie. Een Agile leider is uit
ander hout gesneden: niet de goed gewortelde eik die in jaren 90 werd opgeleid, maar een meebuigende iep die
zelfs met windkracht 8 nog mee veert.
Wat is nu het grote verschil tussen de ‘eik-manager’ en de ‘iep-leider’? Dit zijn niet de zichtbare elementen.
Beide hebben een stam, takken en bladeren. Het verschil zit van binnen: ze verschillen in de meer onzichtbare
ingrediënten als inzichten, ambitie en overtuigingen. De mindset van een Agile leider is wezenlijk anders dan die
van een hiërarchische manager. Wat leidt tot andere keuzes en ander gedrag.
Hoewel het Scrum bord het zichtbare middelpunt is van Agile organisaties, is de werkelijke succes factor ieders
gedrag vanuit een Agile mindset. Gedrag in rustige tijden, maar ook op stressvolle momenten.
De grootste uitdaging van leiders en organisaties voor de komende jaren is het ontwikkelen van een Agile
mindset. Want alleen met de juiste mindset plukken teams werkelijk de vruchten van Agile werken en overstijgen
ze de methodiek en spelregels. Met als doel een next level in het leveren van waarde aan de klant: Overtref de
verwachtingen van de klant met super snelle en originele producten of diensten!
Werken vanuit een Agile Mindset
Het lastige van een mindset is dat deze grotendeels in iemands hoofd voltrekt en daardoor onzichtbaar is. En
dus erg lastig te benoemen of aan te pakken is. Het is eigenlijk veel eenvoudiger om de meer rationele en
tastbare kant van Agile te ontwikkelen (Scrum bord en structuur) en de mindset gewoon te negeren. Maar Agile
werkvormen en structuur toepassen vanuit de “oude mindset van de eik” zal nooit de duurzame verandering
opleveren die je voor ogen hebt. Je hebt dan oude wijn in nieuwe zakken. Je doet het Agile kunstje wel, maar
zal nooit de potentie van werkelijk Agile werken bereiken en ‘de middenmoot’ niet ontstijgen.
Voorwoord
TOOL SET
Basics
MIND SET
Bewust werken uit
Agile principes
Waar geloof je in?
Waar ben je van overtuigd?
Hoe sta je in je werk?
Hoe zet je jouw kennis en
inzichten in om meer
klantwaarde te creëren?
Hoe effectief werk je samen
in een Agile team?
Welke Agile werkvormen gebruik
je om wendbaar te werken en
continu te verbeteren?
KNOWLEDGE SET
Kennis en inzichten
SKILL SET
Vaardigheden
Versterken van jouw Agile Knowledge
Voordat leiders op een Agile manier kunnen
denken dienen ze eerst een andere
kernvaardigheid af te stoffen: zelfinzicht.
Bewustzijn van eigen ambitie, waarden en
persoonlijke inzichten. Welke waarden horen bij
jou als persoon en als leider? Wat is jouw ambitie
en hoe gaat deze samen met de ambitie van de
organisatie? Wat is jouw persoonlijke verhaal?
Leiding geven aan een Agile organisatie betekent
leiding geven aan een club die constant in
verandering is. Bij verandering is het essentieel
om de gewenste richting helder te hebben,
mensen te faciliteren in alle voorwaarden die nodig
zijn om daar te komen en in kleine stappen en met
voortschrijdend inzicht deze te bereiken. Deze
manier van werken vindt weinig houvast in
roadmaps, jaarplannen en stuurgroepen. In de
dynamiek van snelle beslissingen en feedback is
de sterkte en betrouwbaarheid van jouw
persoonlijke kompas doorslaggevend.
4
Integreer 4 sets van leren!
Agileleiderschap.nl helpt organisaties en teams om niet alleen de tools en skills voor Agile werken te
ontwikkelen, maar zeker ook de inzichten en mindset die nodig zijn om persoonlijk leiderschap te tonen
in een sterk veranderende wereld. Wij bieden jou de 12 principes die horen bij de Agile mindset en leren
je deze op jouw manier toe te passen. Je versterkt het innovatieve leiderschap van jezelf en de
organisatie. Onmisbaar voor de toekomst van jouw organisatie waar je steeds sneller zal moeten
veranderen om aan klantbehoeften te blijven voldoen.
Wij focussen in onze werkwijze sterk op het aanleren van nieuw gedrag en nieuwe gewoonten die horen
bij Agile leiderschap. Wist je dat een gemiddeld persoon tussen de 60 en 90 dagen moet oefenen met
nieuwe gedrag voordat het zo ‘ingesleten’ is dat we van nieuwe gewoonten en routine kunnen spreken?
Gedrag is bij ons opgenomen in alle onderdelen. Zo krijg je inzicht in denkstrategie en motivatie achter je
gedrag (MindSonar), sturen we op gewenst gedrag (Scrum Bord) en oefen je om gewenst gedrag om te
zetten in nieuwe routines (eLearning).
Leuk dat je ons eChapter gaat lezen! Laat je ons weten wat je ervan vindt?
drs Jascha Kamstra
drs Brigitte Dusseldorp
ing Marcia Richardson MBA
www.agileleiderschap.nl
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Brigi&e!Dusseldorp!
!06!55!68!44!50!
!!!!!!!!!! !brigi&e@agileleiderschap.nl!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!
!Jascha!Kamstra!
!06!5!12345!83!
!!!!!!!!!! !jascha@agileleiderschap.nl!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Marcia!Richardson!
!06!25!05!22!47!
!!!!!!!!!! !marcia@agileleiderschap.nl!
!
5
Een van de 12 Leidende Agile Principes is “Walk your Talk”. In dit eChapter geven we je vijf tips en
oefeningen (“super boosters”) om verantwoordelijkheid te nemen over je eigen gedrag, betekenis en
invloed. Leer hoe jij het principes “Walk your talk” in jouw eigen gedrag kunt ontwikkelen.
Bij iedere Super Booster zie je een icoon. Dit icoon geeft aan welke set van leren we activeren:
‘Walk your talk’ is zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Practice what you preach. Walk your talk
betekent het voortouw nemen en het goede voorbeeldgedrag geven. Het voorbeeld geven zoals jij wilt
dat het gaat zijn. Dit “goede voorbeeld geven” is niet eenvoudig. Jouw gedrag moet namelijk authentiek
zijn en betrouwbaar overkomen. Anders zien mensen al van mijlenver dat je een ‘trucje’ doet en bereik je
het tegenovergestelde.
Een sales team in een hiërarchische organisatie besluit samen om Agile te gaan werken. 1 van de
afspraken die ze met elkaar maken is dat iedere ochtend van 9.00 tot 11.00 iedereen op de werkvloer
aanwezig is. Aanwezig om de dag goed te starten, samen te kijken hoe de processen en standaarden
verbeterd kunnen worden om de klant nog beter te bedienen en om elkaar te helpen. Het is even
wennen, maar het team houdt zich aan deze afspraak. De leidinggevende doet sit-ins op de werkvloer en
leert veel.
In de derde week wordt de leidinggevende van het team uitgenodigd voor een spoedberaad met de Raad
van Bestuur. Dit beraad is de volgende ochtend om 10.00. Wat zou jij doen?
Authentiek en congruent gedrag van de leider heeft een zeer grote rol in het wel of niet slagen van een
gewenste verandering. Leiders zetten de toon en creëren de sfeer binnen de organisatie en op de
werkvloer. Mensen zijn in principe geneigd om het gedrag (bewust of onbewuste) van leiders te volgen.
Als hij of zij zegt wat hij doet en doet wat hij of zij zegt, is dat van onschatbare waarde voor de
organisatiecultuur!
Authentiek gedrag is soms best spannend. Je stelt je namelijk kwetsbaar op, je stapt uit je rol als
manager of baas. Je laat jezelf volledig zien, want alleen dan verhoog je het commitment van anderen
voor de verandering.
Inleiding ‘Walk your talk’
6
Authentiek voorbeeld gedrag is relatief eenvoudig als er geen tijdsdruk of stress is. Welk voorbeeld
gedrag vertoon jij onder hoge druk of bij een lastige verandering? Ben je dan nog steeds het inspirerende
grote voorbeeld?
De leidinggevende besloot om trouw te blijven aan de afspraak met het team. Hij koos ervoor om
authentiek voorbeeld gedrag te blijven tonen (he walked his talk). Dit betekende dat hij niet bij de
afspraak met de Raad van Bestuur aanwezig was. De trendbreuk in gedrag was best spannend. De
betekenis was enorm. De verbinding binnen het team werd versterkt. De energie om samen te werken
rees de pan uit.
Dit verhaal spreidde zich als een lopend vuurtje door de organisatie. Uiteindelijk kreeg het team een
bezoek van enkele leden van de Raad van Bestuur, nieuwsgierig geworden naar de invloed van dit team.
In dit eChapter lees je vijf tips om een sterker te zijn in ‘Walk your talk”.
‘Walk your talk” super booster: denkstijlentest
Jouw gedachten zijn altijd de basis van het uiteindelijke gedrag dat je laat zien (zie ook
blz. 15). Omdat een Agile leider vooral ander gedrag laat zien, is het eigenlijk
noodzakelijk om een goed inzicht te hebben in jouw denkstijl.
Een tool om inzicht te krijgen in jouw denkstijl en drijfveren is de MindSonar. Deze sonar
meet 13 denkstijlen en drijfveren. Met jouw persoonlijke profiel kun je op een
toegankelijk manier gedachten en gedrag bespreken.
Dit inzicht is de start van een persoonlijk ontwikkeltraject. Opdrachten, oefeningen en
feedback worden specifiek aan jouw denkstijl aangepast. En daardoor direct toe te
passen. Zo wordt leren leuk!
7
Je bent altijd zelf 100% verantwoordelijk over je eigen gedrag. Dit betekent dat je in principe nooit
iemand de schuld kan geven voor de dingen die jij doet of zegt.
Kies niet voor de slachtoffer rol. Klaag niet. Geef niemand de schuld als het niet gaat zoals wilt.
Loopt het niet zoals je zou willen? Je neemt dan volledig eigenaarschap over je gedrag. En sta helemaal
achter de betekenis en prioritering die jij geeft aan gebeurtenissen (wat vind jij belangrijk, waar reageer je
als eerste op en hoe doe je dat).
Veel mensen hebben excuses waarom ze iets niet doen. Deze excuses leggen ‘de schuld’ vaak buiten
onszelf. Vaak vinden we dit excuus relevant genoeg om met droge ogen ander gedrag te laten zien dan
we eigenlijk zouden willen. Geen ‘Walk your talk” dus! We nemen dan niet volledige verantwoordelijkheid
over ons eigen gedrag omdat we zeggen dat iets of iemand ons daarin heeft gestopt. Welk excuus heb jij
voor jezelf om iets niet te doen? In deze oefening sta je even stil bij jouw belangrijkste excuses en ontdek
je welke mogelijkheden je hebt om hier anders mee om te gaan.
Tip 1: No more excuses
‘Walk your talk” super booster: denk mee
Heb je een klacht? Of ben je het ergens niet mee eens? Benoem niet alleen wat je niet goed
vindt, maar kom ook met een suggestie, oplossing of idee hoe het wel kan.
‘Walk your talk” super booster: ken je smoes
Wil je je bewust worden van jouw meest gebruikte smoes? Wat is jouw excuus om niet je
afspraken na te komen? En wat ga je voortaan anders doen?
Wanneer je merkt dat je iets of iemand de schuld geeft van jouw gedrag:
1. Wat zeg jij tegen jezelf als reden dat iets niet lukt?
•  Ik moet het nog verder uitwerken
•  Het moment was er niet
•  Ik heb het te druk
•  Ik kan me nog niet voldoende concentreren
•  Ik ben moe
•  Ik werd afgeleid
2. Wie geef jij de schuld als iets niet lukt?
•  De directie
•  Je buren
•  De file
•  De dubbele afspraak in je agenda
•  De economie
•  Europa
•  …?
3. Wat had jij zelf kunnen doen om deze situatie anders te doen verlopen? Wanneer had je
dit kunnen doen? Hoe had je dat kunnen doen?
4. Wat is je voornemen voor ‘de volgende keer’? Schrijf dit op.
8
Vaak weten teams in detail heel goed te vertellen wat ze niet willen. Wat ze wel willen bereiken wordt
vaak globaal benoemd. Een helder beeld van het gewenste resultaat wordt niet gedeeld. Laat staan dat
dit resultaat meetbaar en visueel wordt gemaakt…..
Wanneer het team wel ongeveer maar niet precies weet wat ze samen wil bereiken, is de kans heel groot
dat ieder teamlid een eigen voorstelling van het gezamenlijke doel maakt. Zo heb je al snel meerdere
voorstellingen. Deze worden niet hardop besproken en gaan een eigen leven leiden. Persoonlijke
interpretaties van ‘wat goed is en wat niet mag gebeuren’ gaan een belangrijke rol spelen in dagelijkse
samenwerking. Persoonlijk belang kan groter worden dan het gezamenlijk resultaat. Een cultuur ontstaat
waarin mensen niet doen wat ze zeggen en niet zeggen wat ze doen. Weg met de dubbele agenda! Tijd
om samen beter te benoemen wat het gezamenlijke resultaat is.
Tip 2: Richt je op het gezamenlijk resultaat
We willen de beste
zijn!Minder klachten en
meer tevreden
klanten!
We willen onze visie
waarmaken!
9
Walk your talk” super booster: X-matrix
Hoe maak je het gezamenlijke doel super concreet?
De Lean methodologie heeft hier een handige tool voor: de Strategy Deployment – X
Matrix.
Met Strategy Deployment beantwoord je met elkaar een aantal vragen:
1. Wat wil je bereiken op lange termijn? Duidelijke focus bepalen
2. Wat is hierbij nu belangrijk? Prioriteiten kiezen
3. Waarom willen we dit? Medewerkers betrekken
4. Hoe gaan we dat doen? Consensus bouwen rond kritische
doelstellingen
5. Hoe meet je dat? Doelstellingen duidelijke en motiverend
uitwerken in meetbare resultaten (KPI’s) in
ieders werk
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
Deze tool brengt gezamenlijke focus, verbindt het team en brengt rust. Het laat
duidelijk zien welke ‘walk’ (gedrag) en welke ‘talk’ (gesprek) nodig zijn. En wordt het
veel makkelijk om elkaar goede feedback te geven.
Strategische	doelen
- Hoe	meer	SMART,	des	te	makkelijker	te	vertalen	naar	jaardoelen	en	gewenste	bijdragen	tot	op	de	werkvloer
Jaardoelen
- Formuleer	doelen,	vermijd	middelen
- SMART
- Beperkt aantal,	max.	5
Verbeterinitiatieven
- Formuleer	middelen,	vermijd	doelen/resultaten
- Hier	staan	de	change	initiatieven	en	run	initiatieven	komen	o	dastart bord	terecht
- - De	kracht	van	beperking,	hoeveel	initiatieven	kun	je	besturen?
- Leg	verbinding tussen	strategische	doelen,	jaardoelen	&	initiatieven§
Stel	connecties	vast.	Durf bij	twijfel	jaardoelen	of	initiatieven	aan	te	
passen	of	zelfs	te	schrappen.	
¨ ¨ ¨ ¨ ¨
¡ eerste verantwoordelijke
X tweede verantwoordelijke
¨ te laat
¨ nog starten
wie gaat het doen
¨ op tijd
¨ vertraging
Verbeter plannen
LT doelen
3-5 jaar
Doelstellingen
resultaat
Jaardoelen
2007
Resultaten
- Werk initiatieven	gestructureerd	uit	(A3,	PDCA,	
Kaizenetc)
- Formuleer	resultaten,	vermijd	middelen
- SMART	hoe kun	je	dit	Q	inzicht	krijgen	en	waar	
nodig	obv deze	kpi bijsturen
- Zorg voor	capabele	bemensing	en	sponsoring
10
Walk your talk” super booster: Change Story
Iedere verandering heeft een goed verhaal nodig. Een verhaal dat vertelt waarom de
verandering plaats vindt. Een verhaal dat inspireert en vertrouwen geeft. Een verhaal
waar anderen zich in herkennen en richting geeft.
Als Agile leider heb jij zo een verhaal nodig. Een helder en krachtig verhaal waarbij de
urgentie en de aanpak van het initiatief duidelijk wordt, zowel op gevoel als op ratio.
Belangrijk is dat het verhaal authentiek is: dat het klopt.
Ontwikkel een change story voor en met de organisatie. Betrek belangrijke
stakeholders (klanten, leveranciers, thuisfront, leiders en verschillende groepen
medewerkers) in het tot stand brengen van de Change Story. Meerdere perspectieven
worden geïntegreerd, waardoor het verhaal in urgentie en excitement groeit en meer
doorleefd is. Medewerkers weten waarom de verandering geïnitieerd is, wat de
verandering inhoudt en hoe ze zelf kunnen bijdragen aan de verandering.
Waar moet een goed verhaal aan voldoen?
o  Kort (en dus na te vertellen)
o  Staan objectieve feiten in die mensen herkennen
o  Gewenste richting is duidelijk en wordt een paar keer herhaalt
o  Benoem mogelijke dillema’s, tegenslagen en frustraties op de weg
o  Hoofdpersonen ervaren meerdere emoties
o  Verhaal wordt verteld vanuit meerdere perspectieven
Leuk idee is om het verhaal te visualiseren in bijvoorbeeld een filmpje of strip:
!
!
!
!
!
!
11
Je hebt geen smoesje meer, het gezamenlijke resultaat is concreet en je weet welke ‘walk’ en welke
‘talk’ hierbij hoort. Yeah!!
De ‘proof of the pudding is in the eating’. Hoe laat je dit gedrag zien in interactie en tijdens samenwerking
met jouw team en met anderen?
Onze tip is simpel: baseer je mening zo veel mogelijk op feiten en voorbeelden. En spreek elkaar aan op
verantwoordelijkheid. De tijd dat je je mening nog mocht baseren op intuïtie, ego of autoriteit is voorbij.
Baseer je mening zo veel mogelijk op feiten en voorbeelden. Maak deze zo visueel mogelijk.
Je bent teammanager van de afdeling Klantenservice. Het gezamenlijke doel is duidelijk: 85% van de
klanten scoort jullie product en service met een 7 of hoger. Jullie zitten niet op koers om deze targets te
halen.
Jouw 8 medewerkers werken heel hard om klachten naar tevredenheid op te lossen. Na een tijd valt je
op dat 1 van de medewerkers wel erg vaak op internet zit. En als hij niet op internet zit, staat hij bij het
koffie automaat. Wat zou jij doen?
Tip 3: Baseer je mening op feiten en voorbeelden
Ik heb het gevoel
dat dit niet
klopt…..
Ik zeg hoe het zit,
want ik ben de
baas
Ik wil hier ook wat van
vinden!
12
Je stuurt op feiten en voorbeelden. Misschien denk jij nu dat dit bij jou op het werk niet mogelijk is? Want
jij werkt misschien niet met standaard processen en is de manier van werken bij jou niet tot in detail
uitgeschreven? En is jouw werkomgeving voor jouw gevoel niet zo eenvoudig te meten in cijfers en
feiten? Hoe past Agile werken in een omgeving waarin creativiteit en vindingrijkheid belangrijke
onderdelen van het werk zijn?
Onze ervaring is dat in vrijwel iedereens prestatie te meten is in feiten en voorbeelden. Of je nu
webdesigner, leerkracht of CEO bent.
Extra tip voor sturen op resultaat bij professionals in vrije beroepen (zoals marketeers, sales
professionals of HRD adviseurs):
Veel van ons hebben werk waar vindingrijkheid en eigen inschatting een belangrijk onderdeel is. Geef
hier de ander alle ruimte in HOE hij of zij deze verantwoordelijkheid invult. Spreek elkaar aan op resultaat
en respecteer elkaars autonomie. Focus op iemand verantwoordelijk.
Vertrouw op de professionaliteit van de ander. De ander kan prima
inschatten hoe zij de verantwoordelijkheid het best in kan vullen.
Geef de professionals hun autonomie: Laat ze zelf bepalen hoe ze
werken, met wie ze werken en wanneer ze dit doen. Maar wees altijd
helder over iemands output en toegevoegde waarden.
Dit betekent dat je in de gesprekken in principe niet ingaat op HOE
iemand zijn werkt doet, maar je vooral richt op de resultaten in zijn
of haar verantwoordelijkheidsgebied. Richt je op de feiten, het halen
van deadlines en stuur bij waar nodig. En geef hier duidelijke feiten
en voorbeelden uit de praktijk bij.
‘Walk your talk” super booster: Kata
Hoe stuur je op een Agile manier jouw medewerker op resultaat? Hoe creëer je een routine
voor het voeren van de juiste dialoog? De Toyota Kata kan je hierbij helpen! De vijf Kata
vragen die hierbij horen zijn:
1. Wat is het resultaat / doel dat je moet halen?
2. Wat geven de feiten aan? Waar sta je nu?
3. Welke obstakels verhinderen je nu om het gewenste resultaat te bereiken? Met welke
ben je nu bezig?
4. Wat is je volgende stap?
5. Wanneer kunnen we gaan kijken wat we hebben geleerd van het nemen van deze stap?
13
Nog even terug naar het voorbeeld van de internettende medewerker. Pak eerst eens wat feiten erbij:
wat vertellen zijn scores? Wat zeggen klanten over hem?
Zijn deze goed: geef de medewerker aan dat hij het erg goed doet. Wees geïnteresseerd in HOE hij zijn
resultaten zo goed haalt. Omdat hij altijd aansluit op de kernproducten van de klant (gevonden op
internet)! Tip voor de rest van het team!
Zijn deze niet goed: geeft de medewerker aan dat hij onder target scoort. Geef duidelijk aan waar hij
verantwoordelijk voor is, waar hij nu staat en waar hij zou moeten staan. Bespreek de obstakels die hij
ondervindt om goed te presteren. Noem het internet voorbeeld: wat gebeurt er dan? Wat is zijn volgende
stap? Wat heeft hij van jou nodig?
14
Wist je dat het effect van jouw communicatie grotendeels wordt bepaald door jouw non-verbale gedrag?
En wanneer woorden, lichaamstaal en stem niet congruent zijn (dus wanneer je laag scoort op ‘walk your
talk’) dit effect zelfs op loopt tot 93% en mensen dus eigenlijk helemaal niet meer horen wat je zegt?
Jouw non-verbale gedrag wordt als Agile leider een steeds belangrijker onderdeel van je succes. Mensen
zullen je eerder vertrouwen en volgen wanneer je non-verbale gedrag congruent is met wat je zegt en
laat zien.
Let dus in je communicatie, naast wat je zegt, ook bewust op je lichaamstaal. Wees je bewust
van je lichaamshouding en de stemming die daarbij hoort.
In de waan van de dag leven we vaak over onze lichaamssignalen heen of hebben we geleerd ze
rationeel weg te redeneren. Leer deze signalen op waarde te schatten. Misschien in het begin wat
onwennig, maar oefening baart kunst!
Een leider die zich ook bewust is van de non-verbale communicatie wordt ervaren als authentieker en als
een krachtiger leider.
Tip 4: Wees je bewust van jouw non-verbale
communicatie
15
Je lijf laat zien hoe je je voelt en wat je denkt.
Simpel geheugensteuntje is: G -> E -> A = R
Je hebt bepaalden Gedachten -> Deze gedachten starten autonomistisch een bepaalde Emotie -> Deze
emotie bepaalt razendsnel welke Actie (gedrag) jij kiest = en dit leidt tot een bepaald Resultaat
Je hoort je collega vertellen over de nieuwe klant die net een order van €100.000 heeft getekend.
Gedachten: Je denkt “Dat had ik ook wel gewild. Zij heeft ook altijd geluk”.
Emotie: Automatisch word je jaloers.
Actie: Je reageert met “Jij hebt ook altijd geluk” en loopt vol afgunst weg. Jouw collega beteuterd
achterlatend.
Resultaat: Volgende keer dat je deze collega tegenkomt, loopt ze snel door.
Door jouw gedachten te veranderen, verandert automatisch je gedrag. Stel, je hebt het principe ‘walk
your talk’ volledig begrepen. Jouw gedrag is nu totaal in lijn met het behalen van het gezamenlijke
resultaat.
Je hoort je collega vertellen over de nieuwe klant die net een order van €100.000 heeft getekend.
Gedachten: Je denkt “Gaaf, dat heeft ze knap gedaan”.
Emotie: Automatisch word je trots.
Actie: Je reageert met “Jij hebt ook altijd geluk!” en geeft haar een gulle lach. Jouw collega lacht meteen
met je mee.
Resultaat: Volgende keer dat je deze collega tegenkomt, bespreken jullie een mogelijke oplossing voor
een ingewikkelde klantvraag.
16
‘Walk your talk” super booster: bewust worden van non-verbale communicatie
Zet het alarm van je telefoon op 4 willekeurige momenten tijdens je werkdag. Wanneer
het alarm afgaat sta je 10 seconden stil bij jouw non-verbale gedrag van dat moment.
Doe alsof je een foto van jezelf maakt en deze van jezelf bekijkt.
• Wat zijn je gedachten? Welke emotie hoort hierbij? Ben je tevreden met deze emotie?
Zo niet, welke gedachten werken beter?
• Wat is je houding? Heb je een open houding of een gesloten houding? Hoe zijn je
handen en hoe staan je voeten? Wat ben je onbewust aan het doen (spelen met pen,
kauwen op bekertje)?
• Hoe staat je hoofd. Welke gezichtsuitdrukking heb je? Welke spieren in je gezicht zijn
gespannen? Kijk je vriendelijk, boos, energiek, ongeïnteresseerd, etc?
• Hoe is je ademhaling? Voel je ergens spanning?
• Past deze non-verbale houding bij de situatie waar je je nu in bevindt?
• Wat kun je anders doen?
17
Tegenslag, teleurstelling, wrijving: het hoort ook bij het werk van de Agile leider. Laat in je ‘walk’ en in je
‘talk’ zien dat conflicten en falen voor jou een normaal onderdeel is van ‘business as usual’ en een kans
zijn om te leren.
De emoties die horen bij conflicten en falen (boosheid, teleurgesteld zijn, angst) ervaren we vaak liever
niet. We vermijden ze soms zelfs omdat we ze willen ze liever niet meemaken. We sparen de negativiteit
op. Gevolg is waarschijnlijk dat de “emmer van onverwerkte negatieve emoties” steeds sneller vol is, je je
vaker gefrustreerd voelt en dit in de weg gaat zitten van effectief leiderschap.
En als je toch boos of zichtbaar teleurgesteld bent, zal sterk reageren. Conflict en falen wordt dan extra
negatief ervaren.
Bij een conflict ervaar je een grens. Een grens van jouw ‘comfort zone’. En mensen blijven graag binnen
de eigen comfort zone. Deze grens, hoe ongemakkelijk soms ook, maakt het wel mogelijk om te groeien
en om te verbeteren. Te groeien als Agile leider.
Ervaar conflicten en tegenslagen daarom als een normaal onderdeel van je werk. En blijf gewoon jezelf,
ook als je boos of teleurgesteld bent.
Tip 5: Ga met conflicten om als ‘business as usual’
18
‘Walk your talk” super booster:
Hoe doe en zeg je de juiste dingen op momenten dat je wordt overvallen door negatieve
emoties?
1. Geef de ander niet de schuld (want jij bent zelf helemaal verantwoordelijk voor je eigen
gedrag).
2. Stap zelf als eerste uit de comfort zone, geef het goede voorbeeld, geef aan wat het met
jou doet.
3. Benoem dat er een conflict is. Analyseer wat er aan de hand is, baseer je op feiten. Ga in
de schoenen van de ander staan.
4. Blijf constructief, ga niet in de verdediging. Geef de ander voldoende ruimte.
5. Benoem het gezamenlijke doel en zoek samen naar een oplossing.
19
Je hebt van ons 5 tips en 8 “super boosters” gekregen om nog authentieker te worden als Agile leider. Ze
lijken misschien simpel (zijn ze uiteindelijk ook!), maar we realiseren ons dat het best wat voeten in de
aarde heeft om deze tips in jouw werkomgeving goed te oefenen.
Weet ook dat de gemiddelde persoon wel 60 tot 90 dagen nodig heeft om nieuwe routines aan te leren.
Onze hersenen zijn van naturen op zoek naar ‘de weg van de minste weerstand’. Oude routines en
gedrag gaan altijd voor nieuwe gewoonten, zeker op momenten dat je onder spanning werkt.
Jouw certificaat voor Agile gedrag bereik je dus niet in een tweedaagse training. Agile leiderschap vraagt
ambitie, doorzettingsvermogen en zelfreflectie. Drie vaardigheden die horen bij intrinsieke motivatie (jij
moet het zelf willen), maar waar je wel goed in begeleid moet worden.
Agileleiderschap.nl begeleidt (sales, marketing en HR) teams en professionals in het ontwikkelen en
verankeren van gedrag dat hoort bij Agile leiderschap. Wij combineren verschillende vormen van leren.
En maken gedrag concreet, bespreekbaar en meetbaar. Centraal hierin is een analyse van jouw denkstijl
en drijfveren (MindSonar analyse).
MindSonar meet jouw denktstijl. Een van de metaprogramma’s
die aan bod komen is ‘controle binnen zelf’ of ‘controle buiten zelf’.
Voel jij je meer een oorzaak of een gevolg?
Claudia denkt sterk vanuit ‘Controle binnen zelf’. Zij ziet de dingen als maakbaar en haar handelen als
oorzaak dat een gevolg zal hebben. Zij weet: haar invloed maakt het verschil.
Robert denkt meer vanuit ‘Controle buiten zelf’. Hij ervaart de dingen als afhankelijkheid van de
omstandigheden. Zijn handelen is een gevolg, niet een oorzaak. Hij weet: wat gebeurt is een effect van
de dingen die buiten hemzelf liggen.
Claudia en Robert zullen een andere oefeningen krijgen wanneer zij aan het principes “Walk your talk”
werken.
Nawoord
20
Iedere organisatie heeft een unieke ambitie en een unieke dynamiek. En daarom een uniek leerpad om
te komen tot Agile leiderschap.
Wij werken met meerdere vormen van leren:
Agile!coaching:!
3!maanden!begeleiding!/!implementaIe!Scrumbord!op!de!werkvloer!
Training:!
Leer!de!tool!set,!skill!set,!knowledge!set!en!mind!set!van!Agile!leiders:!‘Agile!!
Leiderschap’!en!‘Samenwerken!in!een!Agile!team’!
Online!leren:!
PrakIsche!online!assignments!die!in!de!werksituaIe!moeten!worden!!
uitgevoerd.!Met!online!feedback.!!
Leren!onder!spanning:!
Games!en!simulaIes!in!een!low!risk!omgeving.!!
Social!learning:!
Intervisie!en!feedback!met!collegae,!events!en!gastsprekers!
1!op!1!Coaching:!
Coaching!aan!de!hand!van!MindSonar!(denksIjlen!en!drijfveren!analyse)!
21
In dit eChapter heb je meer geleerd over het principe ‘Walk your talk’ en is onderdeel van onze Agile
principes. Deze zijn gebaseerd op inzichten uit Lean Management Systems, Scrum werkwijze,
Apreciative Inquiriy en gedrachswetenschappen.
Agileleiderschap.nl
DE 12 AGILE PRINCIPES
DE KLANT STAAT ALTIJD OP 1
We handelen altijd naar wat
het beste en meest efficiënte is
voor de klant.
WEES DOELGERICHT, MAAR
HOUD DE WEG OPEN
We hebben een helder doel, de
weg ernaartoe is flexibel en
zonder oordeel.
GELOOF DAT HET
ALTIJD BETER KAN
We streven naar continue en
bewuste ontwikkeling door
middel van kleine resultaten.
LEER DOOR TE DOEN
We ontwikkelen en leren door
te experimenteren, waarbij
geen goed of fout bestaat.
GA IN DE SCHOENEN
VAN DE ANDER STAAN
We weten dat er geen
eenduidige werkelijkheid of
waarheid bestaat en stellen
daarom waardevrije vragen.
BASEER JE OP FEITEN
De praktijk en het meetbare
resultaat in de praktijk staan
centraal.
KEEP IT SIMPLE AND GOOD
We gaan voor eenvoud,
duidelijkheid en positiviteit.
HEB R.E.S.P.E.C.T.
We zijn eerlijk en alles is
bespreekbaar.
WALK YOUR TALK
Iedereen is verantwoordelijk
voor zijn of haar eigen
(voorbeeld) gedrag,
betekenis en invloed.
DOORBREEK GEWOONTEN
Discipline en doorzettings-
vermogen leiden tot gewenst
‘automatisch gedrag’ dat ook
stand houdt onder grote druk.
HEB HET RECHT OM
SUCCESVOL TE ZIJN
Wij hebben oprechte interesse
in elkaar en de klant en hebben
vertrouwen in ieders talent. Dit
is de basis voor ontwikkeling.
TOON ZELFREFLECTIE
We wenden ons regelmatig
naar de stilte in onszelf om
contact te maken met onze
intrinsieke motivatie, waarden
en zelfreflectie.
22
Wil je meer weten wat Agileleiderschap.nl voor jou kan betekenen?
Neem contact met ons op!
www.agileleiderschap.nl
Contactgegevens
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Brigi&e!Dusseldorp!
!06!55!68!44!50!
!!!!!!!!!! !brigi&e@agileleiderschap.nl!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!
!Jascha!Kamstra!
!06!5!12345!83!
!!!!!!!!!! !jascha@agileleiderschap.nl!
!
!
!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Marcia!Richardson!
!06!25!05!22!47!
!!!!!!!!!! !marcia@agileleiderschap.nl!
!

Weitere ähnliche Inhalte

Ähnlich wie EChapter Walk your talk Agileleiderschap

folder management drives
folder management drivesfolder management drives
folder management drivesJudith Kets
 
Publicatie bevlogen aan het werk
Publicatie bevlogen aan het werkPublicatie bevlogen aan het werk
Publicatie bevlogen aan het werkCIC Company
 
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeWerken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeangela van de Loo
 
Leiderschap in de 21e eeuw
Leiderschap in de 21e eeuwLeiderschap in de 21e eeuw
Leiderschap in de 21e eeuwwederWIJs
 
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...Alexander Crépin
 
Van vakman naar manager presentatie
Van vakman naar manager presentatieVan vakman naar manager presentatie
Van vakman naar manager presentatieNassauerallee
 
Castor en Pollux Informatie
Castor en Pollux InformatieCastor en Pollux Informatie
Castor en Pollux Informatiechristoffel
 
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'10 lessen over 'Inclusief leiderschap'
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'Energize
 
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeWerken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeAngela van de Loo
 
Competence Indicator Passcale Serpieters
Competence Indicator Passcale SerpietersCompetence Indicator Passcale Serpieters
Competence Indicator Passcale SerpietersPascale Serpieters
 
Social leiderschap: een presentatie bij Freelunch
Social leiderschap: een presentatie bij FreelunchSocial leiderschap: een presentatie bij Freelunch
Social leiderschap: een presentatie bij FreelunchLeaders Online
 
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?Bram Föllings
 
Demo The Boomerang (Ensize International)
Demo The Boomerang (Ensize International)Demo The Boomerang (Ensize International)
Demo The Boomerang (Ensize International)Being Authentic
 
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandert
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandertReflectief najaar 2014 het organiseren verandert
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandertThomas Langemeijer
 
Visie op Leiderschap van Schouten & Nelissen
Visie op Leiderschap van Schouten & NelissenVisie op Leiderschap van Schouten & Nelissen
Visie op Leiderschap van Schouten & NelissenJan-Dirk den Breejen ∴
 
Van moeten naar willen gebruiken
Van moeten naar willen gebruikenVan moeten naar willen gebruiken
Van moeten naar willen gebruikenSasja Beerendonk
 
webversie ziel en zakelijkheid
webversie ziel en zakelijkheidwebversie ziel en zakelijkheid
webversie ziel en zakelijkheidLieke Thijssen
 

Ähnlich wie EChapter Walk your talk Agileleiderschap (20)

folder management drives
folder management drivesfolder management drives
folder management drives
 
Leiderschap
LeiderschapLeiderschap
Leiderschap
 
Effectief leiderschap
Effectief leiderschapEffectief leiderschap
Effectief leiderschap
 
Publicatie bevlogen aan het werk
Publicatie bevlogen aan het werkPublicatie bevlogen aan het werk
Publicatie bevlogen aan het werk
 
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeWerken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
 
Leiderschap in de 21e eeuw
Leiderschap in de 21e eeuwLeiderschap in de 21e eeuw
Leiderschap in de 21e eeuw
 
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...
Workshop coaching toegelicht, een verkenning, een overzicht door Alexander Cr...
 
Van vakman naar manager presentatie
Van vakman naar manager presentatieVan vakman naar manager presentatie
Van vakman naar manager presentatie
 
Castor en Pollux Informatie
Castor en Pollux InformatieCastor en Pollux Informatie
Castor en Pollux Informatie
 
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'10 lessen over 'Inclusief leiderschap'
10 lessen over 'Inclusief leiderschap'
 
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to changeWerken aan engagement | Target Point, guide to change
Werken aan engagement | Target Point, guide to change
 
Module 01 sessie 4
Module 01 sessie 4Module 01 sessie 4
Module 01 sessie 4
 
Competence Indicator Passcale Serpieters
Competence Indicator Passcale SerpietersCompetence Indicator Passcale Serpieters
Competence Indicator Passcale Serpieters
 
Social leiderschap: een presentatie bij Freelunch
Social leiderschap: een presentatie bij FreelunchSocial leiderschap: een presentatie bij Freelunch
Social leiderschap: een presentatie bij Freelunch
 
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?
Special Insight # 65 - Wat voor leider ben je?
 
Demo The Boomerang (Ensize International)
Demo The Boomerang (Ensize International)Demo The Boomerang (Ensize International)
Demo The Boomerang (Ensize International)
 
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandert
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandertReflectief najaar 2014 het organiseren verandert
Reflectief najaar 2014 het organiseren verandert
 
Visie op Leiderschap van Schouten & Nelissen
Visie op Leiderschap van Schouten & NelissenVisie op Leiderschap van Schouten & Nelissen
Visie op Leiderschap van Schouten & Nelissen
 
Van moeten naar willen gebruiken
Van moeten naar willen gebruikenVan moeten naar willen gebruiken
Van moeten naar willen gebruiken
 
webversie ziel en zakelijkheid
webversie ziel en zakelijkheidwebversie ziel en zakelijkheid
webversie ziel en zakelijkheid
 

EChapter Walk your talk Agileleiderschap

  • 1. Walk your talk eChapter met tips en oefeningen voor het Agile principe ‘Walk your talk’ Oktober 2016
  • 2. Inhoud 2 Voorwoord 3 Inleiding 5 Tip 1: No more excuses 7 Tip 2: Richt je op het 8 gezamenlijk resultaat Tip 3: Baseer je mening 11 op feiten Tip 4: Wees je bewust 14 van je nonverbale communicatie Tip 5: Ga om met conflicten 17 als “business as usual’ Nawoord 19
  • 3. 3 Agile leiderschap is wezenlijk anders dan het managen van een hiërarchische organisatie. Een Agile leider is uit ander hout gesneden: niet de goed gewortelde eik die in jaren 90 werd opgeleid, maar een meebuigende iep die zelfs met windkracht 8 nog mee veert. Wat is nu het grote verschil tussen de ‘eik-manager’ en de ‘iep-leider’? Dit zijn niet de zichtbare elementen. Beide hebben een stam, takken en bladeren. Het verschil zit van binnen: ze verschillen in de meer onzichtbare ingrediënten als inzichten, ambitie en overtuigingen. De mindset van een Agile leider is wezenlijk anders dan die van een hiërarchische manager. Wat leidt tot andere keuzes en ander gedrag. Hoewel het Scrum bord het zichtbare middelpunt is van Agile organisaties, is de werkelijke succes factor ieders gedrag vanuit een Agile mindset. Gedrag in rustige tijden, maar ook op stressvolle momenten. De grootste uitdaging van leiders en organisaties voor de komende jaren is het ontwikkelen van een Agile mindset. Want alleen met de juiste mindset plukken teams werkelijk de vruchten van Agile werken en overstijgen ze de methodiek en spelregels. Met als doel een next level in het leveren van waarde aan de klant: Overtref de verwachtingen van de klant met super snelle en originele producten of diensten! Werken vanuit een Agile Mindset Het lastige van een mindset is dat deze grotendeels in iemands hoofd voltrekt en daardoor onzichtbaar is. En dus erg lastig te benoemen of aan te pakken is. Het is eigenlijk veel eenvoudiger om de meer rationele en tastbare kant van Agile te ontwikkelen (Scrum bord en structuur) en de mindset gewoon te negeren. Maar Agile werkvormen en structuur toepassen vanuit de “oude mindset van de eik” zal nooit de duurzame verandering opleveren die je voor ogen hebt. Je hebt dan oude wijn in nieuwe zakken. Je doet het Agile kunstje wel, maar zal nooit de potentie van werkelijk Agile werken bereiken en ‘de middenmoot’ niet ontstijgen. Voorwoord TOOL SET Basics MIND SET Bewust werken uit Agile principes Waar geloof je in? Waar ben je van overtuigd? Hoe sta je in je werk? Hoe zet je jouw kennis en inzichten in om meer klantwaarde te creëren? Hoe effectief werk je samen in een Agile team? Welke Agile werkvormen gebruik je om wendbaar te werken en continu te verbeteren? KNOWLEDGE SET Kennis en inzichten SKILL SET Vaardigheden Versterken van jouw Agile Knowledge Voordat leiders op een Agile manier kunnen denken dienen ze eerst een andere kernvaardigheid af te stoffen: zelfinzicht. Bewustzijn van eigen ambitie, waarden en persoonlijke inzichten. Welke waarden horen bij jou als persoon en als leider? Wat is jouw ambitie en hoe gaat deze samen met de ambitie van de organisatie? Wat is jouw persoonlijke verhaal? Leiding geven aan een Agile organisatie betekent leiding geven aan een club die constant in verandering is. Bij verandering is het essentieel om de gewenste richting helder te hebben, mensen te faciliteren in alle voorwaarden die nodig zijn om daar te komen en in kleine stappen en met voortschrijdend inzicht deze te bereiken. Deze manier van werken vindt weinig houvast in roadmaps, jaarplannen en stuurgroepen. In de dynamiek van snelle beslissingen en feedback is de sterkte en betrouwbaarheid van jouw persoonlijke kompas doorslaggevend.
  • 4. 4 Integreer 4 sets van leren! Agileleiderschap.nl helpt organisaties en teams om niet alleen de tools en skills voor Agile werken te ontwikkelen, maar zeker ook de inzichten en mindset die nodig zijn om persoonlijk leiderschap te tonen in een sterk veranderende wereld. Wij bieden jou de 12 principes die horen bij de Agile mindset en leren je deze op jouw manier toe te passen. Je versterkt het innovatieve leiderschap van jezelf en de organisatie. Onmisbaar voor de toekomst van jouw organisatie waar je steeds sneller zal moeten veranderen om aan klantbehoeften te blijven voldoen. Wij focussen in onze werkwijze sterk op het aanleren van nieuw gedrag en nieuwe gewoonten die horen bij Agile leiderschap. Wist je dat een gemiddeld persoon tussen de 60 en 90 dagen moet oefenen met nieuwe gedrag voordat het zo ‘ingesleten’ is dat we van nieuwe gewoonten en routine kunnen spreken? Gedrag is bij ons opgenomen in alle onderdelen. Zo krijg je inzicht in denkstrategie en motivatie achter je gedrag (MindSonar), sturen we op gewenst gedrag (Scrum Bord) en oefen je om gewenst gedrag om te zetten in nieuwe routines (eLearning). Leuk dat je ons eChapter gaat lezen! Laat je ons weten wat je ervan vindt? drs Jascha Kamstra drs Brigitte Dusseldorp ing Marcia Richardson MBA www.agileleiderschap.nl !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Brigi&e!Dusseldorp! !06!55!68!44!50! !!!!!!!!!! !brigi&e@agileleiderschap.nl! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !! !Jascha!Kamstra! !06!5!12345!83! !!!!!!!!!! !jascha@agileleiderschap.nl! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Marcia!Richardson! !06!25!05!22!47! !!!!!!!!!! !marcia@agileleiderschap.nl! !
  • 5. 5 Een van de 12 Leidende Agile Principes is “Walk your Talk”. In dit eChapter geven we je vijf tips en oefeningen (“super boosters”) om verantwoordelijkheid te nemen over je eigen gedrag, betekenis en invloed. Leer hoe jij het principes “Walk your talk” in jouw eigen gedrag kunt ontwikkelen. Bij iedere Super Booster zie je een icoon. Dit icoon geeft aan welke set van leren we activeren: ‘Walk your talk’ is zeggen wat je doet en doen wat je zegt. Practice what you preach. Walk your talk betekent het voortouw nemen en het goede voorbeeldgedrag geven. Het voorbeeld geven zoals jij wilt dat het gaat zijn. Dit “goede voorbeeld geven” is niet eenvoudig. Jouw gedrag moet namelijk authentiek zijn en betrouwbaar overkomen. Anders zien mensen al van mijlenver dat je een ‘trucje’ doet en bereik je het tegenovergestelde. Een sales team in een hiërarchische organisatie besluit samen om Agile te gaan werken. 1 van de afspraken die ze met elkaar maken is dat iedere ochtend van 9.00 tot 11.00 iedereen op de werkvloer aanwezig is. Aanwezig om de dag goed te starten, samen te kijken hoe de processen en standaarden verbeterd kunnen worden om de klant nog beter te bedienen en om elkaar te helpen. Het is even wennen, maar het team houdt zich aan deze afspraak. De leidinggevende doet sit-ins op de werkvloer en leert veel. In de derde week wordt de leidinggevende van het team uitgenodigd voor een spoedberaad met de Raad van Bestuur. Dit beraad is de volgende ochtend om 10.00. Wat zou jij doen? Authentiek en congruent gedrag van de leider heeft een zeer grote rol in het wel of niet slagen van een gewenste verandering. Leiders zetten de toon en creëren de sfeer binnen de organisatie en op de werkvloer. Mensen zijn in principe geneigd om het gedrag (bewust of onbewuste) van leiders te volgen. Als hij of zij zegt wat hij doet en doet wat hij of zij zegt, is dat van onschatbare waarde voor de organisatiecultuur! Authentiek gedrag is soms best spannend. Je stelt je namelijk kwetsbaar op, je stapt uit je rol als manager of baas. Je laat jezelf volledig zien, want alleen dan verhoog je het commitment van anderen voor de verandering. Inleiding ‘Walk your talk’
  • 6. 6 Authentiek voorbeeld gedrag is relatief eenvoudig als er geen tijdsdruk of stress is. Welk voorbeeld gedrag vertoon jij onder hoge druk of bij een lastige verandering? Ben je dan nog steeds het inspirerende grote voorbeeld? De leidinggevende besloot om trouw te blijven aan de afspraak met het team. Hij koos ervoor om authentiek voorbeeld gedrag te blijven tonen (he walked his talk). Dit betekende dat hij niet bij de afspraak met de Raad van Bestuur aanwezig was. De trendbreuk in gedrag was best spannend. De betekenis was enorm. De verbinding binnen het team werd versterkt. De energie om samen te werken rees de pan uit. Dit verhaal spreidde zich als een lopend vuurtje door de organisatie. Uiteindelijk kreeg het team een bezoek van enkele leden van de Raad van Bestuur, nieuwsgierig geworden naar de invloed van dit team. In dit eChapter lees je vijf tips om een sterker te zijn in ‘Walk your talk”. ‘Walk your talk” super booster: denkstijlentest Jouw gedachten zijn altijd de basis van het uiteindelijke gedrag dat je laat zien (zie ook blz. 15). Omdat een Agile leider vooral ander gedrag laat zien, is het eigenlijk noodzakelijk om een goed inzicht te hebben in jouw denkstijl. Een tool om inzicht te krijgen in jouw denkstijl en drijfveren is de MindSonar. Deze sonar meet 13 denkstijlen en drijfveren. Met jouw persoonlijke profiel kun je op een toegankelijk manier gedachten en gedrag bespreken. Dit inzicht is de start van een persoonlijk ontwikkeltraject. Opdrachten, oefeningen en feedback worden specifiek aan jouw denkstijl aangepast. En daardoor direct toe te passen. Zo wordt leren leuk!
  • 7. 7 Je bent altijd zelf 100% verantwoordelijk over je eigen gedrag. Dit betekent dat je in principe nooit iemand de schuld kan geven voor de dingen die jij doet of zegt. Kies niet voor de slachtoffer rol. Klaag niet. Geef niemand de schuld als het niet gaat zoals wilt. Loopt het niet zoals je zou willen? Je neemt dan volledig eigenaarschap over je gedrag. En sta helemaal achter de betekenis en prioritering die jij geeft aan gebeurtenissen (wat vind jij belangrijk, waar reageer je als eerste op en hoe doe je dat). Veel mensen hebben excuses waarom ze iets niet doen. Deze excuses leggen ‘de schuld’ vaak buiten onszelf. Vaak vinden we dit excuus relevant genoeg om met droge ogen ander gedrag te laten zien dan we eigenlijk zouden willen. Geen ‘Walk your talk” dus! We nemen dan niet volledige verantwoordelijkheid over ons eigen gedrag omdat we zeggen dat iets of iemand ons daarin heeft gestopt. Welk excuus heb jij voor jezelf om iets niet te doen? In deze oefening sta je even stil bij jouw belangrijkste excuses en ontdek je welke mogelijkheden je hebt om hier anders mee om te gaan. Tip 1: No more excuses ‘Walk your talk” super booster: denk mee Heb je een klacht? Of ben je het ergens niet mee eens? Benoem niet alleen wat je niet goed vindt, maar kom ook met een suggestie, oplossing of idee hoe het wel kan. ‘Walk your talk” super booster: ken je smoes Wil je je bewust worden van jouw meest gebruikte smoes? Wat is jouw excuus om niet je afspraken na te komen? En wat ga je voortaan anders doen? Wanneer je merkt dat je iets of iemand de schuld geeft van jouw gedrag: 1. Wat zeg jij tegen jezelf als reden dat iets niet lukt? •  Ik moet het nog verder uitwerken •  Het moment was er niet •  Ik heb het te druk •  Ik kan me nog niet voldoende concentreren •  Ik ben moe •  Ik werd afgeleid 2. Wie geef jij de schuld als iets niet lukt? •  De directie •  Je buren •  De file •  De dubbele afspraak in je agenda •  De economie •  Europa •  …? 3. Wat had jij zelf kunnen doen om deze situatie anders te doen verlopen? Wanneer had je dit kunnen doen? Hoe had je dat kunnen doen? 4. Wat is je voornemen voor ‘de volgende keer’? Schrijf dit op.
  • 8. 8 Vaak weten teams in detail heel goed te vertellen wat ze niet willen. Wat ze wel willen bereiken wordt vaak globaal benoemd. Een helder beeld van het gewenste resultaat wordt niet gedeeld. Laat staan dat dit resultaat meetbaar en visueel wordt gemaakt….. Wanneer het team wel ongeveer maar niet precies weet wat ze samen wil bereiken, is de kans heel groot dat ieder teamlid een eigen voorstelling van het gezamenlijke doel maakt. Zo heb je al snel meerdere voorstellingen. Deze worden niet hardop besproken en gaan een eigen leven leiden. Persoonlijke interpretaties van ‘wat goed is en wat niet mag gebeuren’ gaan een belangrijke rol spelen in dagelijkse samenwerking. Persoonlijk belang kan groter worden dan het gezamenlijk resultaat. Een cultuur ontstaat waarin mensen niet doen wat ze zeggen en niet zeggen wat ze doen. Weg met de dubbele agenda! Tijd om samen beter te benoemen wat het gezamenlijke resultaat is. Tip 2: Richt je op het gezamenlijk resultaat We willen de beste zijn!Minder klachten en meer tevreden klanten! We willen onze visie waarmaken!
  • 9. 9 Walk your talk” super booster: X-matrix Hoe maak je het gezamenlijke doel super concreet? De Lean methodologie heeft hier een handige tool voor: de Strategy Deployment – X Matrix. Met Strategy Deployment beantwoord je met elkaar een aantal vragen: 1. Wat wil je bereiken op lange termijn? Duidelijke focus bepalen 2. Wat is hierbij nu belangrijk? Prioriteiten kiezen 3. Waarom willen we dit? Medewerkers betrekken 4. Hoe gaan we dat doen? Consensus bouwen rond kritische doelstellingen 5. Hoe meet je dat? Doelstellingen duidelijke en motiverend uitwerken in meetbare resultaten (KPI’s) in ieders werk ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! Deze tool brengt gezamenlijke focus, verbindt het team en brengt rust. Het laat duidelijk zien welke ‘walk’ (gedrag) en welke ‘talk’ (gesprek) nodig zijn. En wordt het veel makkelijk om elkaar goede feedback te geven. Strategische doelen - Hoe meer SMART, des te makkelijker te vertalen naar jaardoelen en gewenste bijdragen tot op de werkvloer Jaardoelen - Formuleer doelen, vermijd middelen - SMART - Beperkt aantal, max. 5 Verbeterinitiatieven - Formuleer middelen, vermijd doelen/resultaten - Hier staan de change initiatieven en run initiatieven komen o dastart bord terecht - - De kracht van beperking, hoeveel initiatieven kun je besturen? - Leg verbinding tussen strategische doelen, jaardoelen & initiatieven§ Stel connecties vast. Durf bij twijfel jaardoelen of initiatieven aan te passen of zelfs te schrappen. ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ¡ eerste verantwoordelijke X tweede verantwoordelijke ¨ te laat ¨ nog starten wie gaat het doen ¨ op tijd ¨ vertraging Verbeter plannen LT doelen 3-5 jaar Doelstellingen resultaat Jaardoelen 2007 Resultaten - Werk initiatieven gestructureerd uit (A3, PDCA, Kaizenetc) - Formuleer resultaten, vermijd middelen - SMART hoe kun je dit Q inzicht krijgen en waar nodig obv deze kpi bijsturen - Zorg voor capabele bemensing en sponsoring
  • 10. 10 Walk your talk” super booster: Change Story Iedere verandering heeft een goed verhaal nodig. Een verhaal dat vertelt waarom de verandering plaats vindt. Een verhaal dat inspireert en vertrouwen geeft. Een verhaal waar anderen zich in herkennen en richting geeft. Als Agile leider heb jij zo een verhaal nodig. Een helder en krachtig verhaal waarbij de urgentie en de aanpak van het initiatief duidelijk wordt, zowel op gevoel als op ratio. Belangrijk is dat het verhaal authentiek is: dat het klopt. Ontwikkel een change story voor en met de organisatie. Betrek belangrijke stakeholders (klanten, leveranciers, thuisfront, leiders en verschillende groepen medewerkers) in het tot stand brengen van de Change Story. Meerdere perspectieven worden geïntegreerd, waardoor het verhaal in urgentie en excitement groeit en meer doorleefd is. Medewerkers weten waarom de verandering geïnitieerd is, wat de verandering inhoudt en hoe ze zelf kunnen bijdragen aan de verandering. Waar moet een goed verhaal aan voldoen? o  Kort (en dus na te vertellen) o  Staan objectieve feiten in die mensen herkennen o  Gewenste richting is duidelijk en wordt een paar keer herhaalt o  Benoem mogelijke dillema’s, tegenslagen en frustraties op de weg o  Hoofdpersonen ervaren meerdere emoties o  Verhaal wordt verteld vanuit meerdere perspectieven Leuk idee is om het verhaal te visualiseren in bijvoorbeeld een filmpje of strip: ! ! ! ! ! !
  • 11. 11 Je hebt geen smoesje meer, het gezamenlijke resultaat is concreet en je weet welke ‘walk’ en welke ‘talk’ hierbij hoort. Yeah!! De ‘proof of the pudding is in the eating’. Hoe laat je dit gedrag zien in interactie en tijdens samenwerking met jouw team en met anderen? Onze tip is simpel: baseer je mening zo veel mogelijk op feiten en voorbeelden. En spreek elkaar aan op verantwoordelijkheid. De tijd dat je je mening nog mocht baseren op intuïtie, ego of autoriteit is voorbij. Baseer je mening zo veel mogelijk op feiten en voorbeelden. Maak deze zo visueel mogelijk. Je bent teammanager van de afdeling Klantenservice. Het gezamenlijke doel is duidelijk: 85% van de klanten scoort jullie product en service met een 7 of hoger. Jullie zitten niet op koers om deze targets te halen. Jouw 8 medewerkers werken heel hard om klachten naar tevredenheid op te lossen. Na een tijd valt je op dat 1 van de medewerkers wel erg vaak op internet zit. En als hij niet op internet zit, staat hij bij het koffie automaat. Wat zou jij doen? Tip 3: Baseer je mening op feiten en voorbeelden Ik heb het gevoel dat dit niet klopt….. Ik zeg hoe het zit, want ik ben de baas Ik wil hier ook wat van vinden!
  • 12. 12 Je stuurt op feiten en voorbeelden. Misschien denk jij nu dat dit bij jou op het werk niet mogelijk is? Want jij werkt misschien niet met standaard processen en is de manier van werken bij jou niet tot in detail uitgeschreven? En is jouw werkomgeving voor jouw gevoel niet zo eenvoudig te meten in cijfers en feiten? Hoe past Agile werken in een omgeving waarin creativiteit en vindingrijkheid belangrijke onderdelen van het werk zijn? Onze ervaring is dat in vrijwel iedereens prestatie te meten is in feiten en voorbeelden. Of je nu webdesigner, leerkracht of CEO bent. Extra tip voor sturen op resultaat bij professionals in vrije beroepen (zoals marketeers, sales professionals of HRD adviseurs): Veel van ons hebben werk waar vindingrijkheid en eigen inschatting een belangrijk onderdeel is. Geef hier de ander alle ruimte in HOE hij of zij deze verantwoordelijkheid invult. Spreek elkaar aan op resultaat en respecteer elkaars autonomie. Focus op iemand verantwoordelijk. Vertrouw op de professionaliteit van de ander. De ander kan prima inschatten hoe zij de verantwoordelijkheid het best in kan vullen. Geef de professionals hun autonomie: Laat ze zelf bepalen hoe ze werken, met wie ze werken en wanneer ze dit doen. Maar wees altijd helder over iemands output en toegevoegde waarden. Dit betekent dat je in de gesprekken in principe niet ingaat op HOE iemand zijn werkt doet, maar je vooral richt op de resultaten in zijn of haar verantwoordelijkheidsgebied. Richt je op de feiten, het halen van deadlines en stuur bij waar nodig. En geef hier duidelijke feiten en voorbeelden uit de praktijk bij. ‘Walk your talk” super booster: Kata Hoe stuur je op een Agile manier jouw medewerker op resultaat? Hoe creëer je een routine voor het voeren van de juiste dialoog? De Toyota Kata kan je hierbij helpen! De vijf Kata vragen die hierbij horen zijn: 1. Wat is het resultaat / doel dat je moet halen? 2. Wat geven de feiten aan? Waar sta je nu? 3. Welke obstakels verhinderen je nu om het gewenste resultaat te bereiken? Met welke ben je nu bezig? 4. Wat is je volgende stap? 5. Wanneer kunnen we gaan kijken wat we hebben geleerd van het nemen van deze stap?
  • 13. 13 Nog even terug naar het voorbeeld van de internettende medewerker. Pak eerst eens wat feiten erbij: wat vertellen zijn scores? Wat zeggen klanten over hem? Zijn deze goed: geef de medewerker aan dat hij het erg goed doet. Wees geïnteresseerd in HOE hij zijn resultaten zo goed haalt. Omdat hij altijd aansluit op de kernproducten van de klant (gevonden op internet)! Tip voor de rest van het team! Zijn deze niet goed: geeft de medewerker aan dat hij onder target scoort. Geef duidelijk aan waar hij verantwoordelijk voor is, waar hij nu staat en waar hij zou moeten staan. Bespreek de obstakels die hij ondervindt om goed te presteren. Noem het internet voorbeeld: wat gebeurt er dan? Wat is zijn volgende stap? Wat heeft hij van jou nodig?
  • 14. 14 Wist je dat het effect van jouw communicatie grotendeels wordt bepaald door jouw non-verbale gedrag? En wanneer woorden, lichaamstaal en stem niet congruent zijn (dus wanneer je laag scoort op ‘walk your talk’) dit effect zelfs op loopt tot 93% en mensen dus eigenlijk helemaal niet meer horen wat je zegt? Jouw non-verbale gedrag wordt als Agile leider een steeds belangrijker onderdeel van je succes. Mensen zullen je eerder vertrouwen en volgen wanneer je non-verbale gedrag congruent is met wat je zegt en laat zien. Let dus in je communicatie, naast wat je zegt, ook bewust op je lichaamstaal. Wees je bewust van je lichaamshouding en de stemming die daarbij hoort. In de waan van de dag leven we vaak over onze lichaamssignalen heen of hebben we geleerd ze rationeel weg te redeneren. Leer deze signalen op waarde te schatten. Misschien in het begin wat onwennig, maar oefening baart kunst! Een leider die zich ook bewust is van de non-verbale communicatie wordt ervaren als authentieker en als een krachtiger leider. Tip 4: Wees je bewust van jouw non-verbale communicatie
  • 15. 15 Je lijf laat zien hoe je je voelt en wat je denkt. Simpel geheugensteuntje is: G -> E -> A = R Je hebt bepaalden Gedachten -> Deze gedachten starten autonomistisch een bepaalde Emotie -> Deze emotie bepaalt razendsnel welke Actie (gedrag) jij kiest = en dit leidt tot een bepaald Resultaat Je hoort je collega vertellen over de nieuwe klant die net een order van €100.000 heeft getekend. Gedachten: Je denkt “Dat had ik ook wel gewild. Zij heeft ook altijd geluk”. Emotie: Automatisch word je jaloers. Actie: Je reageert met “Jij hebt ook altijd geluk” en loopt vol afgunst weg. Jouw collega beteuterd achterlatend. Resultaat: Volgende keer dat je deze collega tegenkomt, loopt ze snel door. Door jouw gedachten te veranderen, verandert automatisch je gedrag. Stel, je hebt het principe ‘walk your talk’ volledig begrepen. Jouw gedrag is nu totaal in lijn met het behalen van het gezamenlijke resultaat. Je hoort je collega vertellen over de nieuwe klant die net een order van €100.000 heeft getekend. Gedachten: Je denkt “Gaaf, dat heeft ze knap gedaan”. Emotie: Automatisch word je trots. Actie: Je reageert met “Jij hebt ook altijd geluk!” en geeft haar een gulle lach. Jouw collega lacht meteen met je mee. Resultaat: Volgende keer dat je deze collega tegenkomt, bespreken jullie een mogelijke oplossing voor een ingewikkelde klantvraag.
  • 16. 16 ‘Walk your talk” super booster: bewust worden van non-verbale communicatie Zet het alarm van je telefoon op 4 willekeurige momenten tijdens je werkdag. Wanneer het alarm afgaat sta je 10 seconden stil bij jouw non-verbale gedrag van dat moment. Doe alsof je een foto van jezelf maakt en deze van jezelf bekijkt. • Wat zijn je gedachten? Welke emotie hoort hierbij? Ben je tevreden met deze emotie? Zo niet, welke gedachten werken beter? • Wat is je houding? Heb je een open houding of een gesloten houding? Hoe zijn je handen en hoe staan je voeten? Wat ben je onbewust aan het doen (spelen met pen, kauwen op bekertje)? • Hoe staat je hoofd. Welke gezichtsuitdrukking heb je? Welke spieren in je gezicht zijn gespannen? Kijk je vriendelijk, boos, energiek, ongeïnteresseerd, etc? • Hoe is je ademhaling? Voel je ergens spanning? • Past deze non-verbale houding bij de situatie waar je je nu in bevindt? • Wat kun je anders doen?
  • 17. 17 Tegenslag, teleurstelling, wrijving: het hoort ook bij het werk van de Agile leider. Laat in je ‘walk’ en in je ‘talk’ zien dat conflicten en falen voor jou een normaal onderdeel is van ‘business as usual’ en een kans zijn om te leren. De emoties die horen bij conflicten en falen (boosheid, teleurgesteld zijn, angst) ervaren we vaak liever niet. We vermijden ze soms zelfs omdat we ze willen ze liever niet meemaken. We sparen de negativiteit op. Gevolg is waarschijnlijk dat de “emmer van onverwerkte negatieve emoties” steeds sneller vol is, je je vaker gefrustreerd voelt en dit in de weg gaat zitten van effectief leiderschap. En als je toch boos of zichtbaar teleurgesteld bent, zal sterk reageren. Conflict en falen wordt dan extra negatief ervaren. Bij een conflict ervaar je een grens. Een grens van jouw ‘comfort zone’. En mensen blijven graag binnen de eigen comfort zone. Deze grens, hoe ongemakkelijk soms ook, maakt het wel mogelijk om te groeien en om te verbeteren. Te groeien als Agile leider. Ervaar conflicten en tegenslagen daarom als een normaal onderdeel van je werk. En blijf gewoon jezelf, ook als je boos of teleurgesteld bent. Tip 5: Ga met conflicten om als ‘business as usual’
  • 18. 18 ‘Walk your talk” super booster: Hoe doe en zeg je de juiste dingen op momenten dat je wordt overvallen door negatieve emoties? 1. Geef de ander niet de schuld (want jij bent zelf helemaal verantwoordelijk voor je eigen gedrag). 2. Stap zelf als eerste uit de comfort zone, geef het goede voorbeeld, geef aan wat het met jou doet. 3. Benoem dat er een conflict is. Analyseer wat er aan de hand is, baseer je op feiten. Ga in de schoenen van de ander staan. 4. Blijf constructief, ga niet in de verdediging. Geef de ander voldoende ruimte. 5. Benoem het gezamenlijke doel en zoek samen naar een oplossing.
  • 19. 19 Je hebt van ons 5 tips en 8 “super boosters” gekregen om nog authentieker te worden als Agile leider. Ze lijken misschien simpel (zijn ze uiteindelijk ook!), maar we realiseren ons dat het best wat voeten in de aarde heeft om deze tips in jouw werkomgeving goed te oefenen. Weet ook dat de gemiddelde persoon wel 60 tot 90 dagen nodig heeft om nieuwe routines aan te leren. Onze hersenen zijn van naturen op zoek naar ‘de weg van de minste weerstand’. Oude routines en gedrag gaan altijd voor nieuwe gewoonten, zeker op momenten dat je onder spanning werkt. Jouw certificaat voor Agile gedrag bereik je dus niet in een tweedaagse training. Agile leiderschap vraagt ambitie, doorzettingsvermogen en zelfreflectie. Drie vaardigheden die horen bij intrinsieke motivatie (jij moet het zelf willen), maar waar je wel goed in begeleid moet worden. Agileleiderschap.nl begeleidt (sales, marketing en HR) teams en professionals in het ontwikkelen en verankeren van gedrag dat hoort bij Agile leiderschap. Wij combineren verschillende vormen van leren. En maken gedrag concreet, bespreekbaar en meetbaar. Centraal hierin is een analyse van jouw denkstijl en drijfveren (MindSonar analyse). MindSonar meet jouw denktstijl. Een van de metaprogramma’s die aan bod komen is ‘controle binnen zelf’ of ‘controle buiten zelf’. Voel jij je meer een oorzaak of een gevolg? Claudia denkt sterk vanuit ‘Controle binnen zelf’. Zij ziet de dingen als maakbaar en haar handelen als oorzaak dat een gevolg zal hebben. Zij weet: haar invloed maakt het verschil. Robert denkt meer vanuit ‘Controle buiten zelf’. Hij ervaart de dingen als afhankelijkheid van de omstandigheden. Zijn handelen is een gevolg, niet een oorzaak. Hij weet: wat gebeurt is een effect van de dingen die buiten hemzelf liggen. Claudia en Robert zullen een andere oefeningen krijgen wanneer zij aan het principes “Walk your talk” werken. Nawoord
  • 20. 20 Iedere organisatie heeft een unieke ambitie en een unieke dynamiek. En daarom een uniek leerpad om te komen tot Agile leiderschap. Wij werken met meerdere vormen van leren: Agile!coaching:! 3!maanden!begeleiding!/!implementaIe!Scrumbord!op!de!werkvloer! Training:! Leer!de!tool!set,!skill!set,!knowledge!set!en!mind!set!van!Agile!leiders:!‘Agile!! Leiderschap’!en!‘Samenwerken!in!een!Agile!team’! Online!leren:! PrakIsche!online!assignments!die!in!de!werksituaIe!moeten!worden!! uitgevoerd.!Met!online!feedback.!! Leren!onder!spanning:! Games!en!simulaIes!in!een!low!risk!omgeving.!! Social!learning:! Intervisie!en!feedback!met!collegae,!events!en!gastsprekers! 1!op!1!Coaching:! Coaching!aan!de!hand!van!MindSonar!(denksIjlen!en!drijfveren!analyse)!
  • 21. 21 In dit eChapter heb je meer geleerd over het principe ‘Walk your talk’ en is onderdeel van onze Agile principes. Deze zijn gebaseerd op inzichten uit Lean Management Systems, Scrum werkwijze, Apreciative Inquiriy en gedrachswetenschappen. Agileleiderschap.nl DE 12 AGILE PRINCIPES DE KLANT STAAT ALTIJD OP 1 We handelen altijd naar wat het beste en meest efficiënte is voor de klant. WEES DOELGERICHT, MAAR HOUD DE WEG OPEN We hebben een helder doel, de weg ernaartoe is flexibel en zonder oordeel. GELOOF DAT HET ALTIJD BETER KAN We streven naar continue en bewuste ontwikkeling door middel van kleine resultaten. LEER DOOR TE DOEN We ontwikkelen en leren door te experimenteren, waarbij geen goed of fout bestaat. GA IN DE SCHOENEN VAN DE ANDER STAAN We weten dat er geen eenduidige werkelijkheid of waarheid bestaat en stellen daarom waardevrije vragen. BASEER JE OP FEITEN De praktijk en het meetbare resultaat in de praktijk staan centraal. KEEP IT SIMPLE AND GOOD We gaan voor eenvoud, duidelijkheid en positiviteit. HEB R.E.S.P.E.C.T. We zijn eerlijk en alles is bespreekbaar. WALK YOUR TALK Iedereen is verantwoordelijk voor zijn of haar eigen (voorbeeld) gedrag, betekenis en invloed. DOORBREEK GEWOONTEN Discipline en doorzettings- vermogen leiden tot gewenst ‘automatisch gedrag’ dat ook stand houdt onder grote druk. HEB HET RECHT OM SUCCESVOL TE ZIJN Wij hebben oprechte interesse in elkaar en de klant en hebben vertrouwen in ieders talent. Dit is de basis voor ontwikkeling. TOON ZELFREFLECTIE We wenden ons regelmatig naar de stilte in onszelf om contact te maken met onze intrinsieke motivatie, waarden en zelfreflectie.
  • 22. 22 Wil je meer weten wat Agileleiderschap.nl voor jou kan betekenen? Neem contact met ons op! www.agileleiderschap.nl Contactgegevens !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Brigi&e!Dusseldorp! !06!55!68!44!50! !!!!!!!!!! !brigi&e@agileleiderschap.nl! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !! !Jascha!Kamstra! !06!5!12345!83! !!!!!!!!!! !jascha@agileleiderschap.nl! ! ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !Marcia!Richardson! !06!25!05!22!47! !!!!!!!!!! !marcia@agileleiderschap.nl! !