KRİYOTERAPİNİN NÖROLOJİK HASTALIKLARDA KULLANIMI YAPILAN ÇALIŞMALAR

1. NÖROLOJİK HASTALIKLARDA
KRİYOTERAPİ KULLANIMI
• FZT. BÜŞRA AKIL

2. SUNUM AKIŞI
TARİHÇE
ENERJİ TRANSFER BİÇİMLERİ
SOĞUĞUN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
WHOLE BODY CRİYOTERAPY
KRİYOTERAPİNİN NÖROLOJİK HASTALIKLARDA KULLANIMI

3. KRİYOTERAPİ
• Tarihçe:
● Kriyoterapinin kullanımı çok eski zamanlara dayanır . Milattan
önce 2500 ' lü yıllarda mısırda bağımsız bir tedavi yöntemi
olarak kullanılmaktaydı. Genellikle yaralanan bölgenin ağrısını
dindirmek amacıyla, anti – inflamatör olarak kullanılırdı.
● Hipokrat zamanında ise soğuk ödemi azaltmak, kanı dindirmek
ve ağrıyı azaltmak amacıyla kullanılmaya başlandı.
● Günümüzde ise bir çok farklı amaçla soğuk uygulama
yöntemleri kullanılmaktadır. Cryosurgery, lokal cryotherapy ve
whole – body cryotherapy sağlık alanında kullanılan soğuk
uygulamalardır.

4. SOĞUK UYGULAMADA ENERJİ
TRANSFER BİÇİMLERİ
• KONDÜKSİYON
• Vücut kısmı soğuk ajan ile direk temas eder. Tedavi edilecek bölgeye
buz veya soğuk paket yerleştirilir ya da distal ekstremiteler soğuk suya
daldırılır.
• BUHARLAŞMA
• Uygulama esnasında şişenin içinden çıkan sıvı buharlaşmaya başlar ve
buhar soğuyarak deri ile temas eder. 15 dereceye kadar deri sıcaklığını
düşürür, kas ve subkutan dokuda önemli sıcaklık değişiklikleri yapar.

5. SOĞUĞUN ENERJİ AKTARIMI
YÖNTEM ENERJİ AKTARIMI
-Soğuk paket
-Buz masajı
-Soğuk suya daldırma
Kondüksiyon
-Spreyler Buharlaşma

6. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● VAZOKONSTRİKSİYON ETKİSİ
● 1. METABOLİK DÜZEY
● Soğuğun etkisiyle genel metabolizması azalmış olan dokuların besin
ve oksijen ihtiyacı da aynı oranda azalır. Karbondioksit , laktik asit,
hidrojen iyonu ve adenozin trifosfat gibi metabolitlerin dokuda
konstantrasyonları düşer, bu maddeler lokal vazodilatasyon yapan
metabolizma ürünleridir. Bu nedenle metabolizma azaldığı için
vazokonstriksiyon meydana gelir.

7. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● VAZOKONSTRİKSİYON ETKİSİ
● 2. DAMARLARA DOĞRUDAN ETKİ
• Arteriollerin alfa reseptörleri aracılığıyla vazokonstriksiyona neden
olur.

8. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● VAZOKONSTRİKSİYON ETKİSİ
● Soğuğun etkisiyle önce vazokonstriksiyon , 3-5 dkka sonra
vazodilatasyon meydana gelir. Bu olay daha sonra vazokonstriksiyon
nöbeti ile devam eder. Bu olaya HUNTİNG REAKSİYONU denir. Bu
reaksiyonun dokuları korumaya yönelik olduğu ve akson refleksiyle
meydana geldiği öne sürülmektedir.

9. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● YANGISAL REAKSİYONA ETKİSİ
● Vazokonstriksiyon ve fagositozu düşürerek yangısal reaksiyonu
azaltır. Akut enflamasyonda kollejenaz ve hyalurodinaz gibi
enflamatuar enzimler büyük oranda üretilir. Akut evrede gaz
kriyoterapi ile bu enzimlerin aktiviteleri büyük oranda azalır ve
yangısal reaksiyonda azalma meydana gelir.

10. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● FAGOSİTOZA ETKİSİ
● Doku fragmanlarının fagositozu lizozomal enzimleri açığa çıkararak
doku yıkımına yol açar. Soğuk tedavisi fagositozu iki yönde etkiler
● 1. Vazokonstriksiyonla polimorf nüveli lökositlerin damar dışına
çıkması kısıtlanır
● 2. Fagositlerin fagositoz yeteneği azalır. Bunun nedeni ise soğuğun
etkisiyle metabolik aktivitenin azalmasına bağlıdır.

11. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● ORGANİZMANIN REFLEX YANITI
● Organizma termoregülasyonu sağlamak için , bölgesel olarak
soğutulduğunda ısı kaybını önlemek için refleks vazokonstriksiyon
meydana gelir.

12. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● AĞRI ÜZERİNE ETKİSİ
● Soğuk nosiseptif reseptörleri inhibe ederek ve nosiseptif
fibrillerin iletimini önemli ölçüde azaltarak ağrıyı keser.
Soğumaya devam edildiğinde sinir iletim hızı düşer ve
giderek iletim blokajı meydana gelir. Soğuğun ağrılı
uyaranı ileten a-delta ve c liflerine doğrudan inhibe edici
bir etkisi yoktur, ancak ilk olarak hızlı lifler etkilenir ve
bu liflerin iletim hızları artar , soğuğa duyarlı liflerin aşırı
olmamak kaydıyla uyarılmaları segmental düzeyde kapı
kontrol mekanizması , suprasegmental düzeyde ise
endorfinlerin salınmasıyla analjezi sağlanır.

13. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● AĞRI ÜZERİNE ETKİSİ
● Sonuç olarak soğuk tedavisi ağrının azalmasında iki
yönden etkili olmaktadır. Soğuk öncelikle ödemi ,
enflamatuvar reaksiyonları ve kas tonusunu azaltarak
indirekt yoldan ağrıyı azaltır. Diğer taraftan kapı
kontrol aktivasyonunu sağlayarak , afferent sinir
iletim hızını azaltarak , aksonal refleksi inhibe ederek
ve endorfin üretimiyle de ağrı eşiğini yükselterek
doğrudan analjezi sağlar.

14. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● VİSKOELASTİK ÖZELLİKLERE ETKİSİ
● Konnektif doku kollajen , retikülin ve elastik liflerden
oluşan fibrilli yapısıyla esneklik, proteoglikan
makromoleküllerinden oluşan ara maddesiyle de
viskozite özelliği gösterir.Soğuk uygulama viskoziteyi
ve kollejenin sertliğini artırırken dokuların esneklik
ve yumuşaklığını azaltır.

15. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● METABOLİZMA VE ENZİM AKTİVİTELERİNE ETKİSİ
● Bir cisim ne kadar soğuksa o kadar hareketsizdir, ve
sıcaklığı ne kadar fazla ise o kadar ajitedir
moleküllerdeki ajitasyon azalırsa organizmadaki
reaksiyonlarda azalır. Soğuk enzim aktivitesini azaltır.
Metabolizma hızındaki azalmanın bir diğer nedeni ise
lokal kan dolaşımının azalmasıdır.

16. KRİYOTERAPİ FİZYOLOJİK ETKİLERİ
● KAS SPAZMI VE SPASTİSİTEYE ETKİSİ
● Soğuk uygulama ile kas iğciğinin duyarlılığı ve boşalımı
azalmakta, ayrıca gama lif aktivitesi düşmektedir.
Soğuğun ilk uygulanması ile deriden kalkan
eksteroseptörlerin iletim hızının artması , H refleksinin
elde edilmesini ve alfa motor nöronun aktivitesini
kolaylaştırır. Kas dokusu yeterince soğulutursa M yanıtının
amplitüdü düşer. Cilt sıcaklığının 5 derece azalması , kas
spazmının azalmasında etkili olur. Ayrıca soğuk uygulama
metabolizmayı yavaşlattığı için metabolik artıkların
çoğalması kas spazmına neden olacağından dolaylı yoldan
metabolizmanın düşürülmesi ile de kas spazmını azaltır.

17. KRİYOTERAPİNİN FİZYOLOJİK ETKİLERİ
A.HEMODİNAMİK
1) Ani vazokonstriksiyon
2) Reaktif vazodilatasyon
3) Antienflamatuvar etki
4) Kas yorgunluğunda azalma
5) Spastisitide azalma
B. EKLEM VE KONNEKTİF DOKU
1) Eklem katılığında azalma
2) Tendon esnekliğinde azalma
3) Kollejenaz aktivitesinde azalma
C. DİĞER
1) Analjezi
2) Relaksasyon
D. NÖROMUSKULER
1) Sinir iletim hızında yavaşlama, blok ve
aksonal harabiyet
2) Grup 1a afferent ve grup II afferent
liflerin uyarılmasında azalma ( kas iğciği
aktivitesinde azalma)
3) Grup 1b afferent liflerin uyarılmasında
azalma ( golgi tendon organı aktivitesinde
azalma)
4) Kas germe refleks amplitüdünde azalma
5) Maksimum izometrik kas gücünde artma

18. WHOLE BODY CRYOTHERPY
• Kriyoterapinin kısa süreli 3-5 dk sıcaklığın ise -110 derecenin
altında olduğu odalarda uygulanması
• Soğutmak için sentetik hava kullanılır genellikle likit nitrojen
• 2 bölümü vardır
• Antechamber: -60 derecede 60 saniye boyunca hasta bekler
• Proper chamber: 2-3 dakika boyunca -110 derecenin altındaki
sıcaklıkta uygulanır. Hastanın toleransına göre sürede değişiklik
yapılabilir.

21. Hasta mayo terlik , şapka , dize kadar çorap ve maske ile tedaviye alınır.

22. NÖROLOJİK HASTALIKLARDA
KRİYOTERAPİ UYGULANMASI

23. SPASTİSİTE
• Buz masajı , soğuk paket , soğuk kompresyon yöntemleri uygulanır.
Etkili bir tedavi için en az 10-20 dk soğuk uygulanmalıdır. Soğuk
tendon refleks uyarılırlığını , klonusu azaltır. Eklem rom unda ve
antagonist kas gücünde artış sağlar. Kutanöz reseptörlerin
uyarılabilirliği ve sinir iletim hızını azalttığı için kısa süreli etki
gözlenir.

24. 143.†Åliwiòski Z., Kufel W., Michalak B., Ha≥at B., Kiebzak W., Wilk M., Jonak R.: Ocena
statyki miednicy u chorych z zespo≥ami przeciπøeniowymi krígos≥upa poddanych krio-
terapii ogûlnoustrojowej. Ortop. Traumatol. Rehabil., 2005, 7, (2), 218-232.
• Bir çalışmada santral sinir sistemi etkilenimi ve skolyozu olan 13 çocuk
• 4 haftalık tüm vücut kriyoterapi ve ardından egzersiz programına
alınmış
• Kriyochamber da yanlarında bir yetişkinle beraber girmişler
• Sonuçlar
• Belirli bir mesafe ve basamak sayısına bağlı olarak değerlendirilen
yürüme frekansında 8,9 dan 9,7 hz e anlamlı derecede artış.

25. 93.†Mraz M., Strík W., Raczkowski Z., Mraz M., Soroka R.: Zastosowanie krioterapii ogûl-
noustrojowej w rehabilitacji dzieci i m≥odzieøy z mûzgowym poraøeniem dzieciícym.
Acta bio-opt. Inform. Med., 2006, 12, 1, 25-28.
• Serebral palsi tanılı 26 hasta ile yapılan başka bir çalışmada
• 10 gün süreli whole body cryotherapy programına alınmış -110
derece 1.5-2 dk
• 14 hastada duygu durumunda düzelme
• 16 hastada spastisitede azalma
• 18 hastada spontan motor aktivitede artış

26. 104.†Pop T., Kwolek A.: Prûby wykorzystania miejscowego nadmuchu parami azotu w†re-
habilitacji chorych po udarze mûzgu. Post. Rehabil., 1994, 8, (1), 47-51.
105.†Pop T., Kwolek A.: Badania nad wp≥ywem krioterapii na sprawnoúê ruchowπ i príd-
koúê chodu u chorych z niedow≥adem po≥owiczym spastycznym. Post rehabil., 1996,
suppl II, 376-391.
• Santral sinir sistemi etkilenmi sonucu spastisite sorunu yaşayan
hastaların tedavi programına cryotherapy eklenmiş
• Nitrojen vapokoolan spreyler kullanılmış günde 2 kere ve 3
dakika boyunca 3 hafta toplam
• Kas gerginliğinde azalma
• Yürüyüş hızında artış
• Motor aktivitede gelişme

27. .†Åliwiòski z., Skatuska I.: Wstípna ocena zastosowania CO2 i mobilizacji wg metody
PNF u pacjentûw ze spastycznym napiíciem miíúniowym po udarze mûzgu. Med.
Sport., 2001, 17, (5), 205-209.
• Spastistik hemiparezili hastalarda
• Soğuk uygulama ile birlikte PNF egzersizleri
• Sonuç
• Modifiye ashwort 1 birim düşüş

28. MULTİPLE SCLEROSİS
• Ms aksonal dejenerasyon ve astroglia hücrelerinin ölümüyle
karakterize bir santral sinir sistemi hastalığıdır. Yapılan
araştırmalarda oksidatif stresin bu süreçte etkili olduğu
bulunmuştur.
• Hipotermi serbest oksijen radikallerinin üretimini yavaşlatır,
hücrelerdeki enerji tüketimini geciktirir,ayrıca kan beyin bariyeri
dejenerasyonunu baskılar.

29. 125.†SKRZEK A., MRAZ M., GRUSZKA E.: KRIOTERAPIA W PROCESIE LECZENIA I USPRAWNIANIA
PACJEN-
TÛW ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM Ñ WYNIKI WSTÍPNE. ACTA BIO-OPT. INFORM. MED., 1998,
4, 2, 69-72.
• Multiple sklerozlu remisyon döneminde olan 29 olgu (kadınlar ort yaş 38 , erkekler ort yaş 40)
• Ort hastalık süresi 7.2 yıl
• EDSS sınıflaması 1.5-6.5 bütün hastalar ambule
• 25 hasta spinal semptom, 3 hasta serebellar semptom gösteriyor
• Bütün hastalar 5 gün ardı ardına tüm vücut kriyoterapi programına alınmış, sıcaklığı -110 ile
130 derece olan odalarda 1.5 – 3 dakika arası durmuşlardır. Kriyoterapiden hemen sonra
egzersiz programına alınmışlar, frenkel koordinasyon egzersizleri , resistif egzersizler ve
relaksasyon egzersizleri yaptırılmıştır.
• Sonuçlar
• 20 hastanın EDSS skrounda 0.5 puan gelişme
• 13 hastanın alt ekstremite spastisitesinde azalma ve nistagmusta azalma

30. 91.†MRAZ M., SKRZEK A., GRUSZKA E., CHAMELAÑBILIÒSKA D., DRAK-WOJAKIEWICZ M., DUTKIE-
WICZ A.: WP≥YW FIZJOTERAPII Z WYKORZYSTANIEM KRIOTERAPII OGÛLNOUSTROJOWEJ NA STABIL-
NOÚÊ I RÛWNOWAGÍ POZYCJI STOJΠCEJ PACJENTÛW ZE STWARDNIENIEM ROZSIANYM. FIZJOTERA-
PIA, 2001, 9, (1), 26-29.
• Aynı grup tarafından yapılan başka bir çalışmada ise
• 25 MS li hasta
• 20 günlük kriyoterapi programı – tüm vücut kriyoterapi sıcaklık -110
150 derece 2 3 dk kriyoterapi ardından kineziterapi
• Tüm hastalara nörolojik değerlendirme , fonksiyonel durum için EDSS,
spastisite için ashworth ve postür değerlendirmesi yapılmıştır.
• Tüm hastalarda değerlendirilen tüm parametrelerde gelişme
gözlenmiştir.

31. 92.†MRAZ M., SKRZEK A., PROSZEWSKAA., SAMOJEDNA A.: WP≥YW KOMPLEKSOWEGO USPRAW-
NIANIA Z UWZGLÍDNIENIEM KRIOTERAPII OGÛLNOUSTROJOWEJ NA STAN NAPIÍCIA MIÍÚNIOWEGO
U†CHORYCH NA STWARDNIENIE ROZSIANE. ACTA BIO-OPT. INFORM. MED., 2000, 6, (3-4), 91-95
• 26 hastayla yapılan başka bir çalışmada (16 e 10 k) 20 gün
boyunca tüm vücut kriyoterapi ve ardından egzersiz programı
• 19 hastada spastisite 1 derece düşmüş modifiye ashworth
skalasına göre
• En iyi sonuç 1+ olan hasta 1 e düşmüş
• Hastaların yarısından fazlasında kas gerginliklerinde iyileşme
gözlenmiştir.

32. 94.†MRAZ M., STRÍK W., ZAGROBELNY Z., SOROKA R., MRAZ M., WÛJTOWICZ D.: KORZYÚCI TERA-
PEUTYCZNE W PRZEBIEGU KRIOREHABILITACJI U CHORYCH NEUROLOGICZNYCH. FIZJOTER. POL., 2005,
5, (2), 215-220.
• Başka bir çalışmada ise
• 115 hasta MS
• 20 gün tüm vücut kriyoterapi programı sıcaklık -110 130 derece
1.5 ila 3 dk
• Ardından grup ve bireysel egzersiz programı
• 57 hastada spastisite düşmüş
• Ve tüm hastalarda ayakta dururken dengelerinde gelişme olmuş

33. İNTERVERTEBRAL DİSK
BOZUKLUKLARI
• Diskopatilerde yangısal reaksiyonlar(özellikle kök basılarında) ,
hiperemi ve kuvvetli ağrılar görülür.
• Ayrıca paravertebral kaslarda refleks kontraktür görülür, bu da
omurga hareketlerinde kısıtlılığa yol açar ve ikincil yoldan da
ağrı oluşumuna sebep olur.
• Soğuk uygulama analjezi , relaksasyon etkisi ve yangısal
özellikleri düşürmesi bakımından tercih edilir.

34. 114.†RYBAK T., KULIÒSKI W., MISZTELA A., PODGÛRSKI J.K.: ZASTOSOWANIE KRIOTERAPII W LECZENIU
NASTÍPSTW BLIZN KANA≥U KRÍGOWEGO. BALN. POL., 1995, 37, (3-4), 29-30.
• Lumbal omurga operasyonu geçiren ve periradüküler skarı
bulunan 15 hastaya lokal kriyoterapi uygulanmış
• Ağrı için laitinen pain questionare uygulanmış
• Kriyoterapi sonrası 2 hastanın ağrılarında çok iyi düzeyde
azalma
• 11 hastada tatmin edici düzeyde azalma
• Sadece 2 hastada hiçbir gelişme kaydedilememiştir

35. 136.†STYCZYÒSKI T., GASIK R., KRZEMIÒSKA-DΠBROWSKA I., PYSK≥O B.: OCENA PRZYDATNOÚCI KRIO-
TERAPII U CHORYCH NA BÛLE KRZYØA ZWIΠZANE Z DYSKOPATIΠ I ZMIANAMI ZWYRODNIENIOWY-
MI KRÍGOS≥UPA. BALN. POL., 2001, 43, (1-2), 50-55.
• Disk hernisiyle birlikte görülen spondilartrozlu 163 hastanın ağrı tedavisinde kriyoterapinin etkinliği
araştırılmış
• Ağrı yoğunluğu, lomber omurga fleksiyonu, paravertebral kasların gerginliği, sinir köklerinin
nöroloijik muayene ile değerlendirmesi tedavi öncesi ve sonrası uygulanmıştır.
• Hastalar ağrı türüne ve sinir kökü sendromuna göre alt gruplara ayrılmıştır.
• Tüm vücut kriyoterapi programı uygulanmış olup -110 derece nin altında bir sıcaklık lumbar omurgaya
2-3 dk uygulanmıştır.
• Radiküler semptomu olan hastalarda kriyoterapinin rehabilitasyonun bir parçası olarak uygulanması
ağrıyı azaltmış, lomber omurga fleksiyonunu artırmıştır.
• Bu işlemlerden sonra herhangi bir komplikasyon gözlenmemiş sadece 3 hastada frostbite benzer hafif
deri lezyonları bulunmuştur.
• Radiküler ağrılı ve lumber omurga fleksiyon kısıtlılığı olan hastalarda kriyoterapi uygulanması
önerilmektedir.

36. TRİGEMİNAL NEVRALJİ
• Trigeminal nevraljinin klasik tedavisi farmakoterapidir
genellikle karbamazapinler kullanılır fakat bazen
istenilen sonuçları vermezler
• Trigeminal nevraljili hastalarda lokal kiryoterapi
uygulanmış bu çalışmada kriyoterapinin , uzun süreli
kullanımında sinir blokajı sonrası ağrı kesici
özelliğinden faydalanmak amacıyla farmakolojik
tedaviden yanıt alınamayan trigeminal nevraljili
hastalarda etkin bir tedavi olarak kullanılabileceği
gösterilmektedir.
• 103.†Poon CY.: Cryotherapy in the management of trigeminal neuralgia: a review of
the
• Literature and report of three cases. Singapore dent. J., 2000, 23, (suppl 1), 49-55.

37. HUZURSUZ BACAK SENDROMU
• Husursuz bacak sendromu bacaklarda hoşa gitmeyen hisler ve hareket
ettirme ihtiyacı ile karakterize nörolojik ve sensorimotor bir rahatsızlıktır.
• Patofizyolojisinde dopaminerjik disfonksiyon olduğu düşünülmektedir ama
hala tam olara nedeni bilinmemektedir.
• Radikal bir tedavi yöntemi olmayıp, semptomatik tedavisi farmakolojiktir.
• Non farmakoljik tedaviler arasında yoga, masaj, akupunctur gbi tedaviler
uygulanmaktadır.
• Kriyoterapi plazma norepinefrin düzeyini artırmakta, santral sinir
sisteminden nörotransmitter salınımını uyarmaktadır. Bu nedenlerden
dolayı huzursuz bacak sendromunda uygulanabilirliği denenmektedir.

38. HAPPE, SVENJA, ET AL. "WHOLE BODY AND LOCAL CRYOTHERAPY IN RESTLESS LEGS SYNDROME: A RANDOMIZED,
SINGLE-BLIND, CONTROLLED PARALLEL GROUP PILOT STUDY." JOURNAL OF THE NEUROLOGICAL SCIENCES 370 (2016):
7-12.
• İdiyopatik RLS li 35 hasta tedaviye alınmış
• Üç gruba randomize edilmiş,
• -60 derece cryochamber (n:12) -10 derece cryochamber (n:12) -17 derece lokal kriyoterapi (n:11)
• İki hafta boyunca günde 3 dakika uygulanmış , ve dört haftalık gözlem periyodu uygulanmıştır
• Uyku ve yaşam kalitesiyle ilgili IRLS, ESS
• Ağrı için VAS
• Primer etkinlik paremetresi için IRLS seçildi
• Tüm bu testler her periyotta bir kez tamamlatıldı
• Tedavi sonrasında RLS semptomlarında anlamlı iyileşme ve yaşam kalitesinde düzelme sadece -60
derecelik kriyoterapi grubunda bulundu
• Lokal kriyoterapi grubunda yaşam kalitesi ve uyku kalitesinde düzelmeye yol açtı fakat IRLS ve ESS
skorlarında anlamlılık bulunamadı
• -10 derece grubunda tek anlamlı etki ise gece başına uyanma sıkllığının azalması oldu
• Yeni bir tedavi seçeneği olarak kriyoterapi RLS hastalarda kullanılabilir.