Postawy ekologiczne Polaków 2020 | Blue Media SA
•
0 gefällt mir•2,379 views
Badanie postaw i opinii Polek i Polaków - RAPORT 2020.
Empfohlen
Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Mehr von Blue Media
Mehr von Blue Media (8)
Postawy ekologiczne Polaków 2020 | Blue Media SA
- 1. RAPORT 2020 badanie postaw i opinii Polek i Polaków postawy ekologiczne
- 2. wersja 2020/06/23 Dokument cyfrowy. Zastanów się, zanim wydrukujesz. Raport dostępny nieodpłatnie na licencji Creative Commons (CC BY-NC-SA 4.0) creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.pl Realizacja badania: Arkadiusz Pełczyński, Satisface satisface.pl Opracowanie treści: Zuzanna Szybisty, Profeina profeina.pl Opracowanie graficzne: Human Traffic humantraffic.pl RAPORT 2020 badanie postaw i opinii Polek i Polaków postawy ekologiczne
- 3. 3 06 świadomość zmian ekologicznych 17 komentarz: Edwin Bendyk 65 transformacja energetyczna Polski 31 poczucie odpowiedzialności i sprawczości 18 poczucie bezpieczeństwa 59 sytuacja ekologiczna Polski 06__wstęp 08__stosunek do doniesień medialnych nt. kryzysu klimatycznego 10__ocena sytuacji ekologicznej świata 12__odpowiedzialność za obecną sytuację ekologiczną świata 15__wpływ działań człowieka na degradację środowiska naturalnego 66__najlepsze dla środowiska źródła energii 68__najlepsze dla Polski źródła energii 70__rezygnacja z energii opartej na węglu 32__odpowiedzialni za powstrzymanie zmian klimatyc- znych 34__działania ludzi w trosce o środowisko naturalne 38__osobiście podejmowane działania 40__segregacja śmieci 44__korzystanie z opakowań ekologicznych 52__formy transportu 19__zjawiska groźne dla życia 22__sytuacje będące efektem zaniedbań człowieka 25__przełożenie zagrożeń na bezpieczeństwo osobiste 27__ocena sytuacji ekologicznej w perspektywie 5 i 20 lat 60__sytuacja ekologiczna Polski na tle świata 62__przewagi i słabości Polski wobec świata 63__analiza stwierdzeń 30 komentarz: Marcin Popkiewicz 58 komentarz: Zuzanna Skalska
- 4. Metoda badania: Badanie internetowe CAWI z wykorzystaniem internetowego panelu badawczego, zrealizowane przez agencją badawczą Satisface. Zrealizowano łącznie 1090 wywiadów na reprezentatywnej próbie ogólno- polskiej. Średni czas wypełniania ankiety: ok 15 minut. Próba badawcza: Polacy w wieku 18-65 lat. Próba reprezentatywna ze względu na wiek, płeć, województwo i wielkość miejsca zamieszkania. Do analizy wykorzystano następujące podgrupy: Płeć: kobieta / mężczyzna Wiek: gr. młodsza 18-34 lat, gr. średnia 35-54 lat, gr. starsza 55 lat i więcej Miejsce zamieszkania: wieś, małe lub średnie miasto (do 99 tys. mieszkańców), duże miasto (powyżej 100 tys. mieszkańców). metodologia badania charakterystyka próby 38% 13% 20% 18% 12% 14% 20% 16% 18% 32% płeć N=1090 kobieta wieś wieś 18-24 25-34 35-44 45-54 55 i więcej lat małe miasto do 20 tys. mieszk. średnie miasto od 20 do 99 tys. mieszk. duże miasto od 100 do 500 tys. mieszk. wielkie miasto powyżej 500 tys. mieszk. miasto 53% 31% 69% 47% mężczyzna miejsce zamieszkania wiek 4
- 5. Kryzys ekologiczny to przede wszystkim kryzys wyobraźni. Dzisiaj już znacznie łatwiej jest nam sobie wyobrazić, że katastrofalne konsekwencje naszej zachłanności wobec Ziemi mogą przyjść z dnia na dzień, a nie za jakieś trudne do wyobrażenia 50 czy 100 lat. 5
- 6. 6 Musiałby bowiem przerwać pracę, zmienić dotychczasowy styl życia i zacząć terapię. Analogicznie wielu z nas odsuwa od siebie wizję zmian klimatycznych czy świata skazanego na zagładę. Przyjmując je do wiadomości musielibyśmy zmienić postawę i sposób życia. Tego nie chcemy lub nie jesteśmy na to gotowi, i po prostu przymykamy oko na problem. Kryzys klimatyczny jest abstrakcyjnym pojęciem. Sporej części spo- łeczeństwa trudno go powiązać ze zjawiskami, które zna. Na ogólnym poziomie świadomości ludzie łączą zmiany klimatu wywołane nad- mierną emisją CO2 i innych gazów w skali globalnej– z problemem smogu czy nawet plastikowych torebek, które nas otaczają. Często też mylą klimat z pogodą. Nic dziwnego więc, że odpowiedzi respondentów w naszym badaniu “Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2020” wydają się nieraz sprzecz- ne. Wynika z nich, że badani są świadomi, że jest źle, ale “nie jest aż tak źle, by (ludzie) musieli natychmiast zacząć działać”. Paradoksalnie, jest coś optymistycznego w fakcie, że prawie jedna trzecia ankietowanych nie wie, jak ocenić sytuację ekologiczną świata. Widać, że istnieje przestrzeń do szerokich działań edukacyjnych i informacyjnych, które pozwoliłyby nam lepiej zrozumieć zachodzące procesy i zmiany klimatyczne. Mamy nadzieję, że naszym raportem dokładamy małą cegiełką do zwiększania świadomości ekologicznej naszego społeczeństwa. Nasze badanie realizowaliśmy tuż przed ogłoszeniem zagrożenie epi- demicznego i przed zarządzeniem społecznej izolacji. Niewykluczone, że zadając te same pytania dzisiaj, część odpowiedzi mogłaby być inna. Mamy jednak nieodparte wrażenie, że obecny kryzys pandemi- czny może w nas coś zmienić. Profesor literatury Lawrence Buell pisał, że „kryzys ekologiczny to przede wszystkim kryzys wyobraźni”. Dzisiaj już znacznie łatwiej jest nam sobie wyobrazić, że katastrofalne konsekwencje naszej zachłanności wobec Ziemi mogą przyjść z dnia na dzień, a nie za jakieś trudne do wyobrażenia 50 czy 100 lat. współzałożyciel członek zarządu Blue Media Andrzej Antoń Wydaje się, że jako społeczeństwo jesteśmy na etapie wyparcia. Tak jak chory, który nie wierzy, że dopada go ciężka choroba, dopóki nie wystąpią poważne objawy. wstęp
- 8. 8 01. Naukowcy, a za nimi różne media, zarówno krajowe jak i zagraniczne, donoszą, że mamy na świecie do czynienia z kryzysem klimatycznym. Jak podchodzi Pan(i) do tych doniesień? Trzy czwarte Polaków zgadza się – całkowicie lub częściowo – z doniesieniami naukowców i mediów że mamy obecnie do czynienia z kryzysem klimatycznym. Aż 15% nie wie, co myśleć o tych doniesieniach. Co dziesiąta badana osoba nie wierzy tym publikacjom i uznaje je za przesadzone. Starsze pokolenia (w wieku powyżej 55 lat) i kobiety (w każdej grupie wiekowej) są bardziej świadome kryzysowej sytuacji, niż ludzie młodzi oraz mężczyźni. Jedynie 6% kobiet nie wierzy w przekazy opisujące trudną sytuację klimatyczną świata, podczas gdy wśród mężczyzn odsetek niedowierzających zmianom jest ponad dwukrotnie większy (14%). Mieszkańcy wsi w mniejszym stopniu niż osoby z miast zgadzają się z doniesieniami na temat kryzysu klimatycznego. zgadzam się z nimi całkowicie kobieta mężczyzna młodsza grupa średnia grupa starsza grupa wieś małe lub średnie miasto duże miasto częściowo się z nimi zgadzam nie wiem / trudno powiedzieć nie wierzę w te doniesienia, są przesadzone 38% 45% 10% 15% N=1090 stosunek do doniesień medialnych na temat sytuacji ekologicznej
- 9. 9 01. Naukowcy, a za nimi różne media, zarówno krajowe jak i zagraniczne, donoszą, że mamy na świecie do czynienia z kryzysem klimatycznym. Jak podchodzi Pan(i) do tych doniesień? stosunek do doniesień medialnych na temat sytuacji ekologicznej zgadzam się z nimi całkowicie częściowo się z nimi zgadzam nie wierzę w te donie- sienia, są przesadzone nie wiem / trudno powiedzieć 45% 38% 36% 40% 49% 35% 47% 45% 35% 29% 34% 10% 10% 12% 21% 14% 10% 37% 27% 33% 9% 12% 10% 18% 20% 7% 33% 32% 6% 14% 15% 15%
- 10. 10 58% badanych uważa, że sytuacja ekologiczna świata jest zła lub nawet bardzo zła. Co dziesiąty ankietowany twierdzi, że sytuacja jest tak zła, że nie da się już nic zrobić. Co zaskakujące, niemal jedna trzecia respondentów nie wie, gdzie leży prawda. Tylko 1% jest zdania, że jest bardzo dobra i nie ma konieczności podejmowania żadnych kroków. Kobiety oraz osoby z najstarszej grupy wiekowej częściej niż pozostali zgadzają się z twierdzeniem, że sytuacja ekologiczna świata jest zła i należy podjąć natychmiastowe działania. Potrzeba szybkiego działania częściej dostrzegają także mieszkańcy miast niż wsi. Aż 37% mieszkańców wsi deklaruje, że nie wie, jak ocenić obecną sytuacją ekologiczną świata. Najbardziej pesymistyczni w kwestii przyszłości naszej planety są mężczyźni, mieszkańcy dużych miast oraz dzisiejszy 30- i 40-latkowie. 02. Jak ocenia Pan(i) sytuację ekologiczną świata? jest bardzo dobra, nic nie trzeba w tej kwestii robić jest dobra, ale należy zachowywać czujność i działać rozsądnie sytuacja jest zła, należy podjąć natychmiastowe działania naprawcze sytuacja jest bardzo zła, raczej nie da się jej już naprawić nie wiem gdzie leży prawda / trudno powiedzieć 1% 10% 31% 47% 11% ocena sytuacji ekologicznej świata
- 11. 11 ocena sytuacji ekologicznej świata 02. Jak ocenia Pan(i) sytuację ekologiczną świata? 1% 1% 9% 14% 2% 1% 0% 11% 13% 11% 1% 1% 1% 11% 9% 15% 8% 10% 11% 37% 29% 24% 44% 50% 49% 10% 11% 8% 33% 33% 25% 43% 43% 56% 8% 12% 31% 30% 52% 43% jest bardzo dobra, nic nie trzeba w tej kwestii robić jest dobra, ale należy zachowywać czujność i działać rozsądnie nie wiem gdzie leży prawda / trudno powiedzieć sytuacja jest zła, należy podjąć natych- miastowe działania naprawcze sytuacja jest bardzo zła, raczej nie da się jej już naprawić
- 12. 12 odpowie- dzialność za obecną sytuację ekologiczną świata Zdaniem respondentów wpływ na złą sytuację ekologiczną świata mają w największym stopniu: firmy energetyczne, biznes, ludzie jako konsumenci oraz rządy poszczególnych państw. Kobiety, starsze pokolenia oraz mieszkańcy małych i średnich miast wskazują największą liczbę winnych. Zdecydowanie najmniej oceniające jest najmłodsze pokolenie, tj. osoby do 34. roku życia. 03. Kto i w jakim stopniu wpływa negatywnie na obecną sytuację ekologiczną na świecie? koncerny energetyczne czynniki niezależne od ludzi 1. wcale nie wpływa 5. wpływa w bardzo dużym stopniu 2. 3. 4. biznes / firmy produkcyjne i usługowe ludzie jako konsumenci rządy państw samorządy lokalne ma wpływ % ocen 4 i 5 brak wpływu % ocen 1 i 2 72% 5% 67% 5% 66% 6% 64% 7% 43% 13% 38% 24% 4% 4% 4% 5% 11% 20% 39% 24% 14% 11% 1% 2% 2% 3% 4% 23% 27% 29% 29% 43% 32% 36% 28% 35% 31% 34% 36% 31% 38%
- 13. 13 odpowie- dzialność za obecną sytuację ekologiczną świata odsetek osób uznających czynniki za wpływowe (% ocen 4 i 5)03. Kto i w jakim stopniu wpływa negatywnie na obecną sytuację ekologiczną na świecie? koncerny energetyczne biznes / firmy produkcyjne i usługowe ludzie jako konsumenci rządy państw samorządy lokalne czynniki niezależne od ludzi 76% 69% 71% 63% 73% 57% 65% 63% 47% 41% 40% 35% 60% 76% 82% 58% 69% 74% 59% 68% 69% 60% 64% 69% 42% 44% 47% 34% 39% 41% 66% 78% 74% 61% 70% 71% 58% 71% 68% 57% 67% 70% 40% 48% 45% 35% 40% 39%
- 14. 14 odpowie- dzialność za obecną sytuację ekologiczną świata Zdaniem połowy respondentów wszystkie kraje odpowiadają za pogarszanie się sytuacji ekologicznej świata. Co trzeci badany wskazuje na kraje rozwinięte, a co piąty na kraje rozwijające się. Za szkodzące w największym stopniu wymieniane są kolejno: Chiny, Stany Zjednoczone oraz Rosję. Na Polskę wskazuje 17% ankietowanych. Chiny USA Rosja 55% 19% 17% 10% 34% 17% 12% 4% 31% 48% 19% 12% 7% Brazylia Niemcy Polska Australia Kanada inny kraj nie wiem /trudno powiedzieć Japonia Wlk. Brytania Francja kraje rozwinięte kraje rozwijające się wszystkie kraje po równo 50% 19% 31% 11. Jakie kraje są Pana(i) zdaniem w największym stopniu odpowiedzialne za pogarszanie się sytuacji ekologicznej świata. 12. Czy jest Pan(i) w stanie wskazać, które konkretnie kraje są Pani/Pana zdaniem w największym stopniu odpowiedzialne za pogarszanie się sytuacji ekologicznej świata.
- 15. 15 wpływ działań człowieka na degradację środowiska naturalnego 04. Jak ocenia Pan(i) siłę wpływu poniższych działań człowieka na degradację środowiska naturalnego? używanie plastiku na masową skalę emisja gazów cieplarnianych konsumpcja na masową skalę (np. zakupy nowych ubrań, sprzętu RTV i AGD) 1. wcale nie wpływa 5. wpływa w bardzo dużym stopniu 2. 3. 4. produkcja śmieci nie ulegających biodegradacji lub trudnodegradowalnych generowanie dużej ilości śmieci i odpadów emisja spalin (smog) rozwój miast i uprzemysłowienie terenów zużywanie przez przemysł ogromnych ilości wody eksploatacja surowców (paliw kopalnych jak węgiel, ropa, gaz) ma wpływ % ocen 4 i 5 brak wpływu % ocen 1 i 2 3% 2% 3% 4% 4% 4% 6% 4% 5% 2% 1% 2% 2% 3% 2% 4% 3% 3% 23% 25% 29% 34% 44% 37% 43% 39% 15% 17% 17% 18% 25% 21% 24% 32% 32% 28% 34% 50% 37% 27% 53% 26% 28% 52% 57% 83% 80% 80% 78% 75% 73% 71% 71% 71% Spośród działań mogących mieć wpływ na degradację środowiska naturalnego najczęściej wskazywane są: używanie plastiku, generowanie dużej ilości śmieci, szczególnie tych trudno degradowalnych, emisja spalin oraz zużywanie ogromnych ilości wody. Wobec masowej konsumpcji badani są najmniej krytyczni. Kobiety, osoby powyżej 55. roku życia oraz mieszkańcy miast wszystkie wymienione czynniki obciążają większą odpowiedzialnością za degradację środowiska niż mężczyźni, osoby najmłodsze czy mieszkańcy wsi.
- 16. 16 04. Jak ocenia Pan(i) siłę wpływu poniższych działań człowieka na degradację środowiska naturalnego? odsetek osób uznających czynniki za wpływowe (% ocen 4 i 5) emisja spalin (smog) rozwój miast i uprzemysłowienie terenów zużywanie przez przemysł ogromnych ilości wody eksploatacja surowców (paliw kopalnych jak węgiel, ropa, gaz) emisja gazów cieplarnianych konsumpcja na masową skalę (np. zakupy nowych ubrań, sprzętu RTV i AGD) produkcja śmieci nie ulegających biodegradacji lub trudnodegradowalnych generowanie dużej ilości śmieci i odpadów używanie plastiku na masową skalę 87% 77% 84% 76% 84% 75% 85% 71% 81% 69% 78% 69% 77% 65% 75% 66% 76% 65% 75% 81% 92% 71% 80% 91% 74% 79% 88% 71% 79% 86% 67% 75% 85% 65% 75% 82% 65% 69% 80% 64% 71% 78% 64% 73% 76% 77% 86% 85% 75% 85% 82% 73% 85% 84% 73% 83% 81% 70% 79% 79% 69% 76% 76% 63% 76% 76% 65% 72% 77% 66% 72% 75% wpływ działań człowieka na degradację środowiska naturalnego
- 17. "Badania świadomości ekologicznej Polaków to źródło ciekawych informacji, bo opisują społeczeństwo w okresie zmiany myślenia indywidualnego i postaw zbiorowych. Analizy prowadzone od kilku lat poka- zują, że świadomość ekologiczna rośnie, choć nie jest to ciągle jeszcze zmiana głęboko ugruntowana, a za deklaracjami często nie idzie rzeczywiste zrozumienie problemów ani adekwatne działania. W takim momencie niemniej ważne od informacji ujawnianych przez badania jest to, czego one nie mówią, a można dodać znając kontekst społeczny. Jeden tylko przykład – postawy ekologiczne młodzieży. Badanie „Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2020” potwierdza wnioski z wcześniejszych analiz, że młodzi ludzie mają słabiej rozwiniętą świadomość ekologiczną od osób dorosłych. Z badań długookresowego porównania prof. Mirosławy Marody wynika wręcz, że świadomość ta pogorszyła się w ostatnich dekadach. Z drugiej jednak strony obserwujemy niezwykle ciekawe zjawisko mobilizacji młodzieżowej w ramach m.in. Młodzieżowego Strajku Klimatycz- nego. Ten bezprecedensowy ruch na rzecz środowiska i klimatu, który działa na całym świecie, obecny jest również w Polsce angażując młodzież z dziesiątków miast i miasteczek. Na pewno nie widać tego jeszcze w analizach ilościowych. Dziesiątki tysięcy aktywistów nikną wobec milionów rówieśników nie angażujących się. Mimo to jestem przekonany, że właśnie to wzmożenie aktywności pewnych grup tworzących spójny ruch społeczny będzie miało istotne znaczenie dla uzyska- nie punktu przełomu – tipping point,po którym proces przemiany świadomości ekologicznej w całym społeczeństwie przyspieszy i okrzepnie." Publicysta tygodnika POLITYKA, właśnie opublikował książkę “W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata” Edwin Bendyk 17
- 19. 19 zjawiska groźne dla życia 05. Które z niżej wymienionych zjawisk uważa Pan(i) za groźne dla naszego życia i życia przyszłych pokoleń i w jakim stopniu? N=1090 N=1090 1. wcale nie jest groźne 5. jest bardzo groźne 2. 3. 4. 1% 2% 2% 3% 4% 2% 4% 17% 18% 17% 19% 49% 51% 54% 46% 1% 2% 2% 1% 32% 29% 27% 33% 1% 19% 47%2% 31% 22% 44%2% 32% 23% 40%3% 33% 23% 25%3% 30% zanieczyszczenie gleby i wód zanieczyszczenie żywności zanieczyszczenie powietrza globalne ocieplenie niedobór wody, susze wymieranie roślin i zwierząt degradacja środowiska naturalnego anomalie pogodowe (burze, huragany, pożary) 82% 8% 80% 78% 72% 76% 73% 79% jest groźne % ocen 4 i 5 nie jest groźne % ocen 1 i 2
- 20. 20 05. Które z niżej wymienionych zjawisk uważa Pan(i) za groźne dla naszego życia i życia przyszłych pokoleń i w jakim stopniu? niedo- bór wody, susze zanie- czyszcze- nie powietrza zanie- czyszcze- nie żywności wymie- ranie roślin i zwierząt ano- malie pogodowe (burze, huragany, pożary) degra- dacja środo- wiska natural- nego glo- balne ocieple- nie zanie- czyszcze- nie gleby i wód Za najbardziej niepokojące zjawiska respondenci wskazują kolejno: zanieczyszczenie gleby i wód, niedobory wody i susze, zanieczyszczenie powietrza oraz degradację środowiska naturalnego. Najmniej obawiamy się globalnego ocieplenia i anomalii pogodowych, takich jak gwałtowne burze czy wielkie pożary. Im starsza grupa wiekowa, tym większe przekonanie o powadze zagrożeń płynących ze wszystkich wymienionych zjawisk. Mieszkańcy wsi wyraźnie rzadziej niż mieszkańcy miast obawiają się globalnego ocieplenia czy wymierania roślin i zwierząt. zjawiska groźne dla życia odsetek osób uznających czynniki za za groźne (% ocen 4 i 5) 87% 76% 84% 74% 80% 64% 85% 76% 83% 72% 80% 66% 85% 75% 82% 69%
- 21. 21 05. Które z niżej wymienionych zjawisk uważa Pan(i) za groźne dla naszego życia i życia przyszłych pokoleń i w jakim stopniu? zjawiska groźne dla życia odsetek osób uznających czynniki za groźne (% ocen 4 i 5) niedo- bór wody, susze zanie- czyszcze- nie powietrza zanie- czyszcze- nie żywności wymie- ranie roślin i zwierząt ano- malie pogodowe (burze, huragany, pożary) degra- dacja środo- wiska natural- nego glo- balne ocieple- nie zanie- czyszcze- nie gleby i wód 71% 83% 91% 69% 80% 89% 63% 73% 82% 72% 82% 89% 66% 81% 88% 74% 75% 80% 71% 82% 87% 67% 78% 83% 75% 84% 85% 73% 82% 82% 73% 85% 84% 77% 85% 84% 70% 79% 79% 69% 76% 76% 74% 82% 84% 65% 72% 77%
- 22. 22 Zanieczyszczenie powietrza to zdecydowanie najczęściej wskazywany przez respondentów efekt zaniedbań człowieka w kwestii ekologii. Najmniej związku z działaniami człowieka w kwestii ekologii respondenci widzą w zjawisku migracji ludności. 06. Które z niżej wymienionych sytuacji są Pan(i) zdaniem w szczególnym stopniu efektem zaniedbań człowieka w kwestii postaw ekologicznych? sytuacje będące efektem zaniedbań człowieka zanieczyszczenie powietrza (smog) wymieranie roślin i zwierząt nowotwory choroby układu krążenia i oddechowego pożary susze nagłe i gwałtowne zjawiska pogodowe (burze, huragany, tsunami) inne choroby (inne niż nowotwory i choroby krążeniowo-oddechowe) powodzie migracja ludności 70% 46% 44% 41% 30% 53% 43% 38% 30% 24%
- 23. 23 zanie- czyszcze- nie powie- trza (smog) wymie- ranie roślin i zwierząt nowo- twory choroby układ ukrążenia i oddecho- wego pożary susze nagłe i gwałtow- ne zjawiska pogodowe (burze, huragany, tsunami) inne choroby (inne niż nowotwory i choroby krążeniowo -oddechowe) powo- dzie migracja ludności 06. Które z niżej wymienionych sytuacji są Pan(i) zdaniem w szczególnym stopniu efektem zaniedbań człowieka w kwestii postaw ekologicznych? 75% 64% 59% 46% 47% 46% 43% 45% 44% 42% 42% 41% 39% 36% 32% 28% 29% 32% 27% 22% 72% 82% 89% 48% 54% 57% 43% 44% 53% 39% 40% 54% 39% 42% 50% 30% 45% 49% 28% 42% 43% 18% 31% 41% 29% 31% 31% 23% 22% 20% sytuacje będące efektem zaniedbań człowieka
- 24. zanie- czyszcze- nie powie- trza (smog) wymie- ranie roślin i zwierząt nowo- twory choroby układ ukrążenia i oddecho- wego pożary susze nagłe i gwałtow- ne zjawiska pogodowe (burze, huragany, tsunami) inne choroby (inne niż nowotwory i choroby krążeniowo -oddechowe) powo- dzie migracja ludności 06. Które z niżej wymienionych sytuacji są Pan(i) zdaniem w szczególnym stopniu efektem zaniedbań człowieka w kwestii postaw ekologicznych? 65% 73% 72% 45% 58% 58% 43% 47% 50% 37% 47% 49% 45% 42% 44% 38% 41% 46% 37% 38% 38% 29% 32% 29% 28% 34% 30% 22% 24% 27% sytuacje będące efektem zaniedbań człowieka 24
- 25. 25 Wyższy poziom niepokoju w kwestii każdego możliwego zagrożenia wykazują kobiety i osoby z najstarszej grupy wiekowej. Mieszkańcy wsi mniej się obawiają chorób układu krążenia i oddechowego w porównaniu do mieszkańców miast. Nowotwory oraz choroby układu krążenia i oddechowego wywołują największe obawy Polaków. Na dalszych miejscach na liście naszych obaw znalazły się: susze i niedobory wody, nagłe zjawiska pogodowe, a także inne choroby. Jedynie co trzecia badana osoba obawia się masowej migracji ludności. przełożenie zagrożeń na bezpieczeństwo osobiste 07. W jakim stopniu są obawia się Pan(i) że zagrożenia te mogłyby dotyczyć Pani(a)? nowotwory inne choroby (inne niż nowotwory i choroby krążeniowo-oddechowe ograniczenia w dostawach prądu powodzie migracja ludności 1. wcale się nie obawiam 5. bardzo się obawiam 2. 3. 4. choroby układu krążenia i oddechowego niedobór wody w gospodarstwach domowych wymieranie roślin i zwierząt nagłe i gwałtowne zjawiska pogodowe pożary 5% 5% 8% 9% 13% 6% 10% 8% 23% 17% 26% 26% 28% 31% 38% 31% 30% 30% 4% 6% 3% 5% 30% 35% 38% 35%susze 7% 27% 32%7% 32% 31% 29%5% 34% 33% 27%6% 31% 31% 24%11% 32% 34% 21%8% 34% 35% 21%12% 27% 16% 23% 12%7% 42% 68% 68% 66% 64% 56% 63% 55% 59% 35% 48% 65% obawiam się % ocen 4 i 5 nie obawiam się % ocen 1 i 2
- 26. 26 przełożenie zagrożeń na bezpieczeństwo osobiste 07. W jakim stopniu są obawia się Pan(i) że zagrożenia te mogłyby dotyczyć Pani(a)? nowotwory inne choroby (inne niż nowotwory i choroby krążeniowo-oddechowe) ograniczenia w dostawach prądu powodzie migracja ludności choroby układu krążenia i oddechowego niedobór wody w gospodarstwach domowych susze wymieranie roślin i zwierząt nagłe i gwałtowne zjawiska pogodowe pożary 68% 67% 71% 66% 70% 61% 69% 62% 68% 59% 64% 61% 63% 54% 60% 51% 60% 50% 52% 43% 37% 34% 59% 72% 75% 59% 72% 72% 56% 71% 72% 55% 70% 72% 53% 68% 70% 56% 66% 67% 48% 64% 64% 47% 61% 60% 45% 59% 63% 36% 53% 54% 32% 39% 36% 65% 72% 69% 63% 71% 69% 64% 69% 65% 65% 68% 63% 65% 66% 59% 63% 63% 63% 57% 59% 60% 59% 58% 51% 56% 55% 56% 47% 53% 43% 36% 34% 36% odsetek respondentów obawiających się poniższych czynników (% ocen 4 i 5)
- 27. 27 ocena sytuacji ekologicznej w perspek- tywie 5 i 20 lat Zaledwie 14% Polek i Polaków wierzy, że sytuacja ekologiczna świata poprawi się za pięć lat. Niewiele więcej, bo 17% uważa, że sytuacja poprawi się za 20 lat. Niemal co czwarty badany nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie! Przeważają pesymiści. Najliczniejszą grupę stanowią osoby, którzy nie wierzą w poprawę ekologicznej sytuacji świata ani w perspektywie 5 ani nawet 20 lat. Osoby z najstarszej grupy wiekowej w mniejszym stopniu niż pozostali wierzą w poprawę sytuacji ekologicznej świata za 5 lat i za 20 lat. 20 lat 09. Czy wierzy Pan(i) w to, że za pięć lat sytuacja ekologiczna świata będzie lepsza niż dzisiaj? 10. A czy wierzy Pan(i) w to, że za dwadzieścia lat sytuacja ekologiczna świata będzie lepsza niż dzisiaj? 43% 15% 41% 28% 13% 4% 17% 5 lat 50% 15% 36% 35% 11% 3% 14% raczej nie zdecydowanie nie nie wiem / trudno powiedzieć zdecydowanie tak raczej tak
- 28. 28 zdecydowanie tak raczej tak nie wiem / trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie 3% 3% 9% 12% 37% 35% 38% 32% 12% 18% 5% 2% 1% 13% 11% 9% 40% 38% 30% 30% 32% 44% 12% 17% 16% 4% 3% 2% 10% 14% 8% 43% 31% 33% 31% 39% 37% 13% 12% 20% ocena sytuacji ekologicznej w perspek- tywie 5 i 20 lat 09. Czy wierzy Pan(i) w to, że za pięć lat sytuacja ekologiczna świata będzie lepsza niż dzisiaj?
- 29. 29 ocena sytuacji ekologicznej w perspek- tywie 5 i 20 lat 10. Czy wierzy Pan(i) w to, że za dwadzieścia lat sytuacja ekologiczna świata będzie lepsza niż dzisiaj? 6% 3% 2% 14% 12% 12% 42% 43% 36% 26% 27% 30% 12% 14% 19% 5% 4% 2% 13% 14% 18% zdecydowanie tak raczej tak nie wiem / trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie 4% 4% 11% 15% 44% 36% 27% 30% 14% 16% 11% 14% 13% 43% 38% 40% 28% 29% 26%
- 30. Rezultaty badania pokazują to, co inne raporty - świadomość wyzwań środowiskowych jest nieproporcjonalnie mała do ich skali i konsekwencji. Do brzegu zbliża się tsunami, a większość ludzi bawi się na plaży zabawkami w swoich grajdołkach, myląc ich brzeg z linią horyzontu. Ludzie oczekują, że politycy podejmą działania. Ale kiedy ci to zrobią? Kiedy społeczeństwo - wyborcy zaczną tego od nich wymagać i z tego rozliczać. Uwagę zwraca, że wśród działań powodujących degradację środowiska naturalnego masowa konsumpcja znalazła się na ostatnim miejscu. Z psychologiczno-socjologicznego punktu widzenia takie wyparcie nawet nie dziwi - niemiło jest przecież spojrzeć w lustro i zobaczyć wroga... Problem w tym, że rosnąca konsumpcja materialna na skończonej przecież planecie musi prowadzić do zderzenia z jej granicami - widzimy to w wycince lasów deszczowych, wyczerpywaniu pokładów wodonośnych, bazującym na monokulturach i pestycydach rolnictwie superwydajnym w krótkim horyzoncie czasowym i morderczym dla długoterminowego dobrostanu gleb i ekosystemów, wyczerpywaniu się łowisk, zmianie klimatu i wielu innych konsekwencjach tego, że chcemy coraz więcej i więcej, wyciskając planetę jak cytrynę. I udając, że "jakoś to będzie". Jeśli będziemy dalej iść utartą ścieżką, to niestety "nie będzie". To znaczy... "jakoś będzie", ale tego "jakoś" naprawdę nie życzylibyśmy nawet najgorszemu wrogowi. Analogiczne myślenie doprowadziło nas do koronakryzysu: naukowcy wielokrotnie ostrzegali przed możliwością wybuchu epidemii, lecz decydenci nie podejmowali działań zapobiegawczych, bo to wymagałoby wysiłku, a zresztą "jakoś to będzie", bo jesteśmy koroną stworzenia i byle wirus nam przecież nie podskoczy. No i teraz płacimy rachunek za takie podejście, w samych pieniądzach liczony w tysiącach miliardów dolarów. Musimy przestać liczyć, że "jakoś to będzie" i zacząć odpowiedzialnie zarządzać ryzykiem. Jeśli jako społeczeństwo nie rozumiemy wyzwań, przed którymi stoimy, trudno spodziewać się, że podejmiemy niezbędne działania. Zajmuję się edukację i to badanie po raz kolejny utwierdza mnie w przekonaniu, jak bardzo jest ona potrzebna. Analityk megatrendów, fizyk, pisarz, popularyzator nauki, redaktor portalu "Nauka o Klimacie" Marcin Popkiewicz 30
- 31. poczucie odpowiedzialności i sprawczości 31
- 32. 32 N=1090 Czterech na pięciu respondentów wskazuje, że w pierwszej kolejności działania naprawcze powinni podjąć szefowie firm i koncernów, rządy państw i politycy. odpowie- dzialni za powstrzy- manie zmian klimatycz- nych 08. Kto Pani(a) zdaniem powinien podjąć działania naprawcze, zmierzające do poprawy sytuacji klimatycznej? szefowie firm i koncernów rządy państw politycy światowi, europejscy, polscy samorządy lokalne każdy człowiek organizacje ekologiczne wspólnoty religijne 1. w nie- wielkim stopniu 5. w bardzo dużym stopniu 2. 3. 4. 18% 17% 17% 19% 19% 20% 31% 59% 59% 58% 47% 53% 48% 34% 1% 1% 2% 2% 2% 3% 7%8% 22% 22% 22% 31% 25% 27% 21% 1% 2% 3% 3% 5% 15% 3% 81% 81% 80% 78% 75% 55% 78% w dużym stopniu % ocen 4 i 5 w małym stopniu % ocen 1 i 2
- 33. 33 Podobnie jak w poprzednich pytaniach, ponownie kobiety i osoby po 55 roku życia wydają się być najbardziej zdeterminowani w podejmowaniu działań naprawczych. Oczekują działań od wszystkich wymienionych podmiotów w stopniu większym niż mężczyźni czy najmłodsze pokolenia. 08. Kto Pani(a) zdaniem powinien podjąć działania naprawcze, zmierzające do poprawy sytuacji klimatycznej?odpowie- dzialni za powstrzy- manie zmian klimatycz- nych 72% 83% 89% 71% 82% 88% 71% 83% 87% 71% 81% 84% 69% 80% 84% 68% 75% 83% 50% 54% 60% 74% 84% 85% 73% 79% 82% szefowie firm i koncernów rządy państw politycy światowi, europejs- cy, polscy samorządy lokalne każdy człowiek organizacje ekologiczne wspólnoty religijne 86% 75% 86% 75% 84% 72% 82% 73% 82% 68% 61% 48% 77% 82% 85% 73% 81% 82% 70% 77% 79% 54% 52% 59% 86% 76% 78% 82% 84%
- 34. Respondenci szczerze przyznają, że nie robimy wystarczająco dużo, aby troszczyć się o środowisko naturalne. Zaledwie co dziesiąty badany jest odmiennego zdania. Aż co piąty z badanych nie ma wyrobionej opinii na ten temat. 13. Czy ludzie robią wystarczająco dużo, aby troszczyć się o środowisko naturalne?działania ludzi w trosce o środowisko naturalne 70% 26% 20% 44% 9% 2% 11% raczej nie zdecydowanie nie nie wiem / trudno powiedzieć zdecydowanie tak raczej tak 34
- 35. 35 Badani z najstarszej grupy wiekowej znacznie częściej niż pozostali uznają, że ludzie nie robią wystarczająco dużo, aby troszczyć się o środowisko naturalne. Aż co czwarty mieszkaniec wsi nie ma wyrobionego zdania na ten temat. 13. Czy ludzie robią wystarczająco dużo, aby troszczyć się o środowisko naturalne?działania ludzi w trosce o środowisko naturalne 3% 1% 0% 10% 10% 6% 23% 22% 14% 40% 42% 51% 24% 25% 29% 1% 2% 2% 23% 28% 28% zdecydowanie tak raczej tak nie wiem / trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie 1% 2% 7% 10% 17% 22% 49% 39% 26% 26% 10% 8% 7% 26% 15% 17% 40% 46% 47%
- 36. 36 Zdaniem respondentów, aby uzdrowić sytuację ekologiczną świata, w pierwszej kolejności należy położyć nacisk na segregację śmieci i recykling oraz na radykalne ograniczenie użytkowania opakowań i produktów wykonanych z plastiku. Najrzadziej dostrzegamy potrzebę rezygnacji lub ograniczenia konsumpcji mięsa oraz ograniczenia podróży samolotami. Osoby ze starszych grup wiekowych częściej wskazują na konieczność oszczędzania wody oraz rezygnację z wysokoemisyjnych źródeł energii. Młodsi częściej niż starsi wybierają rezygnację z własnego samochodu na rzecz transportu publicznego oraz rezygnację z silników diesla. 14. Jakiego typu działania powinny być podejmowane aby uzdrowić sytuację ekologiczną na świecie? Proszę wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi wybierając kluczowe obszary. działania ludzi w trosce o środowisko naturalne segregacja śmieci i recykling radykalne ograniczenie opakowań i produktów plastikowych oszczędność zużycia wody rezygnacja z wysokoemisyjnych źródeł energii (węgiel, ropa) odejście od silników diesla inne ograniczenie podróży samolotami rezygnacja /ograniczenie konsumpcji mięsa elektryfikacja samochodów rezygnacja z własnego samochodu na rzecz transportu publicznego oszczędność zużycia prądu 56% 40% oszczędność konsumpcji (zakupu nowych rzeczy) 53% 31% 22% 15% 18% 12% 11% 7% 9% 1%
- 37. 37 14. Jakiego typu działania powinny być podejmowane aby uzdrowić sytuację ekologiczną na świecie? Proszę wskazać maksymalnie 3 odpowiedzi wybierając kluczowe obszary. działania ludzi w trosce o środowisko naturalne segregacja śmieci i recykling oszczędność konsumpcji (zakupu nowych rzeczy) odejście od silników diesla ograniczenie podróży samolotami rezygnacja /ograniczenie konsumpcji mięsa radykalne ograniczenie opakowań i produktów plastikowych oszczędność zużycia wody rezygnacja z wysokoemisyjnych źródeł energii (węgiel, ropa) elektryfikacja samochodów oszczędność zużycia prądu rezygnacja z własnego samochodu na rzecz transportu publicznego 58% 47% 63% 49% 40% 39% 32% 31% 22% 22% 20% 16% 13% 17% 10% 14% 9% 14% 9% 9% 7% 7% 49% 56% 64% 47% 55% 58% 37% 36% 46% 23% 28% 43% 21% 27% 18% 17% 20% 16% 14% 18% 12% 15% 12% 8% 14% 10% 11% 9% 9% 9% 6% 9% 5% 56% 56% 56% 51% 59% 50% 39% 41% 38% 23% 35% 37% 23% 20% 22% 17% 15% 22% 17% 14% 13% 12% 10% 13% 12% 11% 10% 11% 5% 10% 0,06% 8% 7%
- 38. 38 osobiście podejmowane działania Wśród osobiście podejmowanych działań w trosce o środowisko naturalne respondenci najczęściej wymieniają: segregację śmieci, oszczędzanie wody i prądu oraz korzystanie z opakowań wielokrotnego użytku. Co czwarty badany twierdzi, że ogranicza używanie samochodu, a co piąty – podróże samolotami. 15. Jakiego typu działania podejmuje Pan(i) osobiście w trosce o środowisko naturalne? segreguję śmieci oszczędzam wodę oszczędzam prąd korzystam z toreb i opakowań wielokrotnego użytku ograniczyłam(em) używanie samochodu zrezygnowałam(em) lub ograniczyłam(em) konsumpcję mięsa korzystam z odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika, energia wiatrowa) nie podejmuję żadnych działań ograniczam podróże samolotami kupuję ekologiczne produkty spożywcze i kosmetyki nie gromadzę nadmiernej ilości rzeczy i ubrań 79% 65% 66% 65% 45% 19% 15% 26% 16% 6% 4% Mieszkańcy wsi częściej niż mieszkańcy miast deklarują kupowanie ekologicznych produktów oraz korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Niemal co piąta kobieta zrezygnowała lub ograniczyła konsumpcję mięsa.
- 39. 39 15. Jakiego typu działania podejmuje Pan(i) osobiście w trosce o środowisko naturalne?osobiście podejmowane działania 68% 82% 86% 53% 71% 76% 49% 71% 74% 54% 66% 74% 43% 45% 47% 22% 25% 30% 21% 21% 16% 14% 18% 17% 11% 18% 17% 5% 8% 5% 7% 2% 2% 76% 80% 81% 59% 72% 69% 60% 66% 68% 57% 66% 73% 45% 44% 46% 25% 22% 31% 22% 16% 20% 17% 15% 16% 14% 13% 20% 8% 5% 6% 5% 2% 3% segreguję śmieci ograniczyłam(em) używanie samochodu zrezygnowałam(em) lub ograniczy- łam(em) konsumpcję mięsa korzystam z odnawialnych źródeł energii (fotowoltaika, energia wiatrowa) nie podejmuję żadnych działań oszczędzam wodę oszczędzam prąd korzystam z toreb i opakowań wielokrotnego użytku ograniczam podróże samolotami nie gromadzę nadmiernej ilości rzeczy i ubrań kupuję ekologiczne produkty spożywcze i kosmetyki 84% 73% 70% 63% 72% 56% 49% 40% 27% 24% 21% 17% 18% 14% 18% 12% 6% 7% 2% 5% 65% 64%
- 40. Aż 95 % badanych deklaruje znajomość zasad segregacji śmieci. Nieznacznie lepiej w temacie zorientowane są kobiety oraz osoby starsze. Sześć na dziesięć badanych osób zwraca uwagę osobom w swoim otoczeniu na konieczność sergegacji śmieci. Osoby z najmłodszej grupy wiekowej rzadziej niż pozostali zwracają uwagę innym. segregacja śmieci 16. Czy zna Pan(i) zasady segregacji śmieci? 44% 51% 95% zdecydowanie tak raczej tak 4% 2% 6% raczej nie zdecydowanie nie osobiście podejmo- wane działania 40
- 41. 41 segregacja śmieci 16. Czy zna Pan(i) zasady segregacji śmieci? zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 43% 44% 17% 46% 48% 44% 48% 37% 50% 45% 57% 2% 6% 4% 3% 1% 2% 54% 51% 48% 6% 3% 3% 3% 2% 1% 54% 47% 2% 6% 1% 3% osobiście podejmo- wane działania
- 42. 42 segregacja śmieci 17. Czy zwraca Pan(i) uwagę osobom w swoim otoczeniu (rodzina, sąsiedzi), które nie segregują śmieci? 21% 41% 62% zdecydowanie tak raczej tak 28% 9% 37% raczej nie zdecydowanie nie osobiście podejmo- wane działania
- 43. 43 segregacja śmieci 17. Czy zwraca Pan(i) uwagę osobom w swoim otoczeniu (rodzina, sąsiedzi), które nie segregują śmieci? zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 20% 22% 19% 24% 19% 24% 19% 19% 39% 43% 42% 31% 28% 26% 6% 10% 13% 38% 41% 45% 33% 26% 26% 10% 9% 9% 43% 39% 26% 11% 10% 9% osobiście podejmo- wane działania
- 44. korzystanie z opakowań ekologicznych 18. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) płacić więcej za produkty w sklepach gdyby miały opakowania inne niż plastikowe? 10% 25% 35% zdecydowanie tak raczej tak 16% 8% 24% raczej nie zdecydowanie nie 41% nie wiem /trudno powiedzieć osobiście podejmo- wane działania Co trzeci respondent zgłasza gotowość do płacenia wyższych cen za produkty, gdyby ich opakowania były wykonane z innych materiałów niż plastik. Aż 41% badanych nie ma jednak zdania na ten temat. Co ciekawe, to osoby najmłodsze są najmniej skłonne do płacenia wyższych cen za produkty sprzedawane w ekologicznych opakowaniach. 44
- 45. 45 korzystanie z opakowań ekologicznych 18. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) płacić więcej za produkty w sklepach gdyby miały opakowania inne niż plastikowe? 10% 11% 8% 26% 24% 25% 42% 39% 41% 15% 17% 15% 7% 8% 10% zdecydowanie tak raczej tak nie wiem/ trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie 9% 11% 24% 26% 44% 38% 16% 15% 7% 10% 9% 13% 7% 24% 24% 27% 38% 43% 41% 20% 14% 14% 9% 7% 10% osobiście podejmo- wane działania
- 46. korzystanie z opakowań ekologicznych 19. Czy teraz wybierając torbę na zakupy w sklepie wybiera Pan(i) tę ekologiczną papierową czy tę wykonaną z plastiku? zawsze wybieram torbę ekologiczną najczęściej wybieram torbę ekologiczną najczęściej wybieram torbę plastikową zawsze wybieram torbę plastikową nie dotyczy/mam własną torbę/nie używam toreb czasem jedną, czasem drugą 20% 20% 20% 4% 1% 36% 40% 5% Czterech na dziesięciu Polaków deklaruje, że przy okazji dokonywania zakupów zawsze lub najczęściej wybiera w sklepie torbę ekologiczną. Co trzeci ankietowany nie używa toreb sklepowych, bo np. przychodzi do sklepu z własną torbą. Wyraźnie częściej robią to osoby z najstarszej grupy wiekowej oraz mieszkańcy dużych miast. osobiście podejmo- wane działania 46
- 47. 47 korzystanie z opakowań ekologicznych 19. Czy teraz wybierając torbę na zakupy w sklepie wybiera Pan(i) tę ekologiczną papierową czy tę wykonaną z plastiku? zawsze wybieram torbę ekologiczną najczęściej wybieram torbę ekologiczną czasem jedną, czasem drugą najczęściej wybieram torbę plastikową zawsze wybieram torbę plastikową nie dotyczy/mam własną torbę /nie używam toreb 21% 18% 19% 21% 17% 24% 3% 4% 1% 2% 40% 31% 17% 20% 22% 17% 20% 21% 28% 20% 12% 5% 4% 2% 2% 1% 1% 30% 35% 42% 18% 24% 17% 22% 16% 21% 23% 19% 19% 3% 5% 3% 1% 1% 2% 34% 34% 39% osobiście podejmo- wane działania
- 48. 48 korzystanie z opakowań ekologicznych 20. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) zrezygnować z kupowania napojów w plastikowych butelkach na rzecz tych w szklanych, wymiennych opakowaniach, gdyby system ich odbioru był wygodny dla klienta? Ponad 80% badanych Polek i Polaków jest gotowych zrezygnować z kupowania napojów w plastikowych butelkach, gdyby tylko system odbioru opakowań szklanych był wygodny dla klientów. Najmniej chętni do zamiany opakowań plastikowych na szklane są najmłodsi badani, tj. osoby do 34 roku życia. 56% 27% 83% zdecydowanie tak raczej tak 2% 2% 4% raczej nie zdecydowanie nie 13% nie wiem /trudno powiedzieć osobiście podejmo- wane działania
- 49. 49 korzystanie z opakowań ekologicznych 20. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) zrezygnować z kupowania napojów w plastikowych butelkach na rzecz tych w szklanych, wymiennych opakowaniach, gdyby system ich odbioru był wygodny dla klienta? nie wiem/ trudno powiedzieć zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 57% 54% 29% 24% 11% 17% 2% 2% 2% 2% 42% 60% 66% 32% 26% 24% 20% 12% 8% 3% 2% 0% 2% 0% 2% 48% 60% 61% 28% 27% 27% 19% 11% 9% 2% 1% 2% 3% 0% 2% osobiście podejmo- wane działania
- 50. korzystanie z opakowań ekologicznych Dwie trzecie badanych zgłasza gotowość do odejścia od jednorazowych opakowań, w które dziś pakowane są mięso, sery czy kosmetyki, na rzecz własnych opakowań wielokrotnego użytku. Co dziesiąta osoba do takiego rozwiązania odnosi się sceptycznie, a co czwarta nie ma zdania – częściej mężczyźni i mieszkańcy wsi. 34% 32% 66% zdecydowanie tak raczej tak 7% 3% 10% raczej nie zdecydowanie nie 25% nie wiem /trudno powiedzieć osobiście podejmo- wane działania 21. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) odejść od opakowań jednorazowych i np. mięso, sery czy kosmetyki kupować we własnych opakowaniach wielokrotnego użytku? 50
- 51. 51 korzystanie z opakowań ekologicznych 21. Czy był(a)by Pan(i) gotowa(y) odejść od opakowań jednorazowych i np. mięso, sery czy kosmetyki kupować we własnych opakowaniach wielokrotnego użytku? 31% 36% 35% 31% 31% 36% 28% 22% 23% 8% 8% 5% 2% 3% 2% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 36% 31% 32% 32% 22% 27% 7% 7% 2% 3% 27% 37% 37% 32% 31% 34% 28% 25% 20% 10% 5% 6% 2% 2% 3% nie wiem/ trudno powiedzieć osobiście podejmo- wane działania
- 52. 52 Prawie połowa badanych zgadza się z tezą, że samochód w znaczący sposób przyczynia się do zanieczyszczenia powietrza. Nie ma pod tym względem istotnych różnic pomiędzy ankietowanymi ze względu na płeć, wiek czy miejsce zamieszkania. osobiście podejmo- wane działania formy transportu 22. Czy uważa Pan(i) że Pani(a) samochód przyczynia się w znaczący sposób do zanieczyszczenia powietrza? zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie nie wiem /trudno powiedzieć 19% 29% 48% 7% 22% 30% 15%
- 53. 53 osobiście podejmo- wane działania formy transportu 22. Czy uważa Pan(i) że Pani(a) samochód przyczynia się w znaczący sposób do zanieczyszczenia powietrza? 17% 17% 23% 27% 34% 27% 37% 27% 24% 14% 17% 15% 5% 5% 12% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 20% 17% 34% 24% 27% 32% 14% 17% 5% 9% 18% 20% 19% 26% 30% 33% 36% 28% 25% 14% 17% 16% 7% 6% 8% nie wiem/ trudno powiedzieć
- 54. Sześć na dziesięć badanych osób deklaruje skłonność do rezygnacji z własnego samochodu na rzecz komunikacji zbiorowej, gdyby była tańsza i bardziej dostępna. Aż co czwarty badany nie ma zdania na ten temat. osobiście podejmo- wane działania formy transportu 23. Czy był(a)by Pan(i) w stanie zrezygnować z własnego samochodu na rzecz komunikacji zbiorowej gdyby była tańsza i dostępna? 29% 31% 60% zdecydowanie tak raczej tak 6% 16% raczej nie zdecydowanie nie 25% nie wiem /trudno powiedzieć 10% 54
- 55. 55 osobiście podejmo- wane działania formy transportu 23. Czy był(a)by Pan(i) w stanie zrezygnować z własnego samochodu na rzecz komunikacji zbiorowej gdyby była tańsza i dostępna? 26% 28% 33% 33% 31% 27% 29% 23% 22% 8% 11% 12% 8% 4% 6% zdecydowanie tak raczej tak raczej nie zdecydowanie nie 30% 28% 30% 31% 26% 24% 10% 11% 5% 7% 26% 34% 26% 29% 28% 35% 29% 23% 22% 8% 11% 12% 8% 4% 6% nie wiem/ trudno powiedzieć
- 56. 56 Rower oraz komunikacja miejska to najczęściej wykorzystywane formy podróżowania alternatywne wobec samochodu. Aż co trzeci mieszkaniec wsi nie korzysta z żadnej formy alternatywnego wobec samochodu środka transportu. Wynika to z problemu wykluczenia transportowego – samochód jest jedyną dostępną formą przemieszczania się do innych miejscowości. osobiście podejmo- wane działania formy transportu 24. Czy obecnie korzysta Pan(i) z alternatywnych do samochodu form podróżowania? Proszę zaznaczyć te z których Pan(i) korzysta do przemieszczania się w celu załatwiania różnych spraw (szkoła, praca, zakupy itd.) rower komunikacja miejska (tramwaj, autobus) autobus kursujący między różnymi miejscowościami chodzę pieszo hulajnoga nie, nie korzystam pociąg 43% 26% 40% 4% 26% 3% 23%
- 57. 57 24. Czy obecnie korzysta Pan(i) z alternatywnych do samochodu form podróżowania? Proszę zaznaczyć te z których Pan(i) korzysta do przemieszczania się w celu załatwiania różnych spraw (szkoła, praca, zakupy itd.) osobiście podejmo- wane działania formy transportu rower komunikacja miejska (tramwaj, autobus) pociąg autobus kursujący między różnymi miejscowościami chodzę pieszo hulajnoga nie, nie korzystam 41% 45% 45% 35% 25% 27% 28% 24% 5% 2% 2% 5% 22% 24% 44% 49% 35% 28% 23% 28% 30% 24% 24% 3% 4% 4% 7% 2% 1% 20% 24% 24% 44% 48% 36% 22% 37% 66% 16% 31% 34% 24% 27% 27% 2% 6% 5% 3% 3% 4% 32% 19% 16% 43% 34% 44%
- 58. Z dużą uwagą przestudiowałam raport dotyczący postaw ekologicznych Polek i Polaków 2020. To bardzo dobra inicjatywa, gdyż brakuje często argumentów i głosu społecznego w kwestii środowiska. Patrząc na ostatnie 25 lat historii gospodarczej Polski, dostrzegamy bardzo intensywną zmianę społeczną i dostosowywanie życia Polaków do norm dobrobytu zachodnich sąsiadów. Ten poziom życia został osiągnięty, ale niestety wielkim kosztem na- szego otoczenia. Przed uwolnieniem naszej gospodarki na rynki europejskie i światowe mieliśmy prostą, scentralizowaną eko- nomię. Była jedna sieć sklepów spożywczych, jedno opakowanie masła czy mleka. Zbieraliśmy wszyscy makulaturę, za którą można było otrzymać rolki papieru toaletowego bądź aluminiowy czajnik do gotowania wody. Wiele produktów kupowało się bez zbędnych plastików, blisterow i foli. Ten nawyk widać w raporcie. Najstarsza grupa wiekowa znacznie częściej niż pozosta- łe uznaje, że ludzie nie robią wystarczająco dużo, aby troszczyć się o środowisko naturalne. Częściej wskazują na konieczność oszczędzania wody oraz rezygnację z wysokoemisyjnych źródeł energii. Im starszy respondent tym bardziej krytyczny wobec sytuacji ekologicznej Polski, także dlatego, że pamięta inne czasy. Innym interesującym aspektem jest o wiele większą świadomość i zdeterminowanie względem ochrony środowiska wśród ko- biet. To właśnie kobiety są najbardziej świadome zmian środowiskowych i konieczności im przeciwdziałania. Badanie potwier- dza wcześniejsze obserwacje, że mieszkańcy wsi częściej niż mieszkańcy miast deklarują kupowanie ekologicznych produktów, ale rzadziej korzystają z alternatywnego wobec samochodu środka transportu. Niestety na wielu terenach poza dużymi aglo- meracjami miejskimi transport publiczny nie istnieje. Zamknięcie wielu połączeń kolejowych oraz PKS doprowadziło także do wzrostu zakupu tanich, używanych, nieekologicznych samochodów z eksportu. Młodsi respondenci częściej niż starsi rezygnu- ją z własnego samochodu na rzecz transportu publicznego oraz deklarują rezygnację z silników diesla. Ale z drugiej strony są najmniej chętni do zamiany opakowań plastikowych na szklane. Większość Polek i Polaków widzi powagę sytuacji ekologicznej świata i Polski. Niestety walka z zmianami środowiskowymi to dla nas przede wszystkim ograniczenie plastikowych opakowań, a nie walka z zanieczyszczeniem powietrza, utratą bioróżno- rodności czy prowadzonym stylem życia. To pokazuje, że jeszcze dużo edukacji jeszcze przed nami, ale widać też, że jesteśmy gotowi się uczyć. Analityk sygnałów zmian dla biznesu, Partner Zarządzający 360Inspiration Zuzanna Skalska 58
- 60. 60 28% badanych uznaje sytuację ekologiczną naszego kraju za gorszą niż ta panująca na świecie. Większość uważa jednak, że sytuacja Polski niczym nie różni się od sytuacji innych krajów. Im starszy respondent tym bardziej krytyczny wobec sytuacji ekologicznej Polski. sytuacja ekologiczna Polski na tle świata 26. Jak ocenia Pan(i) sytuację ekologiczną Polski na tle całego świata? N=1090 jest podobnie niż w innych krajach jest lepiej niż w innych krajach 8% jest gorsza niż w innych krajach 28% 63%
- 61. 61 sytuacja ekologiczna Polski na tle świata 26. Jak ocenia Pan(i) sytuację ekologiczną Polski na tle całego świata? jest gorsza niż w innych krajach jest podobnie niż w innych krajach jest lepiej niż w innych krajach 26% 31% 20% 30% 36% 24% 28% 34% 67% 64% 58% 9% 8% 8% 68% 63% 58% 12% 7% 6% 68% 58% 6% 11%
- 62. 62 Co trzeci badany nie potrafi wskazać żadnej przewagi Polski nad innymi krajami w zakresie sytuacji ekologicznej. 18% uważa, że Polska nie posiada żadnych przewag. 27. W jakich obszarach sytuacja Polski jest lepsza? 28. W jakich obszarach sytuacja Polski jest gorsza? przewagi i słabości Polski wobec świata zdolność do zmian/działania, ochrona przyrody (parki narodowe, rezerwaty, stabilna pogoda/umiarkowany klimat, położenie geograficzne odnawialne źródła energii, duża liczba terenów wiejskich, czysta woda, niska emisja CO2, dbałość o środowisko, świadomość ekologiczna ludzi, mniejsze zaludnienie, mniej śmieci, brak elektrowni atomowych trudności z pozyskiwaniem energii z odnawialnych źródeł energii, prawodawstwo i egzekucja prawa, nadużywanie plastiku, zanieczyszczenie lasów i gospodarka leśna, segregacja śmieci, recycling, wycinka drzew, chemia w rolnictwie, brak dbałości władz, brak edukacji i świadomości społeczeństwa, energetyka, zanieczyszczenie żywności, kopalnie, koszty ogrzewania, brak nakładów na ekologię tereny zielone, czyste powietrze, lepsza jakość żywności, rolnictwo ekologiczne, mniejsze uprzemysłowienie kraju, segregacja śmieci smog, jakość powietrza, gospodarka odpadami, zanieczyszczenie wód, susze, gospodarka wodna, przestarzałe piece węgiel lasy Również niemal co trzeci badany nie potrafi wskazać żadnej słabości Polski wobec innych krajów w zakresie sytuacji ekologicznej. wskazywane najczęściej wskazywane najczęściej wskazywane często wskazywane często wskazywane rzadziej wskazywane rzadziej
- 63. 63 Kobiety w większym stopniu niż mężczyźni uznają współodpowiedzialność Polski za sytuację ekologiczna na świecie i zobowiązanie naszego kraju do ponoszenia kosztów związanych z poprawą tej sytuacji. Respondenci z najmłodszej grupy wiekowej w mniejszym stopniu niż pozostali zgadzają się z twierdzeniami, że Polska jest współodpowiedzialna za sytuację ekologiczną i powinna ponosić koszty koniecznych działań naprawczych. Trzy czwarte badanych zgadza się, że Polska powinna inwestować w odnawialne źródła energii. Zdaniem dwóch trzecich badanych Polska ponosi współodpowiedzialność za sytuację ekologiczną świata. Prawie 50% respondentów uważa, że Polska powinna ponosić koszty związane z poprawą sytuacji na świecie. analiza stwierdzeń 31. Czy zgadzasz się z poniższymi stwierdzeniami? samochody elektryczne są obecnie zbyt drogie nasz kraj posiada odpowiednią infrastrukturę, aby przejść na korzystanie z samochodów elektrycznych odnawialne źródła energii są zbyt drogie 1. wcale się nie zgadzam 5. całkowicie się zgadzam 2. 3. 4. w małym stopniu % ocen 1i 2 w dużym stopniu % ocen 4 i 5 3% 4% 7% 23% 30% 15% 21% 21% 30% 38% 36% 37% 44% 50% 29% 20% 17% 12% 2% 3% 4% 7% 8% 9% 13% 17%13% 32% 25% 34% 27% 24% 21% 76% 75% 63% 41% 33% 47% Polska powinna ponosić koszty związane z poprawą sytuacji ekologicznej na świecie Polska ponosi współodpowiedzialność za sytuację ekologiczną na świecie Polska powinna inwestować w odnawalne źródła energii
- 64. 64 77% 73% 79% 73% 67% 58% 50% 43% 42% 40% 34% 33% 67% 79% 83% 65% 78% 83% 54% 65% 70% 35% 49% 56% 38% 48% 37% 37% 34% 29% 72% 77% 77% 73% 80% 76% 59% 66% 65% 41% 50% 51% 44% 39% 40% 36% 30% 33% analiza stwierdzeń samochody elektryczne są obecnie zbyt drogie Polska powinna ponosić koszty związane z poprawą sytuacji ekologicznej na świecie nasz kraj posiada odpowiednią infrastrukturę, aby przejść na korzystanie z samochodów elektrycznych Polska powinna inwestować w odnawalne źródła energii Polska ponosi współodpowiedzialność za sytuację ekologiczną na świecie odnawialne źródła energii są zbyt drogie 31. Czy zgadzasz się z poniższymi stwierdzeniami?
- 66. 66 25. Jak źródła energii uważa Pan(i) za najlepsze dla środowiska? N=1090 Ponad 80% badanych uznaje odnawialne źródła energii za najlepsze dla środowiska. Zaledwie 6% respondentów wskazuje na węgiel jako dobry dla środowiska. najlepsze dla środowiska źródła energii Mężczyźni znacznie śmielej niż kobiety wskazują na energię atomową; jej zwolennikiem jest co czwarty mężczyzna. Co piąty badany z najmłodszej grupy wiekowej uznaje energię atomową za najlepszą dla środowiska. 82% 1% 20% 16% 16% 6% odnawialne źródła energii (słońce, wiatr, elektrownie wodne) gaz energia atomowa biomasa energia węglowa inne
- 67. 67 najlepsze dla środowiska źródła energii 25. Jak źródła energii uważa Pan(i) za najlepsze dla środowiska? 86% 77% 19% 21% 13% 19% 5% 8% 76% 85% 86% 19% 13% 16% 17% 14% 16% 9% 4% 7% 79% 84% 84% 14% 16% 17% 16% 17% 14% 23% 22% 14% 6% 5% 8% 18% 20% 22% energia węglowa gaz energia atomowa biomasa odnawialne źródła energii (słońce, wiatr, elektrownie wodne) 8% 25%
- 68. 68 To, co dobre dla środowiska jest dobre dla Polski – zdaniem 86% badanych polska energetyka powinna opierać się głównie na odnawialnych źródłach energii. Co czwarty respondent jest zwolennikiem elektrowni atomowych. Mężczyźni zdecydowanie częściej niż kobiety wskazują na energetykę atomową i węglową. 29. Na jakich źródłach powinna opierać się polska energetyka? Które elementy powinny dominować?najlepsze dla Polski źródła energii 86% energia atomowa energia węglowa inne odnawialne źródła energii (słońce, wiatr, elektrownie wodne) 2% 12% 26%
- 69. 69 29. Na jakich źródłach powinna opierać się polska energetyka? Które elementy powinny dominować? energia atomowa energia węglowa 91% 80% 81% 86% 90% 80% 90% 88% 28% 23% 27% 14% 8% 15% 26% 25% 28% 17% 11% 7% 14% 39% 9% 15% najlepsze dla Polski źródła energii odnawialne źródła energii (słońce, wiatr, elektrownie wodne)
- 70. 70 26% 50% 9% 15% tak, całkowicie tal, ale częściowo i stopniowo nie, węgiel to podstawa naszej energetyki i tak powinno pozostać nie wiem / trudno powiedzieć rezygnacja Polski z energii opartej na węglu 30. Czy Polska powinna odejść od energii opartej na węglu? Co czwarty badany uważa, że nasz kraj powinien całkowicie odejść od energii opartej na węglu, a połowa uważa, że to odejście powinno być, ale częściowe i realizowane stopniowo. Osoby starsze bardziej zdecydowanie niż te młodsze opowiadają się za rezygnacją z energii opartej na węglu. Mieszkańcy wsi znacznie częściej niż mieszkańcy miast nie mają jednoznacznej opinii w tym temacie.
- 71. 71 tak, całkowicie tal, ale częściowo i stopniowo nie, węgiel to podstawa naszej energetyki i tak powinno pozostać nie wiem/ trudno powiedzieć 25% 27% 21% 27% 29% 20% 29% 29% 50% 49% 50% 10% 8% 10% 21% 13% 10% 51% 48% 51% 10% 10% 8% 18% 15% 12% 48% 52% 8% 10% 19% 11% rezygnacja Polski z energii opartej na węglu 30. Czy Polska powinna odejść od energii opartej na węglu?
- 72. 72 "Rezultaty badania pokazują to, co inne raporty - świadomość wyzwań środowiskowych jest nieproporcjonalnie mała do ich skali i konsekwencji. Do brzegu zbliża się tsunami, a większość ludzi bawi się na plaży zabawkami w swoich grajdołkach, myląc ich brzeg z linią horyzontu." Marcin Popkiewicz