Peter Vink is hoogleraar aan de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU-Delft en houdt zich bezig met “environmental design”. Hij heeft meer dan 250 artikelen en boeken geschreven over het effect van de omgeving op comfort en prestatie.

1. Nieuw Werken
prof dr Peter Vink
7-4-2011

2. geniet van dit unieke moment
aangeboden door: Peter
Vink
-is professor industrieel ontwerpen TU-Delft
-chair TG Environmental Design
-mooi boek + 200 artikelen

3. waarom aandacht voor de mens?
wages
Wargocki
et al.,
2006

4. Vandaag:
•
•
•
•
Veranderen kan mislukken
Comfort en productiviteit in relatie tot de omgeving
Effecten van nieuw werken
Effecten van inrichten op bijeenkomen

5. Verandering
•Boonstra (2002): driekwart
van de verandertrajecten
mislukt
•MAAR, vroeg betrekken
heeft gunstige effecten

6. enige controle en
betrokkenheid:
•++werksatisfactie/prod. (bv Lee &
Brandt, 2005)
•++vertrouwen in mngt (Bordass &
Leaman, 1997)
•meer comfort
(Vink, 2009)

7. Productiviteit is hoger rechtop zittend
aantal verwijderde foute letters
200
195
190
185
180
175
170
rechtop
asymm
Bronkhorst
et al., 2008

8. Attentie!!!: zit rechtop en zeg:
90o
“Voor sommige taken is
rechtop zitten productiever”

9. Waar hoogste ervaren productiviteit?
a. combikantoor
b. 2-persoonskamers

10. Waar hoogste ervaren comfort?
a. combikantoor
b. 1-persoonskamers

11. gem score van 706 werknemers (Rieck & Keller, 2005)

12. Zitzak is comfortabel, ook op ‘ t werk?

13. Waarom combi?
voordeel concentratieruimte?
Voordeel belcel?
Voordeel kantoortuin?
Voordeel loungeplek?
Voordeel diverse overlegruimtes?
Nadelen?

14. Vandaag:
•
•
•
•
Veranderen kan mislukken
Comfort en productiviteit in relatie tot de omgeving
Effecten van nieuw werken
Effecten van inrichten op bijeenkomen

15. Werken kan overal
Maar heeft
“het op afstand werken”
voordelen?
6 cases geëvalueerd door Den Hengst ea
(2008)

16. Effecten nieuw werken
• Licht positief effect op productiviteit!!!!
• Positief effect meer vrijheid
• Afstand vergaderen niet geschikt bij innovatie,
conflicten en tijdsdruk
• Beperkt effect op stress werk-privé
• Binding met bedrijf staat onder druk
(Den Hengst e.a., 2008)

17. Vaak wordt ingericht op basis van visie/geloof
Deze studie is uniek, vanwege:
– Voor- + nameting (na gewenning)
– Controlegroep
– Objectieve (RFID) gegevens (n=75)
– Subjectieve (vragenlijst) gegevens (n=106)
– Wetenschappelijk getoetst

18. Verandering
•
•
•
•
•
Geen eigen werkplek meer
Combikantoor
Meer lounge, verschillende overlegkamers
Concentratiekamers
Thuis/onderweg kunnen werken
• Twee afdelingen: procedureel intern werk (I) en
marketing/ communicatie achtig werk (C)

19. Gemeten: effect van het werkplekconcept op:
•
•
•
•
•
•
•
plezier in het werk;
gezondheid;
productiviteit;
innovativiteit;
representativiteit;
communicatie en
ruimtegebruik.

20. Resultaten (1)
Productiviteit via samenwerking sign (p<,05) verbeterd:
*
6
5
interventie
controle
4
3
voor
na
Ondersteuning omgeving tav productiviteit via samenwerking, schaal 1-7, 1=heel slecht

21. Resultaten (2)
Innovatie/creativiteit sign (p<,05) beter
6
*
5
interventie
controle
4
3
voor
na
Ondersteuning omgeving voor creatief werken, schaal 1-7, 1=heel slecht

22. Resultaten (3)
Privacy (pers. tint geven) sign (p<,05) minder
6
5
interventie
controle
4
*
3
2
voor
na
Ondersteuning omgeving op privacy, schaal 1-7, 1=heel slecht

23. Resultaten (4)
Percentage open en gesloten overlegplekken
dat gedurende de hele dag niet gebruikt wordt
(gemiddeld over 5 dagen)
100%
75%
afd 1
afd 2
50%
25%
0%
voor
na

24. Gemeten effecten
•
•
•
•
•
•
•
•
plezier in het werk;
gezondheid;
productiviteit;
innovativiteit;
representativiteit;
Privacy;
communicatie en
ruimtegebruik.
=
=
+/=
+/=
++
+/=
+ (genoeg ruimte)

25. Vandaag:
•
•
•
•
Veranderen kan mislukken
Comfort en productiviteit in relatie tot de omgeving
Effecten van nieuw werken
Effecten van inrichten op bijeenkomen

26. Nieuw werken betekent ….
meer aandacht voor ontmoeten, i.v.m.
• binding
• conflicten oplossen
• innovatie
• …..

27. Effecten op afstand vergaderen
• Productiever bij projectbesprekingen
• Niet geschikt voor conflicten/innovaties
(Hengst ea, 2008)

28. Oh ja:
Oh ja planten ….
Planten: 3-6%
productiviteitswinst,
(Shibata & Suzuki,
2004; KleinHesseling et al.,
2009)

29. Innovatie en inrichten ….
Aspect
bron
planten
Shibata & Suzuki,
2004
Lloyd, 2001
Variatie in kleur
Desk sharing
80% vd creative ideeën komen van
informele bijeenkomsten
Plekken voor informele gesprekken
stimuleren creativiteit
Pullen et al.,
2001
Lloyd, 2001
Haner, 2005

30. hypothese ….
• Positie van koffie corner beïnvloedt informele
discussies over werk
Aanname:
• informele discussies over werk stimuleren innovatie

31. Waar meeste gesprekken?
C
A
Koffie makkelijk toegankelijk
Koffie+ scherm + zitje
B
Restaurant op
andere verdieping

32. TNO Andante meetsysteem

33. Rood: motion zones (zie groene lijn links onder)
Blauw: geluidszones

34. A
Midden
Bewegingen naar koffie
239*
B
Enige
privacy
170*
Aantal gesprekken bij koffie
corner
338
514*
134*
Deel werk gerelateerd
90%
84%
84%
* Sign verschillend van de andere p<.05
C
Andere
verdieping
69

35. Voorkeur 60 wns
• 89% prefereerde B, 4% geen mening, 7% prefereerde A
• Vooral afgeschermd even snel kunnen praten of onbedoeld
iemand tegenkomen is belangrijk
• Volgens medewerkers geen effect op gezondheid, welzijn en
productiviteit
• Wel gunstig effect op samenwerking, comfort en innovatie
(73, 78, 61%)

36. Conclusie
Innovatie kan gestimuleerd worden door koffie corners plaatsing:
Plan het:
-dichtbij werknemers
-met enige privacy

37. Vergaderen kan beter
• 25% vd werktijd is vergaderen (SNT
Conferencing Services, 2003)
• Dat kost 60 mijard per jaar (NS)
• 67% vd managers: we vergaderen te lang
(Management Team, 2006)
• 75% vd ambtenaren: de helft vd vergadertijd is
overbodig (Bekkers, H. en H. Bouwmans, 2007)

38. maar wat is de ideale vergaderinrichting?

39. Experiment
• 111 (6 groepen) teamvergadering in vier
opstellingen, volgorde effect eruit
• 4 opstellingen: ovaal, vierkant, barkruk+tafel,
zitbank
• Tijdens en na iedere sessie onderzoek
• Sign verschillen

40. welke voor kort brainstormen?
welke voor persoonlijke gesprekken?
welke geen betrokkenheid?

41. sign minder prettig, minder
betrokkenheid, minder
groepscohesie etc)
Vooral voor kort brainstorm
(sign meer oplossingsgericht en doelmatiger)
Voor veel soorten
vergadering (sign meer
betrokkenheid bij inhoud)
Vooral voor moeilijke
persoonlijke zaken
(sign beter zicht op
groepsleden)

42. Vandaag:
•
•
•
•
Duurzame productiviteit in relatie tot de omgeving
Effecten van HNW
Effecten van inrichten op bijeenkomen
Veranderproces met betrokkenheid

43. Nog enkele feiten:
1397501934561398560139465013987650
8183650813476587252837039587061283
0462857061364059236408734065782703
9874875602934650875472134082570613
5601839650385608135706138751356018
3650034267092450692748069284769248
6792486720495679813769827582735476
2135498172346597816591385690813956
8124598126395487123695418729482794
1782549187295129561238956132619327
1513825691865189365083745601836501

44. Overhoring (1)
Rechtop zitten levert hogere individuele
productiviteit gemeten met opsporen tekstfouten
A.
ja
B.
nee
Uit de studie naar op afstand werken bij 6 cases
bleek dat op afstand vergaderen geschikt is bij
conflictoplossen
A.
ja
B.
nee

45. Overhoring (2)
In de studie van Rieck en Keller vinden
medewerkers het volgende kantoor het minst
productief
A.
kantoor met 2-persoonskamers
B.
kantoortuin
Bij de volgende vergaderopstelling voelt men zich
meer bij de inhoud betrokken
A.
Vierkante vergadertafel
B.
Ovale vergadertafel

46. Overhoring (3)
Voor succesvol invoeren is het belangrijk
A.
te vragen wat werknemers van het interieur
vinden
B.
werknemers te betrekken in een test
De schrijver van het boek `aangetoonde effecten
van het kantoorinterieur´ uit 2009 heet
A.
Peter Vink
B.
Ines van Obbergen