SlideShare ist ein Scribd-Unternehmen logo
1 von 35
Ethologie Causale analyse van gedrag
Wat is gedrag? ,[object Object],[object Object],Niko Tinbergen Ethologie Konrad Lorenz
4 why’s van Tinbergen van gedrag
4 why’s van Tinbergen van gedrag ,[object Object],[object Object]
4 why’s van Tinbergen van gedrag ,[object Object],[object Object],2)  hoe : ontwikkeling van het gedrag (ontogeny); leren
4 why’s van Tinbergen van gedrag 1)  oorzaak : aanleiding, trigger, stimulus; mechanisme. 2)  hoe : ontwikkeling van het gedrag (ontogeny); leren  -> proximate verklaring   (mechanisme)
4 why’s van Tinbergen 3)  functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness)
4 why’s van Tinbergen 3)  functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness) 4)  evolutionaire  oorsprong .
4 why’s van Tinbergen 3)  functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness) 4)  evolutionaire  oorsprong . -> ultimate verklaring (functie)
4 why’s van Tinbergen Voorbeeld van de hond:
4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond:
4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen    motoriek
4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen    motoriek 3) begraven van de ontlasting omdat…….
4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen    motoriek 3) begraven van de ontlasting omdat……. 4) oorsprong in gedrag van de wolven
Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie,  Darwin’s evolutietheorie met als elementen:
Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie,  Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen  van eenzelfde soort
Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie,  Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen  van eenzelfde soort 2) de verschillen zijn genetisch
Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie,  Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen  van eenzelfde soort 3) individu met gedrag dat het beste is aangepast aan de omgeving produceert  meer nakomelingen die overleven tot adulten. 2) de verschillen zijn genetisch
Adaptieve waarde Baten >Kosten
Oorzaak van gedrag Lorenz,Tinbergen: releasing  herkenning en mechanism  lokalisatie Supernormale stimulus Heterogene stimulussummatie Gestalt sign stimulus
Heterogene  stimulussummatie
- alleen druk van boer   48% Heterogene  stimulussummatie
- alleen druk van boer   48% -druk+beer achter schot 90% -druk+beer achter hek  97% -druk+ ‘liefdeszang’  71% -druk+geurspray v. beer 81% -druk+zang+geur 90% -hofmakerij door beer  100% Heterogene  stimulussummatie
- alleen druk van boer   48% -druk+beer achter schot 90% -druk+beer achter hek  97% -druk+ ‘liefdeszang’  71% -druk+geurspray v. beer 81% -druk+zang+geur 90% -hofmakerij door beer  100% Heterogene  stimulussummatie -> som van de afzonderlijke prikkels
Gestalt -> meer dan de som van de prikkels -> patroon
Gestalt -> meer dan de som van de prikkels -> patroon
Adaptieve betekenis FAP: snelle, adequate reactie
Motivatie releasing  herkenning en mechanism  lokalisatie
Motivatie Streefwaarde - Actuele waarde=  0  geen reactie Streefwaarde - Actuele waarde=  ±  -coping gedrag    -fysiologische reactie     ( epinefrine en cortisol) Normwaardemodel (homeostasis): streefwaarde=set point *Ontwikkeling (o.a. hormonen) *Biologische klok *Ervaring *Erfelijkheid *Drempelwaarde
Gedragssystemen Motivationele systemen met bijbehorende  gedragselelementen: * slaap en rustgedrag * zelfverzorgendgedrag * uitscheidingsgedrag
Gedragssystemen * voedsel- verwervingsgedrag * exploratiefgedrag
Gedragssystemen * nestbouw en nestelgedrag * sexueel gedrag * zorggevend gedrag
Gedragssystemen *territoriale agressie:
Circadiane klok ,[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object],[object Object]
Circadiaans ritme Externe stimuli (o.a. licht) voor synchronisatie

Weitere ähnliche Inhalte

Mehr von Biology, Utrecht University

Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
Biology, Utrecht University
 
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
Biology, Utrecht University
 
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
Biology, Utrecht University
 

Mehr von Biology, Utrecht University (20)

Enzymen 3e deel
Enzymen 3e deelEnzymen 3e deel
Enzymen 3e deel
 
Enzymen 2e deel
Enzymen 2e deelEnzymen 2e deel
Enzymen 2e deel
 
Enzymen 1e deel
Enzymen 1e deelEnzymen 1e deel
Enzymen 1e deel
 
Gedragsbiologie (2)
Gedragsbiologie (2)Gedragsbiologie (2)
Gedragsbiologie (2)
 
Gedragsbiologie (1)
Gedragsbiologie (1)Gedragsbiologie (1)
Gedragsbiologie (1)
 
Gedragsbiologie (3)
Gedragsbiologie (3)Gedragsbiologie (3)
Gedragsbiologie (3)
 
Gedragsbiologie (4)
Gedragsbiologie (4)Gedragsbiologie (4)
Gedragsbiologie (4)
 
Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
Zintuigfysiologie (3) (elektromagnetiche receptoren, zien)
 
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
Zintuigfysiologie (2) (chemoreceptoren, smaak en geur)
 
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
Zintuigfysiologie (1) (mechanische receptoren, gehoor)
 
Ethiek en dierproeven voor onderwijs
Ethiek en dierproeven voor onderwijsEthiek en dierproeven voor onderwijs
Ethiek en dierproeven voor onderwijs
 
Zenuwstelsel
ZenuwstelselZenuwstelsel
Zenuwstelsel
 
Plantenbiologie college 2 deel 2
Plantenbiologie college 2 deel 2Plantenbiologie college 2 deel 2
Plantenbiologie college 2 deel 2
 
Plantenbiologie college 2 deel 1
Plantenbiologie college 2 deel 1Plantenbiologie college 2 deel 1
Plantenbiologie college 2 deel 1
 
Plantenbiologie college 1 deel 2
Plantenbiologie college 1 deel 2Plantenbiologie college 1 deel 2
Plantenbiologie college 1 deel 2
 
Plantenbiologie college 11
Plantenbiologie college 11Plantenbiologie college 11
Plantenbiologie college 11
 
Plantenbiologie college 1 deel 1
Plantenbiologie college 1 deel 1Plantenbiologie college 1 deel 1
Plantenbiologie college 1 deel 1
 
Plantenbiologie college 9 deel 2
Plantenbiologie college 9 deel 2Plantenbiologie college 9 deel 2
Plantenbiologie college 9 deel 2
 
Plantenbiologie college 9 deel 1
Plantenbiologie college 9 deel 1Plantenbiologie college 9 deel 1
Plantenbiologie college 9 deel 1
 
Plantenbiologie college 3 deel 2
Plantenbiologie college 3 deel 2Plantenbiologie college 3 deel 2
Plantenbiologie college 3 deel 2
 

Gedragsbiologie (1)

  • 2.
  • 3. 4 why’s van Tinbergen van gedrag
  • 4.
  • 5.
  • 6. 4 why’s van Tinbergen van gedrag 1) oorzaak : aanleiding, trigger, stimulus; mechanisme. 2) hoe : ontwikkeling van het gedrag (ontogeny); leren -> proximate verklaring (mechanisme)
  • 7. 4 why’s van Tinbergen 3) functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness)
  • 8. 4 why’s van Tinbergen 3) functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness) 4) evolutionaire oorsprong .
  • 9. 4 why’s van Tinbergen 3) functie : de overlevingswaarde en reproductie (fitness) 4) evolutionaire oorsprong . -> ultimate verklaring (functie)
  • 10. 4 why’s van Tinbergen Voorbeeld van de hond:
  • 11. 4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond:
  • 12. 4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen  motoriek
  • 13. 4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen  motoriek 3) begraven van de ontlasting omdat…….
  • 14. 4 why’s van Tinbergen 1) urineergedrag; motorisch centrum stuurt prikkels naar de spieren van de poot en heup Voorbeeld van de hond: 2) ontwikkeling van de neuronen  motoriek 3) begraven van de ontlasting omdat……. 4) oorsprong in gedrag van de wolven
  • 15. Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie, Darwin’s evolutietheorie met als elementen:
  • 16. Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie, Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen van eenzelfde soort
  • 17. Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie, Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen van eenzelfde soort 2) de verschillen zijn genetisch
  • 18. Evolutie gedrag Gedrag is evolueerd via natuurlijke selectie, Darwin’s evolutietheorie met als elementen: 1) gedragsverschillen tussen individuen van eenzelfde soort 3) individu met gedrag dat het beste is aangepast aan de omgeving produceert meer nakomelingen die overleven tot adulten. 2) de verschillen zijn genetisch
  • 20. Oorzaak van gedrag Lorenz,Tinbergen: releasing herkenning en mechanism lokalisatie Supernormale stimulus Heterogene stimulussummatie Gestalt sign stimulus
  • 22. - alleen druk van boer 48% Heterogene stimulussummatie
  • 23. - alleen druk van boer 48% -druk+beer achter schot 90% -druk+beer achter hek 97% -druk+ ‘liefdeszang’ 71% -druk+geurspray v. beer 81% -druk+zang+geur 90% -hofmakerij door beer 100% Heterogene stimulussummatie
  • 24. - alleen druk van boer 48% -druk+beer achter schot 90% -druk+beer achter hek 97% -druk+ ‘liefdeszang’ 71% -druk+geurspray v. beer 81% -druk+zang+geur 90% -hofmakerij door beer 100% Heterogene stimulussummatie -> som van de afzonderlijke prikkels
  • 25. Gestalt -> meer dan de som van de prikkels -> patroon
  • 26. Gestalt -> meer dan de som van de prikkels -> patroon
  • 27. Adaptieve betekenis FAP: snelle, adequate reactie
  • 28. Motivatie releasing herkenning en mechanism lokalisatie
  • 29. Motivatie Streefwaarde - Actuele waarde= 0 geen reactie Streefwaarde - Actuele waarde= ± -coping gedrag -fysiologische reactie ( epinefrine en cortisol) Normwaardemodel (homeostasis): streefwaarde=set point *Ontwikkeling (o.a. hormonen) *Biologische klok *Ervaring *Erfelijkheid *Drempelwaarde
  • 30. Gedragssystemen Motivationele systemen met bijbehorende gedragselelementen: * slaap en rustgedrag * zelfverzorgendgedrag * uitscheidingsgedrag
  • 31. Gedragssystemen * voedsel- verwervingsgedrag * exploratiefgedrag
  • 32. Gedragssystemen * nestbouw en nestelgedrag * sexueel gedrag * zorggevend gedrag
  • 34.
  • 35. Circadiaans ritme Externe stimuli (o.a. licht) voor synchronisatie