Presentación sobre cadros de terror no Samaín 2017 no PDI das Artes da Biblioteca e o EDLG do CPI As Revoltas.

1. SAMAÍN
2017
PINTURAS DE TERROR
(PDI DAS ARTES)
BIBLIOTECA E EDLG
CPI AS REVOLTAS

2. O xardín das delicias, O Bosco, 1480
É unha obra de gran simbolismo (que aínda non foi completamente
descifrado), fóra de calquera clasificación iconográfica tradicional.
Considérase, no entanto, que a obra obedece a unha intención
moralizante que sería comprensíbel para a xente da época; neste
sentido, o propio rei Filipe II de España, pouco sospeitoso de herexía,
adquiriu o cadro como consecuencia do seu interese polo mesmo.
●
● Considerada como unha das obras máis fascinantes, misteriosas e
atractivas da historia da arte, o cadro forma parte dos fondos de
exposición permanente do Museo do Prado de Madrid.

3. A vaidade terrestre e a salvación divina,
Memling, 1485
Este tríptico ten dúas caras: a
dianteira reflicte as paixóns da carne
e como estas poden conducirnos ás
portas do inferno. Chama a atención a
figura da morte que durante a Idade
media era representada con algúns
rastros de carne e pel nos seus ósos
o cal indicaba esa transición entre a
vida terrenal e a espiritual.

4. O xuízo de Cambises, Gerard David, 1498
O maxistrado da cidade
encargoulle en 1498 dous
cadros sobre a xustiza: O
xuízo de Cambises e O
desollamento do xuíz
prevaricador (Museo de
Bruxas)

5. O desollamento de Marsias, Tiziano, 1570-1576
Cando Atenea inventou a frauta e empezou a tocala, deuse conta de que se
lle deformaban as fazulas polo que tirou o instrumento musical. O sátiro
Marsias atopouno e conseguiu tanto virtuosismo coa frauta que se atreveu a
desafiar o propio Apolo. No xurado constituído para arbitrar o desafío estaba
Midas, rei de Frixia, quen non ocultou o seu apoio a Marsias en contra do
resto dos xuíces. Apolo resultou vencedor e decidiu desollar vivo ao sátiro. A
tensión e o dramatismo do momento do castigo foi tratado de xeito
espectacular por Tiziano neste lenzo, protagonizado polo sátiro colgado da
árbore -onde tamén podemos apreciar a frauta causante da súa morte-.

6. Salomé coa cabeza de Bautista, Caravaggio, 1607
O tema da decapitación de San Xoán Bautista é moi frecuente na pintura do Barroco, así
como a aparición xunto ao mártir da causa da súa morte, a princesa Salomé. Con todo, non é
tan usual o xeito de presentar aos personaxes: Salomé leva a bandexa coa cabeza do santo,
pero está cunha expresión sen carga absoluto, lixeiramente apartada do tema e sen dar
mostras de repulsión, alegría ou arrepentimiento. Simplemente está ausente do que ocorreu.
Por contra, o verdugo non mostra a frialdade que esixe a súa profesión, senón que mira con
expresión concentrada a cabeza do morto. Na súa mirada podemos atopar reprobación. Pero
ademais aparece un terceiro personaxe non identificado, unha vella que retorce as súas mans
ante o asasinato consumado.

7. David coa cabeza de Goliat, Caravaggio, 1606-1607
O rapaz (David) sostén con noxo o seu trofeo. «Nesa
cabeza [Caravaggio] desexaba representarse a si mesmo e,
no rapaz ao seu caravaggino», escribiu Manilli en 1650. Se
a cabeza de Goliat é realmente a de Caravaggio, a pintura
posúe un elemento de repugnacia consigo mesmo. O ánimo
de Caravaggio aseméllase ao dunha persoa desesperada.
Como testemuña da luz de Deus, Bartolomé ascende ao
Paraíso; Goliat, inimigo de Deus, é condenado á noite
eterna.

8. Xudit decapitando a Holofernes, Artemisa Gentileschi,
1620-21
Xudit decapitando a Holofernes é un dos episodios do Antigo Testamento
que con máis frecuencia representouse na historia da arte. Xamais se
logrou representar unha escena tan crúa e dramática como a que pinta
nesta tea Artemisia Gentileschi. A heroína bíblica, xunto á súa doncela,
intérnase no campo inimigo, seduce e logo decapita a Holofernes, o feroz
xeral inimigo.
O acto da decapitación ocupa o centro da escena. A composición é de
tipo triangular, e para iso foi preciso situar dentro da tenda á doncela, que
en principio segundo a historia tradicional estaban sós Xudit e Holofernes.

9. Saturno, Rubens, 1636-1638
Saturno, Deus do tempo, foi comendo un a un
os seus fillos por medo a que o destronasen.
Este Deus xa castrara a seu pai Urano e tirara
o escroto ao mar (da escuma naceu Venus). O
seu fillo Zeus salvouse porque o enganaron
dándolle unha pedra envolta en cueiros que
Saturno tragousen darse conta do engano.
Non pasou o mesmo con estoutro
recentemente nado que vemos aquí:
verdadeiro gore que hoxe estaría prohibido
mostrar en calquera museo ao alcance dos
nenos.

10. A matanza dos inocentes, Rubens, 1636-1638
A matanza dos Inocentes é un episodio relatado na Biblia, aínda que só no
Evanxeo segundo San Mateo que relata como Herodes I o Grande mandou
executar os nenos menores de 2 anos nados en Belén ao escarlle Xesús, o que
todo o mundo profetizou como Rei dos xudeus.
Historiadores da época como Xosefo descríbeno como un monarca ególatra e
cruel e non escatiman en contar os detalles máis escuros da súa persoa, pero
non mencionan en ningún momento este grotesco incidente.
Sexa como for, artistas como Rubens, sobre todo no sanguento barroco, viron
aquí un filón para mostrar corpos de todas as idades en movemento e unha
orxía de sentimentos e emocións. A verdade é que a escea é bastante brutal e
sanguenta. Quixo plasmar de forma emotiva o dinamismo e usar por primeira
vez o claroscuro, que se poñería de moda en toda Europa durante máis dun
século.

11. A cabeza da medusa, Rubens, 1618
Segundo conta a mitología, a cabeza de Medusa, ata logo de cortada, seguía mantendo intacto o seu poder e convertía en pedra a calquera que a
mirase. Vendo este cadro de Rubens, crémolo. A imaxe é terrorífica. E moi gore. Pero á vez que repele, atrae de forma inexplicable.
As gorgonas eran tres irmás monstruosas, as fillas de dúas divinidades mariñas chamadas Forcis e Ceto. Das tres, Medusa era a única mortal.
Segundo cóntanos Ovidio nas metamorfoses, antes de transformarse nun monstro terrorífico, Medusa era unha moza guapa cun pelazo
espectacular do que presumía moito. O deus Neptuno violouna no templo de Minerva e a deusa, no canto de vingarse de Neptuno por profanar a
súa casa, tomouna coa pobre Medusa, que bastante tiña xa, e converteu os seus preciosos rizos nunha maraña de serpes.
É impresionante como Rubens pintou estas serpes, que seguen movéndose, entrelazándose unhas con outras, a salamandra amarela e negra, as
arañas, o escorpión e esa cobra estraña de dúas cabezas, a anfisbena, que naceu do sangue que goteaba da cabeza de Medusa. Que saibades
que o sangue de Medusa era máxica e dependendo de que vea saíse podía ser un veleno mortal ou un elixir capaz de resucitar aos mortos.

12. O pesadelo, Heinrich Füssli, 1781
É unha das obras máis emblemáticas deste pintor, reflectindo os temas
preferidos ao longo da súa obra: satanismo, horror, medo, soidade, erotismo.
Füssli recrea nesta obra un mundo nocturno e teatral, con fortes contrastes
lumínicos, que inspirará toda a imaxinería satánica do século XIX. O seu título en
alemán, Nachtmahr, era o nome do cabalo de Mefistófeles.
A obra de Füssli presenta un aspecto contraditorio: mentres a superficie do
cadro, a técnica, fálannos de mesura e contención, as tintas frías e dramáticas e
o mundo dos seus personaxes mergúllannos nun mundo fascinante e horrible,
fiel expresión da poética, tan británica, do sublime. A súa atmosfera de ensoño, a
súa alusión ao mundo de íncubos e demos da tradición inglesa, o aire dun
erotismo de pesadelo, converten esta obra nun antecedente do surrealismo.

13. A pantasma dunha pulga, William Blake, 1819-1820
Concluída entre 1819 e 1820, a pintura forma uma parte da serie de traballos
chamados de "Visionary Heads" encomendadas polo astrólogo John Varley. A
través do estilo espiritual e máxico de suas obras visibelmente presente neste
debuxo era frecuente que Blake sorprendese o seu círculo de amigos.
Nun tamaño de 214 × 162 mm (pintura) e 382 × 324 × 50 mm (moldura), a obra é
considerada moito máis do que unha miniatura: segundo algúns estudiosos e
autores, o seu tamaño minúsculo crea um drama de escala no contraste entre a
aparente masa muscular da criatura e a súa potencia física contra a súa
aparente encarnación dun insecto nos ollos do espectador.
A pulga, musculosa e núa, é retratada coa lingua para fóra, apuntándoa para
unha cunca de sangue. Na súa man esquerda ela posúe unha bóla e, na súa
man dereita, un espiño. A parte humana, parte réptil e parte besta avanzan da
dereita para a esquerda entre as cortinas. O seu enorme pescozo é semellante
ao dun touro, e detén unha cabeza desproporcionalmente pequena, marcada por
ollos brillantes e beizos abertos, alén dunha lingua rachada e pezoñenta,
probabelmente velenosa.

14. Partes anatómicas, Géricault, 1819
Théodore Géricault, recibía por encargo restos
humanos desde a morgue para poder pintalos. Trátase
dunha pintura bastante gore que espertou a atención e
o morbo do público, precisamente polo propio medo á
morte. Como nos aterra que o noso corpo algún día
vaia ser obxecto de descomposición e do propio
esquecemento, tratamos de non falar do tema da
morte, é entón cando pasa a converterse nun tema
tabú. Non podemos falar diso, pero ao mesmo tempo é
case como unha necesidade.

15. A tola, Géricault, 1819-1822
Foi un dos primeiros artistas do Romanticismo do século XIX. Géricault vai
utilizar temas contemporáneos para as súas exposicións, abandonando os
debuxos preparatorios, traballando directamente sobre o lenzo a partir
duns modelos que pousaban de acordo cun boceto.
Desde os inicios da súa carreira, Géricault demostrou calidades queo
distinguen claramente dos pintores neoclásicos da escola de Jacques-
Louis David: en efecto, preferiu tratar temas da vida cotiá, elevándoos á
categoría de feitos heroicos. Mostrando a desesperación e o sufrimento da
xente, pasa pronto a ser o pintor romántico máis representativo, pero por
independencia de estilo e carácter pouco dócil, Géricault mantívose á
marxe dos grandes encargos oficiais.
Géricault realizou entre 1821 e 1824, unha serie de pinturas con modelos
de tolos ou maníacos, tomando do natural a unha serie de persoas que
eran tratadas no asilo do psiquiatra Jean-Étienne Esquirol. A través desta
serie pretendía solicitar un repertorio de expresións da tolemia

16. Saturno devorando os fillos, Goya, 1819-1823
É un dos cadros míticos de Francisco de
Goya. O autor preséntanos un pai cunha
mirada inxectada en tolemia. Mutila o corpo
adulto do seu fillo nun baño de sangue e
sobre un baleiro envolto en sombras. foi
unha das obras máis cuestionadas. O
canibalismo podería ser un reflexo da
melancolía e das ansias de destrución que
aparecen presentes constantemente na súa
serie de pinturas negras.

17. Dous vellos comendo sopa, Goya, 1819-1823
Esta obra pertence tamén á serie de pinturas
negras de Francisco de Goya. Na escena
aparecen dous anciáns, os cales non temos moi
claro se son homes ou mulleres. O da esquerda
presenta un pano branco e parece non ter
dentes. O da dereita é aglaiante. Presenta un
rostro totalmente cadavérico, os seus ollos son
dúas fendeduras negras e a textura do seu
rostro parece totalmente unha caveira.

18. Katsushika Hokusai, 1830
Coñecido simplemente como Hokusai
(Edo, actual Tokio, 31 de outubro de
1760 - 10 de maio de 1849) foi un pintor
e grabador xaponés, adscrito á escola
Ukiyo-e do periodo Edo. É un dos
principais artistas desta escola coñecida
como «pinturas do mundo flotante».
Tamén é coñecido pola diversidade de
nomes que utilizou ao longo da súa
carreira profesional, Shunro, Sori, Kako,
Taito, Gakyonjin, Iitsu e Manji.

19. Caveira con cigarro, Van Gogh, 1886
Quizá sexa esta unha das imaxes máis cómicas pintadas
por Vincent. O esquelete suxeita un cigarro aceso entre os
dentes, burlándose dos esqueletoe presentes nas
academias de debuxo para tomar leccións de anatomía. A
figura está resolta con total liberdade creativa ao obter os
ósos a través de manchas, apreciándose unha especie de
liña rectora de cor azul na parte superior do cráneo. Polos
tons e o estilo empregados recorda ao período de Nuenen
aínda que o asunto sexa máis chocalleiro.

20. Dante e Virxilio no inferno, Bouguereau, 1850
Dante e Virxilio no inferno é unha
representación bastante curiosa. O que
nos podería parecer unha escena
homosexual, é en realidade unha
violenta loita entre dúas almas en
presenza do mesmo diaño.
Destaca o hiperrealismo no tratamento
dos volumes dos seus personaxes, as
proporcións e estruturas anatómicas.

21. A araña riseira, Odile Redon, 1881
É un deses cadros que espertan certa inquedanza sen saber moi ben por que.
Chama a atención a súa mirada perdida, realmente non sabemos onde mira ese
rostro, só sabemos que sorrí dunha forma misteriosa. O autor, Odilon Redon,
caracterizouse por buscar o equivalente entre a emoción provocada por unha
experiencia materializada nun obxecto, nunha imaxe. As súas obras sempre
estiveron orientadas aos conceptos de ocultismo e o misterio. Con este autor, os
símbolos convértense no instrumento máis poderoso de comunicación e vehículo
para transcender o material, alcanzando dimensións doutros mundos materiais,
raros e estraños para o ser humano.

22. O cíclope, Odile Redon, 1898-1900
Outro pintor simbolista representando o mesmo tema de Polifemo e Galatea. Neste caso, o
cíclope é un ser monstruoso e tenro á vez, con ese xigantesco ollo no medio da cara sen
nariz. Está discretamente escondido detrás dunhas montañas, espiando a ninfa Galatea,
que dorme a sesta espida no medio da vexetación.
O pintor francés Odilon Redon era contemporáneo dos impresionistas, pero ía por libre. A
súa grande imaxinación e orixinalidade converteuno nun Bosco da súa época.
Empezou a súa carreira como debuxante, con obras exclusivamente en branco e negro.
Cando se lanzou á cor, empezou coa técnica do pastel que influiría, como vemos aquí, o
seu xeito de traballar a pintura ao óleo. O colorido é soberbio.

23. A noite, Waldemar Johannessen, 1920
Pintor noruegués. Anna
Johannessen, a súa muller, enfermou
con cancro. A súa enfermidade tivo un
negativo efecto no seu marido. Non
era capaz de manter os seus
problemas de alcohol baixo control.
Un ataque de pleura na súa mocidade
deixárao coa saúde delicada, e
morreu de pneumonía en outubro de
1922.

24. O rostro da guerra, Dalí, 1940
●
Salvador Dalí, pintouna a finais de 1940 en California,
Estados Unidos, en plena Segunda Guerra Mundial.
Representa un rostro sen corpo flotando nunha
paisaxe desoladora dun deserto. O rostro murcha
coma o dun cadáver e ten unha expresión de miseria,
angustia, choro e dor. Na súa boca e nos ollos mostra
caras idénticas, nun proceso que parece ser infinito.
En torno á cara grande aparece un enxamio de serpes
picando o rostro. Utiliza cores ocres e nalgúns
momentos escuros, cun discreto tinte azul do ceo.
Na esquina inferior dereita hai unha impresión da man
que Dalí insistía que foi deixado pola súa propia man.

25. Tres estudos para figuras na base dunha crucifixión,
Francis Bacon, 1944
A obra baséase nas Erinias ou Furias que aparecen na
Orestíada de Esquilo e presenta a tres criaturas
antropomórficas deformes sobre un fondo plano de cor
laranxa. Técnicamente, trátase dunha pintura ao óleo e pastel
sobre madeira, completada no lapso de dúas semanas.
●
O tríptico resume temáticas que Bacon explorara en obras
súas anteriores, incluíndo estas a súa análise dos biomorfos
de Pablo Picasso e a súa persoal interpretación da noción de
crucifixión, así como tamén das furias clásicas.
Inicialmente Bacon pensaba pintar unha crucifixión con tres
figuras ao pé da cruz, pero logo deixou de lado esta idea e
contentouse con representar só as tres figuras, ás que dun
modo ambiguo denominou "estudo”.

26. Premonición, Henryk Weissenhoff
Pintor que naceu en
Bielorrusia, mais que
viviu o máis do tempo en
Varsovia.
Foi un esperto cazador e
moitas das súas paisaxes
incluíron vida animal.
Ademais da súa pintura,
ilustrou varios traballos
literarios.

27. O berro, Munch, 1893
“Apoieime nun valado morto de cansancio: sangue e linguas de lume
axexaban sobre o azul escuro do fiordo e da cidade. Os meus amigos
continuaron e eu quedei quedo, tremendo de ansiedade, sentín un berro
infinito que atravesaba a natureza”
Son declaracións do mítico artista Edvard Munch, de orixe norueguesa.
Na súa obra preséntanos unha figura andróxina (non saberiamos dicir
se é home ou muller) e cunha actitude de profundo pavor, ata
desesperada envolta nun mar de tonalidades frías e cálidas, unha
especie de caos cromático e lumínico parece envolvelo todo.

28. O ovo, Kublin, 1900
A maxia de moitos dos seus gravados e debuxos
está de feito na iluminación procedente de fontes
de luz imposibles e ilóxicas.
Pola súa capacidade onírica Kubin foi
considerado tamén de gran influencia nos
pintores surrealistas, entre outros en Dalí.
“O soño é como un cadro, pero hai que coidarse
de desmembrarlo de acordo a un sistema moral
ou psicolóxico para atoparlle unha interpretación:
é preferible permitirlle ao espectador que subsista
no súa xenuina pureza simbólica porque a visión
visible e creadora é máis forte e fecunda que a
súa prolixa análise”.
Alfred Kubin.

29. Unos cuantos piquetitos, Frida Khalo, 1935
Parece ser que o pintou cando se decatou da relación que mantiña o seu esposo Diego Rivera coa súa irmá Cristina. Traizoada por ambas partes, quíxose identificar
con esta muller cosida a puñadas polo seu marido. O cadro está inspirado nun suceso que Frida lera no xornal: un home, que asasinara a súa esposa, tratou de
escusarse nos xulgados dicindo que só lle deu “unos cuantos piquetitos” As cínicas palabras do asasino sobrevoan a escena do crime, escritas nunha cinta que
suxeitan dúas pombas co pico. A vítima, co corpo espido e esnaquizado, xace moribunda no leito. O home segue de pé xunto a ela, co coitelo na man, sorrindo,
satisfeito da súa fazaña. Está gardando no peto o pano branco que utilizou para limpar as mans. Os pequenos detalles decorativos, como o encaixe da almofada ou
o ligueiro da muller, acentúan o horror do crime. Todo está cuberto de sangue, incluso o marco do propio cadro. Frida decidiu romper a separación física entre o
espectador e a obra para facernos testemuñas directas do asasinato. O cadro non é capaz de conter o sangue, que se desborda e invade o noso espazo vital, a nosa
aséptica existencia como espectadores. A decisión está nas nosas mans: faremos algo por solucionar este problema ou gardaremos silencio, converténdonos en
cómplices do mesmo?

30. Os amantes, Magritte, 1935
René Magritte pintou Os Amantes en 1928, dezaseis anos
despois de que a súa nai suicidásese tirándose ao río
Sambre. Parece que non, pero esta información é moi
importante para entender o significado do cadro.
Magritte titulou á súa obra Os Amantes e retratounos
bicándose si, disto non hai ningunha dúbida, pero como non
é ouro todo o que reloce, non todos os amantes ámanse nin
todos os bicos simbolizan amor.
René Magritte sempre tivo gravado nas súas retinas o
momento no que sacaron o cadáver da súa nai do río, coa
camisa húmida cubríndolle o rostro. De aí os trapos húmidos
entre os rostros dos amantes da súa obra. Simplemente é o
recordo que ten un adolescente Magritte de como terminou o
suicidio da súa nai no Samble.
Un bico de amor é o sabor da persoa bicada, o cheiro e,
como non, o contacto das linguas ou simplemente dos
beizos. O trapo húmido de Magritte destrúe calquera idea de
bico ao prohibir aos protagonistas de sensacións.

31. Esperanza, Gustav Klimt, 1935
Antes desta pintura non era común mostrar un embarazo na arte Occidental e Gustav
Klimt era un dos primeiros artistas que descaradamente retratou un espido dunha muller
preñada. Non mostrou este traballo ao público ata 1909. O presente de temas nesta
pintura é contraditorio, como nacemento e morte. As figuras escuras no fondo ao redor
da muller espida parecen a idea de vida, morte, e renecemento.
Tamén hai un monstro de mar estando na esquerda. O monstro de mar ten unha cola
grande que envolve ao redor dos pés da muller coma se intentando capturarlle e
continúa fóra do marco. Tamén, hai tres figuras no fondo, hai un cráneo localizado
directamente por encima da cabeza da muller. Este cráneo é suxeitado a un corpo azul
con formas variables, liñas, e cores. O cráneo representa a morte e decadencia mentres
as tres figuras no fondo simbolizan enfermidade, idade vella, e loucura.

32. O deterioro da mente a través da materia,Otto Rapp,
2008
Otto Rapp é un artista
austríaco contemporáneo,
nacido en 1944. O cadro
intitulado O deterioro da
mente a través da materia
é sumamente pertubador,
con forte influencia
surrealista.

33. A memoria viva, Eugenio Granell
Viviu a maior parte da súa infancia en
Santiago de Compostela. En 1928 trasladouse a Madrid
para cursar estudos de violín na Escuela Superior de
Música. Alí coñeceu ao compositor e director
Enrique Casal Chapí. Comenzou a asistir a faladoiros
políticos e literarias nos cafés madrileños. Os seus amigos
Benjamín Péret e Wilfredo Lam achégano á órbita do
Partido Obrero de Unificación Marxista (POUM), no que
comenzou a militar en 1935.
Ao iniciarse a sublevación do 18 de xullo de 1936 uniuse ás
milicias para defender a capital e combinou esta actividade
coa dirección de El Combatiente Rojo, o periódico do
POUM. Finalizada a guerra foi dobremente perseguido:
dunha banda polo vitorioso exército fascista e por outra
polos seus propios camaradas comunistas, ao ser
considerado o POUM inimigo do comunismo.

34. A derradeira lección do mestre, Castelao, 1945
Castelao nace o 29 de xaneiro de 1886 en
Rianxo, A Coruña. Esta obra é unha
pintura a partir do orixinal, que é a
estampa número seis do libro de Galicia
Martir. O tema do mestre asasinado é un
dos máis frecuentas da guerra civil
española. Iconograficamente responde ao
vello tema da lamentación ante o corpo de
Cristo. A derradeira lección do mestre é
precisamente sacrificarse ata conseguir o
martirio por ensinar aos demais. Na
composición obsérvase un violento escorzo
da figura do mestre (típicas das Deposicións
de Cristo) e unha disposición e xestos de
dor reprimida dos nenos. Castelao falece en
Bos Aires o 7 de xaneiro de 1950.

35. Urbano Lugrís
Ademais de pintor valente e rompedor, foi un grande
ilustrador de libros e co seu labor de dirección e
creación na revista Atlántida demostrou unha nova
faceta do seu carácter: a súa capacidade de traballo.
No seu estilo pictórico os críticos atopan semellanzas
co metafísico de Chirico, de René Magritte, as súas
visións oníricas con Patinir, O Bosco e Brueghel, o
seu barroquismo das formas e a súa minuciosidade.
Dominou diversas técnicas: óleo, serigrafías, colaxe,
muralista, tinta chinesa sobre papel...
Tematicamente a súa obra está chea de referencias ao
mundo céltico e as profundidades mariñas cunha
composición escenográfica case constante.

36. Antro de fósiles, Maruxa Mallo, 1930
Mallo foi unha desas mulleres que
quedaron difuminadas e un tanto
esquecidas por culpa da Guerra Civil
e da ditadura. “Sen esaxerar, é a gran
pintora do século”, di un especialista
sobre o papel de Maruxa Mallo na
pintura española ante as cámaras do
documental de Las sinsombrero,
sinalando que nada ten que envexar a
pintoras tan populares como Frida
Kahlo. Por que é por tanto que hai
bonecas de Frida Kahlo, xogos,
multitude de libros, películas e unha
morea de cousas máis e sen embargo
Mallo é case unha descoñecida para o
gran público? A culpa tena a historia.
E se cadra España.

37. Lume de San Telmo, Urbano Lugrís, 1947
Nesta obra o artista reinterpreta unha das lendas de vellos
mariñeiros, os lumes de San Telmo, segundo o cal a punta das
árbores e mastros ardían como antorchas durante a noite.
Este fenómeno foi obxecto de terror para os navegantes, pero
hoxe en día explicouse científicamente como de forma
eléctrica fórmanse meteoritos cando a atmosfera está cargada
de electricidade.
San Telmo é o gardián dos mariñeiros, que foron testemuñas
de traxedias marítimas e que bendí as afogados. Cando
Lugrís visita Vigo, visitou Bouzas, unha pequena vila de
pescadores, que ten unha igrexa na que gardaba unha imaxe
de San Telmo nova, o que se presume unha posible fonte de
inspiración para o artista.
A particularidade desta obra son os lumes artificiais que leva
a nave aos extremos das ramas dunha árbore grande que
protexe, no interior do iate, creando unha imaxe alusiva á
lenda. Urbano Lugrís comparte os mundos poéticos dos seus
contemporáneos Maruxa Mallo, Francisco Miguel Fernández
Mazas ou Candide que usaron un método que conta unha
historia contra o illamento do réxime de Franco: a retórica
visual, os recursos tomados de carteis (tinturas planas), as
referencias a antigos gravados e un uso práctico de tardo
vangardistas (cubismo).

38. Gagoze, autor descoñecido do período Edo

39. Bibliografía
● http://www.huffingtonpost.es/2015/10/29/cuadros-miedo-hallowee
● https://www.creativosonline.org/blog/10-pinturas-clasicas-que-te-