Weitere ähnliche Inhalte Mehr von 𝑩𝒆𝒓𝒆𝒌𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒎𝒖𝒆𝒍 (6) Gofatho- Gererssinne saba, pargulssinne zelelssi/ sayings of Gofatho1. Goofatho Bila Oda
ELGo: 2062
Gererssa, Saba, Parggulssinne Zelelssa
Dummatethaanne Mallata
Giigisiday: D.P. Samu7ela Berekete
3. Gelo:
Goofa heeran dumma dumma wogati de7eyssi
erettiyaabaa. He wogati qassi dumma
dummabatan qonccettosona. Mallas dumma
dumma buquratan, oosotan, qaaxotan (dances),
yethatan, guussatan (sayings), kaassataninne
h.h.melatan aadhdhanaw dandda7oosona
4. 1: Gererssi
Aybatethaa:
Gererssi Goofa dere bila odatape issuwa. Gererssi
ceeqetethi, nashetethi gidishin issi gita ooso oothida
uraa(daro wode olan wodhida) nashshidi goobethidi
sissiya ceeqo.
5. …kaal…
Olan wodhdhidi wodha ekkida wodhathay pa goobatethaa,
qaratethaa, minotethaa denthidi lo77o mino saban pana
nashshees.
Bitaney hayqqiyabaa gidikko qassi hara saban gooba uray
baliya sinthan toora gonddalle oykkidi tooraa luuxxishe,
gonddalliya qakkishe- maahe gaammo cala ma77idi guche
wothidi calay dhayikko landdo ma77idi garmmamishe gereerees.
6. Malla:
Kambba maasire dankkenaa buushane dallinaa,
Daannaa giddo maallinaa ,
Kambba kalla bataa otoronaa guushe guddeesanaa Untte guttee,
Shenddera barssa kushee,
Kooran shooshay waassin hayssi masho gashe mari shukkiyaa ,
Dalcco Boroddaa Goobanaa Altto biyinaa untta konkee….
7. Boori Goyishe:
Booroo-Boori bolla liiqoo,
Booraa maddera maahera hashe minoo,
Gaashshora gannora gazza wanccoo,
Othiya kessiya adde zambboo,
Oli baynna gaden waassa bazhoo,
Kawo caya kaloo
Naaqo cuuloo,
Shaachaa wachaa qatha wooqoo….
8. 2: Saba
Saba gishin issi asi pana gidin paw
de7iyaabaa, pa laggebaa, pa diccida
heeraabaa, aqo peeshshaaba, ma7o
danccora gahettidabaas, asa mala calara
gathidi, gidin muussa ushsharanne
h.h.melatan ginxxon eedoy de7iyaa hanotan
geetettiya dere shalo.
9. …kaal…
Awdee?
Sabi asi issipe yexxishe, issipe miicci kaa7ishe, mishe
uyishenne h.h.melatan oothishin sabettees/geetettees.
Sabas/ginxxos denddoy woy xaphoy issipetetha
duussi gideyssa taarike eranchati markkattoosona.
Bini asay wolqqamma ooso hashetidi ootishe wolqqa
demmanawunne hase xaalisanaw sabbidi yexxoosona
10. …kaal…
Taarikey markkattiya mela saba denthishin qassi hankko
bila odatape daro dummatoosona.
Sabi:-
Ginxxo
Qanthara shiiqees.
Sabas eedoy de7ees.
Sabbishin si7anaw lo77ees;
Haythas giigees;
Gaanawkka mal77ees.
Sabi medhon qaammi ekkees.
11. …kaal…
Hayssa gisho Sabi:-
Polos giigees.
Sabas mixey de7ees.
Hanida gisho qinxxi gees.
Sabi yeddi besiya zodda gidonna shin, qaammi
ekkiya ziran aadhdhees.
Hanida gisho gaanaw miikkotees.
12. Malla:
Bini wode de7iya naaquwa odanaw: Oothin wuronna wodalla metoo
Ciggin wuronna Amaara acoo.
Booza Sabbishe:
Iissiko ite qirqqishee,
Loythiko loome teerettee,
Googonaa goollo hamuusan,
Loome imma gin poqo shallamee,
Giya giddon toncha hamuthee.
13. Zaala sabbishe:
Haathe imma gin maathi immiya Kawkona Halo Zaalaa,
Aykay yelettiyaa biitta Amaadona Pino Bannaa,
Gaashiya gattada cakkiyaa Kayxenaa Sigo Zanggaa,
Makina marada haariyaa Imbilenaa Baalle Meellaa,
Miizay heedza menttiyaa Goobena Gaaga Shaara,
Baddallay ballan zaa7iya Kanchaamonaa Baalla Baythaa,
Yalloy yooshay doliyaa wonthonaa Xoona Galxxa,
Miizay mentte yelettiyaa Odanaa Duutha Gaylaa….!
15. 3: Pargulssi
Yeeho karen hayqqida uraaba/aseeba denthidi iya keehatetha
woy lo7otetha, asara de7iyaa dabbotethaa, gitatethaa gidin
oothida dumma dumma oosota denthidi seta gallasa heeran
karen baley galchishin yeehuwa harasoppe yida asay
guussaykka dabbo gidin mata laggey eedoy de7iya hanotan
ginxxon polettiyaa hanotay parggulssi geetettees.
16. …kaal…
Parggulssi dondzas gidin na7atethas, aawas gidin aayis,
maccas gidin addes dumma dumma hanotan parggulettees.
Dumma dumma asay parggulssi pantta xeeluwadan
xeelloosona. Daro baggay parggulssi yeeho karen xalla
polettees gishe odiyaa gidishin, harati qassi akkay yeeho
karen xalla gidonnashin keetha keexxishin, tuussa
essishininne h.h.melatan parggulletanaw dandda77ees gishe
haasayosona.
17. …kaal…
Parggulssi kesssiyaa heedzu asati de7oosona. He asati
dummatiyaa eri de7iyaa asata. Enttikka koyroyssi kessiyaa
uraa nam7anthoy soriya uraa gidishin heedzanthoy qassi
ekkiyaa uraa geetettoosona.
18. …kaal…
Asay parggullishin hankko asay hirxxe
wodhdhoosona. Ha hirxxe wodhethan deeray
gaxara yuuyi eqidaashin, allagay geli geli
wodhdhees; hesaate dabbotappe/ deera giddoppe
yiidi he uraa denthidi ekki biidi ikka hirxxe
wodhdhees. Hessa guussay kushe zaaro guussi.
19. …kaal…
Parggulssi yeeho karen dumma dumma bessatappe
yeehuwa yidayssatan baley galchishin polettees
gida. Aawas, na7as (maccanne adde)s dondzas
(addenne macca)s geetettiyaa parggulssay dummi
dummi de7ees.
20. Malla: Adde dondzas parggulishe
Mittida gaammoo,
Mittin cooshshida gaammoo,
Gaammuwaa gidennee,
Bazzo menthaa gidennee….
22. Ha parggulssaan:
Toylle geyssi na7ay buroo dicceyssi/dicci simonayssa guussaykka buroo
toyli-toyla guussi. Haray qassi he na7ay aawaa tooranne mashshaa
tookkanayssa ( hessikka aawaa bessa laattanayssa gideyssa hachchi
dhayida giya shere gidishin ha7i giddoppe qanxxettis (tonnu gis) guussi)
Yalqqee geyssi na7ay buroo tiya gideyssa besos go7ettoosona. Hayssi hiza
na7atethaa loythi qonccisanaw koyishe ha qalaa dooridosona
Sonne geyssi qassi daro shugo asatethi( minnonna) bolli de7eyssa
odanaas gidi he qaala go7ettees.
24. 4: zelelssi
Zelelssi gishin issi asi hayqqikko, dabbotas
keezettin yiyaa dabboti yeehuwaa yishe ogen
gidin zoozera yishe hayqqida uraa sabbishe eedoy
de7iyaa hanotan zeleloosona. Zelelssi yeehon
zeleelettiyaabaa gidishin, son de7eyssi gidin
kareppe yeyssi giyaabaa.
27. Kumethan:
Hayssappe qommon be7ida oyddu kaarati (gererssi, saba,
parggulssinne zelelssi) Goofa wogan eretteyssatappe uugata.
Entti banttaw geetettiyaa bessatan, wodetan gidin geetettiyaa
asatan dummatoosona. Entta qassi go7etethaadan heerappe
heeran dummatanaw dandda7oosona.
28. Markka Maxaafetanne Asata
Fleming. (1973). “Recent Research in Omotic Speaking Areas” Proceedings Of The Frist USA
Conference On Ethiopian Studies. Michigan: Michigan State University.
J. Aldon Mason. (1921). Journal Of American Folklore. Washington Dc.: Government
Printing Office.
Dn. Kalo D. Zaala Worada Yilo Qabale Goshancha. Silkken Haasayan Markkanddo Immis, Galundda 19/2013 M.L.
Dn. Daneela. Zaala Worada Selo Bola Kumetha 1ntho Detha Timirtte Keethan Doona Asttamaare. Ayfen/sinthan
Gehetethan Markkanddo Immis. 20/12/2013 M.L.
Baako Bazzaabbe. Gezze Goofa Worada Ankko Zuuza Qabale. Sinthan Gahetethan Markkanddo Immis. Goshshancha.
22/13/2013 M.L.
Kace Durxxa. Malo Xiila Qabale Goshshanchanne Woga Dhale Giigisiya Erancha. Tobban Markkaddo Immis, 16/2013
M.L.