Sheep business development key points since 2009 in Georgia, challenges and success

1. საქართველოს მეცხვარეთა ასოციაცია
ბექა გონაშვილი
თბილისი, 2013

2. ასოციაციის ისტორია, მიზანი და ამოცანები
• დაფუძნდა 2010 წლის 16 მარტს
• ძირითადი მიზანი: მეცხვარეობის განვითარება
საქართველოში
• ძირითადი ამოცანები:
 სიახლეების დანერგვა;
 სელექციის ხელშეწყობა;
 მეცხვარეებსა და სახელმწიფო ორგანოებს შორის
კომუნიკაციის ხელშეწყობა;
 მეცხვარეობაში არსებული პრობლემების გამოვლენა და
მათი შესაბამის უწყებებთან წარდგენა;
 საერთაშორისო ბაზრების მოძიება;
 სხვა ქვეყნის შესაბამის ორგანიზაციებთან ურთიერთობის
დამყარება.

3. ასოციაციის მიერ გაწეული საქმიანობები
o ცხვრის გადასარეკი ტრასების აღდგენით სამუშაოებში მონაწილეობა;
o სხვა ქვეყნის შესაბამის ორგანიზაციებთან დამყარებული ურთიერთობები , მათ
შორის:
 ახალი ზელანდია;
 ავსტრალია;
 ბულგარეთი.
o საერთაშორისო ბაზრებზე გასვლა / კლიენტთა მოზიდვა:
 ირანი;
 ლიბანი;
 ეგვიპტე;
 საუდის არაბეთი;
 იორდანია;
 ისრაელი;
 არაბეთის გაერთიანებული საემიროები;
 ლიბია;
 სირია;
 ყატარი;
 ქუვეითი;
 ერაყი.
 2012 წლიდან ეწევა
ქართული მატყლის
პოპულარიზაციას

4. ცხვრის რაოდენობა საქართველოში
წყარო: საქართველოს სტატისტიკის სამსახური

5. ცხვრის ექსპორტ-იმპორტის სტატისტიკა
(მილიონი დოლარი)
წყარო: საქართველოს სტატისტიკის სამსახური
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2009 2010 2011 2012
17.1
13.4
14.9
18.1
0.6
0 0.36
1.59
ექსპორტი
იმპორტი

6. სურსათისა და სოფლის მეურნეობის
პროდუქციის ექსპორტი
პროდუქტის ექსპორტი, მლნ. აშშ
დოლარი
2009 2010 2011 2012 საშუალო
1 კაკალი სხვა, ახალი და გამხმარი 69,956 75,134 130,086 83,659 89,709
2 ეთილის სპირტი არადენატურალური,
სპირტის კონცენტრაციით 80 მოც.%-ზე
ნაკლები, სპირტიანი სასმელები
54,019 55,705 67,852 80,027 64,401
3 ყურძნის ნატურალური ღვინოები 31,997 41,138 54,103 64,871 48,027
4 მინერალური და მტკნარი წყლები 24,675 36,917 47,607 59,341 42,135
5 ხორბალი და მესლინი 3,248 7,242 6,169 52,062 17,181
6 მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი,
ცოცხალი
16,903 19,310 28,213 39,267 25,923
7 წყლები, მინერალურისა და
დაგაზიანებულის ჩათვლით, შაქრის
დანამატების შემცველობით
10,684 14,666 15,051 20,888 15,322
8 ცხვრები და თხები ცოცხალი 17,054 13,427 14,944 18,162 15,897
9 ხილისა და ბოსტნეულის წვენები 2,883 6,201 6,312 12,537 6,983
10 სიმინდი 1,097 2,650 995 7,678 3,105
11 ციტრუსების ნაყოფი ახალი და
გამხმარი
15,703 12,143 5,263 7,670 10,195
წყარო: საქართველოს სტატისტიკის სამსახური

7. დარგის პრობლემები:
 საძოვრების სიმცირე და მაღალი გადასახადი;
 გადასარეკი ტრასები;
 გასაღების ბაზრები;
 კვალიფიციური კადრებისა და ახალი
ტექნოლოგიების დეფიციტი;
 ჯიშების სელექცია;
 კრედიტი და დაზღვევა;
 მატყლის რეალიზაცია;
 სხვა პრობლემები რეგიონების მიხედვით.

8. 1. საძოვრების სიმცირე და მაღალი გადასახადი
 დადგენილია, რომ დაახლოებით:
 1 ჰა ზამთრის საძოვარზე უნდა იყოს 1 სული ცხვარი;
 დღეს საქართველოში გვყავს დაახლოებით 700 ათასი
ცხვარი, ხოლო ზამთრის საძოვარია 250 ათასი ჰა. ანუ:
 1 ჰა ზამთრის საძოვარზე გვყავს 3 ცხვარი (!!!)

11. სათიბ-საძოვრის გადასახადი მუნიციპალიტეტების
მიხედვით
ადმინისტრაციული ერთეულის დასახელება
საბაზისო განაკვეთი
(ლარი/ჰა)
სათიბები საძოვრები
1. აბაშა, ახალქალაქი, გორი, ბათუმი, ბოლნისი, გაგრა, გალი,
გარდაბანი, გუდაუთა, გულრიფში, გურჯაანი, დმანისი, ზუგდიდი,
თბილისი, თეთრიწყარო, თელავი, ლაგოდეხი, ლანჩხუთი,
მარნეული, მცხეთა, ნინოწმინდა, ოზურგეთი, ოჩამჩირე, რუსთავი,
სამტრედია, სენაკი, სიღნაღი, სოხუმი, ქუთაისი, ქობულეთი,
ყვარელი, წალკა, წყალტუბო, ხელვაჩაური, ხობი, ფოთი
20 16
2. დედოფლისწყარო 20 7
3. ადიგენი, ასპინძა, ახალგორი, ბაღდათი, ბორჯომი, ვანი,
ზესტაფონი, თერჯოლა, თიანეთი, კასპი, მარტვილი, საგარეჯო,
საჩხერე, ტყიბული, ქარელი, ქედა, შუახევი, ჩოხატაური, ჩხოროწყუ,
წალენჯიხა, ხარაგაული, ხაშური, ხონი, ხულო, ახალციხე
19 15
4. ამბროლაური, დუშეთი, ლენტეხი, მესტია, ონი, ყაზბეგი, ცაგერი,
ცხინვალი, ჭიათურა, ჯავა 16 10
5. ახმეტა 16 5
წყარო: საქართველოს მთავრობის დადგენილება #50. 2012 წლის 14 თებერვალი

12. ცხვრის თვითღირებულება (I)
(ერთ სულზე)
• საძოვრის (ზამთრის + ზაფხულის) გადასახადი
საშუალოდ რომ ავიღოთ და
გამოვიანგარიშოთ, მივიღებთ:
 1 ცხვრის უზრუნველსაყოფად მეცხვარე
იხდის დაახლოებით 30 ლარს, თუკი საძოვარი
მის საკუთრებაშია;
 ხოლო თუ საძოვარი იჯარით აქვს აღებული,
მაშინ მეცხვარე ერთი სული ცხვრის
უზრუნველსაყოფად იხდის 50 ლარს მარტო
საძოვრის გადასახადში

13. ცხვრის თვითღირებულება (II)
(ერთ სულზე)
 მწყემსების ანაზღაურება - 50 ლარი;
 დამატებითი საკვები ზამთარში - 15 ლარი;
 ვაქცინაცია - 8 ლარი;
 გადარეკვის ხარჯები - 4 ლარი;
 მარილი - 2 ლარი;
 ცხვრის დაცემა/დანაკარგი - 8 ლარი;
 სულ ხარჯი = 117 ლარი (საკუთარი საძოვრით),
ხოლო თუ საძოვარს ქირაობს =137 ლარი (!!!)

14. 2. გადასარეკი ტრასები
 შირაქი - ასპინძა;
 შირაქი - თუშეთი;
 იალღუჯა - ყაზბეგი.

15. 3. გასაღების ბაზრები
 2009 წლამდე - მხოლოდ
აზერბაიჯანი;
 2013 წელი:
 აზერბაიჯანი;
 იორდანია;
 ირანი.
წყარო: საქართველოს ეკონომიკის სამინისტრო
 2010 წელი:
 ირანი;
 აზერბაიჯანი;
 სომხეთი;
 ლიბანი;
 არაბთა გაერთიანებული
ემირატები;
 ყატარი;
 ქუვეითი;
 ერაყი.
 2011 წელი:
 აზერბაიჯანი;
 იორდანია;
 სომხეთი;
 ლიბანი;
 ლიბია;
 სირია;
 ისრაელი;
 ყატარი;
 ერაყი.
 2012 წელი:
 აზერბაიჯანი;
 ლიბია;
 იორდანია;
 ისრაელი;
 ქუვეითი;
 ყატარი.
2009 წელი:
 საუდის არაბეთი;
 ლიბანი;
 იორდანია;
 აზერბაიჯანი;
 სომხეთი;

16. 4. კვალიფიციური კადრების დეფიციტი და
ახალი ტექნოლოგიების არარსებობა
• ვეტ-ექიმების საშუალო ასაკი საქართველოში -
54 წელი (!)
• მეცნიერ-თანამშრომლების არასაკმარისი
რაოდენობა და კვალიფიკაცია

17. 5. ჯიშების სელექცია
• საქართველოში არის 2 აბორიგენული ჯიში:
თუშური (98%) და იმერული (2%);
• სასელექციო საქმიანობაში რამდენიმე წლიანი
ჩავარდნის გამო თუშური ცხვრის ჯიში
პრაქტიკულად გადაგვარების პირასაა;
• იგივე პრობლემა ემუქრება იმერულ ცხვარსაც.
საჭიროა ჩვენი ჯიშების რეგისტრაცია და
გაუმჯობესება;
 ასევე, დიდი ყურადღება უნდა მივაქციოთ
მსოფლიოში არსებულ მაღალ-პროდუქტიულ
ჯიშებს.

18. 6. კრედიტი და დაზღვევა
• მეცხვარეობის მიმართულებით დაზღვევის
არარსებობა;
• კრედიტის სიძვირე (36 – 46 %);
• ფინანსური ინსტიტუტების დაინტერესება არ ხდება,
ვინაიდან ესეთი სახის მეურნეობები არ არის
რეგისტრირებული და არ ხდება ბუღალტერიის
წარმოება. შესაბამისად ძნელია რისკების შეფასება.
• ხოლო რეგისტრირებულ მეურნეობებს თავისმხრივ
დიდი პრობლემები აქვს საგადასახადო კუთხით.

19. 7. მატყლის რეალიზაცია
• მატყლის სტანდარტის არარსებობა;
• მატყლის კლასიფიკაციის არცოდნა;
• დაბალი ხარისხი;
• დაბალი ფასი;
• მატყლის გადამამუშავებელი საწარმოების
სიმცირე და ტექნოლოგიების დაბალი დონე;
 “საქართველოს მეცხვარეთა ასოციაცია” უკვე
მეორე წელია საკუთარი ხარჯებით ეწევა
ქართული ცხვრის მატყლის პოპულარიზაციას.

20. მეცხვარეობის განვითარების
პერსპექტივები
• ბიო-მეცხვარეობის განვითარება
(ევროპული ბაზარი - DCFTA);
• ჯიშების გაუმჯობესება პროდუქტიულობის
ამაღლების მიზნით (არაბული ბაზარი);

21. მისალოცი მიმართვა ბულგარეთიდან
• საქართველოს მეცხვარეთა ასოციაციას
• მისალოცი მიმართვა,
• ძვირფასო კოლეგებო და მეგობრებო,
• ამ მისალოცი მიმართვით, მე მინდა პირველ რიგში მადლიერება გამოვხატო, თქვენი
ხელმძღვანელის ბექა გონაშვილის მიმართ, თბილი დახვედრისა და საინტერესო
შთაბეჭდილებებისათვის, რაც მან გამოხატა ჩემი პირველი ვიზიტის დროს საქართველოში!
• მეცხვარეობა მძიმე საქმეა ყველასთვის, განურჩევლად ეროვნებისა, მაგრამ როცა მას დაიწყებ -
იგი სამუდამოდ გრძელდება!
• მინდა თქვენ იცოდეთ, ისევე როგორც მე, მთელი ბულგარეთის მეცხვარეები ჩათვალოთ
თქვენს ახალ კოლეგებად და მეგობრებად, ასევე ევროპელ პარტნიორებადაც!
• მე გულწრფელად მჯერა, რომ ჩვენი ურთიერთობები განვითარდება და გარდაიქმნება ჩვენს
გრძელვადიან თანამშრომლობაში!
• ნება მიბოძეთ ეს მიმართვა გამოვიყენო და ყველა თქვენთაგანი მონაწილეობის მისაღებად
მოგიწვიოთ მეცხვარეთა ფესტივალზე ბულგარეთში, რათა შეიგრძნოთ ბულგარეთის
მეცხვარეთა სულისკვეთება!
• გისურვებთ ბედნიერ შობასა და ახალ წელს და ვისურვებდი ახალი 2014 წელი ყოფილიყოს
უფრო წარმატებული და პროდუქტიული, ვიდრე წინა წელი! უკეთესი ხარისხისა და უფრო
მეტი რაოდენობის ბატკანს გისურვებთ!
• თქვენდამი ღრმა პატივისცემით,
• სიმონ კარაკოლევი
• ბულგარული სანაშენე სინთეზური მერძევე ცხვრის ეროვნული ასოციაციის თავმჯდომარე

22. მადლობა ყურადღებისთვის!
განსაკუთრებული მადლობა :
•SDC
• მერსი ქორფსი
•ალიანსები ქვემო ქართლი
მის: ქ. დედოფლისწყარო, რუსთაველის #24.
ტელ: 599 56 71 31
ვებ-საიტი: www.sheep.ge