‘over modellicenties en decreet PSI richtlijn voor Lukas en erfgoedorganisaties’ door Joris Deene (advocaat bij Everest, adviseert oa het Samenwerkingsverband Auteursrecht en Samenleving)

2. Hergebruik van overheidsinformatie
Joris DEENE
Advocaat Everest Advocaten
05/12/2016

3. Algemeen

4. Titel
Algemeen
4
§ Regelgeving openbaarheid van bestuur en hergebruik van
overheidsinformatie hebben een verschillende grondslag
ü Openbaarheid van bestuur : uitdrukking van grondrecht
ü hergebruik van overheidsinformatie: uitdruking van liberaal-
economisch denken
§ Doelstelling Europese Commisie : economisch potentieel van
overheidsinstellingen door de privésector optimaal benutten
§ Richtlijn 2003/98/EG inzake het hergebruik van
overheidsinformatie
§ Richtlijn 2013/37/EU tot wijziging van Richtlijn 2003/98/EG

5. Titel
Algemeen
5
§ Regelgeving hergebruik van overheidsinformatie is in België een
gedefederaliseerde materie.
§ Federaal : wet van 4 mei 2016 inzake het hergebruik van overheidsinformatie
§ Voor Vlaanderen:
ü Decreet van 27 april 2007 betreffende het hergebruik van
overheidsinformatie
ü Decreet van 12 juni 2015 tot wijziging van het decreet van 27 april 2007
ü Uitvoeringsbesluiten Vlaamse Regering van 16 september 2016
(gepubliceerd op 18 november 2016, in werking op 28 november 2016)
waaronder modellicenties
ü de filosofie van het decreet van 27 april 2007 ligt deels ook bij het
opendatabeleid van de Vlaamse Regering

6. Titel
Algemeen
6

7. Titel
Belangrijkste wijzigingen
7
§ Verplichting tot het voor hergebruik toegankelijk maken van alle documenten
§ Vergoeding voor hergebruik wordt in de regel beperkt tot de marginale kosten voor
vermeningvuldiging, verstrekking en verspreiding
§ Uitbreiding van het toepassingsgebied met bibliotheken (waaronder bibliotheken van
universiteiten en hoger onderwijs), musea en archieven. Zij hebben wel een afwijkend
regime (geen verplichting, hogere vergoeding dan marginale kosten en
exclusiviteitsovereenkomsten in het kader van digitaliseringsprojecten zijn toegelaten)
§Transparantieverplichtingen voor de lidstaten (zoals op het vlak van rechtsmiddelen en
vergoedingen voor hergebruik)
§ Lidstaten stellen praktische regelingen vast die het zoeken naar voor hergebruik
beschikbare documenten vereenvoudigen (overzichtlijsten of portaalsites)
§ Aanmoedigen van de lidstaten tot het hergebruik waar mogelijk en passend, van open
en machinaal leesbare formaten
§ Aanmoedigen van de lidstaten tot het gebruik van standaardlicenties

8. Het toepassingsgebied

9. Titel
Personeel toepassingsgebied (1)
9
§ Van toepassing op ‘instanties’ (art. 3)
§ Doorverwijzing naar ‘ de instanties vermeld in artikel 4 §1 van het decreet
van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur’’ , zijnde :
§ 1° het Vlaams Parlement en de eraan verbonden instellingen;
2° de diensten, instellingen en rechtspersonen die afhangen van de Vlaamse Gemeenschap of het Vlaamse Gewest;
3° de gemeenten en de districten;
4° de provincies;
5° de andere gemeentelijke en provinciale instellingen, met inbegrip van de verenigingen zonder winstoogmerk waarin één of meer
gemeenten of de provincies minstens de helft van de stemmen in één van de beheersorganen heeft of de helft van de financiering
voor haar rekening neemt;
6° de verenigingen van provincies en gemeenten, bedoeld in de wet van 22 december 1986 betreffende de intercommunales, en de
samenwerkingsvormen zoals geregeld in het decreet van 6 juli 2001 houdende de intergemeentelijke samenwerking;
7° de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, hierna O.C.M.W.'s te noemen, en de verenigingen, bedoeld in hoofdstuk 12
van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende O.C.M.W.'s;
8° de polders, bedoeld in de wet van 3 juni 1957 betreffende de polders, en de wateringen, bedoeld in de wet van 5 juli 1956
betreffende de wateringen;
9° de kerkfabrieken en de instellingen die belast zijn met het beheer van de temporaliën van de erkende erediensten;
10° alle andere instanties binnen het Vlaamse Gewest en de Vlaamse Gemeenschap.

10. Titel
Personeel toepassingsgebied (2)
10
§ Wat is een instantie? Dit kan een ‘bestuursinstantie’ of een ‘milieuinstantie’
zijn (art. 3, 3° Decreet Openbaarheid).
§ Definitie van ‘bestuursinstantie’ (art. 3 1° Decreet Openbaarheid):
§a) een rechtspersoon die is opgericht bij of krachtens de Grondwet, een wet, decreet of ordonnantie;
b) een natuurlijke persoon, een groepering van natuurlijke personen, een rechtspersoon of groepering van
rechtspersonen die in hun werking bepaald en gecontroleerd worden door a);
c) een natuurlijke persoon, een groepering van natuurlijke personen, een rechtspersoon of groepering van
rechtspersonen, voorzover zij door een bestuursinstantie in de zin van a) zijn belast met de uitoefening van
een taak van algemeen belang of voorzover zij een taak van algemeen belang behartigen en beslissingen
nemen die derden binden.
De rechterlijke macht valt buiten deze definitie, behalve wanneer ze optreedt in een andere hoedanigheid
dan de rechterlijke. De wetgevende vergaderingen en de daaraan verbonden instellingen vallen buiten deze
definitie, behalve inzake aangelegenheden met betrekking tot overheidsopdrachten en personeelsleden van
hun diensten. De uitvoerende macht valt er eveneens buiten voorzover deze optreedt in een rechterlijke
hoedanigheid;

11. Titel
Materieel toepassingsgebied (1)
11
§ Hergebruik? à het gebruik door natuurlijke personen of rechtspersonen
van bestuursdocumenten voor andere commerciële of niet-commerciële
doeleinden dan het oorspronkelijke doel binnen de publieke taak waarvoor de
bestuursdocumenten zijn geproduceerd.
§ Is geen hergebruik : het gebruik van bestuurdocumenten binnen de
instantie uitsluitend voor andere doeleinden binnen de publieke taak en de
uitwisseling van bestuurdocumenten tussen instanties uitsluitend met het
oog op de vervulling van hun publieke taak

12. Titel
Materieel toepassingsgebied (2)
12
§ Bestuursdocument? à het bestuurdocument zoals gedefinieerd in artikel 3
van het decreet van 26 maart 2004 betreffende de openbaarheid van bestuur
§ Alle informatie, in welke vorm ook, waarover de administratieve overheden
beschikken
§Richtlijn gebruikt de term ‘document’, zijnde ‘eender welke inhoud, ongeacht
het medium (op papier of opgeslagen in elektronische vorm of als geluids-,
beeld- of audiovisuele opname)

13. Bestuursdocumenten die uitgesloten zijn
van het toepassingsgebied

14. TitelUitsluitingen (1)
14
§ Bestuursdocumenten waarvan de verstrekking een activiteit is die
niet valt onder de publieke taak van de betrokken instanties, mits de
omvang van de publieke taak transparant is en aan toetsing is
onderwerpen
§Wat moet hieronder worden verstaan? (Vraag Raad van State)

15. TitelUitsluitingen (2)
15
§ Bestuurdocumenten waarop een instantie niet de nodige rechten
heeft om hergebruik toe te staan
§ Engere uitsluiting dan de Richtlijn die het heeft over ‘documenten
waarvan de intellectuele eigendomsrechten bij derden berusten’
§ Een instantie moet van geval tot geval nagaan wat mogelijk is met
het oog op een zo breed mogelijk hergebruik . Deze oefening leidt
volgens de decreetgevergever niet automatisch tot complexe
inspanningen of buitensporige onderhandelingsverplichtingen
§ Steeds zoveel mogelijk hergebruik toestaan (al is het onder
voorwaarden)

16. TitelUitsluitingen (3)
16
§ Bestuursdocumenten of onderdelen ervan waarvan de
openbaarmaking is uitgesloten op basis van de geldende regeling
inzake toegang tot bestuursdocumenten
§ Denk aan privacy gevoelige documenten

17. TitelUitsluitingen (4)
17
§ Bestuursdocumenten waarover openbare omroepen of hun
dochterondernemingen en andere instellingen of hun
dochterondernemingen beschikken om een publieke omroeptaak te
vervullen

18. TitelUitsluitingen (5)
18
§ Bestuursoducumenten waarover onderwijs- of
onderzoeksinstellingen beschikken, met inbegrip van instanties die
zijn opgericht voor de overdracht van onderzoeksresultaten,
scholen, en instellingen voor hoger onderwijs
§ Uitgezonderd: bibliotheken van instellingen voor hoger onderwijs

19. TitelUitsluitingen (6)
19
§ Bestuursoducumenten waarover culturele instellingen beschikken
(bvb. Orkesten, operahuizen, balletgezelschappen en theaters)
§ Uitgezonderd: musea, bibliotheken en archieven
§ Archief : instanties waarbij bestuursdocumenten worden neergelegd
overeenkomstig wettelijke verplichtingen of instanties waarvan de
belangrijkste taak het archiefbeheer vermeld in artikel 3, 1° van het
Archiefdecreet van 9 juli 2010 van bestuursdocumenten is
à Gemeentelijke archiefdiensten, provinciale archiefdiensten,
archiefdepots bij entiteiten van de Vlaamse Overheid zijn geen ‘archief’
in de zin van het decreet (standaardregeling van toepassing)

20. TitelUitsluitingen (7)
20
§ De gedeelten van bestuursdocumenten die alleen logo’s, wapens
en insignes bevatten

21. Algemene beginselen inzake hergebruik
van bestuurdocumenten

22. TitelAlgemene beginselen (1)
22
§ Nu : Verplichting in hoofde van een bestuursinstantie om
hergebruik toe te staan
§ Vroeger : elke instantie bepaalde autonoom m.b.t. de
bestuursdocumenten waarover ze beschikt of het hergebruik ervan
toegestaan is
§ Uitzondering : bibliotheken, musea en archieven blijven autonoom
beslissen of het hergebruik van hun bestuursdocumenten is
toegestaan voor zowel commerciële als niet-commerciële doeleinden
en onder welke voorwaarden. Staan ze het hergebruik toe dan
moeten de regels van het decreet wel gerespecteerd worden.

23. TitelAlgemene beginselen (2)
23
§ Het voor hergebruik ter beschikking stellen van
bestuursdocumenten gebeurt zoveel mogelijk via elektronische
wegen, voor zover mogelijk en passend, in een open en machinaal
leesbaar formaat samen met hun metagegevens.
§ Zowel het formaat als de metagegevens voldoen voor zover
mogelijk aan formele open standaarden.
§ Een andere beschikkingstelling is slechts mogelijk wanneer dit voor
de instantie onverantwoord hoge kosten zou impliceren

24. TitelAlgemene beginselen (3)
24
§ De instantie dient de bestuursdocumenten ter beschikking te
stellen in de door de aanvrager gevraagde vorm
§ Is deze gevraagde vorm niet beschikbaar, dan deelt de instantie in
haar beslissing aan de aanvrager mee in welke andere vorm de
bestuursdocumenten beschikbaar zijn

25. TitelAlgemene beginselen (4)
25
§ Instanties zijn enkel verplicht om bestaande bestuursdocumenten
te verstrekken
§ Instanties kunnen niet worden verplicht om bestuursdocumenten
te creëren of aan te passen om aan een aanvraag tot hergebruik te
voldoen als dat een onevenredige inspanning vereist die verder gaat
dan een eenvoudige handeling
§ voorbeeld: samenstellen van nieuwe complexe databanken die
gegevens uit andere bestanden samenbrengen; individuele
detailgegevens uit documenten groeperen en deze omzetten naar
een nieuw elektronisch formaat; omzetten van een beschermd pdf-
bestandsformaat naar een word-formaat

26. TitelAlgemene beginselen (5)
26
§ Geen verplichting om (blijvend) bepaalde bestuursdocumenten
voor hergebruik te produceren
§ De verplichting is enkel van toepassing op bestaande
bestuurdocumenten doch de verplichting gaat niet zover dat
instanties bestuursdocumenten moeten blijven produceren en
bewaren met het oog op hergebruik

27. TitelAlgemene beginselen (6)
27
§ Een begrensde mogelijkheid om vergoedingen te eisen
§ Enkel de marginale kost van de vermenigvuldiging, verstrekking en
verspreiding van het bestuursdocument.
§ 3 uitzonderingen voor:
ü Instanties die verplicht zijn inkomsten te genereren om een
aanzienlijk deel van de kosten (meer dan 50%) van de uitoefening
van hun publieke taken te dekken
ü Documenten waarvoor de betrokken instantie decretaal verplicht is
voldoende inkomsten te genereren om een aanzienlijk deel van de
kosten voor verzameling, productie, vermenigvuldiging en
verspreiding ervan te dekken
ü Bibliotheken, musea en archieven

28. TitelAlgemene beginselen (6)
28
§ Voor uitzonderingsgevallen (1) en (2) wordt de vergoeding berekend
aan de hand van objectieve, transparante en verifieerbare criteria die
door de Vlaamse Regering worden vastgesteld.
§ Voor uitzondering (3) mogen de totale inkomsten niet hoger zijn dan
de kosten van de verzameling, productie, vermenigvuldiging,
verspreiding, conservering en vereffening van rechten, vermeerderd met
een redelijk rendement op investeringen. De Vlaamse regering kan de
nodige verduidelijkingen uitwerken.

29. TitelAlgemene beginselen (6)
29
§ Uitvoeringsbesluit 16.09.2016 : welke kosten bij uitzondering (3)
1/
de kosten vallen onder een of meer van de volgende categorieën:
a) kosten in verband met het creëren van bestuursdocumenten:
1) het produceren: het genereren van bestuursdocumenten en metagegevens, de kwaliteitscontrole en het omzetten van de
bestuursdocumenten naar een digitaal formaat;
2) het verzamelen: het vergaren en het sorteren van bestuursdocumenten;
3) het anonimiseren: de verwijdering, de afscherming en de verarming van bestuursdocumenten of delen van
bestuursdocumenten;
b) kosten in verband met het verspreiden van bestuursdocumenten:
1) de infrastructuur: de ontwikkeling, het softwareonderhoud, het hardwareonderhoud en de media;
2) het kopiëren: de kosten van de productie en de terbeschikkingstelling van een extra exemplaar van de bestuursdocumenten,
inclusief de kosten van de materiële drager;
3) de behandeling: het verpakkingsmateriaal en de voorbereiding van de terbeschikkingstelling;
4) het overleg: de telefoongesprekken en de uitwisseling van e-mails met verzoekers van het hergebruik en de kosten van de
klantendienst;
5) de levering: de portkosten voor het versturen van bestuursdocumenten met de normale post of met een koerier;
c) overheadkosten als die kosten een aantoonbaar rechtstreeks verband houden met de categorieën, vermeld in punt a) en b);
2/
kosten voor het archiefbeheer: de kosten voor het bewaren van bestuursdocumenten;
3/
kosten in verband met de rechtenvereffening: de tijd en de mankracht die wordt ingezet voor het identificeren van derden bij wie
rechten berusten en het verkrijgen van de toestemming van die rechthebbenden.

30. TitelAlgemene beginselen (6)
30
§ Uitvoeringsbesluit 16.09.2016 : redelijk rendement op investering
§ Maximum 5 % boven de referentie-interestvoet vermeld in de wet van
2 augustus 2002 betreffende de bestrijding van betalingsachterstand bij
handelstransacties : op heden 0,5% dus 5,5%
§ Bibliotheken, musea en archieven kunnen wel rekening houden met
tarieven die de particuliere sector in rekening brengt voor het hergebruik
van identieke of soortgelijke documenten

31. TitelAlgemene beginselen (7)
31
§ Een begrensde mogelijkheid om het hergebruik aan voorwaarden te
onderwerpen (juridische of technische redenen: bvb. intellectuele
rechten bij derden of document enkel beschikbaar op kwetsbare drager)
§ Alle instanties dienen de modellicenties met voorwaarden voor
hergebruik zoals bepaald door de Vlaamse Regering te gebruiken
§ Instanties kunnen afwijken van de modellicenties. Dit moet worden
gemotiveerd op basis van juridische, technische of andere zeer gegronde
redenen + melden aan het coördinatiecomité (Uitvoeringsbesluit
16.09.2016)

32. TitelAlgemene beginselen (7)
32
§ Uitvoeringsbesluit van 16.09.2016 : modellicenties
§ Model 1 : een CC0-verklaring (creative commons)
§ Model 2 : een modellicentie voor gratis hergebruik (attributie)
§ Model 3 : een modellicentie voor hergebruik tegen vergoeding
(attributie)

33. TitelAlgemene beginselen (8)
33
§ Het faciliteren van hergebruik
§ Om het zoeken naar voor hergebruik beschikbare bestuursdocumenten
te vereenvoudigen wordt m.b.t. de belangrijkste bestuursdocumenten
waarover de Vlaamse administratie beschikt, voorzien in
overzichtslijsten met relevante metagegevens, die voor zover mogelijk
en passend toegankelijk zijn, en in portaalsites met links naar die
overzichtslijsten.
§ Andere instanties kunnen eigen overzichtslijsten of portaalsites maken

34. TitelAlgemene beginselen (8)
34
§ Discriminatieverbod en eerlijke handel
§ De voorwaarden mogen niet discriminerend zijn voor vergelijkbare
categorieën van hergebruik
§ Geen discriminatie : andere voorwaarden/vergoeding voor
commercieel of niet-commercieel gebruik
§ Als hergebruik wordt toegelaten voor bepaalde marktspelers, mag het
niet worden uitgesloten voor andere spelers
§ Een instantie mag geen exclusiviteitsrechten aan derden geven tenzij
dit exclusief recht noodzakelijk is om een dienst van algemeen belang te
verlenen (bvb commerciële uitgeverij) + herevaluatie iedere 3 jaar
§ Voor culturele hulpbronnen mag de exclusiviteit in het algemeen niet
langer dan 10 jaar duren, in 11de jaar evaluatie en daarna om de 7 jaar.

35. De aanvraagprocedure

36. TitelDe aanvraag
36
§ Wijze van aanvraag : schriftelijk
§ Bestemming van de aanvraag : instantie die over het
bestuursdocument beschikt
§ Inhoud van de aanvraag :
ü naam en het correspondentieadres van de aanvrager
ü de informatie die nodig is om de gevraagde bestuursdocumenten
te identificeren
ü een beschrijving van het beoogde hergebruik
ü De vorm waarin de bestuursdocumenten bij voorkeur ter
beschikking worden gesteld

37. TitelDe behandeling van de aanvraag
37
§ Doorverwijzingsverplichting (naar juiste instantie)
§ Registratieverplichting
§ Voorafgaand onderzoek : is de aanvraag op een te algemene wijze geformuleerd of
kennelijk onredelijk à contact met aanvrager
§ Het eigenlijke onderzoek : beoordeling van uitzonderingsgronden
§ De beslissing over de aanvraag tot hergebruik
ü Beslissing binnen 15 kalenderdagen
ü Afwijzende beslissing. Indien dit gebeurt omwille van onvoldoende rechten dan deelt
de instantie mee wie de rechten heeft (dit geldt niet voor bibliotheken, musea en
archieven)
ü Elke beslissing moet de beroepsmogelijkheden vermelden
ü Terbeschikkingstelling van het gevraagde bestuurdocument:
- Onvoorwaardelijk hergebruik : binnen 30 kalenderdagen ter beschikking stellen
- Voorwaardelijk hergebruik : eerst modellicentie laten tekenen

38. TitelBeroepsmogelijkheden
38
§ Administratieve beroepen inzake hergebruik zijn toevertrouwd aan
de afdeling hergebruik van overheidsinformatie van de
beroepsinstantie inzake openbaarheid van bestuur en hergebruik
van overheidsinformatie
§ de beroepsinstantie is onafhankelijk en neutraal van de
administratie; zij kan haar onafhankelijkheid tegenwerpen aan elke
instantie die haar tracht te beëinvloeden of tracht te dwingen
bepaalde beslissingen te nemen

39. Conclusie
Vragen?
Info:
Joris.deene@everest-law.be
0032 9 334 94 73

40. Everest offers you high quality
through specialisation and experience,
both local and international.
www.everest-law.be