Unidade 1: A poboación mundial

1. UNIDADE 1 A
poboación
mundial

2. 1. O movemento natural da poboación
No mundo viven milleiros e milleiros de persoas. A todo este conxunto de
persoas denominámolo poboación.
A demografía é a ciencia que estuda as características da poboación.

3. O movemento natural da poboación, denominado tamén crecemento
natural ou vexetativo, alude á evolución da poboación a partir da
diferencia entre os nacementos e as defuncións.
Para calculalo necesitamos dous indicadores demográficos: a natalidade
e a mortalidade.
Ademáis, existen outros indicadores demográficos que
nos aportan máis datos para estudar a dinámica da
poboación: a nupcialidade, a fecundidade, a
mortalidade infantil e a esperanza de vida ao nacer.

4. As taxas de mortalidade e mortalidade infantil e a
esperanza de vida ao nacer son bos indicadores do grao
de desenvolvemento dun país ou dunha rexión, ou dunha
época ou período da Historia.
• http://www.ine.es/
• http://datos.bancomundial.org/pais/espana

5. O crecemento natural ou vexetativo da poboación é a diferenza
entre os nacementos e as defuncións nunha poboación determinada
durante un período de tempo concreto.
Para calculalo utilizaremos as taxas de natalidade e de
mortalidade dunha poboación determinada nun período concreto de
tempo.
Taxa de
natalidade
(TN)
Taxa de
mortalidade
(TM)
*Crecemento
natural (CN)
*Temos que realizar unha operación de conversión, porque hai que expresala en %
35‰ - 25 ‰= 10 ‰ 10/10= 0,1%
O crecemento natural pode ser:
-Positivo: se hai máis nacementos ca falecementos.
-Negativo: se hai máis falecementos ca nacementos.
-Cero: se nace e morre o mesmo número de persoas.

6. Natalidade
A natalidade indica o número de nacementos que se
producen nun determinado territorio durante un período
concreto de tempo (adoita ser un ano).
Taxa de natalidade: nados nun ano x 1000
poboación total
http://www.ine.es/jaxi/tabla.do
A diminución da taxa de natalidade
produciuse grazas ao desenvolvemento
económico, aos cambios sociais e aos
avances científicos.

7. Mortalidade
A mortalidade indica o número de falecementos que se
producen nun determinado territorio durante un
período concreto de tempo (adoita ser un ano).
Taxa de mortalidade: falecidos nun ano x 1000
poboación total
• Taxa de mortalidade infantil: é a
relación entre o número de nenos
mortos durante o primeiro ano de
vida e o total de nacementos nun
ano.
falecidos <1 ano x 1000
nados nun ano

8. Outros indicadores demográficos
- A fecundidade: indica a media de fillos que ten unha
muller nun determinado territorio.
nados nun ano x 1000
mulleres 15-49anos
- A nupcialidade indica o número de matrimonios
celebrados nun ano determinado.
- A esperanza de vida ao nacer é a media dos anos que
unha persoa pode esperar vivir, calculada no momento do
seu nacemento.
• http://www.google.es/publicdata/explore?ds=d5bncppjof8f9_&met_y=sp_dyn_le00_in&idim
=country:ESP&dl=es&hl=es&q=esperanza+de+vida+en+espa%C3%B1a#!ctype=l&strail=false&b
cs=d&nselm=h&met_y=sp_dyn_le00_in&scale_y=lin&ind_y=false&rdim=region&idim=country:
ESP&ifdim=region&hl=es&dl=es&ind=false

9. Os movementos migratorios
Os movementos migratorios son os desprazamentos das persoas dun lugar
a outro que conlevan un cambio de residencia.
Os movementos migratorios poden ser de saída ou de entrada.
A emigración é o movemento migratorio de saída.
A inmigración é o movemento migratorio de entrada.
O saldo migratorio= nº de emigrantes – nº de inmigrantes

10. Agora que xa sabemos que é o saldo migratorio e que é o crecemento
natural, podemos calcular o crecemento real.
Crecemento real= crecemento natural +/- saldo migratorio
O saldo migratorio inflúe no crecemento real da poboación dun país.

11. Causas das migracións
As causas que provocan as migracións poden ser económicas, naturais,
políticas, relixiosas e socioculturais.
-Causas económicas:
Prodúcense pola busca de melloras laborais ou de máis posibilidades para
subsistir. As máis frecuentes son as producidas dende países en vías de
desenvolvemento cara a países desenvolvidos.
-Causas políticas: provocadas polas guerras ou persecucións políticas dos
gobernos ditatoriais.
-Causas naturais: están asociadas ao cambio climático e aos desastres
naturais como a seca, a deforestación, as enchentes, os terremotos, etc.
-Causas socioculturais: son desprazamentos motivados por estudos ou
novas perspectivas culturais.
-Causas relixiosas: pode haber migracións a países que comparten un mismo
credo ou a outros países pola fundación de novas comunidades.
http://hdr.undp.org/es/informes/mundial/idh2009/videos/

12. Tipos de migracións
-Migracións interiores: movementos de poboación que teñen lugar
dentro dun mesmo país. Normalmente débense a causas
sociolaborais.Éxodo rural.
-Migracións exteriores ou internacionais: desprazamentos de
poboación dun país a outro ou dun continente a outro. Prodúcense
por motivos económicos e políticos.

13. Consecuencias das migracións
Para os países de orixe Para os países de destino
Demográficas:
Modifican a estrutura e a
composición da poboación
Estancamento e
envellecemento da poboación
Aumento da poboación.
Rexuvenecemento da
poboación masculina.
Económicas
Inciden na economía tanto
dos países emisores como
dos países receptores
Perda de man de obra.
Inversión dos envíos de cartos
que realizan os emigrantes.
Aportación de capital e
man de obra.
Sociais
Supoñen un esforzo de
adaptación e unha fonte de
conflitos
O emigrante tense que
a unha nova lingua. Actitude
xenófobos e racistas.
Aumento da necesidade
sanitarios e educativos.
adaptar a un novo entorno,
ante comportamentos
de servizos, como os
Culturais
Pode supor un
enriquecemento das
sociedades
Aumento da diversidade
cultural, que pode enriquecer
tanto aos
emigrantes como á
poboación de destino.
Persoais
O cambio de entorno afecta
a cada persoa dun modo
distinto
Afecta á estrutura familiar Adaptación a un novo
entorno nun relativo
illamento

14. 4. A estrutura da poboación.
O estudo da estrutura da poboación permite coñecer como é a súa
composición segundo diferentes variables: idade, sexo e actividade
económica.
Se clasificamos a poboación segundo a idade e o sexo estariamos
realizando unha estrutura demográfica; se clasificamos a poboación
segundo o traballo que realiza, teríamos unha estrutura profesional; e
así podemos analizar outros moitos factores como a relixión, o idioma, a
orixe étnica, etc.

15. 4.1. Poboación segundo o sexo.
O número de homes e mulleres na poboación mundial é practicamente
equivalente.
Aínda que nacen máis nenos ca nenas, o equilibrio mantense porque a taxa
de mortalidade masculina é maior ca a feminina.
Galicia
Provincia
de A
Coruña
Comarca
de A
Coruña
Municipio
de A
Coruña
Pob < 25 20,7% 20,6% 21,2% 19,8%
Pob 25 -
37,4% 38,1% 39,8% 38,6%
50
Pob > 50 41,9% 41,3% 38,9% 41,5%

16. 4.2. Poboación segundo a idade.
Identifícanse tres grupos de idades: mozos (0-14 anos), adultos
(15-64 anos) e anciáns (65 anos ou máis).
Tendencias:
-envellecemento da poboación (aumento da esperanza de vida,
diminución da mortalidade).
-nos países subdesenvolvidos a natalidade elevada, polo que a
poboación é nova.
http://datos.bancomundial.org/indicador/SP.POP.0014.TO.ZS
http://datos.bancomundial.org/indicador/SP.POP.65UP.TO.ZS

17. 4.3. Poboación segundo a actividade económica.
Cantas persoas traballan e en que tipos de actividades económicas o fan.
Considerando a actividade económica:
-poboación activa: persoas que están en idade de traballar e están
capacitadas para facelo. Poboación ocupada, se traballan. Poboación
parada, se están desempregadas.
-poboación inactiva: as persoas que, por idade ou incapacidade, non poden
realizar actividades económicas remuneradas. Son os estudantes, os
xubilados…
Poboación española de 16 anos e máis por
relación coa actividade
económica
POBOACIÓN ESPAÑOLA DE 16 E
MÁIS
33.874,5
Activos 19.661,0
- Ocupados 15.201,3
- Parados 4.459,7
Inactivos 14.213,4
Taxa de actividade 58,04
Taxa de paro 22,68

18. Sector primario: o que obtén produtos directamente da natureza
(agricultura, gandaría, pesca, minaría e explotación forestal).
Sector secundario: o que transforma as materias primas en produtos
terminados ou semielaborados (industria, construción e produción de
enerxía).
Sector terciario: non produce bens, senón servizos
( sanidade, educación, transporte, comercio…)

19. Situación demográfica actual
Como consecuencia dun diferente nivel de desenvolvemento económico,
social e cultural, os países do mundo encóntranse en distintas fases
do modelo de transición demográfica.
-Países desenvolvidos: (fase demográfica moderna) o crecemento
demográfico está estancado ou é negativo. Causas: baixa natalidade e
un leve descenso da mortalidade que se reflicten na elevada
esperanza de vida.
-Países subdesenvolvidos ou en vías de desenvolvemento: (fase
demográfica de transición). A mortalidade descendeu bruscamente,
pero a natalidade e a mortalidade infantil continúan sendo elevadas.
-Países en transición ao desenvolvemento: (estadio máis avanzado ca o
anterior). A mortalidade baixou a niveis dos países desenvolvidos, e a
natalidade descende lentamente.

20. Elabora a pirámide de poboación do teu concello
0-4 5-9
10-
14
15-
19
20-
24
25-
29
30-
34
35-
39
40-
44
45-
49
50-
54
55-
59
60-
64
65-
69
70-
74
75-
79
Illa de Arousa 2010
Meaño 2010
http://www.ige.eu/estatico/educacion/Xeografia/Estrutura/Teoria.htm
80-
84
85 e
máis
Homes
35
8
342 293 372 413 537 600 611 539 470 407 367 401 340 269 233 120 68
Muller
es
27
4
319 338 331 389 519 636 617 544 481 415 386 417 396 311 331 204
224
Cambados 2010
0-4 5-9
10-
14
15-
19
20-
24
25-
29
30-
34
35-
39
40-
44
45-
49
50-
54
55-
59
60-
64
65-
69
70-
74
75-
79
80-
84
85 e
máis
Hom
es
139 108 133 131 131 179 209 234 241 177 148 134 143 125 85 89 38 32
Mull
eres
124 103 111 122 149 165 219 198 201 177 156 145 154 126 108 131 67 68
0-4 5-9
10-
14
15-
19
20-
24
25-
29
30-
34
35-
39
40-
44
45-
49
50-
54
55-
59
60-
64
65-
69
70-
74
75-
79
80-
84
85 e
máis
Homes 126 134 127 122 154 202 239 202 181 175 187 179 166 132 116 124 52 46
Muller
120 111 123 134 159 185 229 213 182 175 176 178 168 180 119 141 101 97
es