2. M.A. Fernán-Vello
1. Que lembra Vostede daqueles seus primeiros anos inmiscido naquela “Longa noite de pedra” e que supuxeron aquelas
circunstancias para o seu pensamento e obra futuros?
Lembro determinadas cousas da miña nenez en Cospeito que están asociadas a un estado difuso dominado pola sombra. Percibíase no
ambiente, na sociedade, un mesto silencio (un silencio de pedra) e ao mesmo tempo existía tamén, digámolo así, unha certa
“violencia” ambiental. Eu fun un adolescente que obtivo un excelente refuxio na lectura —fun lector compulsivo de libros— e coido que
á altura dos 15 ou 16 anos xa tiña unha idea máis ou menos formada da miña posición cívica e política: antifascista, nacionalista galego
de esquerdas e, no eido da creación literaria futura (os primeiros poemas escribinos con 11 anos), con absoluta conciencia do idioma
galego como vehículo necesario para me expresar vital e literariamente.
2. Como se pode entender a súa formación académica en tres
especialidades un tanto diverxentes mais que posibelmente
tivesen unha importancia capital no seu mundo poético?
Estudei Psicoloxía —os tres primeiros anos (primeiro ciclo) no
denominado Colexio Universitario da Coruña— porque sempre me
interesou a conduta do ser humano. Estudei tamén algúns anos de
Filoloxía Hispánica, por razóns obvias: as letras, as palabras, o
literario. E realicei tamén estudos de Música e Guitarra Clásica no
Conservatorio da Coruña, porque eu, en realidade, quería ser músico,
concertista. Cheguei a dar dous concertos de Guitarra nunha sala con
público, mais posteriormente acabei abandonando unha carreira, a
musical, que esixía unha dedicación temporal absoluta.
3. Os seus primeiros éxitos literarios viñeron da man do teatro.
Como se pode xustificar o seu abandono prematuro deste xénero
literario? Fernán Vello con X.L Mendéz Ferrín y X.M
Álvarez Cáccamo
Pois é certo. Escribín teatro, varias obras breves, que foron premiadas no seu día pola Escola Dramática Galega. Despois viñeron outras
obras, unha delas estreada polo Centro Dramático Galego no ano 1991, “A casa dos afogados”. E houbo, si, certo abandono posterior do
xénero. Mais teño algunhas obras inéditas e outras en proxecto. Nos últimos tempos volve “tirar” de min o teatro, e haberá sorpresas.
3. M.A. Fernán-Vello
4. É coñecida a súa fonda relación especialmente con dous dos vates fundamentais da nosa lírica contemporánea como foron Uxío
Novoneyra e Manuel María. Que importancia tiveron estes dous autores na súa obra futura? Que outras influencias deixaron
pegada na súa literatura?
Tiven a sorte de manter unha fonda amizade tanto con Manuel María como con Uxío Novoneyra, persoas entrañábeis e inesquecíbeis
para min. Tamén fun amigo fraterno de Antón Avilés de Taramancos e mantiven unha intensa amizade —outra figura entrañábel e
admirada— con don Ricardo Carvalho Calero. Todos eles influíron en min, no plano humano, principalmente. Mais no propiamente
literario —aínda que poida existir algún “contacto” ou “diálogo” de carácter estético—, creo que tanto Manuel María como Novoneyra
non forman parte das liñas poéticas profundas que conforman a miña obra.
5. Que espazo ocupou e ocupa a música na súa vida? Que importancia tivo e ten esta arte na súa obra poética?
A música para min é unha forma de alimento espiritual, unha necesidade constante e permanente. Non concibo a poesía sen
“respiración rítmica”, sen exhalación sonora, sen aura musical profunda. Eu teño que dicir que non concibo a vida sen música e sen
poesía. E a poesía sen alento musical non é propiamente poesía, é outra cousa.
6. É tan fondo o seu amor pola lírica como para seguir a loitar por esa exemplar editorial como é
Espiral Maior cando sabemos que o rendemento económico da lírica non é para nada semellante
á edición doutros xéneros?
Talvez iso de ser “editor de poesía” teña que ver cunha certa forma de destino persoal, cheo de luces,
poucas, e de sombras, moitas. Ao longo dos anos —xa se cumpriron vinte— levo perdido moitos cartos
nesa empresa. Estou canso, fatigado e, dadas as circunstancias que imperan na actualidade, pensando
en desaparecer dignamente. Se non cambian as cousas. Veremos.
7. Vostede participou e obras de conversas con Ricardo Carbalho Calero ou con Xosé Manuel Beiras,
así como tamén a súa editorial sacou á luz as conversas do noso veciño Xosé Luna con Francisco
Pillado Maior. Pode ser que este apartado de “conversas”, abondo esquecido na nosa cultura, se
debería promocionar máis? Que importancia cre Vostede que ten este formato?
Fernán Vello con Manuel María e Saleta
Despois de publicado o libro “Conversas en Compostela con Carballo Calero”, no ano 1986, houbo entre nós un certo florecemento
deste “xénero” literario. E eu creo que este “formato” é de gran utilidade, como se ten demostrado, se se leva a cabo con rigor e
con densidade xornalística e literaria.
4. M.A. Fernán-Vello
8. Algunha obra poética súa foi traducida a outros idiomas. Non cre que realmente unha obra poética pode perder moito de seu ao
pasar a estar escrita noutros idiomas nos cales non foi concebida?
Teño libros traducidos ao italiano (3 títulos neste idioma, algo curioso), ao francés, ao catalán, ao castelán e ao alemán, e está agora
mesmo en marcha a edición dun libro meu traducido ao albanés. Eu sempre tiven sorte cos meus tradutores a outros idiomas, pois a
maioría deles son poetas ou escritores, e mantiveron en todo momento unha alta esixencia no plano lingüístico e estético. E teño
coñecemento, a través de diversas críticas realizadas, da recepción lectora —sempre excelente, por sorte— que as diversas traducións
atinxiron.
9. Recibiu Vostede múltiples premios a nivel galego e español. Cal pode
ser a importancia destes premios para a literatura dun país?
Os premios son un “accidente” positivo na vida e na traxectoria literaria dun
autor. E, ademais de cumpriren un certo papel de mecenado, si é certo que
axudan a prestixiar non só a obra dun escritor senón tamén a literatura con
“denominación de orixe” á que pertence.
10. Que pode supoñer para un autor teatral ver a posta en escena dunha
obra súa nin máis nin menos que polo Centro Dramático Galego e Fernán Vello con Joaquín Sabina
dirixida polo insigne Manuel Lourenzo?
Foi aquel un momento para min de gran intensidade como dramaturgo. Eu admiro moito a personalidade de Manuel Lourenzo, talvez a
figura teatral máis importante, no sentido máis amplo e completo, de toda a historia de Galicia. E quero lembrar aquí tamén de xeito
moi especial a música de Manuel Balboa, un gran amigo e gran compositor xa falecido, que foi composta expresamente para a miña
obra de teatro.
5. M.A. Fernán-Vello
11. O noso Centro é un centro moi comprometido con outros mundos como pode ser co pobo saharauí (Obra de “Dairas” que
Vostede coñece) o mesmo que Vostede tamén amosa o seu compromiso desde páxinas como as de “Altermundo”. Que bota de
menos do compromiso desta sociedade capitalista cos mundos menos desenvolvidos?
As sociedades capitalistas son sociedades que foron construídas con formas e
actuacións que eu denomino de “barbarie”. E mantéñense seguindo formas ou
modelos nesta mesma liña: explotación, espolio, dominación, prostración e
alienación do individuo. Como ben se sabe, a fenda existente entre ricos e pobres
segue ampliándose e o futuro do planeta —velaí a contaminación en todas as súas
formas— está en perigo. Eu quero expresar aquí a miña admiración polo labor de
información, de humanización e de concienciación que realiza o IES MANUEL GARCÍA
BARROS e en particular o profesor Carlos Loureiro Rodríguez. E tamén hai que
felicitar ao profesor Miguel Carbajal pola creación dese magnífico agasallo
audiovisual que é “Dairas” (libro incluído) e a todos os alumnos e alumnas de
“Literatura Galega do Século XX e da actualidade”, un conxunto moi activo e
intelixente de rapaces e rapazas que son un verdadeiro motivo de esperanza e de
éxito no futuro.
12. E para rematarmos, como enxerga Vostede o futuro da nosa Literatura? E da
Fernán Vello con Uxío Novoneyra
nosa Lingua?
e
tualidad
m os na ac gas, así
lega. Te le
socie dade ga a das Letras Ga diversas
lego, da públic , nas
pobo ga a europea. A Re e comunicación a, ademais,
ma n s do ari d om
licia, está nas expresión liter de, nos medios idioma? ¿Un idi
a de G a outra ocieda o seu
da Ling ua Propi ura de calquera ma galego na s o galego morrer
t o
ingua de noso, xunto está á al o estado do idi . ¿Deixará o pob
da L u con a é eral
O futuro tura que no se de. Outra cous ida pública en x
era lente sa
ú
ino, na
v gunta.
unha Lit de exce omercio, no ens os? Aí fica a pre
za
dito, go cións, no c da men
admin istra ugués, na
i do port
que é pa i e n a
7. Un personaxe galego e
un estranxeiro?
Un p
a obra Manuel Antonio. ficci ersonax
unh ón c
o qu e de cien
/-a e gos? e se i cia-
a utor gale Albert Camus. dent
/ha raria ifiqu
Un lite
as tro. e?
a de C s”.
salí Nova
Ro las Nin
gún
“Fol Unh
a pel .
ícula
ent
o “O ce de ci
ne
m o sob
nu bel? de W re Be a
mo tá im W rlín” obr
Un lien ita ende
a
nh s?
sa
es qu rs. a e u iro
r/- anxe
uto str
a M oba. a e
tig rd ha ria e
n/ era
oe sía
an Có Unha obr
U it
l P
A de a teatral? . “ e”.
As “ Comedia the ad
oe rd
s Bárbar G
Valle Inc
lán.
as” de
Ve
8. Un feito histórico? Un lugar para visitar? e un lugar para descansar?
Sempre hai que visitar París e as súas librarías. Para
Unha Revolución que
descansar, calquera lugar onde reine o silencio.
aínda está por vir.
a ? Un l
u topí ugar
Un tipo
de músi Unha s
axeit
Unha ca ca? n do o lectu ado para
nción?
u ti liza como O esc ra? a
Clásica V oar a zos . terra ritorio d
ou conte
mporáne eu s br éreos na lu
za co
n vis
a mi
ña c
calquera
que vaia
a, m os a bre. U tas a asa.
Unh
directam
ente ao c rem ad Ou cam
n vel
lo ca
o ma
r. Un a
erebro e a a on f lu
corazón. o em tro de se é en Parí ar
A ai en dorm s. A
co s d tre e.
nv
? er a tem
b ano Un/h sa lit
er ent
l/ur ? a au am m hu
rura taña quen tor/- ig or
at o
ur
Mundo mon se id a con os ís a? i zar?
raia
/
ació
n entif
ique
. tic
r real
P mbi
n Om ?
a
co ei o po
ab ia co dos e d
so inesq eu q
uerid s
n anc r ond
e
ha s s mun os.
uecíb
el oe U luga
Un t Antó n
e a u lencio.
u de Ta
do s do s ámbi rama n Avilé rm
dou ncos s tira ne o si
. Re rei
