1. tewrattin tallanmilar:
alemning yaritilixi
misirdin chiqix
zebur tallanmiliri
injil:
metta bayan qilghan hux hewer
markus bayan qilghan hux hewer
luqa bayan qilghan hux hewer
yuhanna bayan qilghan hux hewer
hezriti eysa elchilirining paaliyetliri
rimliqlargha yezilghan het
korintliqlargha yezilghan birinchi het
korintliqlargha yezilghan ikkinchi het
galatiyaliqlargha yezilghan het
efesliklerge yezilghan het
filipiliklerge yezilghan het
kolosiliqlargha yezilghan het
salonikaliqlargha yezilghan birinchi het
salonikaliqlargha yezilghan ikkinchi het
timotiygha yezilghan birinchi het
timotiygha yezilghan ikkinchi het
titusqa yezilghan het
filimungha yezilghan het
ibraniylargha yezilghan het
yaqup yazghan het
petrus yazghan birinchi het
petrus yazghan ikkinchi het
yuhanna yazghan birinchi het
yuhanna yazghan ikkinchi het
yuhanna yazghan uchinchi het
yehuda yazghan het
wehiyler

2. 1:1 huda hemmidin burun putun alemni yaratti. 2 u chaghda yer xari xekilsiz
we qupquruq halette bolup, sularni qarangghuluq qaplighanidi. hudaning rohi
su ustide lerzan perwaz qilip yuretti. 3 huda: yoruqluq bolsun! degenidi,
yoruqluq peyda boldi. 4-5 huda yoruqluqning yahxi ikenlikini kordi. xuning
bilen, u yoruqluqni qarangghuluqtin ayridi we yoruqluqni kunduz, qarangghu
luqni bolsa keche dep atidi. keche-kunduz otup, bu tunji kun boldi. 6 andin,
huda: sularning yuqiri-towen ikkige ayrilip turuxi uchun ularning arisida bir
pasil bolsun! dep emr qildi. 7 xuning bilen, bir pasil peyda bolup, uning astidiki
sularni ustidiki sulardin ayridi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 8 huda bu
pasilni asman dep atidi. keche-kunduz otup, bu ikkinchi kun boldi. 9 andin,
huda: asmanning astidiki sular bir yerge yighilsun we quruq tupraq korunsun!
dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 10 huda quruq tupraqni yer,
yighilghan sularni bolsa dengiz dep atidi. huda bularning yahxi ikenlikini kordi.
11 andin, huda yene: yerde her hil osumlukler; uruqluq we mewilik bolup, oz
turliri boyiche unup chiqsun! dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 12
xuning bilen, yer yuzide her hil uruqluq we mewilik osumlukler oz turliri
boyiche unup chiqti. huda bularning yahxi ikenlikini kordi. 13 keche-kunduz
otup, bu uchinchi kun boldi. 14 huda yene: asmanda yoruqluq beridighan
jisimlar bolsun. ular keche bilen kunduzni perqlendurup, kun, pesil we yillarni
ayrip turuxta belge bolsun. 15 bu jisimlar nur chechip, yer yuzini yorutup
tursun! dep emr qildi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 16 huda yoruqluq
beridighan ikki chong jisimni yaratti, quyaxni kunduzni baxquridighan, ayni
kechini baxquridighan qildi. hemde huda yene yultuzlarnimu yaratti. 17-18 yer
yuzini yorutux, kunduz bilen kechini baxquridighan qilix we yoruqluqni
qarangghuluqtin ayrix uchun, huda yoruqluq beridighan jisimlarni asmangha
orunlaxturdi we ularning yahxi ikenlikini kordi. 19 keche-kunduz otup, bu
totinchi kun boldi. 20 huda yene: su her hil janliqlar bilen tolsun, asmanda her
hil ucharqanatlar uchsun! dep emr qildi. 21 buning bilen, huda suda
yaxaydighan ajayip-gharayip janliqlarni, her hil chong-kichik beliqlarni we
asmandiki her hil ucharqanatlarni oz turliri boyiche yaratti. huda bu
janliqlarning yahxi ikenlikini kordi. 22 huda bu janliqlargha beht ata qilip: suda
yaxighuchi janliqlar kopiyip, dengiz-okyanlarni toldursun, ucharqanatlar yer
yuzide ulghaysun! dedi. 23 keche-kunduz otup, bu bexinchi kun boldi. 24 huda
yene: yer yuzide her hil janiwarlar oy haywanliri we chong-kichik yawayi
haywanatlar peyda bolsun! dedi. hudaning emri bilen xundaq boldi. 25 xuning
bilen, huda yer yuzide her hil janiwarlarni oz turliri boyiche yaratti we ularning
yahxi ikenlikini kordi. 26 andin, huda: bizning obrazimizdek, yeni rohiy jehettin
bizge ohxaydighan insanlarni yaritayli. ular her hil janiwarlarni dengiz-
okyandiki beliqlar, asmandiki ucharqanatlar, barliq oy haywanliri we chong-
kichik yawayi haywanatlarni baxquridighan bolsun! dep emr qildi. 27 buning
bilen, huda insanni oz obrazidek yaratti, uni ozige ohxaydighan qilip yaratti,

3. xundaqla ularni er we ayal qilip yaratti. 28 huda ulargha beht ata qilip mundaq
dedi: perzent korup kopiyinglar, yer yuzini qaplap, dunyani boysundurunglar.
xundaqla, dengiz-okyandiki beliqlar, asmandiki ucharqanatlar, xuningdek
putun janiwarlarni baxqurunglar. 29 men silerge putun yer yuzidiki her hil
ziraet we mewilerni ozuqluq qilip berdim. 30 barliq chong-kichik haywanatlar
we ucharqanatlar qatarliq her hil mehluqlargha bolsa ot-chop we koktatlarni
ozuqluq qilip berdim. hudaning emri bilen xundaq boldi. 31 huda
yaratqanlirining hemmisige qarap, ularning yahxi ikenlikini kordi. keche-
kunduz otup, bu altinchi kun boldi.
2:1 xundaq qilip, alem putkul mewjudatliri bilen yaritilip boldi. 2 yettinchi kuni
kelgende, huda yaritix ixini tamamlap bolghan bolup, u kuni aram aldi. 3 u
yettinchi kunni behtlik kun qilip, uni muqeddes kun dep jakarlidi, chunki bu kun
huda yaritixni tamamlap aram alghan kun idi. 4-5 perwerdigar hudaning
alemni yaritixi jeryanida mundaq ixlar boldi: perwerdigar huda alemni
yaratqanda, yer yuzide ot-chop we ziraetler yoq idi, chunki huda tehi yamghur
yaghdurmighanidi, xundaqla yer teriydighan ademmu yoq idi. 6 emma, yerdin
su chiqip, putun zeminni sughardi. 7 andin, perwerdigar huda yerning topisidin
adem atini yasidi we uning burnidin hayatliq nepisini puwlidi. buning bilen,
adem atigha hayatliq berildi. 8 perwerdigar huda xerqtiki erem degen jayda bir
ba berpa qilip, ozi yaratqan ademni u yerge orunlaxturdi. 9 perwerdigar huda
u yerde yene mewiliri xerin we chirayliq her hil derehlerni osturdi. baghning
otturisida alahide ikki tup dereh bar idi. biri hayatliq beridighan dereh bolup,
yene biri yahxi bilen yamanni bilduridighan dereh idi. 10 erem degen yerdin bir
derya eqip kelip, baghni sughiratti. baghdin chiqqan su totke bolunetti. 11
birinchisi pixon deryasi bolup, altun chiqidighan hawilah degen yerni aylinip
otidu. 12 u yerning altuni sap. u yerdin yene kem uchraydighan hux puraqliq
dewirqay we yolluq heqiq chiqidu. 13 ikkinchisi gihon deryasi bolup, kux
degen yerni aylinip otidu. 14 uchinchisi dijle deryasi bolup, assurning xerqidin
eqip otidu. totinchisi firat deryasidur. 15 perwerdigar huda adem atini erem
baghqa ixlep uni perwix qilsun, dep u yerge qoyghanidi. 16 perwerdigar huda
adem atigha emr qilip: baghdiki mewilerni halighiningche ye. 17 emma, yahxi
bilen yamanni bilduridighan dereh ning mewisini hergiz yeme. chunki, uni
yeseng, choqum olisen! dedi. 18 keyin, perwerdigar huda: ademning yalghuz
yaxixi yahxi emes, uninggha layiq bolghudek bir yardemchi hemrah yaritay
dedi. 19 buning bilen, perwerdigar huda yerdiki topidin yaratqan her hil
haywanat we ucharqanatlarni adem atining aldigha ulargha isim qoysun, dep
kelturdi. adem ata ulargha qandaq isim qoysa, xundaq atilip keldi. 20 adem
ata barliq ucharqanat we haywanlargha isim qoydi. wehalenki, ularning arisida
ozige layiq bolghudek birer yardemchi hemrah yoq idi. 21 xunga, perwerdigar
huda adem atini qattiq uhlitiwetti. u uhlawatqanda, huda uning bir tal

4. qowurghisini elip, u yerni uning goxi bilen etip qoydi. 22 perwerdigar huda
alghan qowurgha songikidin bir ayal yasap, uni adem atining aldigha elip
keldi. 23 adem ata huxal halda mundaq dedi: mana emdi songiki mening
songikimdin, goxi mening goxumdin elinghan, manga ohxax hildiki biri boldi! u
ayal dep atalsun, chunki u erdin elinghan. 24 bir ademning ata-anisidin ayrilip,
ayali bilen birlixip bir ten boluxi ene xu sewebtindur. 25 u chaghda, adem ata
bilen uning ayalining her ikkilisi yalinga bolup, nomus qilixmaytti.
3:1 yilan perwerdigar huda yaratqan haywanlarning ichide eng hiyligiri idi. u
ayaldin: huda baghdiki herqandaq derehning mewisini yeyixinglarni rasttinla
meni qildimu? dep soridi. 2 ayal: baghdiki derehlerning mewilirini yesek bolidu.
3 peqet baghning otturisidiki derehning mewisini yesek bolmaydu. huda
bizning bu derehning mewisini yeyiximizni, hetta uninggha qol
tegkuzuximiznimu meni qildi. eger bu ixni qilsaq, olimiz, dep jawas berdi. 4
yilan ayalgha jawaben mundaq dedi: yalghan! hergiz olmeysiler! 5 huda
silerning uni yesenglar, kozunglarning echilip, ozige ohxax yahxi bilen
yamanni bilidighan bolup qalidighanliqinglarni bilidu. 6 ayal bu derehning
mewisining chirayliq we xerin ikenlikini korup, uni yese qanchilik eqilliq bolup
ketidighanliqini oylap, mewidin uzup yedi we uni yenida turghan erigimu berdi.
umu yedi. 7 ular mewini yeyixi bilenla kozliri echilip, ozlirining yalingachliqini
bilip nomus qilixti. xunga, ular enjur yopurmaqlirini bir-birige chetip, bedenlirini
yepiwelixti. 8 xu kunning salqin chuxken waqtida, ular perwerdigar hudaning
baghda mengip yurgen xepisini anglap, derehzarliqning arisigha
yoxurunuwelixti. 9 lekin, perwerdigar huda adem atigha: sen qeyerde? dep
warqiridi. 10 adem ata: men sening baghda mengip yurgenlikingni anglap,
yalingachliqimdin nomus qilip, sendin qorqup yoxurunuwaldim, dep jawas
berdi. 11 huda uningdin: yalingachliqingni sanga kim eytti? yaki men yeme,
degen mewini yedingmu? dep soridi. 12 adem ata: sen manga hemrah
bolsun, dep bergen ayal u mewidin manga bergenidi. xuning uchun yedim,
dep jawas berdi. 13 perwerdigar huda ayaldin: neme uchun mundaq qilding?
dep soridi. meni yilan azdurdi, xunga yedim, dep jawas berdi ayal. hudaning
adem ata bilen hawa anini jazalixi 14 xuning bilen, perwerdigar huda yilangha:
bu qilmixing uchun jazagha tartilisen! barliq haywanatlar ichide peqet senla
munu lenetlerge qalisen: hazirdin baxlap, yer beghirlap mengip, omurwayet
topa yeysen. 15 seni ayal bilen duxmen qilimen. uning ewladi bilen sening
ewladingmu duxmenlixip otidu. uning ewladi sening bexingni yanjiydu, sen
uning tapinini chaqisen dedi. 16 keyin, perwerdigar huda ayalgha:
hamilidarliqingning azabini hessilep axurimen. tughutungning tolghiqinimu
ziyade qilimen. xundaqtimu, eringge kuchluk ixtiyaq baghlaysen, u seni
baxquridu, dedi. 17 perwerdigar huda adem atigha: ayalingning sozige kirip,
men yeyixni meni qilghan mewini yegenliking tupeylidin, yermu lenitimge

5. uchridi. sen emdi omurwayet japaliq ixlex bilenla ozuqlinisen. 18 yerdin tiken
we qamghaq unidu, sen bolsang yerdiki ziraetlerni yeysen. 19 bax- kozung
terge chomgendila toyghudek birnerse yeyeleysen, taki olup topigha aylinip
ketkuche ixtin bax koturelmeysen. topidin yaritilding, xunga yene topigha
qaytisen! dedi. 20 adem ata ayaligha hawa ibraniy tilidiki hayatliq degen soz
bilen ahangdax degen isimni qoydi, chunki u insanlarning anisi idi. 21
perwerdigar huda adem ata bilen uning ayaligha haywanning terisidin kiyim
qilip, kiydurup qoydi. 22 andin, perwerdigar huda mundaq dedi: adem ata
bizge ohxax yahxi bilen yamanni bilidighan bolup qaldi. emdi uning hayatliq
beridighan dereh ning mewisini yep qoyuxidin saqliniximiz kerek. bolmisa, u
menggu yaxaydu! 23 xuning bilen perwerdigar huda ularni erem baghdin
qoghlap chiqirip, yerge, yeni ozliri esli yaritilghan tupraqqa ixleydighan qilip
qoydi. 24 andin, huda adem atini hayatliq beridighan derehke yeqinlaxmisun
dep, erem baghning xerq teripige kerus dep atilidighan mehluqlarni we bisi ot
chechip, u yan bu yan qozghilip yaltirap turidighan bir qilichni orunlaxturdi.
4:1 adem ata ayali hawa ana bilen bille boldi. hawa ana hamilidar bolup, bir
oghul tughdi. u: perwerdigarning yardimi bilen bir oghulgha ige boldum dedi
we ismini qabil ibraniy tilidiki ige boldum degen soz bilen ahangdax qoydi. 2
keyin, u yene bir oghul tughup, ismini habil qoydi. ikkiylen chong bolghandin
keyin, habil padichi boldi, qabil bolsa dehqan boldi. 3 hosul mezgili kelgende,
qabil yerning mehsulatidin elip perwerdigargha teqdim qildi. 4 habilmu qoy
padisi ichidin tunji tughulghan qozilardin soyup, taza semiz yeridin
perwerdigargha teqdim qildi. perwerdigar habilni we uning sowghitini qobul
qildi. 5 biraq, qabilni we uning sowghitini qobul qilmidi. buningdin intayin hapa
bolghan qabilning chirayi tutulup ketti. 6 xu chaghda, perwerdigar qabilgha:
nemixqa hapa bolisen? chiraying nemixqa tutulup ketti? 7 eger durus ix
qilghan bolsang, senimu qobul qilghan bolattim! biraq, yamanliq qilsang,
gunah huddi ixik aldida etilmaqchi bolup turghan yawa itqa ohxax, sening
wujudungni chirmiwalidu. u seni oz ilkige almaqchi bolsimu, lekin sen uni
yengixing lazim! dedi. 8 keyin, qabil inisi habilgha: yur, dalada seyle qilip
keleyli! dedi. ular daladiki waqtida, qabil inisigha qol selip, uni olturuwetti. 9
perwerdigar qabildin: ining habil qeni? dep soridi. bilmeymen, men inimning
baqquchisimidim? dep jawas berdi u. 10 perwerdigar keynidinla uni: bu neme
qilghining? iningning intiqam elix uchun dad-peryad qiliwatqan qeni manga
korunup turidu. 11 sen emdi lenetke uchraysen. buningdin keyin, bu yerde
turalmaysen! chunki, sen iningni olturdung, yerge qan toktung. 12 sen yerge
ixligen teqdirdimu, yer sanga hosul bermeydu. sen emdi sersan bolup, yer
yuzide sergerdanliqta yurisen, dep eyiblidi. 13 buni anglighan qabil
perwerdigargha mundaq dedi: men bundaq eghir jazani koturelmeymen. 14
sen meni bu yerdin qoghlap, huzurungdin heydewatisen! men emdi oy-

6. makansiz, sersan bolup, yer yuzide sergerdanliqta yurimen. meni korgenla kixi
olturuwetidu! 15 lekin, perwerdigar: yaq, seni olturgen kixi yette hesse qattiq
jazalinidu, dedi. xuning bilen, perwerdigar qabilni olturmekchi bolghanlarni
agahlandurux uchun, uning pexanisige alahide belge qoyup qoydi. 16 buning
bilen, qabil perwerdigarning huzuridin chiqip, erem baghning xerq teripidiki
nod degen jayda olturaqlixip qaldi. 17 qabil ayali bilen bille boldi. ayali
hamilidar bolup, bir oghul tughdi. uning ismini hanuh qoydi. qabil bir xeher
bina qilip, xeherni oghlining ismida atidi. 18 hanuhtin irad toreldi, iradtin
mehuyail toreldi, mehuyaildin metuxail toreldi, metuxaildin lamik toreldi. 19
lamik ikki hotun aldi. birining ismi ade, yene birining ismi zille idi. 20 ade
yabalni tughdi. yabal kochmen malchilarning bowisi boldi. 21 uning inisining
ismi yubal idi. yubal chiltar we ney chalghuchilarning piri boldi. 22 zille tubal-
qayin degen bir oghulni tughdi. tubal-qayin tu, tomur jabduqlarni
yasighuchilarning piri boldi. tubal-qayinning neime isimlik bir singlisi bar idi. 23
lamik ikki ayaligha po etip, mundaq dedi: ey ade bilen zille, sozumge qulaq
selinglar! ey ayallirim, kongul qoyup anglanglar! manga cheqilghan bir ademni
olturdum. meni urghan bir yaxni olturdum. 24 qabilni olturguchi yette hesse
jazalansa, meni olturguchi yetmix yette hesse jazalinidu. 25 adem ata yene oz
ayali bilen bille bolux netijiside, ayali bir oghul tughdi. hawa ana: huda manga
qabil olturuwetken habilning ornigha bir oghul berdi dedi. xunga, u ismini set
ahang jehette huda berdi qoydi. 26 settin bir oghul tughulup, ismi enox
qoyuldi. mana xu chaghdin baxlap, ademler perwerdigargha ibadet qilixqa
baxlidi.
5:1 towendikiler adem atining ewladliridur: huda ademni ozige ohxaydighan
qilip yaratti. 2 ularni er we ayal qilip ayrip, ulargha beht ata qildi hemde ularni
adem dep atidi. 3 adem ata 130 yexida ozige ohxaydighan yene bir oghul
perzent korup, uning ismini set qoydi. 4 adem ata setni tapqandin keyin, yene
800 yil hayat kechurup, yene kop oghul-qiz perzentlerni kordi. 5 u 930 yexida
alemdin otti. 6 set 105 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini enox
qoydi. 7 keyin, u yene 807 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni
kordi. 8 u 912 yexida alemdin otti. 9 enox 90 yexida bir oghul perzent korup,
uning ismini qenan qoydi. 10 keyin, u yene 815 yil hayat kechurup, yene
oghul-qiz perzentlerni kordi. 11 u 905 yexida alemdin otti. 12 qenan 70 yexida
bir oghul perzent korup, uning ismini mahalalil qoydi. 13 keyin, u yene 840 yil
hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 14 u 910 yexida alemdin
otti. 15 mahalalil 65 yexida bir oghul perzent korup, uning ismini yaret qoydi.
16 keyin, u yene 830 yil hayat kechurup, yene oghul- qiz perzentlerni kordi. 17
u 895 yexida alemdin otti. 18 yaret 162 yexida bir oghul perzent korup, uning
ismini hanuh qoydi. 19 keyin, u yene 800 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz
perzentlerni kordi. 20 u 962 yexida alemdin otti. 21 hanuh 65 yexida bir oghul

7. perzent korup, uning ismini metuxelah qoydi. 22 xuningdin keyin, hanuh 300
yil jeryanida huda bilen yeqin yaxidi. u yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 23 u
yer yuzide jemiy 365 yil yaxap, 24 putun hayatini huda bilen yeqin otkuzup, bir
kuni kozdin ghayib boldi. chunki, huda uni oz yenigha elip ketkenidi. 25
metuxelah 187 yexida bir oghul perzent kordi. uning ismini lamik qoydi. 26
keyin, u yene 782 yil hayat kechurup, yene oghul- qiz perzentlerni kordi. 27 u
969 yexida alemdin otti. 28-29 lamik 182 yexida bir oghul perzent korup, uning
ismini nuh ahang jehette yenggillitix dep qoydi. u: perwerdigarning yerge lenet
oquxi bilen, biz japaliq ixlargha qalghan. emdi bu bala bizning eghirimizni
yenggillitidu dedi. 30 nuhni tapqandin keyin, lamik yene 595 yil hayat
kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 31 u 777 yexida alemdin otti. 32
nuh 500 yaxqa kirgendin keyin, sam, ham, yapet isimlik u oghul perzent kordi.
6:1 insanlar dunyada kopiyixke baxlighanda, qizlarmu koplep tughulghanidi. 2
hudaning oghulliri xu qizlarning chirayliqliqini korup, ozliri halighan qizlarni
hotunluqqa elixqa baxlidi. 3 buni korgen perwerdigar: men insanlargha bergen
hayatliq rohi ularda menggu yaximaydu. chunki, ular oluxke tegixlik. kelguside
ularning omri bir yuz yigirme yaxtin axmisun! dedi. 4 hudaning oghulliri
insanlarning qizliri bilen bille bolup, ewlad tapqan chaghda we keyinki
waqitlarda, yer yuzide neghilim dep atilidighan, diwige ohxaydighan
ademlermu bar idi. ular qedimki zamanning baturliri we dangliq kixiliri idi. 5
perwerdigar insanlarning rezillikini, niyitining herqachan yamanliqini korup, 6
ozining ademni yaratqanliqigha puxayman qildi. u intayin echinghan halda: 7
men yaratqan insanlarni yer yuzidin yoqitimen. xundaqla, barliq chong-kichik
haywanatlar we ucharqanatlarnimu yoq qilimen. ularni yaratqanliqim uchun
epsuslinimen! dedi. 8 lekin, perwerdigar nuhtin hursen idi. 9-10 nuhning ix-izliri
towendikiche: nuhning sam, ham, yapet isimlik u oghli bar idi. nuh oz
zamanida birdinbir durus, qusursiz adem bolup, hudagha yeqin yaxighanidi.
11 baxqa insanlar bolsa hudaning neziride gunahqa patqan bolup, yer yuzi
ular seweblik zorawanliqqa tolghanidi. 12 huda dunyagha nezer selip,
kixilerning qilmixlirining rezillikidin dunyaning intayin buzulghanliqini kordi. 13
xuning bilen, huda nuhqa: dunya insanlarning zorawanliqigha tolup ketti.
xunga, men ularni yoqitimen! dunya bilen qoxup putunley yoqitimen! 14 sen
yahxi xemxad yaghichidin ozungge bir keme yasa. yasighan kemining ichide
oyler bolsun. su kirmesliki uchun, ichi-sirtini momla. 15 kemining uzunluqi bir
yuz ottuz u metir, kengliki yigirme ikki metir, egizliki on u metir bolsun. 16
kemining eng ustide lempe bolsun, lempe bilen yagha tam ariliqida ellik
santimetir egizlikte boxluq qaldur. kemini yuqiri, ottura we towen u qewet
qilghin. kemining ixikini yenigha achqin. 17 men yer yuzini topan bilen gherq
qilip, asman astidiki putkul janliqlarni yoqitimen. yer yuzidiki tiniqi barliki
mehluqlarning hemmisini yoqitimen, 18 lekin, sen bilen aldin bir ehde tuzey.

8. sen ayaling, oghulliring we kelinliringni elip kemige chiq. 19 sen yene kemige
yer yuzidiki her hil haywanlarning herbir turining erkek-chixisidin bir juptin elip,
ularni saqlap qal. 20 her hil chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlar
saqlinip qelix uchun, sening aldinggha bir juptin kelidu. sen ularni kemige
kirguzgin. 21 ozunglar we haywanatlar uchun her hil ozuq-tuluklerni eliwal,
dedi. 22 nuh herbir ixta huda buyrughandek qildi.
7:1 perwerdigar nuhqa: bu dunyadiki kixiler arisida sening birdinbir durus kixi
ikenlikingni bayqidim. xunga, sen putun ailengdikilerni elip kemige chiqqin. 2
men halal dep bekitken haywanatlarning her hilining erkek-chixisidin yette
juptin, haram lirining her hilining erkek-chixisidin bir juptin eliwal. 3
ucharqanatlarning her hilining erkek-chixisidinmu yette juptin eliwal. xundaq
bolghanda, topan ahirlaxqandin keyin, her hil haywanat, ucharqanatlar hayat
qelip, yer yuzide ularning uruqi qayta kopiyeleydu. 4 ozum yaratqan putkul
janliqlarni yer yuzidin putunley yoqitix uchun, yette kundin keyin, uda qiriq
keche-kunduz qattiq yamghur yaghdurimen, dedi. 5 nuh perwerdigarning
buyruqlirini bir-birlep ijra qildi. 6 topan yer yuzini basqanda, nuh alte yuz yaxta
idi. 7 u topan balasidin qutulup qelix uchun, ayali, oghulliri we kelinlirini elip
kemige chiqti. 8-9 halal we haram dep bekitilgen her hil chong- kichik
haywanatlar we ucharqanatlarmu hudaning nuhqa eytqinidek nuhning aldigha
kelip, jupliri bilen kemige kirdi. 10 yette kundin keyin, yer yuzini topan besixqa
baxlidi. 11 nuh alte yuz yaxqa kirgen yili ikkinchi ayning on yettinchi kuni, yer
astidiki hemme bulaqlar yerilip, asmandin cheleklep quyghandek qattiq
yamghur yaghdi. 12 yamghur qiriq keche-kunduz tohtimay dawamlaxti. 13 del
yamghur baxlanghan kuni, nuh, ayali, sam, ham, yapettin ibaret u oghli we
kelinliri kemige chiqti. 14 her hil yawayi haywanatlarning chong-kichikliri, oy
haywanliri we ucharqanatlar, 15 jumlidin, tiniqi barliki putkul mehluqlar oz
jupliri bilen nuhning aldigha bir juptin kelip, kemige chiqti. 16 hayat
kechuruwatqan barliq janliqlar hudaning emri boyiche oz jupliri bilen kemige
kirgendin keyin, perwerdigar kemining ixikini taqap qoydi. 17 yamghur qiriq
kun dawamlaxti. topan ulghayghanseri keme yerdin koturuldi. 18 su tehimu
egizlep, keme su yuzide leylep qaldi. 19 topan yer yuzini qaplap, hetta egiz ta
choqqilirimu korunmey qaldi. 20 su orlep taki eng egiz ta choqqiliridin yette
metir egizlep ketkuche dawamlaxti. 21 netijide, yer yuzidiki hayat
kechuruwatqan putkul janliqlar, yeni herqandaq ucharqanatlar, chong-kichik
haywanatlar we insanlar putunley yoqitildi. 22 demek, yer yuzidiki hayatliq
nepisi bar bolghanlarning hemmisi oldi. 23 huda yer yuzidiki hemme
janliqlarni, yeni insanlar, chong-kichik haywanatlar we ucharqanatlarni yoqatti.
peqet nuh bilen uning kemisidiki janliqlarla hayat qaldi. 24 topan yer yuzini bir
yuz ellik kun basti.

9. 8:1 xundaq bolsimu, huda nuhni we kemide uning bilen bille bolghan barliq
haywanatlarni untup qalmidi. u yer yuzide xamal chiqarghanidi, su pesiyixke
baxlidi. 2 yer astidiki bulaqlar yepilip, asmandin yeghiwatqan qattiq
yamghurmu tohtighanidi. 3 bir yuz ellik kun ichide su asta-asta azaydi. 4
yettinchi ayning on yettinchi kuni, keme ararat ta tizmiliridiki bir taghning ustide
olturup qaldi. 5 su dawamliq pesiyip, oninchi ayning birinchi kuni ta choqqiliri
korunuxke baxlidi. 6 qiriq kundin keyin, nuh derizini echip, 7 bir qaghini qoyup
berdi. bu qagha taki yerdiki su qurup ketkuche, kemining etrapida aylinip
yurdi. 8 xuning bilen bir waqitta, nuh suning yer yuzidin yanghan yaki
yanmighanliqini bilix uchun, bir kepterni qoyup bergenidi. 9 lekin, yer yuzini
tehiche su qaplap turghachqa, kepter qonghudek jay tapalmay qaytip keldi.
nuh qolini sunup, uni tutup kemige ekiriwaldi. 10 yene yette kundin keyin, u
kepterni yene qoyup berdi. 11 kechqurun, heliqi kepter tumxuqida yengi
zeytun yopurmiqini chixligen halda nuhning yenigha qaytip keldi. nuh
xuningdin suning yer yuzidin asasiy jehettin yanghanliqini bildi. 12 yene yette
kundin keyin, u kepterni yene qoyup berdi. bu qetim kepter qaytip kelmidi. 13
nuh alte yuz bir yaxqa kirgen yili birinchi ayning birinchi kuni, topan yer yuzidin
putunley yenip boldi. nuh kemining qapqiqini echip, opchorisige qarap, yer
yuzining quruxqa baxlighanliqini kordi. 14 ikkinchi ayning yigirme yettinchi
kuni, yer yuzi putunley qurup boldi. 15-16 huda nuhqa: ayaling, oghulliring we
kelinliringni kemidin elip chiq. 17 yeningdiki barliq mehluqlar, yeni
ucharqanatlar we chong-kichik haywanatlarni elip chiq. ular yer yuzide yene
kopiyip, zemingha taralsun, dedi. 18 xuning bilen, nuh ayali, oghulliri we
kelinlirini elip kemidin chiqti. 19 yer yuzidiki barliq janliqlar, yeni chong-kichik
haywanatlar we ucharqanatlar oz turliri bilen top-top boluxup kemidin chiqixti.
20 nuh perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasap, halal dep bekitilgen
haywanat we ucharqanatlarning her turidin tallap soyup, qurbanliq supitide
koyduruwetti. 21 perwerdigar qurbanliqtin memnun bolup, konglide:
insanlarning qilmixliri uchun yerge qayta lenet oqumaymen. insanlarning
kichikidin tartip niyitining putunley yamanliqini bilimen. xundaq bolsimu, yer
yuzidiki barliq janliqlarni hergiz bu qetimqidek qayta yoqitiwetmeymen. 22 yer
yuzi bir kun mewjut bolsa, uningda terim-yighim, issiq-soghuq, qix-yaz, keche-
kunduzmu mewjut bolidu! dedi.
9:1 huda nuh we uning oghullirigha beht ata qilip mundaq dedi: siler
neslinglarni kopeytinglar, uruq-ewladinglar putun dunyagha tarqalsun. 2 yer
yuzidiki barliq chong-kichik haywanatlar, ucharqanatlar we beliqlar silerdin
qorqup, silerning baxquruxunglarda bolidu. 3 burun silerge ozuqluq uchun
koktatlarni berginimdek, emdi silerge hemme haywanatlarnimu berimen. 4
lekin, siler qeni bar goxni hergiz yemenglar, chunki jan qandidur. 5 buningdin
baxqa, qan tokulux bolsa, choqum hesas alimen. herqandaq bir haywan adem

10. olturse, uningdinmu hesas alimen. kimdekim adem olturse, unimu olumge
mehkum qilimen. 6 men ademni ozumge ohxaydighan qilip yarattim, xuning
uchun, kimki baxqa bir ademning qenini tokse, uning qenimu baxqilar teripidin
tokulidu. 7 siler neslinglarni kopeytinglar. silerning uruq-ewladinglar putun
dunyani qaplisun. 8-10 andin, huda nuh we uning oghullirigha mundaq dedi:
men emdi siler we silerning uruq-ewladliringlar bilen hemde yer yuzidiki barliq
haywanatlar, yeni siler bilen bille kemidin chiqqan herbir oy haywanliri, yawayi
haywanatlar we ucharqanatlar bilen ehde tuzimen. 11 silerge wede berimenki,
putkul janliqlar hergiz topan bilen qayta yoqitilmaydu, yer yuzini haras
qilidighan topan ikkinchi kelmeydu. 12-13 men siler we barliq janliqlar bilen
mengguluk bir ehdini tuzdum. bu ehdining belgisi asmanda korunidighan
hesen-husendur. 14-15 meyli qachan bolmisun, yamghurdin keyin asmandiki
bulutlar arisida hesen-husenni korginimde, ozumning siler we putkul janliqlar
bilen tuzgen ehdemni esimge alimen. topan barliq janliqlarni qayta
yoqatmaydu. 16 hesen- husenning bulutlar arisida peyda boluxi ozumning
siler we yer yuzidiki putkul janliqlar bilen tuzgen mengguluk ehdemni esimge
kelturidu. 17 hesen-husen mening barliq janliqlar bilen tuzgen ehdemning
belgisi bolsun. 18 kemidin chiqqan nuhning oghulliri: sam, ham we yapetler
idi. ham qananliqlarning bowisi. 19 dunyagha tarqalghan hemme helqler
nuhning bu u oghlining ewladliridur. 20 nuh dehqan bolup, uzumzarliq
yetixturgen birinchi kixi idi. 21 bir qetim, u xaras ichip mest bolup qelip, kiyim-
kecheklirini seliwetip, chedirida yatatti. 22 qananning atisi bolghan ham,
atisining qipyalingachliqini korup qelip, bu ixni ikki qerindixigha axkarilap
qoydi. 23 sam bilen yapet uchisigha bir uzun chapan yepinchaqlap, chedirning
ichige keyniche mengip kirip, chapanni atisigha yepip qoydi. ular yuzini aldi
terepke qilip, atisining yalinga tenige qarimidi. 24 nuh oyghinip, kenji oghli
hamning qilghanlirini bilip, 25 uning oghli qanangha lenet oqup mundaq dedi:
qanangha lenet yaghqay! u qerindaxlirining eng towen quli bolghay. 26
perwerdigar sam etiqad qilghan huda medhiyilengey! qananning ewladi
samning ewladigha qul bolghay. 27 huda yapetni gullep yaxnatqay. uning
ewladi samning ewladi bilen bille inaq yaxighay. qananning ewladi yapetning
ewladigha qul bolghay. 28 topandin keyin, nuh yene 350 yil omur kordi. 29 u
950 yexida alemdin otti.
10:1 nuhning oghulliri sam, ham, yapetlerning ewladliri towendikiche: topandin
keyin, u ucheylendin perzentler toreldi. 2 yapetning oghulliri: gomer, mago,
maday, yawan, tubal, mexek we tiraslar idi. 3 gomerning ewladliri: axkinazlar,
righatlar we togarmahlar idi. 4 yawanning ewladliri: elixa, tarxix, kittim,
rodanim helqliri idi. 5 ular dengiz boylirida we arallarda yaxaydighan
milletlerning atisi boldi. yapetning ewladliri oz qebililiri we dletliri ichide yaxap,
oz tillirida sozlixidighan milletlerdin bolup qaldi. 6 hamning oghulliri: kux, misir,

11. liwiye we qananlar idi. 7 kuxning ewladliri bolsa: sibalar, hawilahlar, sabitalar,
raamilar we sebitikahlar idi. raamining ewladliri bolsa: xibalar we dedanlar idi.
8 kuxning nimrod isimlik bir oghli bolup, u yer-yuzidiki eng kuchluk baturgha
aylandi. 9 u perwerdigarning aldida batur owchi bolghanidi. xunga, kixiler
arisida perwerdigar seni nimrodtek batur owchi qilsun! degen soz
tarqalghanidi. 10 deslepte, uning padixahliqi babil, erek, akad, kalneh degen
jaylarni oz ichige alatti. bu tot jay babilonda idi. 11-12 u bu yerdin assur
rayonigha kengiyip, ninewi, rihubot-ir, kalah we resen degen xeherlerni bina
qildi. resen xehiri ninewi bilen kalah xehirining otturisida bolup, u katta xeher
idi. 13 misirning ewladliri: ludlar, anamiylar, lehabiylar, naftuhiylar, 14
patruslar, kasluhiylar we kritlar idi. filistinlikler bolsa, kasluhiylarning keyinki
ewladliri idi. 15 qananning tunji oghlining ismi sidon idi, yene bir oghlining ismi
hit idi. ularning isimliri keyin her milletlerning isimlirigha aylinip, ular xu
milletlerning bowiliri boldi. 16 qanan yene yebuslar, amorlar, girgaxlar, 17
hiwilar, arkiylar, sindiylar, 18 arwadiylar, simariylar we hamatiylarning bowisi
boldi. keyin, qananliqlarning qebililiri nahayiti keng tarqaldi. 19 ularning zemin
chegrisi sidonning jenubidin girarning yenidiki gaza xehirigiche, xerqte sodom,
gomora, adma we siboimning yenidiki laxa xehirigiche baratti. 20 hamning bu
ewladliri herqaysisi oz qebililiri we dletliri ichide yaxap, oz tillirida sozlixidighan
milletlerdin bolup qaldi. 21 sam yapetning akisi bolup, u eberlerning atisi boldi.
22 samning oghulliri elam, assur, arpahxad, lod we arram idi. ularning isimliri
keyin her milletlerning isimlirigha aylinip, ular xu milletlerning bowiliri boldi. 23
arramning ewladliri: uslar, hullar, geterler we maxlar idi. 24 arpahxad
xalahning atisi, xalah bolsa eberning atisi idi. 25 eberdin ikki oghul toreldi.
birining ismi pele ahang jehette bolunux idi, chunki u yaxighan dewrde
insanlar bolunuxke baxlidi. yene birining ismi yoqtan idi. 26 yoqtanning
ewladliri: almodadlar, xelepler, hazarmawitlar, yerahlar, 27 hadoramlar,
uzallar, diklahlar, 28 obaliylar, abimaellar, xibalar, 29 ofirlar, hawilahlar we
yobablar idi. mana bularning hemmisi yoqtanning ewladliri bolup, 30 ular
mexadin sefgharning xerq teripidiki taghqiche bolghan jaylarda yaxaytti. 31
samning yuqirida tilgha elinghan ewladliri, herqaysisi oz qebililiri we dletliri
ichide yaxap, oz tillirida sozlixidighan milletlerdin bolup qaldi. 32 yuqiridikiler
nuhning ewladliridur. bular oz zeminidiki herbir qebililer boyiche hatirilengen.
topandin keyin, dunyadiki putun milletler nuhning oghulliridin tarqaldi.
11:1 deslepte, yer yuzide birla til bar idi, insanlar peqet bu tildila sozlixetti. 2
ular xerq terepke kochuwatqinida, babilondiki bir tuzlenglikke kelip orunlaxti. 3
ular ozara: hix quyup, otta pixurayli! dep meslihetlexti. buning bilen, ular
quruluxta taxning ornigha hix, layning ornigha qara may ixlitidighan boldi. 4
andin, ular: bir xeher bina qilayli! xeherde asmangha taqaxqudek bir munar
yasap, oz namimizni chiqirip, terep-terepke tarqilip ketiximizdin saqlinayli!

12. deyixti. 5 perwerdigar insanlarning bina qiliwatqan xeher we munarini korgili
chuxti. 6 perwerdigar: ular birlixip bir qowm bolup, bir tilda sozlixidiken. bu
peqetla ular qilmaqchi bolghan ixning baxlinixi! buningdin keyin, ular neme
qilixni halisa, xuni qilalaydu. 7 biz chuxup, ularning tilini
qalaymiqanlaxturuwetip, ularni bir-birining meqsitini uqalmaydighan qilip
qoyayli, dedi. 8 buning bilen, perwerdigar ularni putun dunyagha tarqitiwetti.
ular xeher bina qilix quruluxini tohtatti. 9 xunga, bu xeherning nami babil
ahang jehette qalaymiqanchiliq dep ataldi. chunki, perwerdigar u yerde
insanlarning tillirini qalaymiqanlaxturuwetip, ularni dunyaning herqaysi
jaylirigha tarqitiwetkenidi. 10 samning ewladliri towendikiche: topan otup
ikkinchi yili, sam 100 yexida arpahxadni tapti. 11 keyin, u yene 500 yil hayat
kechurup yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 12 arpahxad 35 yexida xalahni
tapti. 13 keyin, u yene 403 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni
kordi. 14 xalah 30 yexida eberni tapti. 15 keyin, u yene 403 yil hayat
kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 16 eber 34 yexida pelegni tapti.
17 keyin, u yene 430 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 18
pele 30 yexida raghuni tapti. 19 keyin, u yene 209 yil hayat kechurup, yene
oghul-qiz perzentlerni kordi. 20 raghu 32 yexida seruhni tapti. 21 keyin, u yene
207 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 22 seruh 30 yexida
nahorni tapti. 23 keyin, u yene 200 yil hayat kechurup, yene oghul-qiz
perzentlerni kordi. 24 nahor 29 yexida terahni tapti. 25 keyin, u yene 119 yil
hayat kechurup, yene oghul-qiz perzentlerni kordi. 26 terah 70 yil omur korup,
ibram, nahor we haranlarni tapti. 27 terahning ewladliri towendikiche: terah
ibram, nahor we haranlarni tapti. haran bolsa lutni tapti. 28 haran
kaldanilarning zemini bolghan oz yurti ur xehiride atisi terahtin burun alemdin
otti. 29 ibram sarahqa oylendi, nahor bolsa haranning qizi milkagha oylendi.
haranning yene iskah degen balisimu bar idi. 30 sarah tughmas bolghachqa,
perzent kormigenidi. 31 terah oghli ibramni, newrisi lut haranning oghli ni we
kelini, yeni ibramning ayali sarahni elip, kaldanilarning zemini bolghan ur
xehiridin ayrilip, qanan degen rayongha ketmekchidi. biraq, ular haran degen
xeherge kelgende, xu yerde olturaqlixip qaldi. 32 terah ikki yuz bex yil omur
korup, haranda alemdin otti.
12:1 perwerdigar ibramgha mundaq dedi: sen yurtungdin chiqip, atang we
baxqa uruq- jemetingdin ayrilip, men korsetmekchi bolghan yerge barghin. 2
men sening uruq-ewladingni kopeytip, ularni bir chong helq qilimen. men
sanga beht ata qilip, namingni ulu qilimen. xundaq qilip, kixiler sen arqiliq beht
tapidu. 3 sanga beht tiligenlerge beht ata qilimen, sanga lenet oqughanlargha
lenet yaghdurimen. sen arqiliq hemme milletlerge beht ata qilimen! 4 ibram
yetmix bex yexida perwerdigarning yolyoruqi bilen haran xehiridin ketti, lutmu
uning bilen bille ketti. 5 ibram ayali sarah bilen jiyeni lutni we ozlirining haran

13. xehiride tapqan bayliqi we qullirini elip, qanan rayonigha qarap yol aldi. ular
qanan tewesige kirgendin keyin, 6 sepirini dawamlaxturup, xekem xehirige
yeqin moreh degen jayidiki chong bir dus derihining yenigha keldi. u chaghda,
qananliqlar xu zeminda yaxawatatti. 7 perwerdigar ibramgha korunup,
uninggha: mana bu zeminni sening ewladinggha teqdim qilimen, dedi. xunga,
ibram u yerde ozige korungen perwerdigargha atap bir qurbanliq supisi yasap,
ibadet qildi. 8 keyin, u jenubqa yotkilip, beytel xehirining xerqidiki taghliq
rayongha bardi. ghers teripi beytelge, xerq teripi ay degen jaygha tutixidighan
bu jaygha orunlixip, u yerdimu bir qurbanliq supisi yasap, perwerdigargha
ibadet qildi. 9 keyin, u asta-asta qananning jenubidiki negib rayonigha
yotkeldi. 10 qananda acharchiliq yuz berip, ehwal intayin eghir idi. xuning
bilen, ibram misirgha berip, u yerde waqtinche turmaqchi boldi. 11 ular
misirgha kirixke az qalghanda, ibram ayali sarahqa: sen bir guzel ayal. 12
misirliqlar seni korse, jezmen mening ayalim ikenlikingni bilip, seni hayat
qaldurup, meni olturuwetidu. 13 sen ulargha ozungni mening singlim degin.
xundaq deseng, ular seni dep, mening jenimgha zamin bolmay, manga yahxi
muamile qilidu, dedi. 14 ibram misirgha kirgen waqtida, misirliqlar derweqe
uning ayalining guzellikini bayqidi. 15 ordidiki birnechche emeldar uni korup,
padixah aldida uning guzellikini teripligenidi. xuning bilen, sarah ordigha elip
kirildi. 16 padixah sarahning sewebidin ibramgha yahxi muamile qildi.
uninggha nurghun kala, qoy, exek, toge we er-ayal qullarni sowghat qildi. 17
lekin, padixah ibramning ayali sarahni elip ketkenliki uchun, perwerdigar
padixahqa we uning ordisidikilerge apet yaghdurdi. ular qorqunchluq keselge
giriptar boldi. 18 buni sezgen padixah ibramni chaqirtip, uninggha: bu manga
neme qilghining? nemixqa sarahning oz ayaling ikenlikini eytmiding? 19
nemixqa uni singlim deding? xundaq deginingni anglap, men uni aldim.
ayaling mana! uni elip ket! dedi. 20 buning bilen, padixah oz emeldarlirigha
ibramni chegridin chiqiriwetixke emr qildi. ular uni ayali we uninggha mensup
bolghan hemme nersiliri bilen qoxup yolgha saldi.
13:1 ibram ayali we ozige mensup bolghan hemme nersilirini elip misirdin
chiqip, qananning jenubidiki negib rayonigha bardi. lutmu uning bilen bille
bardi. 2 ibram bay bolup, uning nurghun mal-waranliri we altun-kumuxlirimu
bar idi. 3 keyin, u negib rayonidin ayrilip, asta-asta ximalgha yotkilip, beytel
xehirige qayta bardi. u beytel bilen ay xehirining ariliqigha, yeni u tunji qetim
orunlixip, 4 qurbanliq supisi yasighan yerge qaytip kelip, u yerde
perwerdigargha ibadet qildi. 5 ibram bilen mangghan lutningmu mal-waranliri
we qulliri kop idi. 6 bu ikki ailining padiliri bek kop bolghachqa, otlaqlar
yetixmey qalghanidi. 7 xunga, ibramning padichiliri bilen lutning padichiliri
arisida talax-tartix chiqip qaldi. u chaghda, qananliqlar bilen periziler yenila
qanan rayonida turatti. 8 xunga, ibram lutqa: biz bolsaq uruq-tughqan,

14. arimizda yaki padichilirimizning arisida talax-tartix chiqmisun. 9 ayrilip yaxayli.
mana, putun zemin sening aldingda turuptu. halighan yerni talla! ong terepni
tallisang, sol terep manga qalsun, sol terepni tallisang, ong terep manga
qalsun, dedi. 10 lut tot terepke nezer selip, iordan derya wadisidin zoarghiche
sozulghan keng tuzlenglikni kordi. bu tuzlenglikning suyi mol bolup, huddi
erem baghqa we misirning yerlirige ohxaytti. u chaghda, perwerdigar sodom
bilen gomora xeherlirini tehi harabilikke aylandurmighanidi. 11 xunga, lut u
yerni tallap, xerq terepke yotkeldi. u ikkiylen mana xundaq ayrildi. 12 ibram
qananda olturaqlixip qaldi. lut iordan derya wadisidiki xeherlerge yeqinlixip,
sodom xehirining etrapida chedir tikip orunlaxti. 13 sodomluqlar rezillikke
tolghan bolup, perwerdigarning neziride ular eghir gunahkarlar idi. 14 lut
ibramdin ayrilghandin keyin, perwerdigar ibramgha: sen turghan jayingdin
xerq, ghers, jenus we ximal tereplerge qarap baq. 15 sen koruwatqan bu
zeminlarni sanga we sening ewladliringgha teqdim qilimen. bu zemin menggu
silerge mensup. 16 men sening ewladliringni heddi-hesabsiz kopeytimen. yer
yuzidiki qumni hechkim saniyalmighangha ohxax, ularning saninimu hechkim
saniyalmaydu. 17 ornungdin tur. bu zeminni kezip chiq. men uni sanga teqdim
qildim! dedi. 18 buning bilen, ibram chedirlirini yighixturup, hibron xehirige
yeqin mamrediki dus derehlikining yenida olturaqlixip, u yerde perwerdigargha
atap qurbanliq supisi yasidi.
14:1 xu kunlerde, babilon begi amrafil, ellasar begi aryok, elam begi
kedorlawmar, goyim begi tidal qatarliq tot be birlixip, 2 sodom begi bera,
gomora begi birxa, adma begi xinas, siboim begi xemeber we bela zoar
depmu atilidu begi qatarliq bex be bilen jeng qilixqa chiqti. 3 bu bex be
qoxunlirini birlexturup, siddim wadisigha yighdi. siddim wadisi hazirqi oluk
dengiz wadisidur. 4 ular on ikki yil kedorlawmar begining hokumranliqida
bolup, on uchinchi yilgha kelgende, uninggha qarxi isyan koturgenidi. 5 xunga,
on totinchi yili kedorlawmar be ozining we ittipaqdax beglerning qoxunlirini
baxlap berip, axtarot-karnaim degen yerde reghalarni yengdi. keyin, ham
degen yerde zuzlarni we xawa-kiryataim tuzlenglikide emlarning hemmisini
tarmar qildi. 6 seir taghliq rayonida yaxawatqan horitlarnimu chol boyidiki el-
paranghiche qoghlap berip tarmar qildi. 7 arqidinla, ular en-mixpat, yeni
kadexqa qaytip, amaleklerning putun zeminini besiwelip, hazazun-tamarda
yaxawatqan amorlarnimu tarmar qildi. 8 buning bilen, sodom, gomora, adma,
siboim we bela, yeni zoar qatarliq bex beglikning begliri birlexme qoxunini
baxlap, siddim wadisigha jeng qilixqa chiqti. 9 ular elam xehirining begi
kedorlawmar, goyimning begi tidal, babilonning begi amrafil we ellasarning
begi aryoktin ibaret tot be bilen jeng qildi. 10 siddim wadisining hemme yeride
qara may bilen tolghan kolchekler bar idi. sodom begi bilen gomora begi
qachqan waqtida, qoxunlirining bir qismi kolcheklerge chuxup ketip, qalghanliri

15. taghqa qechip ketti. 11 tot be sodom bilen gomoraning putun bayliq we axliq-
tuluklirini bulang-talang qilip ketti. 12 u chaghda ibramning jiyeni lut sodomda
turatti. ular unimu mal-mulukliri bilen qoxup bulap ketti. 13 lekin, qutulup
qalghan bir kixi bu ixlarni ibraniy bolghan ibramgha melum qildi. u chaghda,
ibram amor qebilisidin mamre isimlik bir kixining dus derehlikining yenida
turatti. mamre we ikki inisi exkol we anir ibramning ittipaqdaxliri idi. 14 ibram
jiyeni lutning esirge chuxup qalghanliqini anglap, oz ademliridin u yuz on
sekkiz neper jengchini chaqirip, tot begni dan degen jayghiche qoghlap bardi.
15-16 u yerde jengchilerni birqanche qisimgha bolup, kechisi hujum qilip,
duxmenni meghlup qildi. ularni demexqning ximalidiki hoba degen jayghiche
qoghlap, bulap ketken hemme mal-mulukni tartiwelip, oz jiyeni lutni we uning
putun bayliqlirini, hotun-qizlirini we baxqa esirge chuxken ademlirini qayturup
aldi. 17 ibram kedorlawmar we uning bilen ittipaqdax herqaysi beglerni
meghlup qilip, ghelibe bilen qaytip kelgende, sodom begi uni qarxi elix uchun
xawa wadisi han wadisi depmu atilidu gha chiqti. 18 ulu hudaning rohaniysi
hem salimning begi malkisidiqmu nan we xaras elip, ibramning aldigha chiqip,
19 uninggha beht tilep: putun alemning yaratquchisi bolghan ulu huda ibramni
behtlik qilghay! 20 seni duxmining ustidin ghelibe qildurghan ulu huda
medhiyilengey! dedi. ibram gheniymet alghan nersilerning ondin birini
malkisidiqqa teqdim qildi. 21 sodom begi ibramgha: gheniymetlerning hemmisi
sanga mensup, lekin ademlirimni qayturup ber! dedi. 22 ibram uninggha:
putun alemning yaratquchisi bolghan perwerdigar ulu huda aldida qesem
qilimenki, 23 men sening herqandaq nersengni, hetta bir tal yipingni yaki
kexingning boghquchinimu almaymen. bolmisa, sen keyin: men ibramni bay
qilip qoydum! deyixtin yanmaysen. 24 xuning uchun, ademlirimning yegininila
hesablaymen. uningdin baxqa hechnemini almaymen. lekin, mening
ittipaqdaxlirim anir, exkol we mamrelerge gheniymetlerdin tegixlikini ayrip
berseng boldi, dedi.
15:1 bu weqelerdin keyin, perwerdigar ibramgha korunup, uninggha: ibram,
qorqma! men sanga qalqan bolup, nahayiti zor inam berimen, dedi. 2 lekin,
ibram: i igem huda, mening perzentim bolmisa, sening bermekchi bolghan
inamingning paydisi neme? mening birdinbir mirashorum demexqtin kelgen
chakirim eliyezer bolidu. 3 sen manga perzent bermiding, xunga mening
teelluqatimgha chakirim mirashor bolidu, dep jawas berdi. 4 arqidinla, u
perwerdigarning ozige yene: chakiring eliyezer sening mirashorung bolmaydu,
peqet ozungdin bolghan oghulla mirashorung bolidu degenlikini anglidi. 5
xundin keyin, huda uni taxqirigha elip chiqip, uninggha: asmangha qarap,
yultuzlarni saniyalaydighan bolsang sanap baq, sening ewlading ene xu
yultuzlardek san-sanaqsiz bolidu! dedi. 6 ibram perwerdigarning sozlirige
ixendi. perwerdigar uning etiqadini korup, uni heqqaniy adem, dep hesablidi. 7

16. perwerdigar uninggha yene: seni bu zemingha ige qilix uchun, seni
kaldanilarning zemini bolghan ur xehiridin elip chiqqan perwerdigar men
bolimen, dedi. 8 lekin, ibram: i igem huda, men bu zemingha jezmen ige
bolidighanliqimni nemidin bilimen? dep soridi. 9 perwerdigar uninggha: sen u
yaxliq kala, ochke, qochqardin hem pahtek we yax kepterdin birdin elip,
mening aldimgha kelgin, dep jawas berdi. 10 ibram bu haywanlarni hudaning
aldigha apirip, quxlardin baxqisining qarnini yerip ikki parche qildi. goxlerni ikki
terepke qatar qilip tizdi. 11 quzghunlar uchuxup kelip, goxlerge qonghanda,
ibram ularni qoghliwetti. 12 kun patqanda, ibram uyqugha ketti. chuxide uni
qorqunchluq qarangghuluq basti. 13 perwerdigar uninggha mundaq dedi: xuni
bilip qoyghinki, sening ewladliring baxqa bir dlette musapir bolidu. xu dlettiki
kixilerge qul bolup, tot yuz yil ular teripidin azas chekidu. 14 lekin, men ularni
qul qilghuchi helqni choqum jazalaymen. ular u dlettin qaytqinida, nurghun
bayliqlarni elip kelidu. 15 sen bolsang uzun omur korup, ejdadliringning
qexigha ketisen. 16 sening ewladliring bu yerge qaytip kelguche, u yerde tot
ewlad otup ketidu. chunki, bu yerde turuwatqan amorlarning gunahi chekige
yetmiguche, ularni bir terep qilmaymen. 17 kun petip qarangghu chuxkendin
keyin, is chiqip turghan ochaq we yenip turghan mexel tuyuqsiz peyda bolup,
heliqi ikki qatar goxning otturisidin otup ketti. 18-19 mana xu chaghda,
perwerdigar ibram bilen ehde tuzup mundaq dedi: men misir chegrisidin taki
firat deryasighiche sozulghan bu zeminning hemmisini sening ewladliringgha
teqdim qildim. bu zemin kenlar, kenizler, kadmonlar, 20 hitlar, periziler,
reghalar, 21 amorlar, qananlar, girgaxlar we yebuslar dep tonulghan
helqlerning zeminlirining hemmisini oz ichige alidu.
16:1 ibramning ayali sarah tughmas idi, biraq uning hejer isimlik misirliq bir
dediki bar idi. 2 sarah ibramgha: perwerdigar meni tughmas yaritiptu, emdi siz
mening dedikim bilen bir yastuqqa bax qoyung! belkim u manga bir oghul
tughup berer, dedi. ibram sarahning bu sozige qoxuldi. 3 xuning bilen, sarah
hejerni ibramgha kichik hotunluqqa berdi. bu weqe ibram qananda on yil
turghanda yuz berdi. 4 ibram hejer bilen bille bolghandin keyin, hejer hamilidar
bolup qaldi. u ozining hamilidar bolghanliqini sezip meghrurlinip, sarahni
kozge ilmaydighan bolup qaldi. 5 sarah ibramgha qeyidap: hemmini qilghan
sen! men hejerni sanga qoxup qoyghan. emdilikte, u ozining hamilidarliqini
bilipla, meni kozge ilmaydighan boluwaldi. sening yaki mening toghra
ikenlikige perwerdigar ozi hokum qilsun, dedi. 6 ibram: u sening dediking, u
sening ilkingde. uninggha qandaq muamile qilix sening ihtiyaring, dep jawas
berdi. buning bilen, sarah hejerni bozek qildi, xunga hejer ibramning oyidin
qechip ketti. 7 perixtining suritide korungen perwerdigar hejerni choldiki bir
bulaqning yenida kordi. bulaq xur degen yerge baridighan yolning boyida idi. 8
perixte uningdin: ey sarahning dediki hejer, sen qeyerdin kelding? nege

17. ketiwatisen? dep soridi. men ayal hojayinim sarahning yenidin qechip chiqtim,
dep jawas berdi hejer. 9 perixte uninggha: sen ayal hojayiningning yenigha
qaytip berip, uninggha boysunghin, dedi. 10 perixte yene mundaq dedi: men
sening ewladingni xundaq kopeytimenki, ularni hechkim saniyalmaydighan
qilimen. 11 sen hamilidar bolup bir oghul tughisen, ismini ismail menisi
anglighuchi huda qoyghin, chunki sening dad-peryading perwerdigargha yetti.
12 sening oghlungning mijezi bir yawa exekke ohxaydu. hemme yerge berip,
kixiler bilen jedel chiqiridu. kixilermu uninggha qarxiliq korsitidu. u
tughqanlirigha ochmenlik qilip yaxaydu. 13 hejer oz-ozige: men rasttinla
manga ghemhorluq qilghan hudani kordum! dedi. xuning bilen, u ozige soz
qilghan perwerdigarni el-roa, menisi meni korguchi huda dep atidi. 14 xunga,
kixiler u bulaqqa beer-lahayroy menisi meni korguchi hudaning buliqi dep nam
qoydi. bu bulaq hazirmu kadex bilen bered xehirining otturisididur. 15 hejer
ibramgha bir oghul tughup berdi. ibram uninggha ismail dep at qoydi. 16 u
chaghda, ibram seksen alte yaxta idi.
17:1 ibram toqsan toqquz yexida perwerdigar uninggha korunup: men
hemmige qadir hudadurmen. sen dawamliq mening yolumda mengip, qusursiz
adem bol. 2 men sen bilen tuzgen ehdemde ching turup, seni kop ewladliq
qilimen, dedi. 3 ibram yerge bax qoydi. huda uninggha mundaq dedi: 4
mening sen bilen tuzgen ehdem mundaq: sen nurghun milletlerning atisi
bolisen. 5 hazirdin baxlap sening isming ibram emes, ibrahim menisi nurghun
ewladlarning atisi bolsun. chunki, men seni nurghun milletlerning atisi qilimen.
6 men sanga kop ewladlarni berimen. ularning arisidin yengi helq we
padixahlarmu chiqidu. 7 men sen we kelgusidiki ewladliring bilen tuzgen
mengguluk ehdemde turimen. men sening we ewladliringning hudasidurmen.
8 sen hazir qananda musapir bolup yaxawatisen. emma, bu putun zeminni
sanga we sening ewladliringgha teqdim qildim. u sening ewladliringgha
menggu miras bolsun. men ularningmu hudasidurmen! 9 huda yene mundaq
dedi: emdi sen we sening ewladliringmu mening ehdemde ching turuxunglar
kerek. 10 silerning aranglardiki herqandaq er kixi hetne qilinixi kerek. mana bu
mening sen we sening ewladliring bilen tuzgen ehdemdur. 11-12 hazirdin
baxlap, siler barliq oghul bowaqliringlarni, meyli oyunglarda tughulghan yaki
chet elliklerdin setiwalghan qulliringlar tughqan bolsun, ularni tughulup
sekkizinchi kuni hetne qilixinglar kerek. hetne qilix arimizda tuzgen ehdining
belgisi bolup qalsun. 13 hemme erlerning hetnisini qilixinglar kerek. silerning
teninglardiki belge arimizdiki tuzgen mengguluk ehdemning belgisi bolup
qalsun. 14 hetne qilinmighan erni helqim qataridin chiqiriwetimen. undaq kixi
mening ehdemni buzghan bolidu. 15 buningdin baxqa, huda ibrahimgha
mundaq dedi: sening ayaling sarahning ismi hazirdin baxlap sare menisi ayal
xahzade bolsun. 16 men uninggha beht ata qilip, uningdin sanga bir oghul

18. teqdim qilimen. sare nurghun milletlerning anisi bolidu. uning ewladliridin
padixahlarmu chiqidu. 17 ibrahim yerge bax qoyup, kulup, konglide yuz yaxliq
boway qandaqmu perzent korelisun?! sare bolsa toqsan yaxqa kirgen tursa,
qandaqmu hamilidar bolalisun? dep oylidi 18 we hudagha: ismailni behtke
erixturseng boldighu! dedi. 19 lekin, huda mundaq dedi: yaq, hejer emes,
ayaling sare sanga bir oghul tughup beridu. uning ismini ixaq menisi kulke
qoy. men uning we uning ewladliri bilenmu mengguluk ehdemde ching
turimen. 20 ismailgha kelsek, u toghrisidiki telipingnimu anglidim. men
uninggha beht ata qilip, uning neslini nahayiti kopeytimen. u on ikki
padixahning atisi bolidu. men uning ewladlirini ulu bir milletke aylandurimen.
21 biraq, mening ehdem bolsa keler yili muxu waqitta sare sanga tughup
beridighan oghul ixaq bilen baghlinixliq. 22 huda ibrahimgha bu sozlerni qilip
bolup, uning yenidin ayrildi. 23 mana xu kuni, ibrahim hudaning emrige emel
qilip, oghli ismail we ailisidiki hemme erlerni, jumlidin ailiside tughulghan we
setiwalghan qullarni hetne qildurdi. 24 ibrahim hetne qilinghanda, toqsan
toqquz yaxta, 25 ismail hetne qilinghanda, on u yaxta idi. 26-27 ikkisi, ailisidiki
hemme erler, jumlidin ailiside tughulghan we chet elliklerdin setiwelinghan
qullar bilen bille xu kun ichide hetne qilindi.
18:1 keyin, perwerdigar mamrediki dus derehlikide ibrahimgha qayta korundi.
kun tiklexken waqitta, ibrahim chedirining ixiki aldida olturatti. 2 u bexini
koturup qariwidi, udulida u kixining ore turghanliqini kordi-de, xu haman
ularning aldigha yugurup yerge engixip, tezim qilip, 3 ulargha: janablar, eghir
kormisenglar oyimizge kirip, mehman bolup qaytqaysiler. 4 herqaysinglar
dereh sayiside dem elip turghaysiler, men put-qolliringlarni yuyuxqa su, 5
ghizalinixinglargha biraz yemeklik elip keley. aram elip, yolunglarni
dawamlaxturghaysiler. kelgenlikinglardin huxal boldum, dedi. rehmet,
eytqiningizche bolsun, dep jawas qayturuxti ular. 6 ibrahim derhal chedirgha
yugurup kirip, sarege: derhal bir halta eng yahxi undin nan pixurghin! dedi. 7
arqidinla, u yene kala padilirining ichige kirip, semiz bir torpaqni tallap,
chakirigha tapxurdi. u derhal torpaqni soyup, teyyarlidi. 8-9 andin, ibrahim
qaymaq, sut we goxni u mehmanning aldigha qoydi. ozi bolsa, ularning
hizmitide bolux uchun dereh sayiside kutup turdi. tamaq yewatqanda, ular
ibrahimdin: ayaling sare qeyerde? dep soridi. chedirda, dep jawas berdi u. 10
mehman siyaqidiki perwerdigar uninggha: keler yili bu chaghda, men choqum
qaytip kelimen. xu chaghda, ayaling sare bir oghulgha ana bolidu, dedi. sare
ularning keynidiki chedir aghzida ularning sozlirini anglap turatti. 11 u
chaghda, ibrahim bilen sare ikkilisi qerip qalghanidi. sarening adet koruximu
tohtap ketkenidi. 12 xunga, sare ichide kulup, oz- ozige: men qerip qaldim,
erimmu qerip qalghan tursa, emdi manga bundaq huxalliq qeyerdin kelsun?!
dedi. 13 xunga, perwerdigar ibrahimgha: sare nemixqa kulup turup, oz-ozige:

19. men xunche qerip ketken tursam, yene qandaqmu hamilidar bolalay?! deydu?
14 perwerdigar qilalmaydighan ix yoq emesmu! eytqinimdek, keler yili del
muxu chaghda qaytip kelimen. u chaghda, sare choqum bir oghulgha ana
bolidu, dedi. 15 sare qorqup: men kulmidim! dep tandi. yaq, sen rasttinla
kuldung, dedi perwerdigar. ibrahimning hudadin sodom ghehiri heqqide
yalwurughi 16 erxtin chuxken bu mehmanlar u yerdin ayrilip, sodom xehiri
terepke yuzlendi. ibrahimmu ularni uzitix uchun bille mangdi. 17 perwerdigar
oz-ozige mundaq dedi: men qilidighan iximni ibrahimdin yoxursam bolmaydu.
18 chunki, uning ewladliri choqum ulu we ku-qudretlik bir helq bolidu. men u
arqiliq dunyadiki hemme helqlerge beht ata qilimen. 19 men uni oz baliliri we
ewladlirigha mening yolumni tutuxni, durus we heqqaniy boluxni buyrusun,
dep tallidim. xundaq qilsa, menmu uninggha bergen wedem boyiche hemme
ixni qilip berimen. 20 xuning bilen, perwerdigar: men sodom bilen gomora
xehiridikilerning heddidin axqan gunahliri ustidin qilinghan eghir erzlerni
anglidim. 21 men choqum chuxup, anglighanlirimning emeliyet yaki emeslikini
oz kozum bilen kormekchimen, dedi. 22 andin keyin ikki kixi sodomgha ketip
qaldi. biraq, perwerdigar bolsa ibrahimning qexida qaldi. 23 ibrahim uninggha
yeqinlixip: sen rasttin durus kixilerni gunahkarlar bilen qoxup halak qilamsen?
24 eger xeherde ellik durus kixi bolsa, sen putun xeherni haras qilamsen? bu
ellik ademni qutquzuwelix uchun xeherni saqlap qalmamsen? 25 sen choqum
durus kixilerni gunahkarlar bilen qoxup yoqatmaysen. hergiz undaq
qilmaysen! undaq qilsang, durus kixiler gunahkarlar bilen bille teng jazagha
uchraydu. bu mumkin emes! sen putun alemning soraqchisisen! jezmen adil
hokum chiqirisen, dedi. 26 perwerdigar uninggha: eger sodom xehiride ellik
durus kixi tapalisam, ularni dep putun xeherni saqlap qalimen, dep jawas
berdi. 27 ibrahim yene mundaq dedi: i igem! baxlighanikenmen,
dawamlaxturay. eghir kormiseng, mendek bir ajiz bendengning yureklik halda
sendin yene sorixigha ruhset qilghaysen! 28 nawada xeherde peqet qiriq bex
durus kixi bolsa, bex kixi kem bolghanliqi uchun putun xeherni haras
qilamsen? perwerdigar uninggha: eger qiriq bex durus kixi tapalaydighan
bolsam, bu xeherni haras qilmaymen, dep jawas berdi. 29 ibrahim yene: eger
peqet qiriq kixi bolsichu? dedi. eger qiriq kixi bolsimu haras qilmaymen, dep
jawas qayturdi perwerdigar. 30 ibrahim yene: i igem! hapa bolmisang, sendin
yene birneme sorimaqchimen. mubada ottuz kixi bolsichu? dep soridi. eger
ottuz kixi tepilsimu, haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 31
ibrahim dedi: i igem! sendin yureklik halda yene soriximgha ruhset qilghaysen.
mubada yigirme kixi bolsichu? eger yigirme kixi tepilsa, men yenila haras
qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 32 eng ahirida ibrahim: i igem!
hapa bolmay, yene bir qetim soriximgha ruhset qilghaysen! eger peqet on kixi
tepilsichu? dep soridi. peqet on durus kixi bolghan teqdirdimu, men bu xeherni

20. haras qilmaymen, dep jawas qayturdi perwerdigar. 33 perwerdigar ibrahim
bilen sozlixip bolghandin keyin, ketip qaldi. ibrahim bolsa oyige qaytip ketti.
19:1 xu kuni ahximi, heliqi ikki perixte sodomgha keldi. bu waqitta, lut xeher
derwazisining aldida olturatti. lut ularni korupla, ornidin turup ularning aldigha
berip, tezim qilip: 2 janablar, bizning oyge merhemet qilip, dastihinimgha dahil
bolghaysiler. put-qolliringlarni yuyup, birer keche harduq elip, ete seherde
yolunglargha rawan bolsanglarmu bolar, dedi. lekin, ular: yaq, biz kechini
kochida otkuzimiz, dep jawas berixti. 3 lekin, lut bek ching tutuwalghachqa,
ular ahir lutning oyige bardi. lut hizmetkarlirigha petir nan pixurup, tamaqlarni
mehmanlarning aldigha qoyuxni buyrudi. tamaq teyyar bolghandin keyin, ular
ghizalandi. 4 mehmanlar tehi yatmighanidi, sodomdiki putun qeri-yax erler
kelip lutning oyini qorxiwaldi. 5 ular lutni chaqirip, uninggha: bugun kechte
silerning oyge chuxken kixiler qeni? ularni elip chiq! biz ular bilen jinsiy
munasiwet qilmaqchimiz, dedi. 6 lut sirtqa chiqip, ixikni taqiwetip, 7 ulargha:
buraderler, bundaq rezil ixni qilmanglar! 8 qaranglar, mening tehi erge
tegmigen ikki qizim bar. ularni silerge chiqirip berey, ularni neme qilsanglar
qilinglar, lekin bu ikki kixige hergiz tegmenglar. ular bizning oyge kelgeniken,
mening mehminim bolidu. xunga, men ularni qoghdixim kerek! dedi. 9 lekin,
ular: yoqal! sen tehi yaqa yurttin kelip, bizge uni qil, buni qil degudek qanchilik
adem sen? kozdin yoqal! bolmisa, korgulukungni ulardinmu eghir korisen,
deyixip, lutni ittiriwetip, basturup kelip, ixikni buzup kirmekchi boldi. 10 lekin,
heliqi ikki perixte qolini sozup, lutni oyning ichige ekiriwelip, ixikni taqiwaldi. 11
andin, taxqiridiki erlerning kozlirini kor qilip, ixikni tapalmaydighan qilip qoydi.
12 andin, heliqi ikki perixte lutqa: sening bu xeherde baxqa tughqanliring
barmu? oghul-qizliring, kuyoghulliring yaki baxqa tughqanliring bar bolsa, ular
bu yerdin derhal chiqip ketsun. 13 chunki, biz bu xeherni harabilikke
aylanduruwetimiz. bu yer ustidin qilinghan eghir erzler perwerdigargha yetti.
xunga, u bizni bu xeherni harabilikke aylanduruwetixke ewetti, dedi. 14 xuning
bilen, lut taxqirigha chiqip, qizlirining layiqlirining aldigha berip, ulargha: siler
bu yerdin derhal ketinglar. chunki, perwerdigar bu xeherni harabilikke
aylanduruwetmekchi, dedi. lekin, ular uni chaqchaq qiliwatidu, dep oylaxti. 15
tang atqanda, perixtiler lutni aldiritip: derhal ayaling bilen ikki qizingni elip, bu
yerdin chiqip ket! bolmisa, silermu bu xeher bilen teng halak bolisiler, dedi. 16
lut yenila arisaldi bolup turatti. lekin, perwerdigar uninggha rehim qilghachqa,
heliqi ikki perixte lutning, ayalining we ikki qizining qollirini tutup, ularni
yeteklep, xeherdin chiqirip qoydi. 17 xeherdin chiqix bilenla, perixtilerdin biri:
siler jeninglarni elip qechinglar! keyninglargha qarimanglar, taghqa yetkuche
tuzlenglikte tohtimanglar! bolmisa, olup ketisiler, dedi. 18 lekin, lut: janabliri,
undaq bolmighay! 19 siler manga ich aghritip xapaet qilip, jenimni
qutquzghanikensiler, bizni unche yiraq yerge ewetmenglar. u ta bek yiraq

21. iken. belkim men u yerge yetip barmay turupla, balayiapetke uchrap tirik
qalmasmenmikin. 20 awu kichik xeherni kordunglarmu? bu yerdin anche yiraq
emes. u yerge qechiximgha ijazet beringlar. u kichik bir yer iken. men xu
yerde aman qalay! dedi. 21 perixte mundaq jawas berdi: maqul! sanga ruhset
qildim. u kichik xeherni harabilikke aylandurmay qoyay. 22 chapsanraq qa!
chunki, sen u yerge yetip barmighuche, sodomni weyran qilalmaymen! bu
xeher kichik bolghachqa, lut uni zoar menisi kichik dep atidi. 23 lut zoargha
yetip barghuche, kun chiqqanidi. 24 tuyuqsiz perwerdigar sodom bilen gomora
xeherlirige asmandin ot bilen gunggurtni yaghdurdi. 25 u bu ikki xeherni, putun
tuzlenglikni we putun ahalini yerdiki giyahlar bilen qoxup harabilikke
aylanduruwetti. 26 u chaghda, lutning ayali keynige burulup qariwidi, xu
isketide qetip, taxtuzgha aylinip qaldi. 27 etisi tang seherde, ibrahim
perwerdigar bilen sozlexken yerge bardi. 28 u sodom, gomora we putun
tuzlenglikke nezer selip, yer yuzidin humdandiki isqa ohxax is-tutekning
chiqiwatqanliqini kordi. 29 biraq, huda lut yaxighan tuzlengliktiki xeherlerni
harabilikke aylandurghinida, ibrahimning telipini esige elip, lutni qutquzdi. 30
lut zoar xehiride turuxtin qorqti. xunga, u ikki qizini elip, taghqa chiqip,
ongkurde yaxaydighan boldi. 31 bir kuni, chong qizi singlisigha: atimiz yaxinip
qaldi. bu yerde dunyadiki qaide-yosun boyiche bizni nikahigha elip, perzent
tapidighan ermu qalmidi. 32 atimizni mest qilip qoyup, uning bilen bir orunda
yetip, uningdin perzent yuzi koreyli. xundaq qilsaq, ewlad qalduralaymiz, dedi.
33 u kuni kechisi, ular atisini mest qilip qoyup, chong qizi uning bilen bir
orunda yatti. lut qattiq mest bolup, yuz bergen weqedin putunley hewersiz idi.
34 etisi, chong qizi singlisigha: tunugun men atam bilen bir orunda yattim.
bugun ahxam, uni yene mest qilip qoyup, sen uning bilen bir orunda yatqin.
xundaq qilip, her ikkimiz atimizdin perzent yuzi korup, ailimizni
dawamlaxturayli, dedi. 35 xuning bilen, u kuni kechte ular lutni yene mest qilip
qoyup, kichik qizi uning bilen bir orunda yatti. u yene qattiq mest bolghachqa,
yuz bergen ixtin putunley hewersiz idi. 36 xundaq qilip, lutning bu ikki qizi oz
atisidin hamilidar bolup qaldi. 37 chong qizi bir oghul tughup, uning ismini
moas ahang jehette atamdin dep qoydi. u hazirqi moabliqlarning atisi boldi. 38
kichik qizimu bir oghul tughup, uning ismini binammi menisi helqimning oghli
dep qoydi. u hazirqi ammonluqlarning atisi boldi.
20:1 ibrahim mamredin qananning jenubidiki negib rayonigha yotkilip, melum
waqit kadex bilen xur ariliqidiki yerde olturdi. keyin girarda turghan waqtida, 2
kixilerge ayali sareni ozining singlisi, dep eytqanidi. xunga, girar padixahi
abimelek sareni ordisigha ekeldurdi. 3 bir kuni kechisi, huda abimelekning
chuxide korunup: pat arida jeningni alimen! chunki, sen ekelgen bu ayal baxqa
kixining ayali, dedi. 4 sarege yeqinlaxmighan abimelek hudagha: men
gunahsiz tursam, sen meni we mening helqimni halak qilamsen? 5 ibrahim ozi

22. bu ayal mening singlim, degenghu! bu ayalmu ibrahimni mening akam, degen
emesmu? men bu ixni pak wijdanim we insapim bilen qildim! dedi. 6 andin,
huda uninggha mundaq jawas berdi: xundaq, sening bu ixni pak wijdaning
bilen qilghanliqingni bilimen. xuning uchun, mening aldimda gunah qilip
qoymisun, dep seni sarege cheqilip qoyuxungdin tosidim. 7 emdi bu ayalni
ibrahimgha qayturup ber. ibrahim bolsa peyghember. u sanga dua qilidu, sen
hayat qalisen. lekin seni agahlandurup qoyayki, eger bu ayalni erige qayturup
bermiseng, putun helqing bilen qoxulup halak bolisen! 8 seherde, abimelek
hemme emeldarlirini yighip, yuz bergen weqeni ulargha eytti. ular intayin
qorquxup ketti. 9 abimelek ibrahimni chaqirtip, uningdin: bu neme qilghining?
sen meni we memlikitimni bundaq gunah qildurghudek, sanga neme yamanliq
qildim? sen manga qilmaydighan ixni qilding. 10 neme uchun bundaq qilding?
dep suruxturdi. 11 ibrahim mundaq jawas qayturdi: men bu yerning ademlirini
hudadin qorqmaydu, meni olturuwetip ayalimni bulap ketidu, dep oylighanidim.
12 emeliyette, uning mening singlim ikenliki rast, u ata bir, ana baxqa singlim.
keyin, manga nikahlandi. 13 huda meni yurtumdin ayrip, baxqa yurtlarda
musapir boluxqa chiqarghanda, men uninggha: biz barghanliki yerde,
ozungning chin muhebbitingni manga korsitix uchun, meni akam degin,
degenidim. 14 buning bilen, padixah abimelek sareni ibrahimgha qayturup
berdi, xundaqla uninggha qoy-kala, er qullar we dedeklernimu teqdim qildi. 15
u ibrahimgha: qara, putun zeminim aldingda turuptu. sen qeyerde turuxni
halisang, xu yerde turup qal, dedi. 16 u saregimu: men sening pakliqingni
kopchilikke ispatlax uchun, akang ibrahimgha ming kumux tengge teqdim
qilimen. buning bilen, sening yaman ix qilmighanliqing hemme kixige ayan
bolidu, dedi. 17-18 ibrahimning ayali sare bilen munasiwetlik ixlar tupey lidin,
perwerdigar abimelekning ordisidiki ayallarning hemmisini tughmas
qiliwetkenidi. xunga, ibrahim hudagha dua qildi. huda padixah abimelekni,
uning ayali we kenizeklirini eslige kelturup, ularni yene perzent koreleydighan
qildi.
21:1 perwerdigar ozi wede qilghandek, sarege beht ata qildi. 2 sare hamilidar
bolup, ibrahimning yaxinip qalghan waqtida bir oghul tughup berdi. bala
derweqe huda belgiligen waqitta tughuldi. 3 ibrahim uninggha ixaq menisi
kulke dep at qoydi. 4 huda buyrughandek, ixaq tughulup sekkizinchi kuni
ibrahim uning hetnisini qildi. 5 ixaq tughulghan chaghda, ibrahim yuz yaxta idi.
6 sare ozige: huda meni hursen qildi. bu ixni anglighanlarmu men bilen bille
hux kulidu! 7 kim sareni oz balisini emitixke muyesser bolidu, dep oylighan?
xundaq bolsimu, ibrahimning qerighan waqtida, men uninggha bir oghul
tughup berdim! dedi. 8 bala asta-asta chong bolup emchektin ayrilghan kuni,
ibrahim mehman chaqirip, chong ziyapet otkuzup berdi. 9 xu kuni, sare
misirliq hejerning oghli ismailning ixaqni bozek qiliwatqanliqini kordi. 10 xuning

23. bilen, sare ibrahimgha: sen bu dedek ayalni oghli bilen qoxup heydiwet!
chunki dedekning oghli hergiz mening oghlum ixaq bilen mirasqa ortaq bolup
qalmasliqi kerek! dedi. 11 sarening bu gepi ibrahimni intayin qayghugha saldi,
chunki ismailmu uning oghli idi. 12 lekin, huda ibrahimgha: ismail we dediking
hejerning ixi toghruluq qayghurma. sarening deginidek qil. chunki, men sanga
wede qilghan ewladliring ixaqtin kelip chiqidu. 13 hejerning oghligha kelsek,
men uningghimu nurghun perzent berimen. ular bir milletke aylinidu, chunki
umu sening oghlung, dedi. 14 etisi seherde, ibrahim hejerning murisige nan
bilen bir tulum suni esip, ana-bala ikkisini yolgha selip qoydi. hejer balisi bilen
u yerdin chiqip, beerxeba cholige kelip, u yerde adixip qaldi. 15-16 suyi tugep
qalghanda, hejer balisini chatqalning sayisige qoyup, oz-ozige: oghlum oley
dep qaldi. men qarap turup balamning olup ketixige chidimaymen! dep, bir
oqya yetim yerge berip olturup, derd-peryad qilixqa baxlidi. 17 balining yigha
awazi hudagha yetti. hudaning perixtisi asmandin hejerge: ey hejer, sen
nemige qayghurisen? qorqma, balangning yighisi hudagha yetti. 18 ornungdin
turup, balini qolunggha elip teselli ber. men uning ewladini ulu bir helq qilimen,
dedi. 19 arqidinla, huda hejerning kozlirini nurlandurdi. hejer bir quduqni kordi.
u quduqning yenigha berip, tulumgha su toldurup, balining ussuzluqini
qandurdi. 20 bala chong bolghuche, huda uninggha yar boldi. u cholde yaxap,
usta mergen bolup yetixti. 21 u paran cholide turatti. xu waqitlarda, anisi
uninggha misirdin bir qizni hotunluqqa elip berdi. ibrahimning padixah
abimelek bilen kelixim tuzughi 22 u chaghda, abimelek oz lexker bexi fikol
bilen bille ibrahimning yenigha kelip, uninggha: sening qilghan hemme
ixliringda huda sanga yar. 23 xunga, sen bu yerde hudaning aldida manga
qesem qilip, wede ber: meni, perzentlirimni we ewladlirimni hergiz aldima.
men ezeldin sanga sadiq bolghandek, senmu manga, yeni ozung musapir
bolup turghan bu memliketke sadiq bol, dedi. 24 ibrahim ulargha: qesem qilip,
wede berimen, dep jawas berdi. 25 andin, ibrahim abimelekning chakarliri
tartiwalghan bir quduq toghrisida abimelekke naraziliq bildurdi. 26 abimelek:
bu ixni kimning qilghinidin hewirim yoq iken. senmu bu ixni manga eytmapsen,
buni birinchi qetim anglixim, dedi. 27 xuningdin keyin, ibrahim abimelekke
qoy-kala teqdim qildi. ikkiylen kelixim tuzdi. 28 andin, ibrahim yette tuyaq chixi
qozini bir terepke ayrip qoydi. 29 abimelek uningdin: nemixqa bundaq qilisen?
dep soridi. 30 ibrahim uninggha: bu quduqni mening kolighanliqimni etirap
qilghanliqingizni bildurux uchun, bu yette chixi qozini qobul qilghaysiz, dep
jawas qayturdi. 31 xuning bilen, u yerning ismi beerxeba menisi qesem quduqi
bolup qaldi. chunki, ular u yerde qesem qilghanidi. 32 ular beerxebada kelixim
tuzgendin keyin, abimelek bilen fikol oylirige qaytip ketti. 33 ibrahim
beerxebada bir tup soget tikip, u yerde perwerdigargha, yeni menggu hayat
hudagha ibadet qildi. 34 ibrahim filistinliklerning zeminida heli uzun turdi.

24. 22:1 bu weqelerdin keyin, huda ibrahimning etiqadini sinap, uni: ibrahim! dep
chaqirdi. ibrahim: lebbey! dedi. 2 huda uninggha: sen oghlungni, yeni amraq
yalghuz oghlung ixaqni elip, moraya rayonigha berip, men korsitidighan
taghning ustide uni koydurme qurbanliq supitide manga atighin, dedi. 3 etisi
seherde, ibrahim exekni egerlep, ixaq bilen ikki chakirini elip, koydurme
qurbanliqqa ixlitidighan otunlarni teyyarlap, huda korsetken jaygha qarap
mangdi. 4 uchinchi kuni, ibrahim u yerni yiraqtin kordi 5 we chakarlirigha: siler
exek bilen bu yerde turup turunglar. balam ikkimiz u yerge berip, ibadet qilip
keleyli, dedi. 6 ibrahim ixaqqa otunlarni koturtup, ozi qoligha pichaq bilen ot
elip, ixaq bilen yurup ketti. 7 ixaq: ata, dep chaqirdi. ibrahim: he, oghlum?
dedi. ot bilen otun bar, lekin koydurme qurbanliqqa ixlitilidighan qoza qeni?
dep soridi ixaq. 8 ibrahim uninggha: ey oghlum! qurbanliq qilidighan qozini
huda ozi yetkuzup beridu, dep jawas berdi. ikkiylen tohtimay mengiwerdi. 9
ular huda ibrahimgha korsetken jaygha kelgende, ibrahim qurbanliq supisi
yasap, otunlarni ustige qoyup, oz oghlini baghlap, otun dwilengen supigha
yatquzdi. 10 andin, oghlini boghuzlax uchun pichaqni koturdi. 11 biraq,
perwerdigarning perixtisi erxtin: ibrahim! ibrahim! dep, waqiridi. lebbey! dedi u.
12 perixte uninggha: qolungni tart! baligha cheqilma! sening manga bolghan
ihlasmenlikingni emdi kordum. chunki, sen oz oghlungni, yeni bir tal
oghlungnimu mendin ayimiding, dedi. 13 ibrahim etrapigha qariwidi, mungguzi
chatqalgha elixip qalghan bir qochqar uning kozige cheliqti. u berip qochqarni
yexip, uni oz oghlining ornida qurbanliq qilip koyduruwetti. 14 xunga, ibrahim u
yerni yahwe-yireh menisi perwerdigar teminleydu dep atidi. hazirgha qeder
kixiler perwerdigar oz teghida teminleydu deyixidu. 15 perwerdigarning
perixtisi ikkinchi qetim asmandin ibrahimgha: 16 perwerdigar deyduki: sen
soyumluk bir tal oghlungni ayimighanikensen, men oz namim bilen qesem
qilimenki, 17 sanga beht ata qilix bilen, nurghun ewladlarni berimen. ularning
sani asmandiki yultuzlardek, dengiz sahilliridiki qumdek kop bolidu. sening
ewladliring duxmen xeherlirini ixghal qilidu. 18 mening emrimge itaet
qilghanliqing uchun, sening ewladliring arqiliq yer yuzidiki hemme helqler
behtke erixidu dedi. 19 ibrahim chakarlirining yenigha qaytip kelip, ular bilen
bille ozi olturaqlaxqan yerge, yeni beerxebagha qaytti. nahorning ewladliri 20
bir mezgildin keyin, ibrahim inisi nahorning ayali milkaning erige sekkiz oghul
tughup bergenlikini anglidi. 21 ular: tunji oghul uz, keynidikiliri buz,
arramliqlarning atisi bolghan kemuel, 22 kesed, hazo, pildax, yidlaf we betuel
idi. 23 betuel bolsa ribeqaning atisi boldi. milka ibrahimning inisi nahorgha bu
sekkiz oghulni tughup berdi. 24 nahorning kichik hotuni reumamu tot oghul
tughup berdi. ular: tebah, gaham, tahax we maakah idi.
23:1 sare yuz yigirme yette yax omur kordi. 2 u qananning kiriat-arba, yeni
hibron degen jayida alemdin otti. ibrahim uninggha hesret bilen yigha-zar qildi.

25. 3 ibrahim ayalining jesitining yenidin chiqip, hitlarning yenigha kelip: 4 men
silerning aranglarda bir musapir. ayalimni depne qilix uchun manga bir parche
yer setip bergeysiler, dedi. 5-6 ular ibrahimgha: janabliri, qulaq salsila! bizning
nezirimizde sili bir kuchluk qebile baxliqi, ayallirini eng yahxi yerliklirimizdin
birige depne qilghayla. hechqaysimiz silidin qebrilik yer ayimaymiz, dedi. 7
ibrahim ulargha tezim qilip: 8 eger siler ayalimni bu yerge depne qiliximgha
razi bolsanglar, soharning oghli efrondin 9 makpelah yezisidiki ongkurni
manga setip berixni telep qilghaysiler. u ongkur uning etizining chetide. u
silerning aldinglarda ongkurning bahasini kesip berse, u yerni setiwelip
ailemge qebristanliq qilay deymen, dedi. 10 baxqa hitlar bilen bille xeher
derwazisining aldida olturghan efron kopchilikning aldida: 11 janabliri, qulaq
salghayla, men etizni ongkur bilen qoxup silige berdim. kopchilik aldida uni
silige sowghat qildim. ayallirini u yerge depne qilghayla, dep jawas berdi. 12
lekin, ibrahim hitlarning aldida tezim qilip, 13 hemme ademge anglitip,
efrongha: sozumge qulaq selip, pul toliximni qobul qilghaysiz. ayalimni u yerge
depne qilmaqchimen, dedi. 14 efron jawas qayturup: 15 janabliri, u yer aran
tot yuz kumux tenggige erziydu. sili bilen mening otturamda bu neme idi!
ayallirini u yerge depne qiliwergeyla, dedi. 16 ibrahim efronning kopchilik
aldida eytqini boyiche uninggha tot yuz tengge tolep berdi. 17 xundaq qilip,
efron mamrening xerqiy teripidiki makpelah yezisidiki u yerni ibrahimning
igidarchiliqigha otkuzup berdi. u yer etizliq, etizliqtiki ongkur we etizliq
etrapidiki del-derehlerni oz ichige alatti. 18 xeher derwazisining aldigha
toplanghan hitlarning hemmisi bu yerning emdi ibrahimgha mensup
bolghanliqini etirap qildi. 19 xundaq qilip, ibrahim ayali sareni qanandiki xu
ongkurge depne qildi. 20 hitlargha mensup bolghan bu etiz we etizliqtiki
ongkur emdi ibrahimning qebristanliqi bolup, uning hususiy mulkige aylandi.
24:1 ibrahim qerip ketkenidi, perwerdigar herqandaq ixta uninggha beht ata
qilip keldi. 2 melum bir kuni, u ailisidiki ghojidargha: qolungni yotamning
astigha qoyup turup, 3 perwerdigar, yeni putun alemning yaratquchisi bolghan
hudaning aldida qesem qilip, oghlum ixaqni bu yerdiki imansiz qananliqlardin
oylendurmey, 4 choqum yurtumgha berip, tughqanlirim arisidin bir qiz elip
beridighangha wede bergin, dedi. 5 lekin, chakar uningdin: eger u qiz oz
yurtidin bu yerge kelgili unimisichu? u chaghda, oghlingizni elip yurtingizgha
qaytip ketemdim? dep soridi. 6 ibrahim mundaq jawas berdi: oghlumni hergiz
u yerge aparma! 7 perwerdigar, yeni erxtiki huda meni yurt we uruq-
jemetimdin ayrip, bu zeminni ewladlirimgha teqdim qilixqa qesem qilip wede
bergen. xunga, u oz perixtisini sening aldinggha ewetip, oghlumgha u yerdin
bir qiz tepixinggha yardem qilidu. 8 mubada u qiz sen bilen kelixke unimisa,
bu qesemdin haliy bolisen. lekin, oghlumni hergiz u yerge aparmighin! 9
buning bilen, heliqi chakar qolini hojayini ibrahimning ikki yotisining astigha

26. qoyup turup, ibrahimning tapxuruqini beja kelturuxke qesem berdi. 10 chakar
hojayinining togiliridin onni tallap, ulargha her hil qimmet bahaliq sowghatlarni
artip, yolgha chiqti. ular arram-naharaim rayonigha berip, nahor turghan
xeherge yetip kelgendin keyin, 11 xeherning sirtidiki bir quduqning yenida
togilerni chokturdi. bu, kun petip qalghan cha bolup, qizlar quduqqa su alghili
chiqidighan waqit idi. 12 chakar mundaq dep dua qildi: i perwerdigar! sen
hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudasen. hojayinimgha mehir-xepqet
korsitip, iximni ong qilghaysen. 13 men hazir quduq yenida turimen. xeher
qizliri bu yerge sugha kelidu. 14 men ularning birige: komzikingizdiki sudin
ichiwalsam qandaq? deymen. eger u: iching! togiliringizgimu su ekelip berey
dese, bu qiz hizmetkaring ixaqqa tallap bergining bolsun. buningdin sening
hojayinimgha mehribanliq qilghanliqingni bileleymen. 15 uning duasi
ayaghlaxmayla, ribeqa komzikini muriside koturup, quduqning yenigha keldi. u
betuelning qizi idi. betuel bolsa ibrahimning inisi nahor bilen uning ayali
milkaning oghlidur. 16 ribeqa tehi yuzi echilmighan, intayin chirayliq, pak qiz
idi. u quduqning yenigha berip, komzikige su tartip chiqti. 17 ibrahimning
chakiri qizning aldigha yugurup berip, uningdin: manga suyingizdin azraq
bersingizchu, dep soridi. 18 qiz uninggha: mana, iching, depla, derhal
murisidiki komzekni qoligha elip, heliqi chakargha berdi. 19 chakar suni ichip
boluxigha, ribeqa uninggha: togiliringizgimu su ekelip berey, ularmu ichip
qansun, dedi. 20 ribeqa derhal komzektiki suni oqurgha quyghandin keyin,
yene yugurup berip quduqtin su tartip kelip, hemme togilerni qanghudek
sughirip berdi. 21 chakar perwerdigar yolini ochuq qilghan-qilmighanliqini bilix
uchun, jimjit kozitip turdi. 22 togiler suni ichip bolghandin keyin, u bex yerim
gramliq altun halqini qizning burnigha, we yene yigirme u gramliq bir jup altun
bilezukni bilikige selip qoydi. 23 andin: siz kimning qizi bolisiz? silerning
oyunglarda biz qonghudek yer barmu? dep soridi. 24 qiz uninggha: nahor
bilen milkaning oghli betuelning qizi bolimen. 25 bizning oyde siler qonghudek
yer bar hemde malliringlargha yem-hexekmu kengri, dep jawas berdi. 26
buning bilen, heliqi chakar sejde qilip, perwerdigargha ibadet qilip, 27 mundaq
dedi: perwerdigar hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudagha medhiyiler
oqulsun! u hojayinimgha mehribanliq korsitip we qilghan wedisige sadiq bolup,
meni udul hojayinimning oz tughqinining yenigha baxlidi. 28 heliqi qiz
anisining yenigha yugurup berip, yuz bergen putun ixni ailisidikilerge sozlep
berdi. 29 ribeqaning laban isimlik bir akisi bar idi. u yugurup chiqip, quduqning
yenidiki ibrahimning chakirining yenigha bardi. 30 u singlisining halqa we
bilezuk seliwalghinini korgen we singlisidin chakarning degen sozlirini
anglighanidi. u quduqning tuwide togilerning yenida turghan ibrahimning
chakirining aldigha berip, 31 uninggha: perwerdigar behtlik qilghan adem,
nemixqa taxqirida turisiz? men bilen yurung, oyge barayli! men silerge oy
teyyarlap qoydum, togilergimu jay teyyarlap qoydum, dedi. 32 u oyge kirdi.

27. laban bolsa togilerdiki mallarni chuxurup, ulargha chop saldi. andin,
ibrahimning bu chakiri we hemrahlirigha put-qollirini yughili su elip keldi. 33
tamaqlar kelturulgende, chakar: men sizge deydighinimni dep bolmighuche
ghizalanmaymen, dedi. qeni, gepingizni eyting, dedi laban. 34 u mundaq dedi:
men ibrahimning chakiri. 35 perwerdigar hojayinimgha koptin- kop beriket ata
qilip, uni intayin bay qildi. perwerdigar uninggha qoy-kala padiliri, altun-kumux,
er-ayal qullar, toge we exeklerni berdi. 36 hojayinimning ayali sare yaxanghan
waqtida, uninggha bir oghul tughup bergenidi. hojayinim putun bayliqini xu
oghligha atidi. 37 hojayinim oz tapxuruqlirigha emel qilixim uchun, meni
qesem qildurdi. u: sen oghlumni bu yerdiki qananliqlar arisidin oylendurmey,
38 mening yurtumgha berip, uni oz tughqanlirim arisidin oylep qoy degenidi.
39 men hojayinimdin: eger qiz bu yerge kelgili unimisa, qandaq qilimen? dep
sorisam, 40 u: men hizmitide bolup kelgen perwerdigar perixtisini sening
aldinggha ewetidu. u sening ixingni ong qilidu. sen oghlumgha oz yurtumdiki
tughqanlirim arisidin hotun elip ber. 41 sen tughqanlirimning oyige barsangla,
ular qizini bermigen teqdirdimu, qesemdin yenila haliy bolghan bolisen
degenidi. 42 bugun men quduq yenigha kelginimde, hudagha dua qilip: i
perwerdigar hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen huda, iximni ong qilghaysen.
43 men hazir quduq yenida turimen. birer qiz bu yerge sugha kelse, men
uningdin: komzikingizdiki sudin azraq ichiwalsam bolamdu? dep soraymen. 44
eger u qiz qoxulsa we togilirimgimu su ekelip berse, u sen hojayinimning
oghligha tallap qoyghan qiz bolsun dedim. 45 duayim ayaghlaxmayla, ribeqa
komzikini muriside koturup, quduqning yenigha su alghili keldi. men uninggha:
suyingizdin azraq ichiwalsam bolamdu? degenidim. 46 u derhal murisidiki
komzekni qoligha elip: mana, iching! togiliringizgimu su ekelip berey dedi. suni
ichtim, u togilergimu su ekelip berdi. 47 andin, men uningdin: siz kimning qizi
bolisiz? dep soriwidim, u: nahor bilen milkaning oghli betuelning qizi bolimen
dedi. xunga, men uning burnigha halqa, qollirigha bilezuk selip qoydum. 48 xu
waqitta, sejde qilip, hojayinim ibrahim etiqad qilip kelgen hudagha medhiye
oqup, ibadet qildim. chunki, u meni udul hojayinimning oz tughqinining oyige
elip kelip, uning qizini hojayinimgha kelinlikke tepiximgha imkaniyet yaritip
bergenidi. 49 emdi siler ozunglarning hojayinimgha sadiqliq we mehir- xepqet
korsetmekchi bolghanliqinglarni yaki undaq qilixni halimaydighanliqinglarni
manga eytinglar. buningdin men qandaq qiliximni bileleymen. 50 laban bilen
betuel chakargha: bu ix perwerdigarning orunlaxturuxiken, biz neme
deyeleymiz? 51 mana ribeqa, uni elip ketsingiz bolidu. u perwerdigarning
orunlaxturghinidek, hojayiningizning kelini bolsun, dep jawas berdi. 52
ibrahimning chakiri bu sozni anglap, sejde qilip, perwerdigargha ibadet qildi.
53 arqidin, u kiyim-kechek, altun we kumuxtin yasalghan zibuzinnet
buyumlirini chiqirip, ribeqagha sundi. uning akisi bilen anisighimu qimmet
bahaliq sowghatlarni sowgha qildi. 54 xundaq qilip, ibrahimning chakiri

28. hemrahliri bilen bille yep- ichip, u yerde bir keche qondi. etisi seher turup,
ribeqaning oyidikilirige: hojayinimning yenigha qaytiximgha ruhset qilghaysiler,
dedi. 55 lekin, ribeqaning akisi bilen anisi uninggha: ribeqa biz bilen on
kunche turup, andin keyin barsun, dedi. 56 lekin, u: bizni kechikturmigeysiler.
perwerdigar hemme iximizni onguxluq qilghaniken, hojayinimning yenigha
qaytiximgha ruhset qilghaysiler, dedi. 57 biz qizdin sorap koreyli, u neme
deydiken, dep jawas berixti ular. 58 xuning bilen, ular ribeqani chaqirip,
uningdin: sen bu kixi bilen ketixni halamsen? dep soridi. halaymen, dep jawas
berdi u. 59 xuning bilen, ular ribeqani uning inikanisi, ibrahimning chakiri we
uning hemrahliri bilen qoxup yolgha saldi. 60 ular ribeqagha beht tilep,
mundaq dua qildi: ey singlimiz, minglighan, on minglighan insanlarning anisi
bolghaysen! ewladliring duxmenlirining xeherlirini ixghal qiliwalghay! deyixti.
61 ribeqa we uninggha hemrah bolidighan dedekler seperge teyyarlinip,
togilerge mindi. ibrahimning chakiri ribeqani elip, yolgha rawan boldi. 62 xu
waqitta, ixaq beer-lahayroy degen yerdin ayrilip, ozi olturuwatqan qananning
jenubidiki negib rayonigha qaytip keldi. 63 bir kuni kun petix waqtida u dalada
hudani chongqur seghinip, bexini koturup qariwidi, toge karwinining
keliwatqanliqini kordi. 64-65 ribeqa ixaqni korux bilenla, togidin chuxup,
ibrahimning chakiridin: dalada biz terepke qarap keliwatqan awu kixi kim? dep
soridi. u mening kichik hojayinim, dep jawas berdi chakar. buning bilen, ribeqa
yuzini yaghliqi bilen yepiwaldi. 66 chakar ozining qilghan ixlirini ixaqqa bir-
birlep sozlep berdi. 67 ixaq ribeqani anisi sare hayat waqtida turghan
chedirgha baxlap kirip, nikahigha aldi. anisi wapat bolghan bolsimu, u
ribeqaning muhebbitidin ozige teselli tapti.
25:1 ibrahim keturah isimlik yene bir ayalni kichik hotunluqqa aldi. 2 u
ibrahimgha zimran, yoqxan, medan, midiyan, ixbak we xuahtin ibaret alte
oghul tughup berdi. 3 yoqxan xiba bilen dedanning atisi boldi. dedanning
ewladliri axurim, letuxim we leummim helqliri boldi. 4 midiyanning oghulliri efa,
efer, hanuh, abidah we eldalar idi. yuqiridikilerning hemmisi keturahtin
dunyagha kelgen ewladlar idi. 5 ibrahim putun mal-muluklirini ixaqqa
atiwetkenidi. 6 lekin, u ozi hayat waqtida ikki kichik hotundin bolghan
oghullirighimu sowghatlarni berip, andin bu oghullirini ixaqtin yiraq tursun dep,
xerqiy zemingha ewetti. 7-8 ibrahim uzun omur korup, yuz yetmix bex yexida
ejdadlirining qexigha ketti. 9 uning oghulliri ixaq bilen ismail uni makpelah
yezisidiki ongkurge depne qildi. bu ongkur mamre degen yerge yeqin bolup,
burun hit qebilisidin bolghan soharning oghli efronning etizliqi idi. 10 ibrahim
hitlardin setiwalghan etizliq del xu idi. ibrahimning ayali saremu muxu yerge
depne qilinghanidi. 11 ibrahim wapat bolghandin keyin, huda uning oghli
ixaqqa beht ata qildi. ixaq xu waqitta beer-lahayroy dep atalghan quduqning
yenidiki jayda turuwatatti. 12 sarening dediki misirliq hejer ibrahimgha tughup

29. bergen ismailning ewladliri towendikiche: 13 aldi bilen tunji oghli nebayot,
andin keyin qalghan oghulliri kedar, adbeel, mibsam, 14 mixma, duma,
massa, 15 hadad, tema, yetur, nafix we qedema tughuldi. 16 ular on ikki
qebilining baxliqliri bolup, ular yaxighan yeza we qixlaqlar ularning isimliri bilen
ataldi. 17 ismail yuz ottuz yette yexida ejdadlirining qexigha ketti. 18 uning
ewladliri olturaqlaxqan jay hawilah rayonidin xur degen yerge qeder idi. xur
misirning xerqiy teripide bolup, assurgha baridighan yolda idi. ular ibrahimning
baxqa ewladliri bilen chiqixalmidi. 19 ibrahimning oghli ixaqning ix-izliri
towendikiche: 20 ixaq qiriq yexida ribeqagha oylendi. ribeqa bolsa paddan-
arramning arran degen yeridin bolghan betuelning qizi we labanning singlisi
idi. 21 ribeqa perzent kormigenliki sewebidin, ixaq uning uchun
perwerdigargha dua qildi. perwerdigar uning duasini qobul qilip, ribeqa
hamilidar boldi. 22 bala qoxkezek bolup, ular tughuluxtin ilgiri, anisining
qorsiqida qattiq soquxti. ribeqa: manga neme bolghini? dep perwerdigardin
soridi. 23 perwerdigar uninggha mundaq jawas berdi: sening qorsiqingdin ikki
helq chiqidu. tughulupla ayrim bolidu. biri yene biridin kuchluk bolup, chongi
kichikige hizmet qilidu. 24 uning ay-kuni toxup, qoxkezek tughdi. 25 awwal
tughulghini qizghu bolup, putun bedini haywanningkidek tukluk idi. xunga,
uning ismini esaw menisi tukluk dep qoydi. 26 keyin tughulghinining qoli
esawning tapinini ching tutuwalghanliqi uchun, ismini yaqup menisi tapinigha
esiliwalghuchi dep qoydi. ular tughulghanda, ixaq atmix yaxqa kirgenidi. 27
ikki bala chong boldi. esaw usta owchi bolup, dalada yuruxni yahxi koretti.
lekin, inisi yaqup jimjit yuridighan adem bolup, hemixe oyde turatti. 28 ixaq
esawni yahxi koretti. chunki, u esaw owlap kelgen ow goxige amraq idi. ribeqa
bolsa yaqupni yahxi koretti. 29 bir kuni, yaqup qizil purchaq xorpisi
qaynitiwatatti. owdin echirqap qaytip kelgen esaw 30 yaqupqa: qorsiqim bek
echip ketti. qizil purchaq xorpisidin tezrek bersengchu! dedi. xu sewebtin, u
idom menisi qizil depmu ataldi. 31 yaqup uninggha: tunji oghulluq miras
hoququngni manga otunseng, sanga bu xorpidin berey, dep jawas qayturdi.
32 boldi! boldi! qorsiqim echip oley dep qaldim. tunji oghulluq miras
hoquqining manga neme keriki? dedi esaw. 33 yaqup uninggha: sen awwal
mening aldimda tunji oghulluq miras hoququngni manga otungenlikingge
qesem qilip ber, dedi. esaw qesem qilip, tunji oghulluq miras hoquqini
yaqupqa otunup berdi. 34 andin, yaqup uninggha nan bilen purchaq xorpisini
berdi. esaw ghizalanghandin keyin, ornidin turup chiqip ketti. bu uning tunji
oghulluq miras hoquqigha etibarsiz qarighanliqidindur.
26:1 ibrahimning zamanida, qananda bir qetim acharchiliq yuz bergenidi.
keyin, yene bir qetim acharchiliq boldi. ixaq girar xehiridiki filistinliklerning
padixahi abimelekning aldigha bardi. 2 perwerdigar ixaqqa korunup, uninggha
mundaq dedi: sen misirgha barmay, men tur degen jayda turup qal. 3 sen bu

30. yerde tursang, men sanga yar bolimen hemde seni behtlik qilimen. men bu
zeminni sanga we sening ewladliringgha teqdim qilimen. atang ibrahim bilen
tuzgen ehdemde ching turimen. 4 men sanga asmandiki yultuzlardek nurghun
ewlad berimen hemde bu putkul zeminni ulargha teqdim qilimen. sening
ewladliring arqiliq yer yuzidiki putkul helqler beht tapidu. 5 chunki, ibrahim
manga itaet qilip, putun qanun we emr-permanlirimgha riaye qildi. 6 xuning
bilen, ixaq girarda turup qaldi. 7 uning ayali ribeqa intayin guzel idi. yerlik
kixiler uningdin ayali ribeqani kim dep sorisa, u uni oz singlim, dedi. chunki, u
yerlik kixilerning ozini olturuwetip, ribeqani elip ketixidin qorqatti. 8 ixaq u
yerde birmezgil turdi. bir kuni, filistinliklerning padixahi abimelek derizisidin
sirtqa qarawatqanda, ixaqning ribeqa bilen quchaqlixiwatqanliqini korup qaldi.
9 padixah abimelek ixaqni chaqirtip, uningdin: u sening ayaling iken, neme
uchun uni singlim degeniding? dep soridi. ixaq jawas berip: eger men uni
ayalim degen bolsam, uni elix uchun silerning meni olturuwetixinglardin
qorqqanidim, dedi. 10 abimelek uninggha: bu neme qilghining? eger helqim
ichide biri sening ayaling bilen bir orunda yatqan bolsa, sen putun helqimizni
gunahqa tiqqan bolatting! dedi. 11 andin, padixah abimelek oz helqige buyruq
chuxurup: kimdekim bu kixige yaki ayaligha cheqilsa, jenidin juda qilinidu,
dedi. 12 ixaq u yerde dehqanchiliq qilatti. perwerdigar uninggha beriket
bergechke, u yili birge yuz hesse hosul aldi. 13 u barghanseri ronaq tepip,
katta bay boldi. 14 filistinlikler uning nurghun qoy-kala padiliri we qulliri
barliqini korup, uninggha heset qilixqa baxlidi. 15 xunga, ular uning atisi
ibrahim hayat waqtida chakarlirigha qazdurghan quduqlarni topa bilen
tinduruwetti. 16 keyin, abimelek ixaqqa: sen bizdin kuchiyip ketting. dlitimizdin
chiqip ket! dedi. 17 buning bilen, ixaq u yerdin ayrilip, girar jilghisigha berip, u
yerge orunlixip, birmezgil turdi. 18 ibrahim hayat waqtida, birmunche
quduqlarni qazdurghanidi. biraq, u alemdin otkendin keyin, filistinlikler uning
hemme quduqlirini topa bilen tinduruwetkenidi. ixaq ularni qayta qazdurup,
yenila deslep atisi qoyghan isimliri bilen atidi. 19 ixaqning chakarliri girar
jilghisida bir quduq qezip, su tapti. 20 biraq, girarning padichiliri ixaqning
padichiliri bilen majiralixip, hemmisi: bu bizning suyimiz deyixti. xunga, ixaq u
quduqni esek menisi majira dep atidi. 21 ixaqning chakarliri yene bir quduq
qazghanidi. ular yene bu quduq uchun majiralaxti. xunga, ixaq bu quduqni
sitna menisi ochmenlik dep atidi. 22 ixaq u yerdin ayrilip, yene bir quduq
qazdurdi. bu qetim majira chiqmidi. xunga, u bu quduqning ismini rihubot
menisi azade yer dep atidi. u: perwerdigar ahir bizni azade yerde yaxaxqa
muyesser qildi. biz bu yerde choqum ronaq tapimiz dedi. 23 ixaq u yerdin
ayrilip, beerxebagha kochup bardi. 24 u kuni kechte perwerdigar uninggha
korunup: men atang ibrahim etiqad qilghan huda, qorqmighin! men sanga yar.
men hizmetkarim ibrahimning sewebidin, sanga beht ata qilimen we
ewladliringni kopeytimen dedi. 25 ixaq u yerde qurbanliq supisi yasap,

31. perwerdigargha ibadet qildi. xundin keyin ixaq u yerge orunlixip qaldi hemde
uning chakarliri u yerde yene bir quduq qazdi. 26 padixah abimelek ahuzzat
degen meslihetchisi bilen lexker baxliqi fikolni elip, girardin ixaqni ziyaret qilip
keldi. 27 ixaq ulargha: burun siler manga ochmenlik qilip, meni dlitinglardin
qoghlap chiqarghanidinglar. emdi neme uchun yene men bilen koruxkili
keldinglar? dedi. 28 ular jawaben: biz perwerdigarning sanga yar ikenlikini
bilduq. xunga, biz bir- birimizge qesem berip, kelixim tuzsek bolghudek. 29 biz
sanga ziyan-zehmet yetkuzmigendek, seningmu bizge ziyan-zehmet
yetkuzmeslikke wede berixingni telep qilimiz. burun biz sanga hemixe yahxi
muamile qilip, seni u yerdin aman-esen ketkuzgeniduq. emdi perwerdigarning
sanga beht ata qilghanliqi eniq boldi, dedi. 30 ixaq ziyapet teyyarlap, ularni
mehman qildi. 31 ular seher turup, ozara qesem berixip, kelixim tuzuxti. ixaq
ular bilen dostane hoxlixip, ularni uzitip qoydi. 32 u kuni, ixaqning chakarliri
kelip, uninggha ozliri qazghan quduq toghrisida hewer berip: biz su taptuq!
dedi. 33 u quduqni xeba menisi qesem dep atidi. xunga, u xeher hazirghiche
beerxeba menisi qesemlexken quduq dep atilip kelmekte. 34 esaw qiriq
yexida imansiz hitlardin ikki qizni hotunluqqa aldi. bu ikki qiz beerning qizi
yudit bilen elonning qizi basimat idi. 35 ular ixaq bilen ribeqaning aramini
qoymidi.
27:1 ixaq qerip ketti, kozimu kormes bolup qaldi. u tunji oghli esawni chaqirip,
uninggha: oghlum, dedi. mana men, dep jawas berdi esaw. 2 ixaq mundaq
dedi: qara, men qerip kettim, olumum yiraq emes. 3 sen oqyayingni elip,
dalagha chiqip ow owlap kelip, 4 men yahxi koridighan lezzetlik tamaq pixurup
manga yeguz. xuning bilen, men oluxtin ilgiri sanga ahirqi heyrlik duayimni
qilay. 5 ribeqa ixaqning qilghan sozlirini anglap, esawning owgha chiqip
ketken waqtidin paydilinip, 6 yaqupqa mundaq dedi: men baya dadangning
akang esawgha: 7 sen ow owlap kelip, lezzetlik tamaq pixurup manga yeguz.
xuning bilen, men oluxtin ilgiri perwerdigar aldida sanga heyrlik dua qilay
degenlikini anglidim. 8 oghlum, gepimge qulaq selip, mening deginimni qil. 9
qoy padisigha berip, semiz oghlaqtin ikkini elip kel. men uni dadang yahxi
koridighan temde pixuray. 10 sen ekirip yeguzseng, u wapat boluxtin burun
sanga heyrlik dua qilidu, dedi. 11 lekin, yaqup anisigha: sizge melum,
esawning putun bedini tukluk, mening tenim bolsa tuksiz. 12 mubada dadam
tenimni tutup qalsa, mening uni aldighanliqimni bilip qalidu. u chaghda, uning
heyrlik duasini elix bu yaqta tursun, eksiche qarghixigha uchraymen! dedi. 13
anisi uninggha: ey oghlum, lenet bolsa manga bolsun! mening deginimni qil.
oghlaqlarni elip kel, dedi. 14 xuning bilen, yaqup oghlaqlarni ekelip, anisigha
tapxurdi. anisi tamaqni dadisi yahxi koridighan tem bilen pixurdi. 15 andin,
esawning oyde saqlighan eng yahxi kiyimlirini achiqip, yaqupqa kiydurdi. 16
uning ikki qoli we boynining tuksiz jaylirini ochke yungi bilen yogep, 17

32. lezzetlik tamaq bilen yaqqan nanni uninggha tutquzdi. 18 yaqup atisining
yenigha kirip: ata, dedi. oghlum, sen qaysi oghlum bolisen? dedi atisi. 19
yaqup uninggha: men chong oghlingiz esaw. tapxuruqingizni orundap boldum.
qopung, men owlap kelgen ow goxige eghiz tegip, andin manga heyrlik
duayingizni qilghaysiz, dep jawas qayturdi. 20 oghlum, nemanche tez owlap
kelding? dep soridi ixaq. perwerdigaringiz bolghan huda teliyimni ongdin
kelturup, manga yardem qildi, dep jawas qayturdi yaqup. 21 ixaq yaqupqa:
oghlum, yenimgha kel, tutup korey, sen rasttin esawmu, emesmu? dedi. 22
yaqup yenigha bardi. ixaq tutup korup: awazing yaqupning, qolung bolsa,
esawningkige ohxaydiken, dedi. 23 u uning yaqup ikenlikini perq etelmidi.
chunki, yaqupning qoli esawningkige ohxax tukluk turatti. u yaqupqa dua
qilidighan chaghda, 24 yene bir qetim: sen rasttin esawmu? dep soridi.
xundaq, dep jawas berdi yaqup. 25 ixaq uninggha: goxni ekel, uni yegendin
keyin, sanga dua qilay, dedi. yaqup goxni elip kirdi we uninggha xaras tutti. 26
ixaq yep-ichip bolghandin keyin: oghlum, aldimgha kelip, meni soy, dedi. 27
yaqup aldigha berip soydi. ixaq yaqupning kiygen kiyimlirining puriqini
purighandin keyin, sozige ixinip, uninggha heyrlik duasini qildi: oghlumning
tenidiki hux puraq, del perwerdigarim beriket bergen tupraqning puriqigha
ohxaydiken. 28 huda asmandin sanga hasiyetlik yamghur yaghdurup,
tupriqingni munbet qilghay. u sanga mol axliq-tuluk, esil xarablarni teqdim
qilghay. 29 baxqa ellermu hizmitingde bolghay, helqler sanga tizlinip hormet
bildurgey. qerindaxliringgha hakim bolghaysen. anangning ewladliri sanga
egilgey. sanga lenet oqughanlargha lenet yaghqay, sanga beht tiligenler beht
tapqay. 30 yaqup ixaqning duasini elip chiqip turuxighila, akisi esaw owdin
qaytip keldi. 31 esawmu goxni lezzetlik pixurup, atisining aldigha elip kirip: ata,
qopung, men owlap kelgen ow goxige eghiz tegip, manga heyrlik duayingizni
qiling, dedi. 32 sen kim bolisen? dep soridi ixaq. chong oghlingiz esaw
bolimen, dep jawas berdi esaw. 33 ixaqning putun ezasini titrek basti we
uningdin soridi: undaqta, hazir manga ow goxini elip kelgen kim? sen kelixtin
burun men uni yep, uninggha heyrlik dua qilghanidim. bu beht menggu
uninggha mensup bolup ketti. 34 bu gepni anglighan esaw intayin echinip, un
selip yighlap turup: ata, mangimu heyrlik dua qilghaysiz! dedi. 35 ining kirip
meni aldap, sening behtingge olturuptu, dedi ixaq. 36 esaw: bu uning meni
ikkinchi qetim aldixi. uning yaqup dep atilixi ejeblinerlik emes iken! u mening
tunji oghulluq miras hoququmni tartiwalghanidi. emdi manga mensup bolghan
heyrlik duanimu tartiwaptu. ata, men uchun heyrlik duayingiz qalmidimu? dedi.
37 ixaq mundaq jawas berdi: men uni sanga hojayin qiliwettim. uning putun
qerindaxlirini bu idiomning menisi aldamchi dur. uning hizmitide bolidighan
qiliwettim. men yene uninggha axliq-tuluk, esil xarablarni beghixlidim. ey
oghlum, emdi men sanga yene nemini berimen? 38 esaw atisigha yene
yalwurdi: ata, sizning peqet birla heyrlik duayingiz barmu? mangimu heyrlik

33. dua qilghaysiz! dep un selip yighlap ketti. 39 andin, ixaq mundaq dedi: munbet
tupraqtin nesiweng yoqtur. hasiyetlik yamghur sanga yaghmaydu. 40 sen
qilichqa tayinip yaxaysen, iningning hizmitide bolisen. lekin, sen uninggha
qarxi chiqqiningda, uning boyunturuqidin qutulisen. 41 esaw yaqupqa qarita
konglige ochmenlik pukti. chunki, atisi heyrlik duasini yaqupqa qilghanidi. u
ichide: atam alemdin otuxke az qaldi. olumini uzitiwetipla, yaqupni
olturuwetimen dep oylidi. 42 ribeqa baxqilardin esawning pilanini anglap qelip,
yaqupni chaqirtip: gepimge qulaq sal! akang esaw seni olturup, derdini
chiqarmaqchi. 43 ey oghlum, sen mening deginimni qil: derhal haran
rayonigha, akam labanning yenigha qechip ket. 44 akang esawning achchiqi
yanghuche, xu yerde tur. 45 u sening qilghanliringni untup qalghanda, men
adem ewetip seni qayturup kelimen. neme uchun bir kunning ichide her
ikkinglardin ayrilip qalghudekmen, dedi. 46 ribeqa ixaqqa: men esawning
imansiz hitlardin alghan axu ikki ayalidin toyup kettim. eger yaqupmu hitlardin
qiz alsa, uningdin olginim yahxi, dedi.
28:1 ixaq yaqupni yenigha chaqirip, uninggha dua qilip, mundaq buyrudi: sen
qananliq qizlargha oylenme. 2 paddan-arram rayonigha berip, anangning atisi
betuelning oyige bar. u yerde anangning akisi labanning qizliridin birni al. 3
hemmige qadir huda sanga beht ata qilip, kop perzent berip, ularni nurghun
millet qilghay! 4 u ibrahimgha bergen wedisi boyiche sanga we sening
ewladliringgha beht ata qilghay. sen hazir musapir bolup yaxawatqan yerni,
yeni huda ibrahimgha wede berip bermekchi bolghan zeminni sanga teqdim
qilghay! 5 xuning bilen, ixaq yaqupni paddan-arram rayonigha, bowisi arramliq
betuelning oghli labanning yenigha yolgha saldi. laban ribeqaning akisi bolup,
ribeqa bolsa esaw bilen yaqupning anisi idi. 6-7 esaw ixaqning yaqupqa dua
qilip, uni paddan-arramgha oylinixke ewetkenlikidin, xundaqla ixaq uninggha
dua qilghanda, qananliq qizlargha oylenmeslikni tapilighanliqi hemde
yaqupning ata-anisining buyruqi bilen paddan-arramgha ketkenlikidin hewer
tapti. 8 esaw buningdin atisi ixaqning qananliq ayallarni yahxi
kormeydighanliqini chuxendi. 9 xunga, u ibrahimning oghli ismailning yenigha
berip, ayallirining ustige taghisi ismailning qizi mahalatni aldi. mahalat
nebayotning singlisi idi. 10 yaqup beerxebadin ayrilip, harangha qarap yolgha
chiqti. 11 kun patqanda, u bir yerge yetip kelip, xu yerde qondi. u bir taxni
bexigha qoyup, yerde yetip uyqugha ketti. 12 u chuxide yerdin taki
asmanghiche taqixidighan bir pelempeyni kordi. hudaning perixtiliri
pelempeyde yuqiri-towen mengip yuretti. 13 u yene perwerdigarning
pelempeyning usti terepte turup, uninggha: men perwerdigar, bowang ibrahim
we atang ixaq etiqad qilip kelgen huda bolimen. men hazir sen yatqan zeminni
sanga we sening ewladliringgha ata qilimen. 14 ularning sani yerdiki qumdek
kop bolup, xerqtin gherbke, jenubtin ximalgha tarqilip, putun zeminni

34. qaplaydu. yer yuzidiki putkul milletler sen we sening ewladliring arqiliq beht
tapidu. 15 men sanga yar bolimen. sen qeyerge barsang, seni xu yerde
qoghdaymen hemde seni bu yerge qayturup kelimen. sanga bergen wedemni
ixqa axurmighuche, seni hergiz taxlimaymen! dewatqanliqini kordi. 16 yaqup
uyqusidin oyghinipla: men bilmeptikenmen, perwerdigar heqiqeten bu yerde
iken! dedi. 17 u qorqup ketip: bu nemidegen qorqunchluq jay, bu baxqa yer
emes, del hudaning oyi, erxke chiqidighan derwaza iken! dedi. 18 etisi tang
seherdila, yaqup ornidin turup, bexigha qoyghan heliqi taxni hatire qilix uchun
tiklep, ustige ya qoyup, uni hudagha atidi. 19 bu yerning burunqi ismi luz
bolsimu, yaqup uni beytel menisi hudaning oyi dep atidi. 20 andin u hudagha
qesem qilip: eger sen manga yar bolup, sepirimde meni qoghdap, manga
yemek- ichmek, kiyim-kechek yetkuzup berip, 21 meni yurtumgha aman-esen
qaytursang, xu waqitta sanga menggu egiximen. 22 men hatire qilip tax tiklep
qoyghan bu jay insanlar sanga ibadet qilidighan muqeddes jay bolsun. manga
beghixlighanliringning ondin birini sanga teqdim qilimen, dedi.
29:1 yaqup sepirini dawamlaxturup, xerq tereptikilerning zeminigha keldi. 2 u
daladiki bir quduqning yenida u top qoyning yatqanliqini kordi. padichilar
qoylirini xu quduqtin sughiratti. quduqning aghzida bir yoghan tax yepiqliq
turatti. 3 qoylarning hemmisi yetip kelgende, padichilar birlikte quduqning
aghzidiki taxni domilitiwetip, qoylirini sughiriwelip, andin yene xu tax bilen
quduqning aghzini yepip qoyatti. 4 yaqup bu padichilardin: buraderler, siler
qeyerlik? dep soridi. biz haranliq, dep jawas qayturuxti ular. 5 siler nahorning
oghli labanni tonumsiler? dedi u. tonuymiz! dep jawas berdi ular. 6 yaqup
yene: u qandaqraq? dep soridi. ular: u nahayiti yahxi. ene qarang! uning qizi
rahile qoylirini heydep keliwatidu, dedi. 7 yaqup ulargha: kun tehi tik tursa, qoy
padisini yighidighan waqit bolmisa, nemixqa qoylarni tezrek sughirip, otlaqqa
apirip baqmaysiler? dedi. 8 ular: biz qoylarning hemmisini yighip, padichilar
bilen birlikte quduqning aghzidiki taxni domilitiwetmiguche, qoylarni
sughiralmaymiz, dep jawas berixti. 9 yaqupning padichilar bilen paringi tehi
tugimeyla, rahile padilirini heydep yetip keldi. 10 yaqup rahile bilen taghisi
labanning qoy padisini korupla, quduqning aghzidiki taxni domilitiwetip, uning
qoylirini sughirip berdi. 11-12 andin, u rahileni soyup, hayajan bilen yighlap
ketti we rahilege: men sizning dadingizning jiyeni, yeni ribeqaning oghli
bolimen, dedi. rahile yugurgen peti qaytip berip, atisigha eytti. 13 laban jiyeni
yaqupning kelgenlikini anglax bilenla, uning aldigha yugurup chiqip, quchaqlap
soyup koruxup oyige baxlap kirdi. yaqup uninggha yuz bergen putun ixni eytip
berdi. 14 sen heqiqeten mening jan-jiger tughqinim! dedi laban. xundaq qilip,
yaqup u yerde bir ay turdi. 15 bir kuni, laban yaqupqa: sen mening jiyenim
bolsangmu, manga bikargha ixlep berseng bolmas. eytqin, qanchilik ix heqqi
telep qilisen? dedi. 16 labanning ikki qizi bolup, chongining ismi leyah,