Παρουσίαση των ταφικών εθίμων στα αρχαία Άβδηρα.

1. Ταφικά Έθιμα
2ο Γυμνάσιο
Α1
ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ Ασημένια
ΟΙΚΙΝΟΜΟΥΒικτώρια
ΔΗΜΑΔΗ Δέσποινα
ΠΑΣΧΑΛΙΔΟΥ Ραφαέλα
ΚΑΛΤΣΑΠαναγιώτα
Αβδήρων

2. To Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων παρουσιάζει την εξέλιξη της πόλης των
Αβδήρων από την ίδρυσή της τον 7ο αι. π.Χ. μέχρι τον 12ο αι. μ.Χ. Τα εκθέματά
του μαρτυρούν τόσο τον τρόπο ζωής και τον πολιτισμό των αρχαίων Αβδηριτών
όσο και τον ρόλο που διαδραμάτισε η πόλη στην περιοχή της Θράκης αλλά και
στον αρχαίο ελληνικό κόσμο.
Η ανέγερση του μουσείου ξεκίνησε το 1976 και οι οικοδομικές εργασίες άρχισαν
το 1989 και ολοκληρώθηκαν το 1992. Το διάστημα 1995-1998 στο μουσείο
μεταφέρθηκαν αρχαιολογικά εκθέματα από τα αντίστοιχα μουσεία της Καβάλας
και της Κομοτηνής. Το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 20 Ιανουαρίου 2000.
Στο μουσείο εκτίθενται αντικείμενα που βρέθηκαν στην αρχαία πόλη και στα
αρχαία νεκροταφεία των Αβδήρων . Τα εκθέματα χωρίζονται σε τρεις
θεματικές ενότητες: δημόσιος βίος, ιδιωτικός βίος και ταφικά έθιμα.
Λίγα λόγια για το μουσείο των Αβδήρων

3. Ο στολισμός του νεκρού ήταν από τις πρώτες νεκρικές πράξεις. Αφού έπλεναν,
μύρωναν και έντυναν το νεκρό, τον στόλιζαν με λουλούδια, ταινίες, στεφάνια
και κοσμήματα και τον τοποθετούσαν στη νεκρική κλίνη, ώστε να τον
θρηνήσουν και να τον αποχαιρετήσουν οι συγγενείς και οι φίλοι. Ακολουθούσε
η μεταφορά του στο νεκροταφείο από τους κεντρικότερους δρόμους της
πόλης. Οι συγγενείς του νεκρού είχαν τη δυνατότητα να διαλέξουν ανάμεσα
στην καύση και στον ενταφιασμό, ο οποίος μπορούσε να γίνει με πολλούς
τρόπους.
Σε κάθε τάφο ή καύση θάβονταν ένας νεκρός. Οι περιπτώσεις
διπλής ταφής ήταν ελάχιστες, και αφορούσαν προφανώς
ταυτόχρονο θάνατο συγγενών. Ο νεκρός ενταφιαζόταν σε
ύπτια θέση με τα πόδια τεντωμένα. Τα χέρια του ήταν
συνήθως τοποθετημένα κατά μήκος του σώματος. Στους
περισσότερους τάφους η κεφαλή του νεκρού βρισκόταν στα
ανατολικά, ενώ σε άλλους στα βορειαανατολικά ή στα βόρεια
Μετά την εναπόθεση του νεκρού στον τάφο, οι
συγγενείς τοποθετούν το νόμισμα για την πληρωμή
του Χάροντα καθώς και τα αντικείμενα που θα τον
συνόδευαν στην άλλη ζωή, τα κτερίσματα
Ταφικά έθιμα

4. Τα κτερίσματα που συνόδευαν τον νεκρό στον τάφο
ήταν αντικείμενα καθημερινής χρήσης ή είχαν
κατασκευαστεί ειδικά για τις ταφές. Ήταν δώρα των
συγγενών του για το τελευταίο ταξίδι ή προσωπικά
αντικείμενα του νεκρού. Πολλά σχετίζονταν επίσης
με τις τελετουργικές πράξεις κατά την ώρα της
ταφής. Επειδή η ποικιλία και ο αριθμός τους είναι
μεγάλος, προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες για
τη θρησκευτική, κοινωνική, οικονομική και την
πολιτιστική ζωή των αρχαίων Αβδηριτών. Τα πιο
συνηθισμένα κτερίσματα ήταν τα αγγεία, τα
ειδώλια, τα σκεύη, τα κοσμήματα και τα στεφάνια.
Αντικείμενα με μαγική ή αποτροπαϊκή σημασία,
όπως τα ομοιώματα αυγών και τα σιδερένια καρφιά,
βρίσκονται σποραδικά μέσα στους τάφους.
Ο αριθμός και το είδος των κτερισμάτων διέφερε
ανάλογα με το φύλο, την ηλικία του νεκρού, την
κοινωνική του τάξη και την οικονομική κατάσταση
της οικογένειάς του. Η ποσότητα και η ποιότητα των
κτερισμάτων διέφερε επίσης από εποχή σε εποχή.
Κτερίσματα

5. Οι κάτοικοι της πρώτης αποικίας (μέσα 7ου-αρχές 6ου αι. π.Χ.)
ενταφίαζαν τους νεκρούς τους σε οργανωμένα νεκροταφεία
που βρίσκονταν έξω από τα τείχη της πόλης. Οι ενήλικες κατά
κανόνα καίγονταν ή ενταφιάζονταν σε απλούς λάκκους, ενώ
ως τάφοι παιδιών χρησιμοποιούσαν κυρίως τα αγγεία. Σε
κάθε τάφο θάβονταν ένας νεκρός. Οι τάφοι δεν είχαν
συγκεκριμένο προσανατολισμό. Βρέθηκαν σε επάλληλα
επίπεδα και η διάταξή τους ήταν πολύ πυκνή.
Από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. ως τις αρχές του 3ου αι. π.Χ.
Κύριο χαρακτηριστικό των νεκροταφείων είναι οι συστάδες
ή οι παράλληλες σειρές χαμηλών τύμβων (1-3 μέτρα). Οι
μεγαλύτεροι τύμβοι είναι συνήθως μεμονωμένοι. Ανάμεσά
τους περνούσαν δρόμοι που οδηγούσαν στην χώρα της
πόλης και χρησίμευαν ταυτόχρονα για την πρόσβαση στα
νεκροταφεία. Οι περισσότεροι τύμβοι έχουν σχήμα
ημισφαιρικό. Η διάταξη των ταφών σε κάθε τύμβο είναι
συνήθως τυχαία. Ο προσανατολισμός τους είναι Α-Δ ή Β-Ν.
Παιδιά και ενήλικες θάβονταν μαζί, εφόσον οι τύμβοι ήταν
οικογενειακοί.
Τα νεκροταφεία των Αβδήρων

6. Στο τέλος του 3ου αι. π.Χ. τμήμα του κατεστραμμένου
βόρειου περίβολου χρησιμοποιήθηκε ως
νεκροταφείο. Ο ενταφιασμός ήταν ο συνηθέστερος
τρόπος ταφής και οι τάφοι, που ήταν πολύ πυκνοί δεν
καλύπτονταν από τύμβους.
Από τον 3ο αι. εώς τον 12ο αι. ο χώρος
μπροστά στη δυτική πύλη της αρχαίας
οχύρωσης χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη
εκτενούς νεκροταφείου κιβωτιόσχημων
ταφών. Στα βυζαντινά χρόνια χτίστηκε στον
ίδιο χώρο κοιμητηριακή βασιλική.
Μετά τον 2ο αι. το νεκροταφείο εντάχθηκε στα
όρια της βυζαντινής οχύρωσης και
αναπτύχθηκε σε δύο τομείς. Το
υστεροβυζαντινό νεκροταφείο παρουσιάζει
ενδιαφέρον για τη χρήση την ξύλινων
φερέτρων.
Τα νεκροταφεία των Αβδήρων- Η συνέχεια

7. Η καύση χρησιμοποιήθηκε από τα μέσα
του 7ου ως τον 2ο αι. π.Χ. μόνο για ενήλικα
άτομα.
Ο ενταφιασμός ήταν πολύ διαδεδομένος και
γινόταν σε τάφους διαφόρων τύπων.
Οι λίθινες σαρκοφάγοι αποτελούσαν τον πιο ακριβό
τύπο τάφου, αποκλειστικά για ενήλικα άτομα.
Οι κιβωτιόσχημοι τάφοι ήταν σε χρήση από τα
τέλη του 6ου αι. π.Χ. μέχρι τον 2ο αι. π.Χ. και
προορίζονταν για ενήλικες.
Είδη ταφών- Μέρος 1

8. Οι κεραμοσκεπείς τάφοι προορίζονταν για ταφές ενηλίκων
και παιδιών. Εμφανίστηκαν τον 5ο αι. π.Χ. και
χρησιμοποιήθηκαν πολύ στα ελληνιστικά χρόνια.
Οι πήλινες σαρκοφάγοι, απλές, με ανάγλυφη ή ζωγραφική
διακόσμηση, χρησιμοποιήθηκαν τον 5ο και τον 4ο αι. π.Χ. για
ενήλικες και παιδιά.
Οι λακκοειδείς αποτελούν την απλούστερη και τη λιγότερη
δαπανηρή μορφή τάφου. Τα γνωστά παραδείγματα
χρονολογούνται τον 7ο, τον 5ο και τον 2ο αι. π.Χ.
Τα πιθάρια, οι αμφορείς και τα χυτροειδή αγγεία
χρησιμοποιήθηκαν για ταφές παιδιών και ενηλίκων από
τον 7ο αι. π.Χ. ως τον 2ο αι. π.Χ.
Είδη ταφών- Μέρος 2

9. Επιτύμβιο ανάγλυφο.
Εικονίζεται πολεμιστής
ιππέας και ιπποκόμος
Ανάγλυφη επιτύμβια
στήλη. Εικονίζεται
ιματιοφόρος άνδρας
και παιδί.
Ενεπίγραφη επίσκεψη
ταφικού μνημείου.
Μέσα στο Μουσείο

10. Πηγές
Διαδικτυακές πηγές: Βικιπαίδεια (1ο κείμενο)
Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων: εικόνες
και κείμενα

11. ΤΕΛΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας