Fonem Sengauan dalam Bahasa Melayu

1. BMMB 3013
FONETIK DAN FONOLOGI BAHASA
MELAYU
Fonem Segmental dalam Bahasa Melayu
• Konsonan
i. Sengauan
ii. Sisian
iii. Separuh vokal
iv. Pinjaman
Nama Pensyarah : Puan Hamidah Binti Che Meh
Disediakan oleh Antasha binti Kamaruzzaman ( 1 PISMP PM/PJ)

2. Pengenalan : Konsonan Segmental Bahasa Melayu
• Fonem ialah unit terkecil bunyi yang membezakan
makna.
• Fonem dianggap lebih besar daripada fon.
Jenis
Fonem
Fonem
vokal
Fonem
konsonan

3. • Fon [o], [ე] dan bunyi sengau kedua-dua
fon ini membentuk satu fonem sahaja,
iaitu /o/. Sehubungan dengan itu,
perkataan buku terdiri daripada empat
fonem iaitu /b/, /u/, /k/, dan /u/. Analisis
seperti ini dinamakan fonem
penggalan atau fonem segmental.

4. Pasangan kata yang menunjukkan perbezaan
perkataan yang paling kecil tetapi kedua-dua
perkataan yang berpasangan itu mempunyai makna
yang berlainan, dinamakan pasangan minimum atau
pasangan terkecil.
Sekiranya pasangan perkataan yang mempunyai
perbezaan yang paling minimum tadi tidak berbeza
maknanya, maka bunyi yang berbeza itu bukanlah
dua fonem yang berlainan tetapi merupakan alofon
daripada satu fonem. Keadaan ini disebut sebagai
variasi atau kelainan bunyi yang bebas contohnya
/filəm/ - /piləm/ dan /balik/ - /bali?/.

5. Konsonan sengauan
• Sekatan yang dilakukan sepenuhnya akan mengeluarkan
bunyi sengauan (nasal) yang dihasilkan dengan cara
menurunkan anak tekak (uvula) untuk menutup rongga
mulut (oral).
• Semua bunyi sengau yang dihasilkan adalah bersuara.
• Hal ini akan menyebabkan udara yang dilepaskan dari
paru-paru akan melalui rongga hidung dan terhasil bunyi
nasal [ m ], [ n ], [ ŋ ], [ ɳ ].

6. Konsonan sengau
Sengau bibir [ m ] Sengau gusi [ n ] Sengau lelangit
keras [ ɲ ]
Sengau lelangit
lembut [ ŋ ]
• Bibir bawah
dirapatkan ke
bibir atas.
• Lelangit lembut
diturunkan.
• Udara
dikeluakan
melalui rongga
hidung.
• Hujung lidah
dirapatkan ke
gusi atas.
• Udara tersekat
dalam rongga
mulut, dan
lelangit lembut
diturunkan.
• Depan lidah
dirapatkan ke
lelangit keras.
• Lelangit
lembut
diturunkan dan
udara keluar
melalui rongga
hidung.
Belakang lidah
dirapatkan ke
lelangit lembut
dan udara
dikeluarkan
melalui rongga
hidung.

7. Konsonan sisian
• Hentian sebahagian akan menghasilkan bunyi sisian,
geseran (frikatif), dan malaran.
• Bunyi sisian dalam bahasa Melayu dihasilkan dengan
melakukan penyekatan terhadap arus udara yang
dilepaskan oleh paru-paru di bahagian lelangit keras oleh
hujung lidah yang menyebabkan udara hanya melalui
kawalan sisi di kiri dan kanan rongga mulut.
• Keadaan ini menghasilkan bunyi [ l ].
• Perkataan contoh : [l] [lalu] [awal]

8. Separuh vokal
• Separuh vokal juga dikenali sebagai konsonan malaran.
• Separuh vokal dihasilkan dengan bunyi malaran, kedudukan
artikulator adalah seperti menghasilkan bunyi geseran tetapi
bunyi geseran yang dihasilkan terlalu lemah.
• Konsonan malaran juga sama seperti menghasilkan bunyi
vokal, dan sesetengah ahli fonetik menamakannya bunyi
separuh vokal.
• Bunyi malaran dalam bahasa Melayu ialah [ w ] dan [ j ].
[ j ] mewakili huruf y.

9. Konsonan pinjaman
Terdapat 10 konsonan pinjaman
dalam bahasa Melayu yang dipinjam
sepenuhnya daripada bahasa Arab
dan Inggeris.

10. Proses Peminjaman
Menurut Abdullah Hassan (2007),
• Terdapat tiga bahasa yang unsurnya dipinjam oleh
bahasa Melayu, iaitu Sanskrit, Arab dan Inggeris.
• Selain itu, terdapat juga unsur bahasa yang dipinjam
daripada bahasa lain misalnya Portugis, Cina, Tamil
dan Farsi.
• Terdapat 10 bunyi konsonan yang dipinjam oleh bahasa
Melayu.
• Kesemuanya berasal dari perkataan-perkataan pinjaman.
• Ada bunyi yang disesuaikan dengan bunyi bahasa
Melayu dan ada yang bervariasi bebas dengan fonem-
fonem asli.

11. Proses peminjaman
• Daripada sepuluh fonem pinjaman ini, sembilan dipinjam
oleh bahasa Arab, dan satu daripada bahasa Inggeris.
Bahasa Inggeris Bahasa Arab
Fonem /v/ Fonem /f/ juga daripada
bahasa Inggeris, tetapi
fonem ini terlebih dahulu
sudah dipinjam daripada
bahasa Arab.

12. Fonem geseran
Daerah
Cara
Bibir-
Gigi
Gigi Gusi Lelangit
keras
Lelangit
lembut
Tekak
Tak bersuara f [  ] [ š ] [ χ ] ʢ
Bersuara v [ ð ] z [Ɣ ]
Konsonan geseran dihasilkan dengan
menyempitkan saluran udara supaya udara
yang melaluinya bergeser dan kedengaran
bunyi berdesis.

13. Penyebaran
No Fonem Awal Tengah Akhir
1 f fikir wafat Wakaf
2 V vot novel -
3 z zaman beza Markaz
4  alaa tamil baha
5 ð ðalim haðir lafað
6 š šor mašarakat šabaš
7 ž žarab kaži haiž
8 χ χatam baχil tariχ
9 Ɣ Ɣ aib ba Ɣ al Bali Ɣ
10 ʢ ‘aib Ni’mat Tama’

14. Bibliografi
• Faridah Nazir & Maridah Alias. (2015). Fonetik dan
Fonologi Bahasa Melayu. Petaling Jaya: Sasbadi
Sdn.Bhd.
• Abdullah Hassan. (2007). Linguistik Am Siri Pengajaran
dan Pembelajaran Bahasa Melayu. Kuala Lumpur: PTS
Professional Publishing Sdn.Bhd.
• Modul BMM 3108

15. Terima kasih kerana memberikan perhatian.