Развіццё гарадоў

1. Развіццё гарадоў

2. Змены ў статусе гарадоў
ХV—ХVІ стcт. – рост сувязяў з
Еўропай
(прыбытковы гандаль)
Рост колькасці таргоў
(рынкаў)
Вакол таргоў – новыя гарады

3. Павелічэнне насельніцтва гарадоў
• За кошт мясцовых сялян;
• За кошт запрошаных рамеснікаў і гандляроў з іншых гарадоў (у
т.л. замежных)
Каб іх прывабіць – слабоды –
часовае вызваленне ад падаткаў.

4. Жыхары горада
• “Чорныя людзі” (большасць):
рамеснікі, дробныя і сярэднія
гандляры;
• Феадалы;
• Багатыя купцы
(гандаль з іншымі гарадамі);
• Духавенства.
кіраванне

5. Полацк
Буйны горад
Але!
Змяншэнне ролі веча
Кіраванне – княжацкім
намеснікам (як і ў іншых
гарадах)

6. Структура горада
Дзядзінец;
Рынак
(каля дзядзінца);
Пасад
(часам таксама часткова
ўмацоўваўся – вакольны
горад);
Замак – большы
ўмацаваны цэнтр (на
месцы дзядзінца і
вакольнага горада).

7. Змены ў планіроўцы ў XV ст.:
• Цэнтр – гандлёвая плошча з
ратушай;
• Вакол яе – новыя пасады;
• Вуліцы – працяг дарог, якія
звязвалі горад з
наваколлем.

8. Мястэчкі
ХV — 1-ая палова ХVІ ст. –
узнікаюць мястэчкі;
Шляхі ўтварэння:
З вялікіх вёсак (Моталь,
Станькава і г.д.);
Побач з замкамі і панскімі
дварамі;
На новых месцах.
Галоўная задача мястэчак –
забяспечыць дзейнасці торгу.

9. Магдэбургскае права
Права на
самакіраванне;
Па ўзору нямецкага
Магдэбурга;
Мэта – заахвочванне
пераезду людзей у
гарады.

10. Сутнасць Магдэбургскага права
Гараджане:
Вызваляліся ад феадальнай
залежнасці і павіннасцяў;
Маглі свабодна займацца
рамяством, гандлем,
земляробствам;
Маглі выбіраць магістрат;
Маглі мець герб;
Маглі мець суд;
Маглі ствараць рамесніцкія
аб’яднанні.

11. Магістрат
Лава
• На чале – войт;
• Складалася з лаўнікаў-
засядацеляў;
• Суд па крымінальных справах.
Рада
oНа чале – бурмістр;
oСкладалася з райцаў (радцаў) –
набольш паважных жыхароў
oСуд па грамадзянскіх справах;
oЗбіранне падаткаў,
oДобраўпарадкаванне горада,
oКіраўніцтва рамеснікамі і
гандлярамі.

12. Атрыманне Магдэбургскага права гарадамі ВКЛ
1387 г. – Вільня
1390 г. – Брэст
1496 г. – Гродна
1498 г. – Полацк
1499 г. – Мінск
1503 г. – Камянец
Да 1506 г. – Ваўкавыск
1511 г. – Навагрудак
1531 г. – Слонім

13. Атрыманне Магдэбургскага права
• Ад вярхоўнай улады
краіны/кіраўніка горада;
• Для органаў мясцовага
самакіравання – ратушы
(там канцылярыя, скарбніца,
архіў і г.д.)

14. Роля гарадоў
Сведчанне аддзялення рамяства ад земляробства;
Цэнтры асветы;
Рэлігійныя цэнтры;
Абарончыя пункты;
Адміністрацыйныя цэнтры.