Этнічнае і канфесійнае становішча

1. Этнічнае і канфесійнае
становішча

2. Этнічныя працэсы ў балтаў і славян
Час Славяне Балты
ІХ – пач.
ХІІІ ст.
Уваходзілі ў склад Русі, фарміраванне адзінай
усходнеславянскай супольнасці.
-
Х – ХІ
стст.
Крывічы, дрыгавічы і валыняне каланізавалі
Верхняе Панямонне, заснавалі гарады Гродна,
Навагрудак і г.д.
-
ХІІ ст. Удзельная раздробленасць Русі, выдзяленне
насельніцтва беларускіх зямель у асобную
народнасць.
-
Пач. ХІІІ
ст.
- На тэрыторыі Прыбалтыкі пражывалі балцкія
плямёны аўкштайты, жамойты, куршы, прусы,
яцвягі, латгалы і г.д. Зліццё плямён у саюзы.
ХІІІ—ХІV
стст.
- На аснове аўкштайтаў і жамойтаў складвалася
літоўская народнасць.
2-ая пал.
ХІІІ ст.
Увайшлі ў ВКЛ
ХІV ст. Да ВКЛ далучана Кіеўшчына і Падняпроўе -

3. Рэлігія балтаў
Язычніцтва (паганства):
• Верылі ў багоў і духаў;
• Дэвас — галоўны бог:
заступнік нябеснага святла і
дня, міру і дружбы;
• Пяркунас — бог агню, грому
і маланкі;
• Больш дробныя багі.

4. Рэлігія славян: праваслаўе
Праваслаўе – хрысціянства паводле
Візантыйскай традыцыі.
Іерархія кліра:
Патрыярх Канстанцінопальскі
Мітрапаліт:
• Спачатку – у Кіеве;
• З XIV ст. – у Маскве.
ВКЛ імкнецца стварыць сваю мітраполію
Епіскап

5. Рэлігійная цярпімасць
• Літоўская знаць
праяўляла цікавасць да
веры беларусаў;
• Літоўцы радніліся з
беларусамі і прымалі
праваслаўе:
Асабліва – князі
славянскіх гарадоў.

6. Рэлігійная цярпімасць князёў ВКЛ
Войшалк – праваслаўны;
Яго сястра – жонка галіцка-
валынскага князя;
Жонкі Гедыміна і яго сыноў –
славянскія князёўны;
Альгерд садзейнічаў
утварэнню мітраполіі з
цэнтрам у Наваградку.

7. Умацаванне праваслаўя
Частка літоўскай знаці і
мяшчан прымала
праваслаўе;
Царква атрымлівала
землі, залежных сялян;
Будаваліся новыя храмы і
манастыры.
Да канца XIV ст. – пашырала
свой уплыў у ВКЛ.

8. Пранікненне каталіцтва
Каталіцтва – хрысціянства
паводле лацінскай традыцыі.
Міндоўг прыняў каталіцтва і
спрабаваў арганізаваць
каталіцкую царкву ў ВКЛ
Але!
Спроба не мела поспеху.
Прычына:
Каталіцтва звязвалася з агрэсіяй
крыжакоў.

9. Далейшая пашырэнне каталіцтва
• Манахі-прапаведнікі пры
дварах вялікіх князёў;
• Кляштары (манастыры)
ордэнаў дамініканцаў і
францысканцаў у Вільні і
Навагрудку.
Але!
Да канца ХІV ст. каталіцкая
царква не мела вагі ў ВКЛ.

10. Становішча каталіцтва пасля Крэўскай уніі
1385 г. – Крэўская унія. Адна з
умоў:
Хрышчэнне язычнікаў у
каталіцтва.
1387 г. – Ягайла хрысціў літоўцаў,
выдаў прывілей: права феадалаў-
каталікоў свабодна
распараджацца спадчыннай
маёмасцю.
Каталіцтва становіцца пануючай
канфесіяй.