Пачатак выкарыстання металаў на беларускіх землях

1. Пачатак выкарыстання металаў
на беларускіх землях

2. Пачатак бронзавага веку
Пач. 2 тыс. да н.э. – пачатак бронзавага веку
на Беларусі.
Бронза – сплаў медзі і волава.
На Беларусі няма радовішчаў медзі і волава
Да нас яны траплялі з Прыкарпацця і
Каўказа
У нас бронзавы век пазней

3. Вытворчасць бронзы на Беларусі
Бронза лёгка плавіцца ў
звычайным вогнішчы
Стварэнне бронзавых і медных
прылад
Павяшэнне выніковасці працы
людзей

4. Прыклады прылад
• Нажы;
• Наканечнікі дзідаў;
• Шылы;
• Сякеры;
• Сярпы і г.д.
Але!
Выкарыстоўваюцца і
каменныя прылады працы

5. Удасканальванне каменных прылад
Шліфоўка;
Свідраванне.

6. Свідраванне
• З дапамогай трубчастай
косткі з пяском;
• Пасля – рух косткі з
дапамогай лучковай цецівы;
• Выкарыстоўвалася для
свідравання адтулін у камні;
• Для свідраваных сякер
(добра трымаліся на ручцы).

7. Жалезны век
7 ст. да н.э. – пачатак жалезнага веку на Беларусі.
Тэхнічны пераварот

8. Жалезная руда
Вельмі распаўсюджана ў прыродзе;
Назвы вёсак “Рудня”, “Рудакова” і
г.д.
Руда – на берагах рэк і азёр, лугах,
балотах
Балотная руда

9. Балотная руда
Жалеза асядае на дно возера
Утвараецца бурая жалезная руда
Побач – бурая трава
Па колеру травы знаходзілі руду

10. Праблемы выкарыстання жалеза
Медзь і бронза – больш рэдкія і
менш трывалыя
Але!
Жалеза пачалі выкарыстоўваць
пазней
Плавіцца пры высокай
тэмпературы

11. Плаўленне пры больш нізкай тэмпературы
1. Збіралі балотную руду.
2. Награвалі ў пячах-домніцах.
Печ-домніца:
• Зроблена з гліны;
• Дыяметр – менш за 1 м;
• Рэшткі захаваліся каля в.
Лабеншчына Мінскага р-на
(каля Заслаўя).

12. Плаўленне пры больш нізкай тэмпературы
3. Кавалкі руды спякаліся –
утваралася крыца (порыстая
маса).
4. Печ астывала.
5. Крыцу даставалі.
6. У кузні крыцу награвалі і
плюшчылі молатамі.
7. Утваралася крычнае жалеза.

13. Значэнне адкрыцця жалеза
Больш хуткая і якасная апрацоўка
дрэва, косці, скуры.
Ачыстка ад лесу значных
тэрыторый.
Больш трывалыя пабудовы.
Больш якасная зброя.
Няма неабходнасці ўвесь час
падтрымлівасць агонь:
Металічнае крэсіва аб крэмень –
іскры – агонь