Բնագիտություն

1. Անահիտ Հովհաննիսյան
Մանոն Պապոյան
Մանե Բոյախչյան
Լուսինե Թադևոսյան
4.2 դասարան

2. 
Աշխարհի ամենաերկար գետը Նեղոսն է, եթե Նեղոսի մի
ծայրից ոտքով գնաս մյուս ափ, այն կտևի չորս ամիս:
 Այս մայրցամաքը/աշխարհամասը Աֆրիկա են
անվանել հին հռոմեացիները՝ տեղաբնիկ
«աֆարիկ» ցեղի անունով:Ըստ զբաղեցրած տարածքի՝
Աֆրիկան երկրագնդի երկրորդ մայրցամաքն
է՝ Եվրասիայից հետո: Դեռևս մեր թվականությունից
շատ դարեր առաջ Աֆրիկայի հյուսիսային ափերն են
այցելել փյունիկեցիները, հին հռոմեացիները, հին
հույները: Ոսկի, փղոսկր և թանկարժեք փայտանյութ
հայթայթելու համար եգիպտական փարավոնները
արշավախմբեր են ուղարկել դեպի Նեղոս գետի վերին
հոսանքները:
Նեղոս գետի մասին

3. 
 Դեպի Հնդկաստան տանող ծովային կարճ ճանապարհ
գտնելու նպատակով պորտուգալիայի ծովագնացները XV
դարում ուսումնասիրել են Աֆրիկայի արևմտյան ափերը:
Շրջանցելով այն՝ պորտուգալացի ծովագնաց Վասկո դա
Գաման 1498 թ-ին առաջին անգամ հասել է Հնդկաստան և
պարզել, որ Աֆրիկայի հարավային և արևելյան ափերը
ողողվում են Հնդկական օվկիանոսի ջրերով:
 XVIII դարի վերջին արդյունավետ եղան անգլիացի
հետազոտող Դեյվիդ Լիվինգսթոնի
ճանապարհորդությունները: 30 տարի շարունակ (1843–73
թթ.) նա ուսումնասիրել է Հարավային Աֆրիկան. հետազոտել
է Զամբեզի գետը, նրա վրա հայտնաբերել ջրվեժ և, ի պատիվ
իր երկրի թագուհու, անվանել է Վիկտորիա, ուսումնասիրել է
Կոնգո գետի ակունքը, Նյասա լիճը և այլն:
Նեղոսի գետը

4. 
Նեղոս գետը կեսօրին

5. 
Աֆրիկայի մեծ մասը գտնվում է արևադարձային լայնություններում:
Մայրցամաքը հյուսիսից հարավ ձգվում է 8000 կմ, իսկ արևմուտքից
արևելք՝ 3500-ից (հարավում) 7500 կմ (հյուսիսում): Աֆրիկայի ափերը
ողողվում են Ատլանտյան ու Հնդկական օվկիանոսների և դրանց
մաս կազմող Միջերկրական ու Կարմիր ծովերի ջրերով: Միակ
խոշոր կղզին Մադագասկարն է, իսկ Մադեյրա, Ազորյան,
Կանարյան, Սուրբ Հեղինեի (Ատլանտյան օվկիանոսում) և
Զանզիբար, Կոմորյան, Մասկարենյան (Հնդկական օվկիանոսում)
կղզիները համեմատաբար փոքր են:
Աֆրիկայի ռելիեֆում տիրապետում են տարբեր բարձրության
սարահարթերը, և միայն ծայրամասերում են բարձրանում լեռները:
Առավել բարձր են արևելյան շրջանները, որտեղ գտնվում են
Արևելաաֆրիկյան սարահարթը և Եթովպական բարձրավանդակը:
Աֆրիկայի հյուսիսում ձգվում են Ատլասի, հարավում՝ Դրակոնյան և
Կապի լեռները:
Մայրցամաքի ընդերքը հարուստ է օգտակար հանածոներով:
Ալժիրում, Սահարայի ավազների տակ, հայտնաբերվել են նավթի
պաշարներ:
Կենտրոնական մասում՝ Կոնգո գետի ավազանում են գտնվում
պղնձի հայտնի հանքերն ու ուրանի հանքահորերը: Հարավը
հարուստ է ուրանով, ալմաստով, քրոմով, մանգանով: Աֆրիկան
տալիս է աշխարհի ալմաստի հանույթի 60, ոսկու ավելի քան 50,
ուրանի 30 %-ը, պլատինի գերակշիռ մասը:

6. 
Աֆրիկայում գետերը բաշխված են խիստ անհավասարաչափ.
հասարակածային և մերձհասարակածային գոտում բազմաթիվ են ջրառատ
գետերը, իսկ արևադարձային գոտում քիչ են ու ծանծաղ, իսկ որոշ
շրջաններում (Սահարայի, Կալահարիի ներքին շրջաններ) ընդհանրապես
չկան: Ամենաերկար գետը Նեղոսն է (արաբերեն՝ Էլ Բախր, երկարությունը՝
6671 կմ), որի դերը
անփոխարինելի է գետահովտում ապրող ժողովուրդների համար:
Ամենաջրառատը Կոնգոն է (աշխարհում երկրորդը՝ Ամազոնից հետո): Այն
երկու անգամ հատում է հասարակածը, առաջացնում է բազմաթիվ
սահանքներ ու ջրվեժներ: Խոշոր գետերից են Նիգերը, Օրանժը և Զամբեզին:
Վերջինիս վրա է գտնվում աշխարհի բնության հրաշալիքներից
մեկը՝ Վիկտորիա ջրվեժը (բարձրությունը՝ 120 մ, լայնությունը՝ 1800 մ): Ջրի
աղմուկը լսվում է տասնյակ կիլոմետրերի վրա, առաջացնում է ջրափոշու
հսկայական սյուներ, դրա համար էլ բնիկներն այն անվանում են «աղմկող
ծուխ»: Աֆրիկայում շատ են լճերը՝ Տանգանիկա (խորությամբ աշխարհում
երկրորդը՝ Բայկալից հետո), Նյասա, Մոբուտու Սեսե Սեկո, Վիկտորիա:
Ուշագրավ է Սահարա անապատի հարավում գտնվող Չադ լիճը, որի
ափագիծը կայուն չէ. ամառային խոնավ սեզոնում, երբ նրա մեջ թափվող
Շարի գետը վարարում է, լճի մակերեսը մեծանում է, իսկ ձմռանը`
փոքրանում:
Աֆրիկան միակ մայրցամաքն է, որը հասարակածով
կիսվում է երկու գրեթե հավասար մասերի և ընկած է երկու արևադարձների
միջև՝ ջերմային տաք գոտում: Այդ պատճառով էլ այն ամենատաք
մայրցամաքն է. բացառություն են կազմում միայն հյուսիսային և հարավային
ծայրամասերը, որոնք գտնվում են բարեխառն գոտում: Տարվա նույն
ժամանակահատվածում, երբ հյուսիսում ձմեռ է, հարավում ամառ է, և`
հակառակը:

7. 
Աֆրիկան վերևից