3. •Preza eshte nje nga fshatrat me te lashte te Qarkut
Tirane e cila ndodhet ne veri-perendim te Tiranes.
•Lashtesine e kesaj treve e vertetojne disa vende si
psh kalaja dhe disa zona qe njihen me emra te vjeter
sot e kesaj dite.
•Eshte e populluar kryesisht me banore autoktone,
por gjate kohes kane ardhur edhe banore nga zonat
verilindore.
•Ndërtuar mbi një shkëmb, i cili zgjatet duke u ulur
në drejtim të veri-jugut.
•Ana lindore e kalasë është e mbrojtur nga vetë
terreni, kurse ana perëndimore përbën një territor të
sheshtë, prandaj dhe fortifikimi është përqendruar
pikërisht në këtë pjesë.
•Edhe kjo kala falë arkitekturës së saj, shtrirjes,
historisë, pamjes mbresëlënëse të zonës përreth dhe
gatimeve tradicionale, përbën një destinacion të
rëndësishëm turistik duke tërhequr një numër të
konsiderueshëm vizitorësh pothuajse gjatë gjithë
vitit.
6. • Kjo kala mendohet te kete pasur funksion ushtarak.
• Përmasat e vogla të saj si dhe qëndrueshmëria jo shumë e madhe e
mureve rrethuese, e klasifikojnë këtë kala si një objekt që ka
shërbyer për vëzhgimin e rrugëve të rëndësishme ekonomike dhe
ushtarake, që kalonin poshtë saj, nëpër fushën e Tiranës, dhe ne
rrugen me rendesi qe lidhte ne ate kohe Durresin me Krujen dhe
me Shkodren.
• Kjo kala përbën edhe një pikë komunikimi vizual ose të përcjelljes
së mesazheve nëpërmjet sinjaleve pamore ndërmjet kalasë së
Petrelës, të Krujës, të Durrësit dhe të Ishmit .
7.
8.
9. • Në oborrin e saj ndodhet një sterë e
madhe, ndërsa mbi portë, në një fazë të
dytë, është ndërtuar një xhami.
• Lartësia maksimale e ruajtur e mureve
arrin në 6.40 m, ndërsa kullat në trajtë
cilindrike me faqe vertikale ngrihen
vetëm 0,50-0,60 m mbi lartësinë e tyre.
Trashësia e mureve është 1,30-1,40 m.
• Në pjesën e sipërme ato kanë qenë
kurorëzuar me bedena. Nga disa gjurmë
të ruajtura del se lartësia e tyre ishte
1,70 m, ndërsa muri mbi të cilin
mbështeteshin 1 m.
• Për të çuar në shtegun e rojeve janë
ndërtuar shkallë të gurta. Një shkallë e
tillë ruhet në murin jugor, ajo është
ndërtuar pjesërisht brenda trashësisë së
murit.
10. • Kalaja e Prezes ishte nje kala me rendesi te madhe ne mesjeten e mesme. Kjo duket
qarte nga pozicioni ku ishte vendosur kjo kala dhe rindertimi disa here i saj.
• Teknika e ndertimit te saj ishte me gure te latuar dhe forma te rregullta gjeometrike,
cka do te thote se teknika e ndertimit kishte perparuar shume nga nje periudhe ne
tjetren dhe fortifikimet ishin me te qendrueshme se me pare. Kjo vertetohet nga
gjendja mjaft e mire e kalase ne ditet e sotme.
• Prania e ullishteve na jep informacione rreth ekonomise se Prezes, ku ulliri ishte
kultura kryesore, dhe kjo vihet ne dukje nga prania e shumte e ullishteve
shumevjecare te Prezes.
• Ekonomia e zones rreth Prezes karakterizohet nga zhvillimi i kulturave te ndryshme
bujqesore dhe zhvillimi i blegtorise.
• Duke qene afer me Aeroportin ‘’Nene Tereza’’ kjo kala terheq cdo vit dhe me shume
turiste te huaj dhe shqiptare, duke u kthyer ne kete menyre ne nje nga vendet me
rendesi te madhe kulturore ne vend.
• Nese me pare kjo kala ishte nje zone e lakmuar nga te huajt per ta pushtuar, sot
eshte nje zone e lakmuar nga te huajt per tu vizituar.
• Preza ne vitet e ardhme do te rritet shume ekonomikisht, dhe do te kete te njejten
rendesi qe kishte dikur, duke u kthyer ne qendren me te rendesishme turistike &
kulturore ne vend.
11. • Marin Barleti: Histori e Skënderbeut, Shtëpia
Botuese "Faik Konica", Prishtinë 2001.
• Shtjefn Gjecovi: Mnera e Prezës, Botim i
Shoqatës Kulturore "Pellazgët", Tiranë 2000.
• Lazar Papajani: Kalaja e Prezes.