1. XVI. mendea: Espainiako inperioaren goren aldia GAIA

2. Europa XVI. mendean

3. XVI. mendeko europear monarka nagusiak Frantziakoa

4. Gaiaren mapa ESPAINIAR INPERIOAREN GAILURRA Inperioa Europan Inperioa Ameriketan CARLOS V.AREN GARAIA FELIPE II.AREN GARAIA AMERIKAREN KONKISTA ANTOLAKETA ETA USTIAKETA KONKISTAREN ONDORIOAK

5. Carlos V.a Mühlbergen Carlos V.ak oinordetzan jasotakoa Carlos V.a 1516 eta 1556 urte artean izan zen errege Aiton-amonen eskutik inperio zabala jaso zuen eta Europan lur asko jaso zituen (Gaztela, Aragoi, Herbehereak, Inperio Santua, Italiako lurraldeak), Afrika iparraldean eta Ameriketan.

7. Hiribildu eta lur komunitateak Hasieran Gaztelako hiriak aurrez aurre jarri ziren: Komunitateen errebolta. Baina erreboltak porrot egin zuen. Erregeak botere handia zuen, baina erabaki batzuk, zergak jartzea besteak beste, erresuma bakoitzak onartu behar izaten zituen.

8. Monarkia Hispanikoaren kontseilu-sistema

9. Carlos V.aren inperioa Europan eta munduan Inperioko lurraldeek beren legeak eta instituzioak mantendu zituzten. Lurralde bakoitzean erregeordea edo gobernatzailea zegoen, erregearen izenean gobernatzen zuena

10. Carlos V.aren inperioa Europan

11. Testua: Carlos V.aren eta Francisco I.aren arteko leihakortasuna Carlos V.a eta Francisco I.a Carlos V.a eta Francisco I.a Frantziakoa izan ziren XVI. mendeko arerio nagusiak Europan. Biek enperadore tituluarekin amesten zuten, baina Carlos V.ak lortu zuen. Ordudanik, bi erregeen arteko ikusiezina betiko izan zen. 1521ean Carlos V.aren eta Francisco I.aren arteko lehenengo gerra piztu zen Italiaren kontrola zela eta. 1525ean, Francisco I.a garaitua izan zen eta Paviako borrokan gatibu hartu zuten. Espainiara eraman zuten eta askatasuna lortzeko itun bat sinatu behar izan zuen. Askatu zutenean konpromisoak betetzeari muzin egin zion eta bizi izandako umilazioagatik mendeku hartu nahi izan zuen. Ordudanik, errege frantsesa Carlos V.aren aurka aritu ez ezik bere etsaiak ere babestu zituen: alemaniar protestanteak eta otomandar sultana.

13. Felipe II.aren inperioa 1556an Carlos V.ak abdikatu zuen eta bere inperio handia bitan banatu zuen. Felipe semeari Espainiako, Italiako eta Flandesko lurraldeak utzi zizkion. Alemania aldekoak bere anaia Habsburgoko Fernando I.ari. Carlos V Felipe II

14. Felipe II.aren inperioa Europan Felipe semeari lurralderik garrantzitsuenak utzi zizkion: espainiarren, italiarren eta flamenkoen lurraldeak

15. Denboraren marra – Ardatz kronologikoa

16. 1580an Felipe II.ak Portugalgo Koroa eta Portugalek Ameriketan, Afrikan eta Asian zuen inperioa heredatu zuen. Felipe II.aren lurraldeak

18. Madril hiriko ikuspegia Alkazarra familia errealaren egoitza zen Felipe II.aren erregetzaren garaian Segoviako zubia eraiki zen, Manzanares ibaiaren gainean.

19. Madril, inperioaren hiriburua: Escorial

20. Espainia erlijioa sorosten, Tizianorena Neptunok, turkiarrez jantzita, armada otomandarraren irudia islatzen du. Espainia emagin batek ordezkatzen du, haren tropen aurretik. Erlijioa biluzik eta babesik gabe. Neptunok, turkiarrez jantzita, armada otomandarraren irudia islatzen du. Neptunok, turkiarrez jantzita, armada otomandarraren irudia islatzen du. Espainia emagin batek ordezkatzen du, haren tropen aurretik.

21. Testua: otomandar inperioa Otomandar inperioa Turkiar inperioa 1290 inguruan sortu zen, otomandar dinastiako buruzagi batek bere burua sultan independente izendatu zuenean. XIII. mendean lurraldekako konkistak ugaritu ziren eta Estatu zentralizatu indartsuaren oinarriak zehaztu ziren. Otomandar inperioaren garai gorena 1453 eta 1566 artekoa izan zen eta aldi gorena Soliman Handiarekin izan zuen (1520-1566), Carlos V.ari hegemonia kendu nahi izan ziona. XVI. mendearen amaieran beherakada hasi zen eta lurraldeak galtzen joan ziren pixkanaka, 1918an desagertu arte.

23. Felipe II.aren erresumako beste protagonista batzuk (I) Isabel I.a. Ingalaterrako erregina izan zen 1558 eta 1603 artean. Erregetzaren hasieratik, Felipe II.ak harreman onak eduki nahi izan zituen harekin eta ezkontzeko proposamena ere egin zion. Hala ere, Isabelek uste zuen bere herrialdearen garapenerako Atlantikoko Ozeanoa eta Indietakoa Espainiaren menpe egotea oztopo nagusia zela. Horregatik kortsarioak lagundu zituen, Francis Drake besteak beste, espainiar ontziak eta koloniak astintzeko, eta flamenko errebeldeak ere babestu zituen. Austriako Don Juan. Carlos V.a enperadorearen sasi semea zen eta hura bere aita zela jakin gabe haren morroi lanak egin zituen Yustera joan zenean. Felipe II.ak anaia zuela onartu zuen 1559an eta harrezkero armetara eman zen. 1569an mairuen Alpujarretako borrokaren aurka gogor egin zuen eta 1571n turkiarrak garaitu zituen Lepanton. 1576an Herbereetako gobernatzaile izendatu zuten eta bertan hil zen 1578an.

24. Felipe II.aren erresumako beste protagonista batzuk (II) Antonio Pérez. Felipe II.aren idazkaria. 1579an zoritxarra izan zuen Austriako Juan kontseilariaren hilketarekin izandako harremana zela eta. Eta bere aurkako prozesua abiatu zuten. 1590ean, Antonio Perezek Zaragozara ihes egin zuen eta Aragoiko Foruen babesa eskatu zuen. Ondorioz, Aragoiko erret ejertzitoan sartu zen. Eboliko printzesa. Felipe II.aren kontseilari baten emaztea zen eta senarraren eraginaz baliatu zen gortea endredatzeko. Antonio Perezekin batera talde politikan eragin zuen baina Austriako Juan kontseilariaren erailketaren ondoren, Felipe II.ak atxilotu zezatela agindu zuen eta atzerriratua hil zen. Albako dukea. Carlos V.aren aginduetara Mühlbergeko borroka gidatu zuen eta gero, Felipe II.arekin batera Napolesko erregeorde izan zen eta frantziarrak Italiatik kanporatu zituen. 1567an Herbereetako gobernatzaile izendatu zuten, flamenkoen matxinada zanpatzeko. Errepresio gogorrak altxamendu orokorra eragin zuen eta 1573an kargutik kendu zuten.

26. Konkista-Espedizio nagusiak XVI. mendean espainiarrek Ameriketako lurralde asko esploratu eta konkistatu zituzten.

28. “ Gau tristea” «GAU TRISTEA» 1520ko ekainaren 30eko gauen Hernan Cortesen tropak Tenochtitlan hiritik, azteken hiriburutik, ihes egiten saiatu ziren. Erretiratzearekin batera azteken erasoa saihestu nahi izan zuen Cortesek. Baina ihes egiten ari zirela ikusi zituzten eta aztekek eraso egin zieten. Ia espainiar soldadu eta lagun tlaxcalteca guztiak hil zituzten.

30. Pizarroren engainua PIZARROREN ENGAINUA Pizarro Atahualpa enperadore inka erakartzen saiatu zen espainiarrak bisitatzera joan zenean. Bi ejertzitoak borrokan hasi ziren eta Atahualpa gatibu hartu zuten. Askatasunaren ordainetan, Atahualpak gatibu zegoen gela urrez eta zilarrez betetzea proposatu zuen eta Pizarrok onartu egin zuen. Ituna egin ondoren Pizarrok hitza jan zuen eta enperadore inka epaitu eta hil egin zuen.

35. Amerikar inperioaren konkista eta antolaketa Amerikako inperioa Felipe II.aren garaian

38. Espainiar kolonia baten berreraiketa Ameriketan

40. Ameriketako gizartea arraza irizpideen arabera antolatu zen. Espainiarrek gidatu zuten gizartea eta ondoren... Amerikako gizartea, arraza irizpideeen arabera antolatua ESPAINIARRAK – Agintariak, gobernadoreak, funtzionarioak, merkatari handiak, gotzainak, elizgizonak, fraide eta mojak... KRIOILOAK – Enkomenderoak, lurraren jabeak, karguak zituztenak. Elizako ordenetan parte haz zezaketen. MESTIZOA K – Nekazari peoiak, artisauak, hirietako harotzak, igeltseroak... Elizako ordenetak parte haz zezaketen. INDIOAK – Espainiarren eta krioiloen menpe, enkomendetan eta meategietan lan egiten zuten. BELTZAK – Esklabuak, meategietan eta nekazaritzako lan gogorretan aritu arzaten zieten.

41. Ameriketako konkistako gertaera

42. Espainiar inperioaren Antolaketa Ameriketan

43. Testua: Indiar flotak Indiar flotak Flota eta galeoien sistema ezarri zen. 1542etik, metal bitxiak eta beste produktu amerikar batzuk Espainiara garraiatzen ziren merkataritza itsasontzietako konboietan eta piraten eta korsarioen erasoetatik babestu beharra zuten. Itsasontzi multzo batek urtean bi aldiz joan-etorria egiten zuen armadako galeoien babesarekin. Batez ere Veracruz eta Portobelorekin trukatzen zituzten Amerikako urre eta zilarra eta Espainiatik eramaten zituzten produktuak.

44. Testua: herritar indigenen beherakada Herritar indigenen beherakada Orain 40 urte baino gehiago espainiarrak han daude. Indiarrak hil besterik ez dute egin, beldurtu eta suntsitu. Horrela, Kubako irla ia hutsik dago dagoeneko. Hispaniola uhartean hirurehun mila biztanle baino gehiago bazeuden ere, gaur egun ez dira berrehunera iristen. Hainbeste pertsona hiltzeko eta suntsitzeko arrazoi bakarra egun gutxitan urrea eta aberastasunak izan nahi izatea da. BARTOLOMÉ DE LAS CASAS, Brevísima relación de la destrucción de las Indias .

45. Erdialdeko Mexikoren adibidea 1519 20.000.000 indioak 1532 16.800.000 indioak 1568 2.600.000 indioak 1608 1.069.295 indioak

46. Metalen iritsiera eta prezio gorakada Espainian Prezioen indizea Metal preziatuen iritsiera milioi pesoetan Milioi peso Prezioen indizea 1570-1580 arteko batez bestekoa

47. Gazteleraren eta portugesaren zabalkundea – Erlijioaren zabalkundea