2. Cefndir
o Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011
o Mae statws swyddogol i’r
Gymraeg yng Nghymru
o Creu swydd Comisiynydd y
Gymraeg
1 Ebrill 2012
Pwerau statudol y Comisiynydd
wedi dod i rym
Cyflwyniad - Comisiynydd y Gymraeg
Introduction - Welsh Language Commissioner
Background
o Welsh Language (Wales) Measure
2011
o The Welsh language has official
status in Wales
o Creating a Welsh Language
Commissioner
1 April 2012
The Commissioner’s statutory powers
came into effect
3. Caiff y Comisiynydd wneud unrhyw
beth y mae’n ei ystyried yn briodol
er mwyn:
o hybu a hwyluso defnyddio’r
Gymraeg
o gweithio tuag at sicrhau nad yw’r
Gymraeg yn cael ei thrin yn llai
ffafriol na’r Saesneg
Pwerau
o Rheoleiddio
Prif swyddogaethau
Main functions
The Commissioner may take any steps
deemed appropriate to:
o promote and facilitate the use of the
Welsh language
o work towards ensuring that the Welsh
language is treated no less favourably
than the English language
Powers
o Regulator
4. o Arsyllfa
o Ymholiad Iechyd
o Cynlluniau Iaith Gymraeg
o Paratoi at safonau
Datblygiadau diweddar
Recent developments
o Observatory
o Health Inquiry
o Welsh Language Schemes
o Preparing for standards
5. o Ymholiad statudol cyntaf
Canolbwyntio ar y defnydd o’r
Gymraeg ym maes gofal sylfaenol
o Meddygon teulu
o Fferyllwyr
o Deintyddion
o Optegwyr
o Nyrsys
o Canfod beth yw profiadau pobl a
barn a phrofiad gweithwyr iechyd
o Cyfnod casglu tystiolaeth
(13 Mai – 30 Medi 2013)
o Cyhoeddi adroddiad yn Haf 2014
Ymholiad Iechyd
Health Inquiry
o First statutory inquiry
Focussing on the use of the Welsh
language in primary care services
o GPs
o Pharmacists
o Dentists
o Opticians
o Nurses
o Research people’s experiences
and views of health workers
o Collection of evidence
(13 May – 30 September 2013)
o Report published in Summer 2014
6. Cynlluniau Iaith Gymraeg yn parhau:
o Llunio a chymeradwyo
o Monitro cynlluniau
o Adrodd i’r Comisiynydd
o Cyhoeddi’r canlyniadau ar y wefan
Hyd nes y nodir yn wahanol bydd y
drefn arferol yn parhau
Cynlluniau Iaith Gymraeg
Welsh Language Schemes
Welsh Language Schemes continue:
o Preparation and Approval
o Monitoring the schemes
o Reporting to the Commissioner
o Publication of outcomes on web-
site
The current arrangement will continue
until further notice
7. Ceir Safonau yn y meysydd
canlynol:
o Cyflenwi gwasanaethau – Adran 28
o Llunio polisi – Adran 29
o Gweithredu – Adran 30
o Hybu – Adran 31
o Cadw cofnodion – Adran 32
Safonau
Standards
Standards will operate in the
following areas:
o Service delivery – Section 28
o Policy making – Section 29
o Operational – Section 30
o Promotion – Section 31
o Record keeping – Section 32
8. o Cyfrifoldeb Gweinidogion Cymru
yw cyflwyno safonau
o Cynhaliodd Comisiynydd y
Gymraeg ymgynghoriad
anstatudol 16 Mai – 11 Awst 2013
o Derbyniwyd 261 o ymatebion
o Cyflwynwyd adroddiad a safonau
enghreifftiol i Weinidogion Cymru
o Gweinidogion Cymru gweithio ar
lunio safonau statudol ar gyfer eu
troi’n reoliadau
o Cyfnod ymgynghorol: Gorffennaf
- Tachwedd 2013
o Safonau statudol cyn diwedd
2014
Safonau mewn perthynas â’r Gymraeg
Standards and the Welsh language
o Welsh Ministers responsibility to
produce standards
o Welsh Language Commissioner held
un-statutory consultation 16 May –
11 August 2013
o 261 responses received
o Report and draft standards
presented to Welsh Ministers
o Welsh Ministers now drafting
statutory standards to turn into
regulations
o Consultation period : July -Nov 2013
o Statutory standards by end of 2014
9. o Cyhoeddwyd Ebrill 2013
o Egluro sut y bwriedir gweithio at
gyflawni nod cyffredinol dros y 2
flynedd nesaf
o Nodi Amcanion, Blaenoriaethau a
Thargedau penodol
o 5 Prif Amcan
Cynllun Strategol 2013-2015
Strategic Plan 2013-2015
o Published in April 2013
o Outlines the ways in which we
aim to achieve the main aim over
the next 2 years.
o Includes Aims, Priorities and key
Targets
o 5 main Aims
10. 5 Prif Amcan:
o Dylanwadu ar yr ystyriaeth a
roddir i’r Gymraeg mewn
datblygiadau polisi
o Gwrando ar farn a phryderon am
y Gymraeg a cheisio sicrhau
cyfiawnder i unigolion
o Ehangu a chryfhau ymrwymiadau
iaith Gymraeg sefydliadau a
gwella profiad siaradwyr
Cymraeg
o Hybu a hwyluso defnyddio’r
Gymraeg
o Creu sefydliad iach a
gweithredu’n briodol
Cynllun Strategol 2013-2015
Strategic Plan 2013-2015
5 mail Aims:
o To influence the consideration
given to the Welsh language in
policy developments
o To listen to opinions and
concerns about the Welsh
language and try to ensure
justice for individuals
o To broaden and strengthen the
Welsh language commitments of
organizations and improve the
experience of Welsh speakers
o To promote and facilitate the use
of the Welsh language
o To create a healthy organization
and operate appropriately
11. Comisiynydd y Gymraeg/Welsh Language Commissioner 2012
Y Trydydd Sector
The Third Sector
Gorfodaeth statudol:
Mudiadau sy’n derbyn dros
£400,000 o arian cyhoeddus.
Gweithredu ar ran mudiad sy’n
gymwys i weithredu safonau.
Cael eu henwi yn y mesur.
Hybu defnydd gwirfoddol y
trydydd sector o’r Gymraeg ac
annog siaradwyr Cymraeg i
fanteisio ar y gwasanaethau
hynny.
Statutory Compliance:
Organization who receive
£400,000 of public funding.
Acting on behalf of an
organization who are eligible
to comply with the standards.
Are named in the measure.
Promoting the voluntary use of
Welsh by the third sector and
encouraging Welsh speakers
to take advantage of those
services.
12. Comisiynydd y Gymraeg/Welsh Language Commissioner 2012
Archwiliad iechyd llywodraethu i fudiadau’r trydydd sector
Governance Health Check for Third Sector Organizations
Adnodd hunanasesu
Man cychwyn proses barhaol
Codi ymwybyddiaeth aelodau o
staff a’r pwyllgor/bwrdd
“A ydych yn sicrhau fod pob aelod
o’ch bwrdd yn cael hyfforddiant
priodol, rheolaidd ar faterion
pwysig (e.e. cydraddoldeb ac
amrywiaeth, y Gymraeg, iechyd a
diogelwch ayyb)
“Do you ensure that all members
of your board attend appropriate,
regular training on issues of
importance (e.g. equality and
diversity, Welsh language, health
and safety etc)?”
Self assessment tool
Starting point to an ongoing
process
Raise awareness of staff
and board members
13. Comisiynydd y Gymraeg/Welsh Language Commissioner 2012
A ydych yn ymwybodol o’ch
rhwymedigaethau yn ôl deddfwriaeth yn
ymwneud â’r Gymraeg a/neu
oblygiadau unrhyw rwymedigaethau
dan gontract o ran darpariaeth ar gyfer
y Gymraeg.
√ Deddfwriaeth yn ymwneud â’r
Gymraeg
√ Goblygiadau dan gontract/amodau
grant
√ Cynllun iaith statudol/ gwirfoddol ac
arweiniad cysylltiedig
√ Adrodd cynllun iaith blynyddol i
Gomisiynydd y Gymraeg
√ Gweithdrefnau ar gyfer asesu polisïau
neu fentrau.
√ Adroddiadau hyfforddiant i staff,
ymddiriedolwyr, gwirfoddolwyr
Are you aware of your obligations under
Welsh language legislation and/or the
implications of any contractual obligations
or grant conditions with regards to Welsh
language provision
√ Welsh language legislation
√ Contractual obligations/grant conditions
√ Statutory/voluntary Welsh language
scheme and associated guidance
√ Annual Welsh language scheme report
to Welsh Language Commissioner
√ Impact assessment procedures for
assessing new policies or initiatives
√ Training records for staff, trustees and/or
volunteers
Archwiliad iechyd llywodraethu i fudiadau’r trydydd sector
Governance Health Check for Third Sector Organizations