Prof Mr Driton Sylqa Perceptimi, Stereotipet dhe Atributet

1. UNIVERSITETI PUBLIK I P EJËS
FAKULTETI I BIZNESIT
SJELLJA ORGANIZATIVE
Perceptimi, Stereotipet dhe Atributet
Driton Sylqa
1

2. Perceptimi dhe Atributet
► Perceptimi i informacionit, procesi i
perceptimit dhe 4 fazat e tij;
► Stereotipat, llojet dhe rekomandimet
menaxheriale;
► Profecia e vet-përmbushjes;
► Atributet shkakesore per te interpretuar
sjelljen ;
2

3. Perceptimi
Perceptimi eshte nje proces mendor dhe njohes permes se cilit ne
kuptojme dhe interpretojme rrethanat tona
Nje veshtrim i procesit te perceptimit:
Individi Rezultatet e rendesishme
Pergjigja
te perceptimit
•Stereotipat
Stimujt
Perceptimi •Qëndrimi
dhe •Profecia e vet-
ambiental permbushjes
•Motivimi
interpretimi •Sjellja
•Atributet
3

4. Përpunimi i informacionit shoqëror – 4 faza
Faza 1 Faza 2 Faza 3 Faza 4
Vemendje / Kodimi Ruajtje Marrje
Kuptim selektiv dhe thjeshtezimi dhe mbajtje dhe pergjigje
Stimujt
Ambiental konkurues Interpretim
Memorje Gjykime dhe
•Njerezit
dhe
Vendime
•Ngjarjet Angazhim
•Objektet
4

5. Implikimet menaxheriale
► Punesimi – menaxheret marrin vendimet e punesimit ne baze
te pershtypjeve te tyre se si nje aplikant i pergjigjet
kerkesave;
► Lidershipi – Punonjesit vleresojne lideret e tyre varesisht nga
skemat e tyre per lideret e mire dhe te dobet;
► Motivimi – Perceptimet e padrejtesise se pages zvogelojne
motivimin e punetoreve;
► Komunikimi – mesazhet e folura interpretohen ne menyra te
ndryshme nga njerezit, prandaj menaxheret duhet patur
kujdes ne perdorimin e fjaleve te thena;
5

6. Stereotipat dhe llojet
Jane perceptimet rreth njerëzve / grupeve të njerëzve.
► Stereotipat gjinor:
Pershkruan veçorite ne mes te femres dhe mashkullit;
► Stereotipat e moshes:
jane perceptimet / gjykimet rreth njerezve te bazuar ne moshe
► Stereotipat e Races:
jane perceptimet rreth njerezve me ngjyre
6

7. Shembuj të zakonshëm të s tereotipave
 Inxhinjeret jane te mire ne matematike;
 Zezak ë t jane me te mire t ne sport;
 Meshkujt nuk jane te mire ne kuzhine;
 Femrat nuk mund te behen lidere te
suksesshme;
 Çdo sekretareshe e shefit eshte edhe femra e tij;
 Te gjithe profesoret jane hutaq (te hupt);
 Te moshuarit kane perfomarmance te dobet;
 Qeveria eshte e korruptuar;
 Vetevendosja eshte e drejte por e rebeluar;
 Evropa eshte shtrige e vjeter; 7

8. Profecia e vet-permbushjes: efekti
pygmalion
► Thelbi i profecise se vet-permbushjes eshte fakti
se shpresat ose besimet e njerezve percaktojne
sjelljen dhe performancen e tyre;
► Pygmalioni ishte skulptor grek qe urrente grate,
megjithate ai u dashurua ne nje skulpture qe ai vet
e kishte gdhendur. Sipas mitologjise, pasi lutjeve
qe ja beri Aferdites, statuja e Pygmalionit ishte
kthyer ne jete.
8

9. Atributet
► Atributet – bazohen ne premis a se njerezit perpiqen
te gjejne shkaqet per çdo sjellje, ngjarje apo
fenomen;
► Atributet kane te bejne me lidhjen shkak – pasoje;
► Sipas modelit Kelley - sjellja mund t’i atribuohet
faktoreve te brendshem dhe atyre te jashtem;
► Sipas Kelley, njerzit japin atributet e tyre
shkakesore pas mbledhjes se informacionit nga 3
dimensione:
 Konsensusi – lidhet me njerëzit e tjerë / krahasimi sjelljes
se nje individi me sjelljet e kolegeve te tij / saj ;
 Dallueshmeria – lidhet me detyrat e tjera / karahasimi i
performances ne detyra te ndryshme te punes;
 Qendrueshmeria – p lidhet me kohën / p erformanca eshte e
qendrueshme me kalimin e kohes.
9

10. Atributet
► Modeli Weiner: atributet për sukses apo dështim
shkaktohen nga: aftësia, përpjekja, vështirësia e
detyrës, fati, ndihma e tjerëve, etj;
► Faktorët e brendshëm dhe të jashtëm implikojnë
vendime specifike menaxheriale, si: avancimi,
trajnimi, ndëshkimi, etj;
► Pasojat psikologjike: vetërespekti, shpresat e larta,
depresion, krenari, turp, zemërim, etj;
► Pasojat e sjelljes: arritjet lidhet me performancën.
10

11. JU FALEMINDERIT PËR
VËMENDJEN!
11