Monopoli

1. Monopoli

2. Fuqia e tregut
· Në konkurrencën e plotë shitësit janë
“çmimpranues”
· Asnjë shitës [apo blerës] nuk ka
mundësin që të ndikojë në çmimin e
tregut.
· Në shumicën e tregjeve, së paku një apo më
shumë kushte që kërkohen për
konkurrencën e plotëshkelën. Kjo I jap
shitësve apo blerësve mundësin për të
ndikuar në çmimin e tregut dhe në alokimin
e resurseve.

3. Fuqia e tregut
· Fuqia e tregut është mundësia e agjentit të
ndikojënë çmimin e së mirës që e shesin apo
e blejnëdhe ndryshojnë në alokimin e
resurseve.
· Burimet e fuqis së tregut:
· monopoli, oligopoli, monopoli konkurrues
· monopsoni, oligopsoni
· Struktura Institucionale {ligjet,
regulloret, etj…}

4. Monopoli
· Monopoli
· Një shitës
· Të mirat që prodhohen dhe shiten nuk kanë
zavëndesime
· Barierat për hyrje parandalojnë të tjerët të
konkurrojnë
· Në përiudhë afatshkurtr firma mund ta
ndryshoj çmimin dhe outputin; firma është
“çmimë vendosëse”

5. Barierat për hyrje
· Institucionet sociale apo politike, apo
kushtet ekonomike të cilat
parandalojnë firmat për të hyrë në
treg:
· ligjet, rregulloret, patentat, drejtat e
autorit, shenjat dalluese, . . .
· lokacion, mundësit natyrale,
informacioni, shkalla e ekonomisë (monopli
natyral)

6. Funksioni I të ardhurave për monoplistet
Pasi që është një shitës, kërkesa e tregut është kërkesa që e ka edhe
firma.
Kërkesat e tregut & kërkesa
Monopolisti mund ta vendos $ e monopolistit
Çmimin e cila do të përcakton
sasinë që mund ta shesin. AR = D
.
Në pikën e mesit të kërkesës,
elasticiteti i kërkesës
ep = - 1, TR = max,
, ep = - 1. Në këtë sasië
MR=0
TR është në maksimum.
Në max. të TR pjerrtësi është
0. Prandaj, MR = 0. D = AR
MR
MR “ndanë në dysh” fushën ndër AR, X/2 X
pjerrtësia e saj është2X më e pjerrtë se AR. Q/ut

7. Lineare, pjerrtësi negative e
funksionit kërkesës; P = a - mQ
TR = PQ =(a - mQ) Q
TR
TR = aQ - m Q2
TR = aQ - m Q2 është
funksion jolinear.
∂TR P TR
MR = = a - 2mQ
∂Q a
MR = a - 2mQ
Pjerrtësia e MR është dy herë D = AR
më pjertë se AR apo kërkesa.
Te maksimumi i TR,
pjertësi është 0; MR = 0 MR Q

8. Maksimizimi i profitit në afatshkurt
Kërkesa e tregut e përcakton funksionin e të ardhurave të
monopolistit.
MC dhe ATC janë të
$ Firma Monopolistike
përcaktuara nga funksioni i MC
prodhimit dhe çmimi i PM > MC
Inputeve.
P
Për ta maksimizuar π, firma M AC
to të prodhojë ku
.
MC=MR. CM
Monopolistet do të CMin
prodhojnë QMqë mund
, MR D = AR
shitet me çmimë PM.
AC te outputi QM është CM.
QM QC
Outputi më koston minimale për njësi është te QC , që është Q/ut
outputi i ekuilibrit në konkurrencën e plotë.

9. Profiti Monopolit
Duke e marrur të ardhurat dhe funksionin e kostove që përballet
Monopolisti, firma maksimizon π kur MC = MR.
Outputi është QM me çmim PM.
$ Monopoly Firm MC
Të ardhurat llogariten:
TR = PM QM PM > MC
AC është CM
Kosto totale është; PM AC
.
TCM = QM CM
TR = PM QM
Mbani në mend “normal π” π
CM
është I përfshir në kosto.
“Economik π” = TR - TC TCM= QM CM MR D = AR
Në monopol ka barierra të hyrjes,
nuk ka hyrje që të kapin mbi
π normal ; firma vazhdon të QM
fitojnë mbi normale apo “monopl π.” Q/ut

10. Humbja e mirëqenjes (humbja neto) në Monopol
Profiti i monopolit është:
(PM - CM ) QM = πMonopoly
Firma Monopolistike MC
MC për të gjitha njësit deri të $
Q* është më pak se që blerësit
dëshirojnë dhe janë në gjendje
Ta paguajn. Blersit “vlersojn”
të gjitha njësit deri tëQ*
P m AC
ma shumë se MC për prodhimin M
e atyre njësive. π
MB > MC. h
C
M
Humbja neto në shoqëri është f
fusha mbi MC dhe nën funksionin MR D = AR
e kërkesës. [fusha fhm.]
QM Q*
Monopolisti ka kufizuar outputin
dhe ka ngrit çmimin mbi MC. Q/ut

11. Fuqia e tregut
· Kur firmat përballen me pjerrtësi negative
të funksionit të kërkesës për produktin e
tyre, ato mund ta ngrisin çmimin mbi MC
dhe zvogëlojn outputin
· Blersit dëshirojnë të blejnë të mirën deri
sa benefiti marginal është baraz apo më I
madhë se çmimi, ata blejnë deri MB =P
· MB = P > MC; Benefitii I njësis së fundit të
shitur tejkalonë koston ë prodhimit të asaj
njësie.

12. Fuqia e tregut
· Se sa çmimi monopolistik është mbi
koston margjinale kjo varet nga
pjerrtësia e kurbës së kërkesës.
· Lerner indeksi p − mc
=−
1
p ε

13. Kërkesa dhe t’ardhurat
margjinale
· Kërkesa dhe AR janë të njejta.
· MR është ndryshimi në TR i asocuar me
ndryshimin ne sasin e shitur.
· Mbani mend kur një vler margjinale është
më e vogël se mesatarja, mesatarja
zvogëlohet. Në figura, kur AR zvogëlohet,
MR duhet të jetë nën AR.
· Kur funksioni i kërkesës është me pjertësi
negative është njëjt si kur AR zvogëlohet.

14. Politikat shtetërore për
kontrollin e monoplit
· Ligji Antitrust- kundër shkrirjeve
të kompanive (integrim horizontal)
· Vendosja e çmimeve tavan
· Monopoli Natyral

15. Politikat shtetërore për
kontrollin e monoplit
· Antitrust- Agjencioni per
konkurrence. P.sh. Rasti i kacave
fiskale N
· Herfindal Indeks : H = ∑ si2
i =1
· s= pjesa e tregut që zotëron një
firm
· N= numri I firmave në treg
Fall ‘ 97 Principles of Microeconomics

16. Politikat shtetërore për
kontrollin e monoplit
· Franshizat qeveritare- zakonisht
janë subjekte të komisioneve të
cilat e rregullojn çmimin.
· Çmimet tentohen të barazohen më
koston mesatare (ATC)
· Mbulohen kosto kontabel dhe kosto
oportune

17. Monopoli natyror
· Monopol natyror konsiderohet
atëherë kur një firmë mund të
prodhojë me një kosto për njësi më
të vogël se sa shumë firma.
· P.sh. Ujësjellësi AC = m +
F
Q