1. Tłumaczenie z języka niemieckiego
Deutsche Rentenversicherung Bund
10704 Berlin 01.06.2011
Wkład do dyskusji podczas polsko- niemieckiego
seminarium - TRESS
w dniu 17.06.2011 w Warszawie
Firma, mająca swoją siedzibę w Niemczech zatrudnia ok. 1.200 polskich pracowników w
związku z przeprowadzanymi szkoleniami w zakresie Internetu. Firma ta zwróciła się do
niemieckiej instytucji ubezpieczeń emerytalno-rentowych – Deutsche Rentenversicherung –
o wystawienie zaświadczenia A1 według atr.13. ust.1 litera b) Rozporządzenia (WE) nr
883/2004. Zgodnie z uzyskanymi od pracodawcy informacjami pracownicy ci zatrudnieni są
w nieznacznym wymiarze czasu na terenie Słowacji i Czech. Jednocześnie osoby te, mające
stałe miejsce zamieszkania w Polsce, wykonują tam również zatrudnienie na własny
rachunek (np. jako nauczyciel lub rolnik indywidualny).
Polska instytucja ubezpieczeń emerytalno-rentowych (ZUS) mając na względzie
postępowanie zgodne z postanowieniami art. 16 Rozporządzenia (WE) nr 987/2009
zaproponowała już niejednokrotnie zastosowanie niemieckich przepisów prawnych zgodnie z
art.13 ust.3 w związku z art.13 ust.1 litera) Rozporządzenia (WE) nr 883/2004.
Deutsche Rentenversicherung Bund podziela stanowisko prawne ZUS, ponieważ według art.
13 ust. 3 Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w przypadku osób świadczących pracę najemną
lub działalność na własny rachunek zasadniczo znajdują zastosowanie przepisy prawne tego
państwa członkowskiego, w którym wykonywane jest zatrudnienie lub działalność. O ile
zajdzie taka sytuacja, jak w przytoczonych przypadkach, że wykonywanych jest kilka
zatrudnień w kilku krajach członkowskich kraj właściwy ustalany jest zgodnie z art.13 ust.1
Rozporządzenia 883/2004. I w tych przypadkach, zgodnie z literą b), krajem właściwym są
Niemcy. Nie odgrywa tutaj roli zakres wykonywanej w Polsce działalności na własny
rachunek, ponieważ w myśl art.13 ust.1 Rozporządzenia (WE) nr 883/2004 sprawdzanie
faktu, czy praca wykonywana jest w znacznej części w państwie zamieszkania odnosi się
tylko do osób świadczących pracę najemną.

2. Pomimo, że zastosowanie znajdują niemieckie przepisy prawne o zabezpieczeniu
społecznym, należy liczyć się z faktem, że w przypadku wykonywania w Słowacji i Czechach
zatrudnienia w nieznacznym wymiarze, niepociągającego za sobą obowiązku ubezpieczenia,
zasadniczo odprowadzana jest przez pracodawcę ryczałtowa składka do Centrali –MiniJob,
znajdującej się przy Deutsche Rentenversicherung, sprowadza się to do tego, że dane osoby
nie zostaną objęte obowiązkiem ubezpieczenia ani w Niemczech ani w Polsce, czy też
Słowacji lub Czechach.
W międzyczasie wystawiane są przez Deutsche Rentenversicherung odpowiednie
zaświadczenia na formularzu A1.
Przypadki, w których wykonywana była działalność rolnicza w Polsce zostają odesłane do
Instytucji Nadrzędnej Ubezpieczenia Społecznego Rolników w celu sprawdzenia obowiązku
ubezpieczenia.
Przypadki, w których zgodnie z § 2 SGB IV (IV Księga Kodeksu Socjalnego) wykonywana
była porównywalna działalność objęta obowiązkiem ubezpieczenia (np. nauczyciele
wykonujący działalność na własny rachunek ) odsyłane są jako indywidualne przypadki do
sprawdzenia zgodnie z właściwością terytorialną instytucji Deutsche Rentenversicherung.
Podsumowanie:
Pomimo faktu, że w ramach koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
zarówno po stronie polskiej jak i niemieckiej wobec pracowników wymienionego
przedsiębiorstwa poprawnie ustalono zastosowanie właściwego ustawodawstwa, to
jednak powstałe w tej sytuacji następstwa prawne należy ocenić jako problematyczne,
gdyż może dojść do sytuacji, że pracownicy ci wypadną z wszystkich gałęzi
zabezpieczenia społecznego (a tym samym z obowiązku ubezpieczenia społecznego
dla osób prowadzących działalność na własny rachunek w Polsce), tracąc na skutek
tego swoje zabezpieczenie społeczne.
Za zgodność tłumaczenia:
L. Schwarzer
Berlin, 06.06.2011