1. KPSS10
Marmara Bölgesi ve
Özellikleri

2. KPSS10
1. Konumu ve Sınırları
Türkiye’nin kuzeybatısını oluşturur. ismini Marmara
Denizi’nden almıştır. Avrupa kıtasındaki topraklarımızın
tamamı bölge sınırları içindedir. Bölge doğuda Adapazarı
ovası ile Bilecik’in doğusuna kadar uzanır. Bölgenin güney
sınırı Kazdağı’ndan başlayarak Balıkesir ovasını içine alır ve
Uludağ’ın güneyinden geçer. Çanakkale açıklarındaki
Gökçeada ve Bozcaada bölgede bulunur. Bölge ülkemiz
yüzölçümünün %8,5'ine sahiptir. Yüzölçümün büyüklüğü
bakımından bölgeler arasında altıncı sıradadır.
Bölgenin bölümleri Çatalca - Kocaeli, Ergene, Yıldız Dağları
ve Güney Marmara’dır.

3. KPSS10
2. Yeryüzü şekilleri
Türkiye’nin ortalama yükseltisi en az olan bölgesidir. En
önemli yükseltilerini kuzeyde Yıldız Dağları, güneyde Samanlı
Dağları ile Uludağ oluşturur. Uludağ 2543 m. ile bölgenin en
yüksek yeridir.
Bölgede alçak, tepelik alanlar ile dalgalı düzlükler geniş yer
kaplar. En önemli ovaları, Ergene, Adapazarı, Bursa,
Karacabey, inegöl, Pamukova, Gönen ve Balıkesir ovalarıdır.

4. KPSS10
Meriç, Ergene, Sakarya ve Susurluk bölgenin en büyük
akarsularıdır. Bölgenin ortalama yükseltisi az olduğu için
akarsuların enerji potansiyelleri düşüktür.
Manyas, Ulubat, iznik, Sapanca, Büyük ve Küçük Çekmece ile
Durusu (Terkos) bölgede yer alan göllerdir. Kuzey Anadolu
fay hattının bir kısmı bu bölgeden geçer.

5. KPSS10
3. İklim
Marmara Bölgesi’nde Akdeniz, Karadeniz ve karasal iklim
özelliklerinin hepsi görülür. Bölge yılda ortalama 500 - 700
mm. arasında yağış alır. Örneğin, istanbul 677 mm, Bursa
696 mm, Edirne 586 mm. yağış almaktadır.
Bölgedeki yıllık ortalama sıcaklık 13 - 15 °C’dir. istanbul’da,
en sıcak ay ortalaması 23,2 °C iken, en soğuk ay ortalaması
5,6 °C dir. Güney Marmara Bölümü’nün dağlık iç
kısımlarında ve Ergene Havzası’nda karasal iklim koşulları
etkili iken, Karadeniz kıyı şeridinde Karadeniz iklimi görülür.
Marmara ve Ege Denizi çevresindeki 300 - 400 m. yüksekliğe
kadar olan alanlarda ise Akdeniz geçiş iklimi etkilidir.

6. KPSS10
4. Bitki Örtüsü
Bölge, bitki örtüsü çeşitliliği açısından zengindir. Bu durum,
bölgedeki iklim çeşitliliğinin fazla olmasından kaynaklanır.
Ergene Havzası’nın karakteristik bitki örtüsü, ormanların
tahrip edilmesi ile oluşmuş antropojen bozkırdır. Yıldız
Dağları’nın Karadeniz’e bakan yamaçları ile Koru ve Işık
dağlarında ormanlar yer alır. Marmara ve Ege Denizi
çevresinde, Akdeniz ikliminin etkisi ile 300 - 400 m.
yüksekliğe kadar maki toplulukları bulunur. Güney
Marmara’nın yüksek kesimlerinde ise, iğne yapraklı
ormanlar yer alır. Bölge, Türkiye ormanlarının % 13'ünü
kaplayarak bölgeler arasında dördüncü sırada bulunur.

7. KPSS10
5. Toprak
Trakya’nın kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası’nda, Güney
Marmara’nın doğusu ve güneyinde, asitli, koyu renkli ve
organik madde bakımından zengin topraklar bulunur. Ergene
çayı havzası ile Güney Marmara Bölümü’ndeki ovalarda
vertisol topraklar, Trakya’nın batısı Gelibolu ve Biga
Yarımadası çevresinde ise rendzina adı verilen kireçli
topraklar yer alır.

8. KPSS10
6. Nüfus ve Yerleşme
Nüfus ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
Türkiye’nin toplam nüfusununun yaklaşık % 20 sinden fazlası
bu bölgede yaşar. 1997 nüfus sayımına göre bölge nüfusu
15,9 milyon, nüfus yoğunluğu km2 ye 236 kişidir.
Bölgede şehir nüfusu fazla iken, kır nüfusu oldukça azdır.
Diğer bölgelerden göç aldığından nüfusu sürekli olarak
artmaktadır.

9. KPSS10
7. Ekonomik Özellikler
Marmara Bölgesi, bölge yüzölçümüne göre tarım alanları
oranının en fazla olduğu bölgemizdir. Bölge, Türkiye ayçiçeği
ve pirinç üretiminde birincidir. Zeytin, tütün, şekerpancarı,
üzüm, mısır ve buğday tarımı yapılan diğer ürünlerdir.
Marmara, ahır ve kümes hayvancılığının en fazla geliştiği
bölgemizdir. Bu durum, bölgede başta tüketici nüfusun
fazlalığı ve pazarlama sorununun çözülmüş olması ile ilgilidir.
Yine Marmara, Türkiye’de ipekböcekçiliğinin en fazla
yapıldığı bölgedir.

10. KPSS10
YERALTI ZENGİNLİKLERİ:
Bor: Susurluk, Bigadiç- Balıkesir (Türkiye’de 1.),
Volfram (Tungsten):Uludağ-Bursa, Demirköy-Kırklareli
(Türkiye’de 1.),
Mermer: Güney Marmara,
Linyit: Bölgenin genelinde, Barit: Lapseki-Çanakkale,
Doğalgaz: Kırklareli, Demir: Kocaeli ve Sakarya,
Manyezit-Magnezyum: Bilecik, Krom: Bursa,
Kurşun-Çinko: Balıkesir ve Çanakkale,
Seramik Kili: İstanbul ve Çanakkale

11. KPSS10
ENDÜSTRİ:
Bölge ekonomisi gelişmiştir.
Milli gelirimizin %20’si bu bölgeden karşılanır.
Sanayi işçilerimizin yarısı burada çalışır ve
sanayi ürünlerinin 1/3’ü bu bölgeden karşılanır.
Ulaşımını kolay olması, hammadde teminin kolay olması,
Hinterlandının geniş olması, işgücünün fazla olması,
tüketici nüfusunun fazla olması ve pazarlama kolaylığı
gibi sebeplerle sanayisi gelişmiştir.

12. KPSS10
İzmit’te İpraş Petrol Rafinerimiz bulunmaktadır. Ambarlı-
İstanbul’da Doğalgaz ve Fuel Oil,
Bursa ve Hamitabat’ta Doğalgaz,
Kırklareli ve Orhaneli’nde termik santraller vardır.
Bursa’da dokumacılık,
otomotiv ve konserve sanayisi vardır. İzmit’te ise kağıt,
petro-kimya ve İpraş Rafinerisi vardır.

13. KPSS10
Bölge, bor mineralleri çıkarımında Türkiye’de birincidir.
Mermer, linyit, barit, volfram ve doğal gaz bölgede çıkarılan
diğer yeraltı zenginlikleridir. Endüstrinin en çok geliştiği
bölgedir. Türkiye’deki endüstri kuruluşlarının % 75'i bu
bölgededir. Makine, kimya, ilaç, dokuma, tekstil ve gıda gibi
hemen her tür endüstri kuruluşunu Marmara Bölgesi’nde
görmek mümkündür.

14. KPSS10
Marmara, Türkiye’de iç ve dış ticaretin en fazla geliştiği
bölgedir. Bölge ticaretinin gelişmesinde, tarım ve
endüstrinin çok gelişmiş olması ile ulaşım ağının çok sık ve
kolay olmasının da rolü vardır. Marmara Bölgesi, turizm
potansiyellerinin hemen hepsine sahiptir. Dolayısı ile turizm
gelirlerinin en çok olduğu bölgemizdir.

15. KPSS10
Türkiye'de;
En fazla toplam nüfus,
En fazla nüfus yoğunluğu,
En fazla şehirleşme oranı,
En fazla okur-yazar oranı,
En fazla sağlık hizmetleri,
En fazla enerji tüketimi,
En fazla sanayi işçisi,
En fazla ekili dikili arazi,
En fazla ayçiçeği üretimi,
En fazla ipek böcekçiliği,

16. KPSS10
En fazla kümes hayvancılığı,
En fazla nüfusa sahip şehir,
En fazla pirinç üretimi,
En fazla ortalama yükselti,
En az iz düşüm alanı,
En çok bor mineralleri çıkarılan yer,
En çeşitli iklim,
En az kır nüfusu,
En az izohips sayısı,
En çeşitli tarım ürünü Marmara bölgesindedir.