1. 1
NAMO
SHAKYAMUNI
BUDDHA

2. 2
KINH ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
卍
TẬP 21 (Quyùn 501-513)
02
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào cĂ thù đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa nhđ vêy mà chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng,
tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng
giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các thiûn
nam tĔ, thiûn nĕ v.vĖ này Ě đĘi hiûn täi hay vĀ lai sô
đđĜc pháp lĜi ích thù thíng. Các vĀ hãy chú ý líng
nghe và khòo suy nghÿ. Ta sô vì các vĀ mà phân tích
giâi thuyøt.
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Cúi xin Ngài giâng thuyøt, chúng
con rçt muĈn nghe.
Phêt däy:

3. 3
- Ki÷u-thi-ca! Nøu có ngoäi đäo, Phäm chí, hoðc ác
ma và quyøn thuċc cĎa chúng, hoðc nhĕng kó
hung bäo tëng thđĜng män có các viûc xçu ác,
đĈi vęi Đäi Bć-tát này mà muĈn làm nhĕng đi÷u
khĆng đđĜc lĜi ích, thì kó kia vĒa khĚi tâm häi thì tĖ
chuĈc lçy hąa, tçt sô tiêu diût, không thĖc hiûn
đđĜc đi÷u mong muĈn. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì Đäi
Bć-tát này đem tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí,
dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, thđĘng tu hành
bĈ thí Ba-la-mêt-đa cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
đem tåm nguyûn đäi bi làm đæu.
Nøu các hĕu tình nào bĀ xan tham, phát khĚi các
đçu tranh lâu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ
pháp trong ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn
giúp cho hĕu tünh kia đđĜc an trĐ bĈ thí
Ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào phá gięi täo các nghiûp ác
låu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ pháp trong
và ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn giúp cho
hĕu tünh kia đđĜc an trĐ nėi tĀnh gięi Ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào bĀ sân giên làm tĉn häi lén
nhau låu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ pháp

4. 4
trong ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn giúp cho
hĕu tünh kia đđĜc an trĐ nėi an nhén Ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào giâi đãi, bă các nghiûp lành
låu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ pháp trong
ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn giúp cho hĕu
tünh kia đđĜc an trĐ nėi tinh tçn Ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào bĀ tâm tán loän, chuyên làm
náo đċng låu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ
pháp trong ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn
giúp cho hĕu tünh kia đđĜc an trĐ nėi tĀnh lĖ
Ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào bĀ ngu si, không biøt phân
biût tĈt xçu låu dài, thü Đäi Bć-tát này đĈi vęi tçt câ
pháp trong ngoài đ÷u xâ bă, dČng phđėng tiûn
giúp cho hĕu tünh kia đđĜc an trĐ nėi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa.
Nøu các hĕu tình nào tâm bĀ ràng buċc bĚi tham,
sån, si v.v... trĆi lën trong vāng sanh tĔ, täo nhi÷u
viûc không lĜi ích, thü Đäi Bć-tát này khéo dùng
phđėng tiûn giúp cho hĕu tình kia diût trĒ tham, sân,
si v.v... nhân duyên cĎa sanh tĔ. Hoðc làm cho an

5. 5
trĐ nėi bĈn tĀnh lĖ, bĈn vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc.
Hoðc làm cho an trĐ nėi bĈn niûm trĐ cho đøn tám
chi thánh đäo. Hoðc làm cho an trĐ nėi pháp mĆn
giâi thoát khĆng, vĆ tđęng, vô nguyûn. Hoðc làm
cho an trĐ nėi tám giâi thoát, chýn đĀnh thē đû.
Hoðc làm cho an trĐ nėi các đĀa vĀ Bć-tát. Hoðc làm
cho an trĐ nėi pháp nċi KhĆng cho đøn pháp vô
tính tĖ tính Không. Hoðc làm cho an trĐ nėi chėn
nhđ cho đøn cânh gięi bçt tđ nghü. Hoðc làm cho
an trĐ nėi cânh gięi đoän cho đøn cânh gięi vô vi.
Hoðc làm cho an trĐ nėi Thánh đø khĉ, têp, diût,
đäo. Hoðc làm cho an trĐ nėi TĀnh quán đĀa cho
đøn Nhđ Lai đĀa. Hoðc làm cho an trĐ nėi nëm loäi
mít, sáu phép thæn thông. Hoðc làm cho an trĐ nėi
mđĘi lĖc Nhđ Lai cho đøn mđĘi tám pháp Phêt bçt
cċng. Hoðc làm cho an trĐ nėi pháp khĆng quön
mçt, tánh luôn luôn xâ. Hoðc làm cho an trĐ nėi tçt
câ pháp mĆn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đĀa.
Hoðc làm cho an trĐ nėi trý nhçt thiøt, trý đäo tđęng,
trí nhçt thiøt tđęng. Hoðc làm cho an trĐ nėi quâ DĖ
lđu cho đøn Đċc giác Bć-đ÷. Hoðc làm cho an trĐ
nėi tçt câ hänh Đäi Bć-tát. Hoðc làm cho an trĐ nėi
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt.
Hoðc làm cho an trĐ nėi các thiûn pháp khác Ě thø
gian và xuçt thø gian.
Ki÷u-thi-ca! Nhđ vêy gąi là đĈi vęi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, chý tåm líng nghe, thą trü, đąc

6. 6
tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các
Đäi Bć-tát hiûn täi gðp pháp lĜi ích thù thíng.
Ki÷u-thi-ca! Do nhån duyön này mà Đäi Bć-tát kia Ě
đĘi vĀ lai mau chóng chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷, chuyùn pháp luân vi diûu, cēu
đċ chčng sanh vĆ lđĜng, tùy theo sĚ nguyûn cĎa
các loài hĕu tình mà làm cho hą đđĜc tu hąc an trĐ
rĈt ráo ba thĒa, cho đøn chēng đíc VĆ dđ
Niøt-bàn.
Ki÷u-thi-ca! Nhđ vêy gąi là đĈi vęi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, chý tåm líng nghe, thą trü, đąc
tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các
Đäi Bć-tát này Ě đĘi vĀ lai sô gðp pháp lĜi ích thù
thíng.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này, chý
tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc,
suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt,
lđu truy÷n rċng rãi, Ě đĀa phđėng đĂ, nøu có ác ma
và quyøn thuċc ma, hoðc các ngoäi đäo, Phäm
chí và kó hung bäo, tëng thđĜng män khác, hi÷m

7. 7
khích Bát-nhã ba-la-mêt-đa muĈn làm trĚ ngäi, gây
chđęng nän, chĈng trái, đ÷u khiøn mau chóng èn
mçt, sĚ nguyûn cĎa hą hoàn toàn không thành.
Nhĕng ngđĘi ác kia vĒa nghe tiøng Bát-nhã là các
đi÷u ác tiêu diût tĒ tĒ, cĆng đēc phát sanh læn læn.
V÷ sau nđėng vào ba thĒa đđĜc chçm dēt khĉ,
hoðc thoát khăi đđĘng ác sanh trong cõi trĘi,
ngđĘi.
Ki÷u-thi-ca! Nhđ cĂ loäi thuĈc kĝ diûu tên Mät-kĝ,
công hiûu cĎa thuĈc này có thù làm tiêu tan các
chçt đċc. ThuĈc kĝ diûu nhđ thø dù Ě chĊ nào các
loäi trČng đċc cďng khĆng dám đøn gæn. Có loài
rín đċc lęn đĂi đi kiøm ën, gðp thçy sanh vêt nhă
muĈn cín nuĈt chúng, sanh vêt nhă kia sĜ chøt, vċi
chäy trĈn đøn chĊ thuĈc thæn. Rín ngĔi đđĜc mùi
thuĈc li÷n bă chäy. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì thuĈc
thæn đĂ cĂ đæy đĎ vĀ hay, có thù làm cho thân
mäng đđĜc lĜi ích và tiêu trĒ các chçt đċc. Nên
biøt Bát-nhã ba-la-mêt-đa cďng cĂ đæy đĎ oai thø
lęn nhđ vêy. Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc,
suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt,
lđu truy÷n rċng rãi, thì các ác ma v.v... Ě chĊ Đäi
Bć-tát này, muĈn gây các viûc ác, nhđng nhĘ sēc
oai thæn cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa khiøn cho các
viûc ác Ě chĊ çy tĖ phâi tiêu diût, không làm gì
đđĜc. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì do Bát-nhã

8. 8
ba-la-mêt-đa đæy đĎ đäi oai lĖc, có thù đèy lùi các
đi÷u ác và tëng trđĚng các thiûn pháp.
Täi sao Bát-nhã ba-la-mêt-đa cĂ thù đèy lùi các
đi÷u ác và tëng trđĚng các thiûn pháp? Nghÿa là
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này diût trĒ vô minh tham,
sån, si, cho đøn tçt câ nhóm khĉ uèn lęn, chđęng
cái, tùy miên, tri÷n cçu kiøt phđĜc, ngã kiøn, hĕu
tình kiøn cho đøn kiøn giâ kiøn, đoän kiøn, thđĘng
kiøn, vô kiøn, hĕu kiøn cho đøn các ác kiøn thú, xan
tham, phá gięi, sân nhuø, giâi đãi, tán loän, ngu si.
TđĚng thđĘng, tđĚng läc, tđĚng ngã, tđĚng tĀnh, và
ngoài ra tçt câ tham, sân, si, män, nghi, kiøn hành
v.v... đ÷u có thù diût trĒ. Cďng diût trĒ síc chçp
cho đøn thēc chçp. Cho đøn cďng diût trĒ trí nhçt
thiøt tđęng chçp, Bć-đ÷, Niøt-bàn chçp.
Ki÷u-thi-ca! Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø có thù
diût trĒ tçt câ pháp ác này, và có thù tëng trđĚng
tçt câ các viûc lành. Vì vêy, Bát-nhã ba-la-mêt-đa
có vô sĈ, vĆ lđĜng đäi oai thæn lĖc.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này chý tåm
líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy
nghÿ đčng lý, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu

9. 9
truy÷n rċng rãi, thü Đäi Bć-tát này thđĘng đđĜc bĈn
Đäi thiön vđėng, và trĘi Đø Thých, Đäi Phäm thiên
vđėng, chĎ cõi Kham nhén, TĀnh cđ thiön v.vĖ Ě ba
ngàn đäi thiên thø gięi v.v... và các vĀ Thiên thæn
cČng đøn Ďng hċ, ngën chðn tçt câ tai hąa ngang
trái làm não häi, nhđ pháp sĚ cæu đ÷u đđĜc đæy đĎ.
Läi đđĜc Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác Ě hiûn täi
mđĘi phđėng thø gięi cďng thđĘng hċ niûm, khiøn
cho viûc ác tĒ tĒ tiêu diût, pháp lành dæn dæn tëng
trđĚng. Nghÿa là làm tëng trđĚng bĈ thí
Ba-la-mêt-đa cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Nhđ
vêy cho đøn trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt
tđęng cďng làm cho tëng trđĚng. Dùng vô sĚ đíc
làm phđėng tiûn, nên viûc tu, viûc trĐ thđĘng không
tĉn giâm, thĈi lui.
Ki÷u-thi-ca! Do nhân duyên này mà lĘi lô Đäi Bć-tát
oai nghiöm, ngđĘi nghe đ÷u kính møn, lĘi nói phát
ra đæy đĎ uy lĖc, ôn hòa, không ćn ào xen täp, thân
cên bän lành, rçt biøt báo ėn, khĆng bĀ san tham,
têt đĈ, sân giên, phú não, cuĈng siúm, kiêu män
v.v... che khuçt nėi tåm.
Ki÷u-thi-ca! Đäi Bć-tát này tĖ có thù viún ly, chçm
dēt sanh mäng, cďng cĂ thù khuyøn hĂa ngđĘi
khác viún ly, chçm dēt sanh mäng. Không ca ngĜi
mċt cách điön đâo v÷ pháp chĈng trái sĖ viún ly,

10. 10
chçm dēt sanh mäng. Hoan hğ tán thán ngđĘi viún
ly, chçm dēt sanh mäng. Nhđ vêy cho đøn tĖ xa lìa
tà kiøn, cďng khuyön ngđĘi khác xa lìa tà kiøn.
Không ca ngĜi mċt cách điön đâo v÷ pháp xa lìa
tà kiøn, hoan hğ tán thán ngđĘi xa lìa tà kiøn.
Ki÷u-thi-ca! Đäi Bć-tát này tĖ hành bĈ thý cho đøn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa, cďng khuyön ngđĘi khác
hành bĈ thý cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. KhĆng
ca ngĜi mċt cách điön đâo pháp chĈng trái hành
bĈ thý cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Hoan hğ tán
thán ngđĘi hành bĈ thý cho đøn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Nhđ vêy cho đøn tĖ tu trí nhçt thiøt,
trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng, cďng khuyön
ngđĘi khác tu trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt
thiøt tđęng. Không ca ngĜi mċt cách điön đâo
pháp chĈng trái tu trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí
nhçt thiøt tđęng. Hoan hğ tán thán ngđĘi tu trí nhçt
thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng.
Ki÷u-thi-ca! Đäi Bć-tát này tu hành bĈ thý cho đøn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa, dČng vĆ sĚ đíc làm phđėng
tiûn, đem cho các hĕu tình mċt cách bünh đîng, rći
cùng nhau hći hđęng đøn quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷. Đäi Bć-tát này thđĘng suy nghÿ: Nøu ta
không tu hành bĈ thí Ba-la-mêt-đa, sô sanh vào
häng bæn cùng, hä tiûn. Nøu ta không tu hành tĀnh

11. 11
gięi Ba-la-mêt-đa, thü cánh cĔa cĄi ngđĘi, trĘi sô
đĂng kýn và rėi vào các đđĘng ác. Nøu ta không tu
hành an nhén Ba-la-mêt-đa, thü các cën sô thiøu
xót, hình dung xçu xý, khĆng đæy đĎ síc thân viên
mãn cĎa Bć-tát. Nøu ta không tu hành tinh tçn
Ba-la-mêt-đa, thü chîng thù tu đäo Bć-tát, tâm
thđĘng giâi đãi, các viûc không thành. Nøu ta
không tu hành tĀnh lĖ Ba-la-mêt-đa, thü khĆng thù tu
thíng đĀnh cĎa Bć-tát, tâm luôn tán loän, mong
muĈn đi÷u gü cďng khĆng thành. Nøu ta không tu
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa, thü khĆng thù đđĜc
phđėng tiûn thiûn xâo, vđĜt các bêc Thanh vën,
Đċc giác v.v... Nøu có các viûc bæn cùng v.vĖ nhđ
vêy thü khĆng đĎ thø lĖc giáo hóa hĕu tünh, cďng
không thù trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt, huĈng
gü đíc trí nhçt thiøt trí.
Đäi Bć-tát này thđĘng suy nghÿ: Ta khĆng nön theo
lû thuċc thø lĖc cĎa sĖ xan tham. Nøu lû thuċc thø
lĖc çy thì viûc bĈ thí Ba-la-mêt-đa cĎa ta không
đđĜc viên mãn. Ta không nên lû thuċc thø lĖc cĎa
sĖ phá gięi, nøu lû thuċc thø lĖc çy thì tĀnh gięi
Ba-la-mêt-đa cĎa ta khĆng đđĜc viên mãn. Ta
không nên lû thuċc thø lĖc cĎa sĖ sân giên, nøu lû
thuċc thø lĖc çy thì an nhén Ba-la-mêt-đa cĎa ta
khĆng đđĜc viên mãn. Ta không nên lû thuċc thø
lĖc cĎa sĖ giâi đãi, nøu lû thuċc thø lĖc çy thì tinh
tçn Ba-la-mêt-đa cĎa ta khĆng đđĜc viên mãn. Ta

12. 12
không nên lû thuċc thø lĖc cĎa sĖ tán loän, nøu lû
thuċc thø lĖc çy thì tĀnh lĖ Ba-la-mêt-đa cĎa ta
khĆng đđĜc viên mãn. Ta không nên lû thuċc thø
lĖc cĎa sĖ ngu si, nøu lû thuċc thø lĖc çy thì Bát-nhã
ba-la-mêt-đa cĎa ta khĆng đđĜc viên mãn. Nøu
sáu pháp Ba-la-mêt-đa cĎa ta khĆng đđĜc viên
mãn, thì hoàn toàn không thù đíc trí nhçt thiøt trí,
không làm lĜi ích an läc cho tçt câ hĕu tình.
Ki÷u-thi-ca! Đäi Bć-tát này không xa lìa tâm trí nhçt
thiøt trí, biøt dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, đĈi
vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này chý tåm líng nghe,
thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ,
viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng
rãi. ĐđĜc nhđ thø thü đøn đĘi vĀ lai sô gðp pháp, làm
lĜi ích thù thíng, täo cĆng đēc cho thø gian và
xuçt thø gian.
Lúc bçy giĘ, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa này thêt là kĝ
lä, hy hĕu, có thù đi÷u phĐc Đäi Bć-tát xa lìa tâm
cĈng cao, läi hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Khi çy, Phêt däy trĘi Đø Thích:

13. 13
- Ki÷u-thi-ca! Sao gąi là Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêt
là kĝ lä, hy hĕu, có thù đi÷u phĐc Đäi Bć-tát xa lìa
tâm cĈng cao, läi hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Khi các Đäi Bć-tát hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa thø gian, nøu đĈi vęi Nhđ Lai Ứng
Chánh Đîng Giác và các Bć-tát, Đċc giác, Thanh
vën, kó cĆn đėn, bæn cùng, già yøu, bûnh têt, lě
đđĘng, ën xin mà thĖc hành bĈ thí, läi suy nghÿ: Ta
có thù cčng dđĘng cho chđ Phêt cho đøn bĈ thí
ngđĘi ën xin, thü Đäi Bć-tát này khĆng dČng phđėng
tiûn thiûn xâo, tuy có hành bĈ thí Ba-la-mêt-đa mà
läi khĚi tâm cĈng cao, không thù hći hđęng v÷ trí
nhçt thiøt trí.
Các Đäi Bć-tát hành tĀnh gięi, an nhén, tinh tçn, tĀnh
lĖ, Bát-nhã ba-la-mêt-đa cĎa thø gian, läi nghÿ nhđ
væy: Ta có thù hành tĀnh gięi cho đøn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Cďng läi nghÿ: Ta cĂ thù viên mãn
tĀnh gięi cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa, thü Đäi
Bć-tát này khĆng dČng phđėng tiûn khéo léo, tuy
hành tĀnh gięi cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà läi

14. 14
khĚi tâm cĈng cao, không thù hći hđęng trí nhçt
thiøt trí.
Nhđ vêy cho đøn khi các Đäi Bć-tát tu hành trí nhçt
thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng, läi nghÿ nhđ
væy: Ta có thù tu hành trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí
nhçt thiøt tđęng. Cďng läi nghÿ: Ta cĂ thù viên mãn
trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng, thì
Đäi Bć-tát này khĆng dČng phđėng tiûn thiûn xâo,
tuy tu hành trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt
tđęng mà còn khĚi tâm cĈng cao, không thù hći
hđęng trí nhçt thiøt trí.
Khi các Đäi Bć-tát thành thĐc hĕu tình, trang
nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt, nøu cĂ suy nghÿ: Ta cĂ
thù thành thĐc hĕu tình, trang nghiêm thanh tĀnh
cõi Phêt, ngđĘi khác khĆng làm đđĜc đi÷u này, thì
Đäi Bć-tát này không biøt dČng phđėng tiûn thiûn
xâo, tuy thành thĐc hĕu tình, trang nghiêm thanh
tĀnh cõi Phêt mà còn khĚi tâm cĈng cao, không thù
hći hđęng trí nhçt thiøt trí.
Bäch Thø TĆn! Chčng Đäi Bć-tát nhđ thø, chþ đem
tâm thø gian mà tu hành các thiûn pháp, chē
không biøt dČng phđėng tiûn thiûn xâo, nên còn
chçp ngã, ngã sĚ. Tâm trí rĈi loän, nên tuy có tu

15. 15
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđng chđa chēng
đíc, vü khĆng đi÷u phĐc đđĜc tâm cĈng cao, cďng
không hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Bäch Thø TĆn! Khi các Đäi Bć-tát tu hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa xuçt thø, khéo tu Bát-nhã
ba-la-mêt-đa nön khĆng thçy ngđĘi cho, không
thçy ngđĘi nhên, không thçy có vêt đù cho, thü Đäi
Bć-tát này biøt y chþ vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà
hành bĈ thí, vì thø đi÷u phĐc đđĜc tâm cĈng cao,
và hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Nøu khi Đäi Bć-tát hành tĀnh gięi cho đøn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa xuçt thø, khéo tu têp Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, nön khĆng thçy đíc tĀnh gięi cho
đøn Bát-nhã và tçt câ pháp, thü Đäi Bć-tát này biøt
y chþ vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà hành tĀnh gięi
cho đøn Bát-nhã, vì thø đi÷u phĐc đđĜc tâm cĈng
cao, và hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Nhđ vêy cho đøn, nøu khi Đäi Bć-tát tu hành trí nhçt
thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng mà khéo tu
têp Bát-nhã ba-la-mêt-đa, nön khĆng thçy đíc trí
nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng và tçt
câ pháp, thü Đäi Bć-tát này biøt y chþ vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà tu têp trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng,

16. 16
trí nhçt thiøt tđęng, vì thø đi÷u phĐc đđĜc tâm cĈng
cao, và hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Nøu khi Đäi Bć-tát thành thĐc các hĕu tình, trang
nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt, khéo tu hành Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, nön khĆng thçy có viûc thành thĐc
hĕu tình, trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt và tçt câ
pháp, thü Đäi Bć-tát này biøt y chþ vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà thành thĐc hĕu tình, trang
nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt, vì thø đi÷u phĐc đđĜc
tâm cĈng cao, và hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Bäch Thø Tôn! Do nhân duyên này nên con nói:
Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø thêt là kĝ lä, hy hĕu,
có thù đi÷u phĐc chčng Đäi Bć-tát xa lìa tâm cĈng
cao, läi có thù hći hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Phêt däy trĘi Đø Thích:
- Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa mà
không rĘi tâm trí nhçt thiøt trí, biøt dùng vô sĚ đíc
làm phđėng tiûn, chí tâm líng nghe, thą trü, đąc
tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các

17. 17
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này thån tåm an läc,
không bĀ nhĕng tai hąa ngang trái não häi. Hoðc
nøu có Ě trong trên đçu giao chiøn nhau, mà chí
tâm tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa, tĒ bi hċ niûm
các hĕu tình, thì không bĀ gđėm đao làm tĉn
thđėng. ĐĈi vęi phýa oán đĀch đ÷u khĚi tĒ tâm, nøu
khĚi ác tâm thì tĖ nhiên bĀ thua trên. Các thiûn nam,
thiûn nĕ v.vĖ này nøu Ě trong trên chiøn mà bĀ
thđėng bĚi gđėm tön, hoðc mçt mäng, thü đi÷u đĂ
không có. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì các thiûn nam,
thiûn nĕ v.vĖ này khĆng xa lüa tåm trý nhçt thiøt trí,
biøt dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, luôn luôn tu
hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, cĂ thù chiøn
thíng tham, sân, si, män, ác kiøn, tùy miên, ác
nghiûp, tri÷n cçu, các loäi đao trđĜng; cďng cĂ thù
trĒ khĔ tham, sân, si, män, ác kiøn, tùy miên, ác
nghiûp, tri÷n cçu, các loäi đao trđĜng cĎa ngđĘi
khác.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đĈi vęi kinh Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa,
không xa lìa tâm trí nhçt thiøt trí, biøt dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, chí tâm líng nghe, thą trì,
đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, cung
kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khĆng bĀ tĉn häi bĚi
tçt câ thuĈc đċc, trČng đċc, quğ mĀ, trù øm, chú

18. 18
thuêt, đao trđĜng, ác thú, oán tðc, ác thæn, nđęc
không nhên chìm, lĔa khĆng đĈt đđĜc, và các tà
mà yêu quái không làm tĉn thđėng đđĜc. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là đäi
thæn chú. Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là đäi minh
chú. Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là vĆ thđĜng
chú. Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là vĆ đîng
đîng chú. Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là vua
trong tçt câ chú, tĈi thđĜng, tĈi diûu, không có gì
bìng, đæy đĎ đäi oai lĖc, có thù đi÷u phĐc tçt câ.
Vì thø các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ phâi tinh cæn tu
hąc vua chú này thì mình không bĀ häi, ngđĘi khác
không bĀ häi, câ hai không bĀ häi. Vì sao? Ki÷u-thi-ca!
Vì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ hąc Bát-nhã
ba-la-mêt-đa này, hiùu rĄ münh, ngđĘi và câ hai
đ÷u bçt khâ đíc.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khi
hąc Đäi vđėng chč Bát-nhã ba-la-mêt-đa đĂ mà
không thçy ngã cho đøn ngđĘi thçy. Không thçy
síc cho đøn thēc. Nhđ vêy cho đøn không thçy trí
nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Vü đĈi
vęi ngã v.v... vô sĚ đíc, nên mình không bĀ häi,
ngđĘi khác không bĀ häi, câ hai không bĀ häi.

19. 19
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khi
hąc Đäi vđėng chč Bát-nhã ba-la-mêt-đa đĂ, đĈi
vęi ngã và pháp, dùng vô sĚ đíc mà chēng quâ vĀ
VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷, quán tâm hành sai
khác cĎa các hĕu tünh, tČy theo cën cė mà chuyùn
pháp luån vĆ thđĜng, giúp ai tu hành theo lĘi thuyøt
giâng sô đđĜc lĜi ích lęn. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì
chčng Đäi Bć-tát Ě đĘi quá khē, vĀ lai, hiûn täi đ÷u
đĈi vęi vua đäi thæn chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa nhđ vêy mà tinh tçn tu hąc, đã, đang và hiûn täi
chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷,
chuyùn pháp luân vĀ diûu, cēu đċ vĆ lđĜng chúng
sanh.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa này mà không xa lìa tâm trí nhçt thiøt trí, biøt
dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu
truy÷n rċng rãi, thì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này
dČ cđ trč nėi thành çp nào, nđęc nào, cďng khĆng
bĀ ngđĘi chîng phâi ngđĘi làm tĉn häi bĚi tçt câ tai
hąa ngang trái hay bûnh têt. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì
các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này, dČ Ě chĊ nào
đ÷u đđĜc chđ Thiön nėi ba ngàn đäi thiên thø gięi
khíp mđĘi phđėng vĆ lđĜng, vô sĈ, vô biên thø gięi
nhđ Tē đäi thiön vđėng, cho đøn chđ Thiön trĘi Síc

20. 20
cēu cánh cùng vęi các rćng, thæn, A-tu-la v.v...
thđĘng đøn Ďng hċ, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen, khĆng đù cho Đäi vđėng thæn chú
Bát-nhã ba-la-mêt-đa bĀ tai nän.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào viøt Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã
ba-la-mêt-đa đem đù nėi thanh tĀnh, luôn luôn
cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, mðc
dù không líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu
hąc, suy nghÿ đčng lĞ, cďng khĆng vü ngđĘi khác mà
khai thĀ, phân biût, nhđng täi thành çp, đĆ thành
nđęc đĂ khĆng bĀ ngđĘi chîng phâi ngđĘi làm tĉn
thđėng bĚi tçt câ tai hąa ngang trái hay bûnh têt.
Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vü Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã
ba-la-mêt-đa nhđ thø dù Ě chĊ nào cďng đđĜc Tē
đäi thiön vđėng Ě ba ngàn đäi thiên thø gięi và chđ
thiên Ě khíp mđĘi phđėng vĆ lđĜng, vô sĈ, vô biên
thø gięi, cho đøn trĘi Síc cēu cánh cùng vęi các
rćng, thæn, A-tu-la v.v... thđĘng đøn Ďng hċ, cung
kính, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, khĆng đù
cho Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa bĀ
tai nän.

21. 21
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này chþ
viøt chòp Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã
ba-la-mêt-đa đù Ě nėi thanh tĀnh mà cung kính,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, hiûn täi còn
đđĜc pháp lĜi ích thù thíng nhđ thø, huĈng chi là
líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy
nghÿ đčng lĞ và khai thĀ, phân biût cho ngđĘi khác,
nên biøt cĆng đēc này vô biên, mau chēng đíc
Bć-đ÷, làm lĜi ích tçt câ.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào sĜ hãi oan gia, ác thú, tai hąa, trù øm, têt
dĀch, thuĈc đċc, bùa chú v.v... thì nên viøt Đäi
vđėng thæn chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa, tČy theo
nhi÷u hay ýt đù trong đãy säch sô, thėm tho, hoðc
đù trong Ĉng quý báu, luĆn luĆn đem theo bön münh
mà cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, thì
các đi÷u sĜ hãi çy tĖ nhiên tiêu trĒ, cān đđĜc trĘi,
rćng, quğ thæn thđĘng hċ trì.
Ki÷u-thi-ca! Vý nhđ cĂ ngđĘi hoðc loài bàng sanh
đøn chĊ cây Bć-đ÷, hoðc bên cänh cây Bć-đ÷, thì
không bĀ ngđĘi chîng phâi ngđĘi làm tĉn häi. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vü chđ Phêt Ě quá khē, vĀ lai, hiûn täi
đ÷u ngći Ě đĂ mà chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷. Chēng đíc Bć-đ÷ rći męi đem
ban bĈ cho các hĕu tình không hoâng hĈt, không

22. 22
sĜ sût, không oán thù, không tĉn häi, thân tâm
đđĜc an vui. An lêp vĆ lđĜng, vô sĈ hĕu tình, làm
cho hą đđĜc an trĐ nėi diûu hänh cao quí Ě trĘi,
ngđĘi. An lêp vĆ lđĜng, vô sĈ hĕu tình, làm cho hą
trĐ nėi ba thĒa, đđĜc diûu hänh an vui. An lêp vô
lđĜng, vô sĈ hĕu tình, làm cho hą hiûn chēng đíc
hoðc quâ DĖ lđu, hoðc quâ Nhçt lai, hoðc quâ Bçt
hoàn, hoðc quâ A-la-hán. An lêp vĆ lđĜng, vô sĈ
hĕu tình, làm cho hą sô chēng đíc Đċc giác Bć-đ÷.
An lêp vĆ lđĜng, vô sĈ hĕu tình, làm cho hą tu têp
hänh Đäi Bć-tát, sô chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷. Các đi÷u tĈi thíng nhđ thø
đ÷u do sēc oai thæn cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Nhĕng nėi này đ÷u đđĜc tçt câ trĘi, rćng, A-tu-la
v.v... đćng Ďng hċ, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen. Nên biøt kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa tČy theo sĖ xuçt hiûn Ě đåu
cďng läi nhđ vêy, tçt câ trĘi, rćng, A-tu-la v.v...
thđĘng đøn Ďng hċ, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen, khĆng đù cho Bát-nhã
ba-la-mêt-đa bĀ tai nän.
Ki÷u-thi-ca! Kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa
nhđ vêy, dù Ě chĊ nào nên biøt chĊ çy chính là Bâo
tháp, tçt câ hĕu tünh đ÷u phâi kính lú. Phâi dùng
các tràng hoa thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa,
y phĐc, anh läc, cĘ đñn, hđėng hoa, trån kĝ, kĠ

23. 23
nhäc, đñn sáng v.vĖ đù cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen.
Lúc bçy giĘ, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào viøt chòp kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa này, dùng các loäi trang nghiöm đù cung kính,
cčng dđĘng tôn trąng, ngĜi khen. Läi dùng các thē
tràng hoa thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y
phĐc, anh läc, tràng phan, bâo cái, hđėng hoa,
trân kĝ, kĠ nhäc, đñn sáng v.vĖ mà cčng dđĘng.
Läi có các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ sau khi Phêt
nhêp Niøt-bàn, xây dĖng Bâo tháp, dùng bây báu
phĐc sēc trang nghiöm, đĖng Xá-lĜi Phêt trong hòm
ngąc đðt vào tháp đù cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen. Läi dùng các loäi tràng hoa
thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y phĐc, anh
läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ nhäc đñn sáng
v.vĖ mà cčng dđĘng. Hai loäi phđęc đĂ, loäi nào
đđĜc phđęc nhi÷u hėn?
Phêt däy:

24. 24
- Ki÷u-thi-ca! Ta hăi läi ông, cē theo Ğ nghÿ çy mà trâ
lĘi. Ý ông thø nào? Nhđ Lai chēng đíc trí nhçt thiøt
trý và thån tđęng hâo thì Ta dĖa vào pháp tu hąc gì
mà chēng đíc?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Nhđ Lai đã chēng đíc trí nhçt thiøt
trý và thån tđęng hâo, là dĖa vào kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này đù tu hąc mà chēng đíc.
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông
nĂi. Nhđ Lai y vào kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa này mà tu hąc, nên chēng đíc trí nhçt thiøt
trý và thån tđęng hâo. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì không
hąc kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà chēng đíc
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ là đi÷u không
có.
Ki÷u-thi-ca! Chîng phâi chþ đđĜc thân tđęng hâo
mà gąi là Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác, mà cĈt
yøu là do chēng đíc trí nhçt thiøt trí nên gąi là Nhđ
Lai Ứng Chánh Đîng Giác.

25. 25
Ki÷u-thi-ca! Nhđ Lai đã chēng đíc trí nhçt thiøt trí
cĈt yøu là do Bát-nhã ba-la-mêt-đa làm nhån đù
phát khĚi. Còn thân hâo cĎa Phêt chþ là chĊ nđėng
tĖa, nøu không y chþ vào thån tđęng hâo cĎa Phêt
thì trí nhçt thiøt trý khĆng do đåu mà khĚi. Cho nên
Bát-nhã ba-la-mêt-đa chýnh là nhån đù sanh trí
nhçt thiøt trí. Vì muĈn làm cho trý này tđėng tĐc hiûn
ti÷n nên tu têp thân tđęng hâo cĎa Phêt. Thân
tđęng hâo này nøu không phâi nđėng tĖa trí tuû
cĎa Phêt thì tçt câ trĘi, rćng, A-tu-la v.v... không
thành tåm khao khát cung kýnh, cčng dđĘng. Nøu
dČng thån tđęng hâo cùng vęi trí tuû Phêt làm chĊ
nđėng tĖa, thì các trĘi, rćng, thæn, A-tu-la v.v...
cung kýnh, cčng dđĘng. Do duyên cę này nên sau
khi Ta nhêp Niøt-bàn, các trĘi, rćng, thæn, ngđĘi
chîng phâi ngđĘi v.v... đ÷u cung kýnh, cčng dđĘng
Xá-lĜi Ta.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ chþ
đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa bìng
cách cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen,
tēc là cčng dđĘng trí nhçt thiøt trí và y chþ vào thân
tđęng hâo Phêt, cùng vęi Xá-lĜi Phêt sau khi nhêp
Niøt-bàn. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì trí nhçt thiøt trí và
thån tđęng hâo cùng vęi Xá-lĜi đ÷u dùng Bát-nhã
ba-la-mêt-đa làm cën bân.

26. 26
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ chþ
đĈi vęi thân Phêt và Xá-lĜi bìng cách cung kính,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, thì chîng phâi là
cčng dđĘng trí nhçt thiøt trí và Bát-nhã
ba-la-mêt-đa này. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì di thù thân
Phêt chîng phâi là cën bân cĎa trí nhçt thiøt trí và
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này.
Ki÷u-thi-ca! Do nhân duyên này, nøu các thiûn nam,
thiûn nĕ v.vĖ muĈn cčng dđĘng Phêt, hoðc thân,
hoðc tåm và cĆng đēc khác, thü trđęc tiên phâi
líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy
nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi tuyên thuyøt kinh
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhđ vêy. Läi dùng các
loäi tràng hoa thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa,
y phĐc, anh läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ
nhäc, đñn sáng v.vĖ đù cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen, phâi dČng đčng nhđ vêy.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
viøt kinh Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này, dČng
các loäi trang nghiöm đù cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen, läi dùng các tràng hoa
thđĜng diûu, hđėng xoa, hđėng bċt, y phĐc, anh
läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ nhäc, đñn sáng
v.vĖ mà cčng dđĘng. Läi có các thiûn nam, thiûn

27. 27
nĕ v.vĖ sau khi Phêt nhêp Niøt-bàn, xây dĖng Bâo
tháp, lçy bây báu trang sēc, dùng hòm ngąc đĖng
Xá-lĜi Phêt đù trong tháp çy rći cung kính, cúng
dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen. Tiøp đøn, dùng các
tràng hoa thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y
phĐc, anh läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ
nhäc, đñn sáng v.vĖ mà cčng dđĘng. Hai viûc
phđęc đēc đã täo đĂ thü phđęc trđęc nhi÷u hėn vĆ
lđĜng, vô sĈ. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vü kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa nhđ vêy, nên có thù mau chóng thành tĖu bĈ thí
Ba-la-mêt-đa cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Pháp
nċi KhĆng cho đøn pháp vô tính tĖ tính Không.
Chėn nhđ cho đøn cânh gięi bçt tđ nghü. Cânh gięi
đoän cho đøn cânh gięi vĆ vi. Thánh đø khĉ, têp,
diût, đäo. BĈn niûm trĐ cho đøn tám chi thánh đäo.
BĈn tĀnh lĖ, bĈn vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Tám giâi
thoát, chýn đĀnh thē đû. Pháp môn giâi thoát không,
vĆ, tđęng, vô nguyûn. TĀnh quán đĀa cho đøn Nhđ
Lai đĀa. CĖc hğ đĀa cho đøn Pháp vån đĀa. Nëm loäi
mít, sáu phép thæn thĆng. MđĘi lĖc Nhđ Lai cho
đøn mđĘi tám pháp Phêt bçt cċng. Pháp không
quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Tçt câ pháp môn
Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đĀa. Trí nhçt thiøt, trí
đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Thành thĐc hĕu tình,
trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt. Cďng cĂ thù
thành tĖu tċc tánh viên mãn, síc lĖc viên mãn, tài

28. 28
bâo viên mãn, quyøn thuċc viên mãn cĎa các Đäi
Bć-tát. Cďng có thù thành tĖu mđĘi thiûn nghiûp
đäo thuċc thø gian, cčng dđĘng Sa-môn, cha mõ,
sđ trđĚng, bĈ thí, trì gięi, tu têp v.v... vĆ lđĜng thiûn
pháp. Cďng cĂ thù thành tĖu đäi tċc Sát-đø-lĜi, đäi
tċc Bà-la-mĆn, đäi tċc TrđĚng giâ, đäi tċc Cđ sÿ, trĘi
Tē đäi thiön vđėng cho đøn trĘi Phi tđĚng phi phi
tđĚng xē. Cďng cĂ thù thành tĖu quâ DĖ lđu, Nhçt
lai, Bçt hoàn, A-la-hán, Đċc giác Bć-đ÷, tçt câ hänh
Đäi Bć-tát và quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷
cĎa chđ Phêt. Cďng cĂ thù thành tĖu Thanh vën,
Đċc giác Bć-đ÷, Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác.
Cďng cĂ thù thành tĖu không thù nghÿ lđĘng, không
thù giâng nĂi, vĆ thđĜng, vĆ thđĜng thđĜng, vô
đîng, vĆ đîng đîng v÷ trí nhçt thiøt trí.
Lúc Bçy giĘ, trĘi Đø Thích läi bäch Phêt:
- CĂ ngđĘi Ě châu Thiûm-bċ đĈi vęi kinh điùn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này khĆng cung kýnh,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen; ngđĘi kia chîng
lô không biøt rìng cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen kinh Bát-nhã ba-la-mêt-đa thü
đđĜc nhi÷u cĆng đēc lĜi ích thù thíng sao?
Phêt däy:

29. 29
- Ki÷u-thi-ca! Ta hăi läi Ćng, Ćng tČy Ğ nghÿ mà trâ lĘi.
Ý ông thø nào? Trong châu Thiûm-bċ có bao nhiêu
ngđĘi thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Phêt, thành tĖu
chēng tĀnh đĈi vęi Pháp, thành tĖu chēng tĀnh đĈi
vęi Tëng? CĂ bao nhiöu ngđĘi đĈi vęi Phêt không
nghi, đĈi vęi Pháp khĆng nghi, đĈi vęi Tëng khĆng
nghi? CĂ bao nhiöu ngđĘi đĈi vęi Phêt rĈt ráo, đĈi
vęi Pháp rĈt ráo, đĈi vęi Tëng rĈt ráo? Có bao nhiêu
ngđĘi tu mđĘi thiûn nghiûp đäo? Có bao nhiêu
ngđĘi tu hành bĈ thí, trì gięi? CĂ bao nhiöu ngđĘi
chēng đíc ba mđėi bây pháp Bć-đ÷ phæn? Có
bao nhiöu ngđĘi đíc ba môn giâi thoát? Có bao
nhiöu ngđĘi đíc tám giâi thoát? Có bao nhiêu
ngđĘi đíc chýn đĀnh thē đû? CĂ bao nhiöu ngđĘi
đíc bĈn sĖ hiùu biøt thông suĈt? Có bao nhiêu
ngđĘi đíc sáu phép thæn thông? Có bao nhiêu
ngđĘi chçm dēt ba kiøt sĔ, đíc quâ DĖ lđu? CĂ
bao nhiöu ngđĘi bào mān tham, sån, si, đíc quâ
Nhçt lai? CĂ bao nhiöu ngđĘi đoän hä phæn kiøt sĔ,
đíc quâ Bçt hoàn? CĂ bao nhiöu ngđĘi đoän nëm
thđĜng phæn kiøt sĔ, đíc quâ A-la-hán? Có bao
nhiöu ngđĘi phát tâm nhçt đĀnh vào Đċc giác
Bć-đ÷? CĂ bao nhiöu ngđĘi phát tâm nhçt đĀnh
vào quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ
Phêt?

30. 30
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Trong châu Thiûm-bċ cĂ ýt ngđĘi
thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Phêt, thành tĖu chēng
tĀnh đĈi vęi Pháp, thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Tëng.
Nhđ vêy cho đøn, ýt cĂ ngđĘi phát tâm quyøt đĀnh
chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷
cĎa chđ Phêt.
Phêt däy trĘi Đø Thích:
- Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông nói.
Ki÷u-thi-ca! Trong châu Thiûm-bċ rçt ýt ngđĘi thành
tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Phêt, thành tĖu chēng tĀnh
đĈi vęi Pháp, thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Tëng.
Càng ýt ngđĘi đĈi Phêt khĆng nghi, đĈi vęi pháp
khĆng nghi, đĈi vęi Tëng khĆng nghi. Nhđ vêy läi
càng ýt ngđĘi phát tâm quyøt đĀnh chēng đíc quâ
vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt. Läi
càng ýt ngđĘi đã phát tåm rći läi siöng nëng tu têp
hänh Bć-đ÷. Läi càng ýt ngđĘi siöng nëng tu têp
hänh Bć-đ÷, đđĜc Bçt thĈi chuyùn đù chēng đíc
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì các hĕu tünh trĆi lën trong vāng sanh
tĔ tĒ vĆ lđĜng kiøp đøn nay, phæn nhi÷u không
đđĜc thçy Phêt, không nghe Chánh pháp, không

31. 31
thân cên chčng Tëng. Phæn nhi÷u không tu hành
mđĘi thiûn nghiûp đäo và tu têp bĈ thí, trì gięi.
Không nghe bĈ thý cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa,
không tu hành bĈ thý cho đøn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Nhđ vêy cho đøn không nghe trí nhçt
thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng, không tu
hành trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng.
Ki÷u-thi-ca! Do nhân duyên này nên biøt, trong
châu Thiûm-bċ rçt ýt ngđĘi thành tĖu chēng tĀnh đĈi
vęi Phêt, thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Pháp, thành
tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Tëng. Càng ýt ngđĘi đĈi Phêt
khĆng nghi, đĈi vęi pháp khĆng nghi, đĈi vęi Tëng
khĆng nghi. Nhđ vêy cho đøn, càng ít ngđĘi phát
tâm quyøt đĀnh chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt. Càng ýt ngđĘi đã
phát tâm rći mà siöng nëng tu têp hänh Bć-đ÷.
Càng ýt ngđĘi siöng nëng tu têp hänh Bć-đ÷, đđĜc
Bçt thĈi chuyùn đù chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Ta nay hăi Ćng, Ćng tČy Ğ nghÿ
mà trâ lĘi. Ý ông thø nào? Nhėn loäi thuċc châu
Thiûm-bċ này, Ě trong ba ngàn đäi thiên thø gięi có
bao nhiêu hĕu tünh cung kýnh, cčng dđĘng cha mõ,
sđ trđĚng? Có bao nhiêu hĕu tünh cčng dđĘng
Sa-môn, Bà-la-môn? Có bao nhiêu hĕu tình tu têp

32. 32
bĈ thí, trì gięi, täo các nghiûp phđęc? Có bao nhiêu
hĕu tünh tu hành mđĘi thiûn nghiûp đäo? Có bao
nhiêu hĕu tünh đĈi vęi các dĐc läc mà thđĘng an trĐ
nghÿ tđĚng nhàm chán, tđĚng vĆ thđĘng, tđĚng
khĉ, tđĚng vô ngã, tđĚng bçt tĀnh, tđĚng nhàm
chán vêt thĖc, tđĚng tçt câ thø gian không cò gì
đáng vui? CĂ bao nhiöu hĕu tình tu têp bĈn tĀnh lĖ,
bĈn vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc? Có bao nhiêu hĕu
tình thành tĖu chēng tĀnh đĈi vęi Phêt, thành tĖu
chēng tĀnh đĈi vęi Pháp, thành tĖu chēng tĀnh đĈi
vęi Tëng? Nhđ vêy cho đøn, có bao nhiêu hĕu tình
phát tâm quyøt đĀnh đøn quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt? Có bao nhiêu hĕu tình
đã phát tåm, rći siöng nëng tu têp hänh Bć-đ÷? Có
bao nhiêu hĕu tình rèn luyûn, trđĚng dđěng tâm
Bć-đ÷? Có bao nhiêu hĕu tünh dČng phđėng tiûn
thiûn xâo đù tu hành Bát-nhã ba-la-mêt-đa? CĂ
bao nhiêu hĕu tình an trĐ đĀa vĀ Bć-tát Bçt thĈi
chuyùn? Có bao nhiêu hĕu tình mau chóng chēng
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Trong ba ngàn đäi thiên thø gięi này
có ít hĕu tünh cung kýnh, cčng dđĘng cha mõ, sđ
trđĚng. Nhđ vêy cho đøn, có ít hĕu tình mau chēng
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷.

33. 33
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông
nói. Trong ba ngàn đäi thiên thø gięi này rçt ít hĕu
tünh cung kýnh, cčng dđĘng cha mõ, sđ trđĚng.
Càng rçt ít hĕu tünh cung kýnh, cčng dđĘng Sa-môn,
Bà-la-mĆn. Nhđ vêy cho đøn, càng rçt ít hĕu tình
đđĜc an trĐ đĀa vĀ Bć-tát Bçt thĈi chuyùn. Càng rçt ít
hĕu tình mau chóng chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng
Chánh đîng Bć-đ÷.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Ta dùng Phêt nhãn thanh tĀnh
khĆng chđęng ngäi, xem thçy mđĘi phđėng thø gięi
vĆ biön, tuy cĂ vĆ lđĜng, vô sĈ hĕu tình phát tâm
Bć-đ÷ tu Bć-tát hänh, nhđng vü xa lüa phđėng tiûn
thiûn xâo cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa, nön chþ có
mċt, hai hay ba hĕu tình an trĐ đĀa vĀ Bć-tát Bçt thĈi
chuyùn. Còn phæn nhi÷u rėi vào Thanh vën, Đċc
giác bêc hä ý, phèm hänh kòm, đĀa vĀ thçp. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vü cĆng đēc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt vô biên, khó có thù đíc.
Hĕu tình nào mà ác tuû, giâi dãi, tinh tçn hä liût,
thíng giâi hä liût thì hĕu tünh đĂ hä liût, không thù
chēng đíc đđĜc. Vì vêy, Ki÷u-thi-ca! Các thiûn
nam, thiûn nĕ v.vĖ nào phát tåm Bć-đ÷, tu Bć-tát
hänh muĈn an trĐ đĀa vĀ Bć-tát Bçt thĈi chuyùn, đù

34. 34
mau chóng chēng quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng
Bć-đ÷ mà không gðp chđęng nän, thü nön đĈi vęi
kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này luĆn
luôn líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc,
suy nghÿ đčng lĞ, siöng nëng thþnh vçn pháp sđ, vui
vó vü ngđĘi giâng thuyøt; läi còn phâi viøt chép,
dùng các vêt trang nghiöm cung kýnh, cčng dđĘng
tôn trąng, ngĜi khen, dČng các tràng hoa thđĜng
diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y phĐc, anh läc, tràng
phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ nhäc, đñn sáng v.vĖ mà
cčng dđĘng.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này đĈi
vęi viûc nhiøp thą các thiûn pháp thù thíng khác
cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, cďng nön líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, siöng nëng thþnh vçn Pháp sđ, vui vó vì
ngđĘi giâng thuyøt, läi còn viøt chép cung kính,
cčng dđĘng, nhiøp thą thiûn pháp thù thíng cĎa
Bát-nhã ba-la-mêt-đa là gü? ĐĂ là bĈ thý cho đøn
tĀnh lĖ Ba-la-mêt-đa. Pháp nċi KhĆng cho đøn pháp
vô tính tĖ týnh KhĆng. Chėn nhđ cho đøn cânh gięi
bçt tđ nghü. Cânh gięi đoän cho đøn cânh gięi vô vi.
Thánh đø khĉ, têp, diût, đäo. BĈn niûm trĐ cho đøn
tám chi thánh đäo. BĈn tĀnh lĖ, bĈn vĆ lđĜng, bĈn
đĀnh vô síc. Tám giâi thoát, chýn đĀnh thē đû. Ba
pháp môn giâi thoát. CĖc hğ đĀa cho đøn Pháp vân
đĀa. Nëm loäi mít, sáu phép thæn thĆng. MđĘi lĖc

35. 35
Nhđ Lai cho đøn mđĘi tám pháp Phêt bçt cċng.
Pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ. Pháp
mĆn Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đĀa. Trí nhçt thiøt,
trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Hoðc vĆ lđĜng, vô
biên Phêt pháp khác. Đåy gąi là nhiøp thą các
thiûn pháp thù thíng khác cĎa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này đĈi
vęi uèn, xē, gięi v.v... vĆ lđĜng pháp môn tùy thuên
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, cďng nön líng nghe,
thą trì, đąc tĐng, suy nghÿ đčng lĞ, khĆng nön hĎy
báng đøn nĊi đĈi vęi quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng
Bć-đ÷ mà gðp phâi chđęng nän. Vì sao? Ki÷u-thi-ca!
Vì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nön suy nghÿ
nhđ væy: Khi xđa, đēc Nhđ Lai lčc cān an trĐ Bć-tát,
thđĘng siêng nëng tu hąc tùy thuên pháp Bć-đ÷,
đĂ là Bát-nhã cho đøn bĈ thí Ba-la-mêt-đa. Nhđ vêy
cho đøn trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt
tđęng và vĆ lđĜng, vô biên Phêt pháp khác, cùng
vęi uèn, xē, gięi v.v... vĆ lđĜng pháp môn tùy thuên
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa. Do đĂ đã chēng đíc
sĚ cæu quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷.
Chúng ta ngày nay vì cæu quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷, cďng nön theo hąc Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa và các thiûn pháp thù thíng
tùy thuên, quyøt đĀnh là Đäi Sđ chėn thêt cĎa
chčng ta. Chčng ta theo đĂ tu hąc thì sĚ nguyûn

36. 36
thđĘng viên mãn, nhçt đĀnh là Pháp çn chėn thêt
cĎa chđ Phêt. Tçt câ Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng
Giác theo hąc đi÷u đĂ mà chēng đíc quâ vĀ Vô
thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷. Cďng vêy, Pháp çn
chėn thêt cĎa tçt câ Thanh vën, Đċc giác đ÷u theo
viûc hąc đĂ mà đät đøn cēu cánh, rĈt ráo
Niøt-bàn.
Vì vêy, Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào khi Phêt còn täi thø hay sau khi Phêt nhêp
Niøt-bàn, nên y chþ vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa, cho
đøn trí nhçt thiøt tđęng và vĆ lđĜng, vô biên các
Phêt pháp khác, uèn, xē, gięi v.v... vĆ lđĜng pháp
mĆn, thđĘng phâi siöng nëng tu hąc. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø, cho
đøn trí nhçt thiøt tđęng và vĆ lđĜng, vô biên các
Phêt pháp khác, uèn, xē, gięi v.v... vĆ lđĜng pháp
mĆn đ÷u là chĊ nđėng tĖa lĜi ích an läc cĎa tçt câ
Thanh vën, Đċc giác, Bć-tát và trĘi, ngđĘi, A-tu-la
v.v...
Quyùn thē 501
HẾT
03

37. 37
Lúc bçy giĘ, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào không xa lìa tâm trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn thêm thâm
Bát-nhã ba-la-mêt-đa, chý tåm líng nghe, thą trì,
đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, vü các
hĕu tình tuyên thuyøt lđu truy÷n, hoðc viøt chép,
dùng các vêt báu trang sēc, läi đem các tràng hoa
thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y phĐc, anh
läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ, kĠ nhäc, đñn sáng
v.vĖ dČ chþ trong chĈc lát đù cung kính, cúng
dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen thì các thiûn nam,
thiûn nĕ v.vĖ này đđĜc bao nhiöu phđęc đēc?
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Ta hăi läi ông, tuĝ theo Ğ Ćng mà đáp.
Có các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào đĈi vęi chđ
Nhđ Lai sau khi Niøt-bàn, vü cčng dđĘng Xá-lĜi Phêt
nên dùng bây báu xây tháp, trang sēc các loäi trân
kĝ hòa lén, tháp đĂ cao lęn mċt du-thiûn-na, rċng
bìng nĔa chi÷u cao. Läi dùng các loäi tràng hoa
thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng xoa, y phĐc, anh
läc, tràng phan, bâo cái, các ngąc lä quý, kĠ nhäc,

38. 38
đñn sáng v.vĖ trąn đĘi cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen. Theo ý ông, các thiûn nam, thiûn
nĕ v.vĖ này nhĘ nhån duyön đĂ mà đđĜc phđęc
báu nhi÷u không?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u! Bäch Thiûn
Thû! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u!
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ đĂ đät
đđĜc phđęc đēc nhi÷u hėn viûc làm kia vĆ lđĜng,
vô biên.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Täm gác viûc này läi. Nøu các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào đĈi vęi chđ Nhđ Lai
sau khi Niøt-bàn, vì muĈn cčng dđĘng Xá-lĜi Phêt
nên dùng bây báu đù xây tháp, trang sēc bìng
các loäi trân kĝ hòa lén, tháp đĂ cao lęn mċt
du-thiûn-na, rċng bìng nĔa chi÷u cao. Nhđ vêy,
cho đøn đæy khíp mċt châu Thiûm-bċ, bĈn Đäi
châu, Tiùu thiên gięi, Trung thiên gięi, hoðc ba ngàn
đäi thiên thø gięi, đ÷u dČng các tràng hoa thđĜng

39. 39
diûu cho đøn đñn sáng, trąn đĘi cung kính, cúng
dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen. Theo ý ông thì các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nhĘ nhân duyên çy
đđĜc phđęc nhi÷u không?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u! Bäch Thiûn
Thû! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u!
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ đĂ đđĜc
phđęc đēc hėn vĆ lđĜng, vô biên.
Ki÷u-thi-ca! Läi nhđ mċt ba ngàn đäi thiên thø gięi,
giâ sĔ các hĕu tình Ě ba ngàn đäi thiên thø gięi, mĊi
ngđĘi đ÷u đĈi vęi chđ Nhđ Lai sau khi Niøt-bàn,
cčng dđĘng Xá-lĜi Phêt, dùng bây báu đù xây tháp,
trang sēc bìng các loäi trân kĝ hòa lén, tháp đĂ
cao lęn mċt du-thiûn-na, rċng bìng nĔa chi÷u cao.
Đæy khíp trong ba ngàn đäi thiên thø gięi không
chĊ nào trĈng, rći đem các tràng hoa thđĜng diûu
cho đøn đñn sáng, trąn đĘi cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen. Theo ý ông thì các hĕu tình

40. 40
trong ba ngàn đäi thiên thø gięi nhđ vêy nhĘ nhân
duyên çy đđĜc phđęc có nhi÷u không?
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u! Bäch Thiûn
Thû! Phđęc đēc đĂ rçt nhi÷u!
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ kia
phđęc đēc đã đät đđĜc nhi÷u hėn vĆ lđĜng, vô
biên.
TrĘi Đø Thích läi bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Đčng vêy! Bäch Thiûn Thû! Đčng vêy!
Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào cung kýnh,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, nön biøt đĂ là cung kýnh,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen chđ Phêt Thø Tôn
Ě đĘi quá khē, vĀ lai, hiûn täi. Giâ sĔ tçt câ hĕu tình
trong mđĘi phđėng hìng hà sa thø gięi đ÷u đĈi vęi
Nhđ Lai sau khi Niøt-bàn, vì muĈn cčng dđĘng Xá-lĜi

41. 41
Phêt, nên dùng bây báu đù xây tháp, trang sēc
bìng các loäi trân kĝ hòa lén, tháp đĂ cao lęn mċt
du-thiûn-na, rċng bìng nĔa chi÷u cao, đæy khíp
trong mđĘi phđėng hìng hà sa v.vĖ thø gięi chđ
Phêt không chĊ nào trĈng, mĊi ngđĘi đ÷u dùng
các loäi tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng,
trâi qua mċt kiøp, hoðc hėn mċt kiøp, cung kính,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen. Bäch Thø Tôn!
Các hĕu tình này nhĘ nhân duyên çy mà đđĜc
phđęc đēc có nhi÷u không?
Phêt däy:
- Rçt nhi÷u.
TrĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào không xa lìa tâm trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn thêm thâm
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này mà chý tåm líng nghe,
thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ,
tuyên thuyøt rċng rãi cho hĕu tình, hoðc cĂ ngđĘi
viøt chép, dùng nhi÷u vêt quý báu đù trang sēc, läi
đem các tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng,

42. 42
dù chþ trong khoânh khíc đù cung kính, cúng
dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen thì các thiûn nam,
thiûn nĕ v.vĖ này do nhån duyön đåy mà thành
tĖu nhi÷u phđęc đēc hėn ngđĘi kia vĆ lđĜng, vô
biên, không thù nghÿ bàn, khĆng thù tính kù. Vì sao?
Bäch Thø Tôn! Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa này cĂ thù
thâu nhiøp, tĉng hĜp, cçt chēa tçt câ thiûn pháp.
ĐĂ là mđĘi thiûn nghiûp đäo. Hoðc bĈn tĀnh lĖ, bĈn
vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Hoðc ba mđėi bây pháp
phæn Bć-đ÷, hoðc ba môn giâi thoát. Hoðc tám
giâi thoát, chýn đĀnh thē đû. Hoðc nëm loäi mít, sáu
phép thæn thông. Hoðc bĈ thí Ba-la-mêt-đa cho
đøn Bát-nhã Ba-la-mêt-đa. Hoðc pháp nċi Không
cho đøn pháp vô tính tĖ tính Không. Hoðc chėn nhđ
cho đøn cânh gięi bçt tđ nghü. Hoðc Cânh gięi
đoän cho đøn cânh gięi vô vi. Hoðc quán bĈn
Thánh đø, hoðc quán mđĘi hai duyên khĚi. Hoðc
TĀnh quán đĀa cho đøn Nhđ Lai đĀa. Hoðc CĖc hğ
đĀa cho đøn Pháp vån đĀa. Hoðc tçt câ pháp môn
Đà-la-ni, pháp môn Tam-ma-đĀa. Hoðc mđĘi lĖc
Nhđ Lai cho đøn mđĘi tám pháp Phêt bçt cċng.
Hoðc pháp không quên mçt, tánh luôn luôn xâ.
Hoðc trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng.
Hoðc vĆ lđĜng, vô biên các Phêt pháp khác, đ÷u
thâm nhêp vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này.

43. 43
Bäch Thø Tôn! Bát-nhã ba-la-mêt-đa nhđ thø là
pháp çn chėn thêt cĎa chđ Nhđ Lai, cďng là pháp
çn chėn thêt cĎa tçt câ Thanh vën, Đċc giác. Tçt
câ Nhđ Lai Ứng chánh Đîng Giác nhĘ viûc hąc này
nön đã chēng, sô chēng, đang chēng quâ vĀ Vô
thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷. Tçt câ Thanh vën, Đċc
giác nhĘ viûc hąc này nön đã chēng, sô chēng,
đang chēng đøn bĘ Niøt-bàn. Do nhân duyên này,
nøu các Thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khĆng xa lüa
tâm trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc làm phđėng
tiûn đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa
này, chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu
hąc, suy nghÿ đčng lĞ, tuyön thuyøt rċng rãi cho hĕu
tình, hoðc viøt chép vęi trang sēc bìng vêt quý báu.
Läi dČng các tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn
sáng mà cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi
khen, sô đđĜc vĆ lđĜng, vĆ biön phđęc báo, không
thù nghÿ bàn, khĆng thù tính kù, các phđęc báo
khác không thù sánh bìng.
VI. PHẨM XƯNG DƯƠNG CÔNG ĐỨC
01
Lúc bçy giĘ, Phêt bâo trĘi Đø Thích:

44. 44
- Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông nói.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
không xa lìa tâm trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc
làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thâm này mà chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, tuyön thuyøt rċng rãi cho hĕu tình. Hoðc
viøt chép, dùng nhi÷u vêt báu trang sēc, läi đem
tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng mà cung
kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, sô đđĜc vô
lđĜng, vĆ biön phđęc đēc không thù nghÿ bàn,
không thù tính kù. Vì sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì nhĘ Bát-nhã ba-la-mêt-đa này cĂ
thù thành tĖu tçt câ trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí
nhçt thiøt tđęng, Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác.
Cďng cĂ thù thành tĖu nëm Ba-la-mêt-đa là bĈ thí
v.v...
Cďng cĂ thù thành tĖu pháp nċi KhĆng cho đøn
pháp vô tính tĖ tính Không.
Cďng cĂ thù thành tĖu chėn nhđ cho đøn cânh gięi
bçt tđ nghü.

45. 45
Cďng cĂ thù thành tĖu cânh gięi đoän cho đøn
cânh gięi vô vi.
Cďng cĂ thù thành tĖu Thánh đø khĉ, têp, diût,
đäo.
Cďng cĂ thù thành tĖu ba mđėi bây pháp Bć-đ÷
phæn.
Cďng cĂ thù thành tĖu bĈn tĀnh lĖ, bĈn vĆ lđĜng,
bĈn đĀnh vô síc.
Cďng cĂ thù thành tĖu tám giâi thoát, chýn đĀnh thē
đû.
Cďng cĂ thù thành tĖu ba môn giâi thoát.
Cďng cĂ thù thành tĖu TĀnh quán đĀa cho đøn Nhđ
Lai đĀa.
Cďng cĂ thù thành tĖu CĖc hğ đĀa cho đøn Pháp
vån đĀa.

46. 46
Cďng cĂ thù thành tĖu nëm loäi mít, sáu phép
thæn thông.
Cďng cĂ thù thành tĖu mđĘi lĖc Nhđ Lai cho đøn
mđĘi tám pháp Phêt bçt cċng.
Cďng cĂ thù thành tĖu pháp không quên mçt, tánh
luôn luôn xâ.
Cďng cĂ thù thành tĖu pháp mĆn Đà-la-ni, pháp
môn Tam-ma-đĀa.
Cďng cĂ thù thành tĖu viûc giáo hóa hĕu tình,
trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt.
Cďng cĂ thù thành tĖu Thanh vën, Đċc giác và Vô
thđĜng thĒa.
Cďng có thù thành tĖu quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt.

47. 47
Do đĂ, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào khĆng xa lüa tåm trý nhçt thiøt trí, dùng vô
sĚ đíc làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thâm này mà chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, tuyön thuyøt rċng rãi cho hĕu tình, hoðc
viøt chép, dùng nhi÷u vêt báu trang sēc. Läi đem
tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng mà cung
kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen. Đem phđęc
xây dĖng tháp Ě trên so vęi phđęc đēc này thì
không bìng mċt phæn trëm, khĆng bìng mċt phæn
ngàn, cho đøn không bìng mċt phæn cĖc nhă. Vì
sao? Ki÷u-thi-ca! Vì nøu kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thâm này mà an trĐ trong lòng
ngđĘi Ě châu Thiûm-bċ, thì Phêt bâo, Pháp bâo,
Tëng bâo Ě thø gian thđĘng còn không bĀ mai mċt.
Do nhân duyên này, Ě thø gian thđĘng xuçt hiûn
mđĘi thiûn nghiûp đäo, hoðc bĈn tĀnh lĖ, bĈn vô
lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Hoðc bĈ thí Ba-la-mêt-đa
cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Nhđ vêy cho đøn trí
nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Hoðc
đäi tċc Sát-đø-lĜi, đäi tċc Bà-la-mĆn, đäi tċc TrđĚng
giâ, đäi tċc Cđ sÿ. Hoðc trĘi Tē đäi thiön vđėng cho
đøn trĘi Phi tđĚng phi phi tđĚng xē. Hoðc Thanh vën,
Đċc giác, VĆ thđĜng Đäi thĒa. Hoðc quâ DĖ lđu
cho đøn Đċc giác Bć-đ÷. Hoðc Đäi Bć-tát giáo hóa
hĕu tình, trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt, và tu

48. 48
các hänh nguyûn cĎa Đäi Bć-tát. Hoðc quâ vĀ Vô
thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Nhđ Lai Ứng
Chánh Đîng Giác, chuyùn pháp luân vi diûu đċ
thoát loài hĕu tünh. Nhđ vêy, cho nên thíng sĖ
thđĘng không bĀ mai mċt.
Lúc bçy giĘ, trĘi Tē đäi thiön vđėng Ě ba ngàn đäi
thiên thø gięi và chđ Thiön Ě thø gięi Kham Nhén,
cho đøn trĘi Síc cēu cánh đćng thanh bäch vęi trĘi
Đø Thích:
- Đäi tiön! ĐĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này
thđĘng nên líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu
hąc, suy nghÿ đčng lĞ, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen. Vì sao? Vì nøu có thù đĈi vęi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa này chý tåm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi
khen, thì tçt câ ác pháp sô bĀ tĉn giâm, thiûn pháp
đđĜc tëng trđĚng lĜi ých; cďng làm cho tçt câ
chúng trĘi đđĜc tëng trđĚng, cān bñ đâng A-tu-la
bĀ tĉn giâm. Cďng làm cho tçt câ con mít Phêt,
Pháp, Tëng thđĘng không bĀ tĉn giâm, làm cho tçt
câ hät giĈng Phêt, Pháp, Tëng thđĘng không bĀ
đoän tuyût.

49. 49
Đäi tiên! Nên biøt, do hät giĈng Tam bâo không bĀ
đoän tuyût nên thø gian męi có bĈ thí, tĀnh gięi, an
nhén, tinh tçn, tĀnh lĖ, Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Cďng
có pháp nċi KhĆng cho đøn pháp vô tính tĖ tính
KhĆng. Cho đøn cďng cĂ trý nhçt thiøt, trý đäo tđęng,
trí nhçt thiøt tđęng. Cďng cĂ quâ DĖ lđu cho đøn
Đċc giác Bć-đ÷. Cďng cĂ Đäi Bć-tát hành quâ vĀ Vô
thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt. Cďng cĂ
Thanh vën, Đċc giác, Bć-tát, Nhđ Lai Ứng Chánh
Đîng Giác.
Vì vêy, Đäi tiön! ThđĘng nön đĈi vęi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này chý tåm líng nghe, thą trì,
đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, cung
kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen.
Bçy giĘ, Phêt bâo trĘi Đø Thích:
- Ki÷u-thi-ca! Ông nön đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa này chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh
cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, cung kýnh, cčng
dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen. Vì sao? Vì nøu A-tu-la
và bñ đâng ác cĎa chúng khĚi ý nghÿ nhđ væy:
Chúng ta phâi chiøn đçu vęi chđ Thiön. Thü lčc đĂ,
chđ Thiön và quyøn thuċc cĎa các ông phâi nên
chí thành tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa

50. 50
nhđ vêy, và cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi
khen. Khi çy, A-tu-la và bñ đâng ác cĎa chúng vĒa
khĚi ác tâm li÷n tĖ tiêu diût. Còn nøu nëm tđęng suy
cĎa các Thiên tĔ hoðc Thiên nĕ hiûn ra, tâm hą
hoâng hĈt kinh hãi, lo sĜ lúc chøt sô đąa vào các
đđĘng ác. Bçy giĘ, chđ Thiön và quyøn thuċc các
ông phâi đøn trđęc nhĕng vĀ çy mà chí thành tĐng
niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa. Lčc çy, các
Thiên tĔ hoðc Thiên nĕ kia nghe sēc mänh thiûn cën
cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa này, sanh lāng tin thanh
tĀnh đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này thü nëm
tđęng suy mçt, thån tåm đđĜc an ĉn. Giâ sĔ hą có
qua đĘi cďng đđĜc sanh trĚ v÷ chĊ cď, hđĚng sĖ
giàu sang sung sđęng Ě cõi trĘi hėn lčc trđęc bċi
phæn. Vü sao? Vü phđęc lĖc nghe đąc và tin tđĚng
Bát-nhã ba-la-mêt-đa này rçt lęn.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ,
hoðc các Thiên tĔ và Thiên nĕ dù chþ nghe qua mċt
læn sēc thiûn cën cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa
này, nhçt đĀnh chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷. Vü sao? Vü chđ Phêt và các đû tĔ trong
ba đĘi đ÷u hąc Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhđ
vêy, đã, đang, sô thêt sĖ chēng đíc sĖ cæu quâ vĀ
VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷, nhêp vào cânh gięi
VĆ dđ y Niøt-bàn. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa thåu nhiøp khíp tçt câ, thâu

51. 51
nhiøp đæy đĎ pháp phæn Bć-đ÷, pháp Thanh vën,
pháp Đċc giác, pháp Bć-tát, pháp Nhđ Lai.
Khi çy, trĘi Đø Thích li÷n bäch Phêt:
- Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa là đäi thæn chú, là
đäi minh chč, là vĆ thđĜng chč, là vĆ đîng đîng
chú, là vua cĎa tçt câ chú, tĈi tôn, tĈi thíng, tĈi
thđĜng, tĈi diûu. Có thù đi÷u phĐc tçt câ, nhđng
không bĀ tçt câ hàng phĐc. Vì sao? Vì Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa cĂ thù diût trĒ tçt câ pháp ác
bçt thiûn, có thù viên mãn tçt câ thiûn pháp thù
thíng.
Phêt bâo trĘi Đø Thích:
- Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông nói. Vì sao?
Vü chđ Phêt ba đĘi đ÷u nđėng vào Đäi vđėng thæn
chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhđ vêy, mà
chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷,
chuyùn pháp luân vi diûu, đċ thoát các hĕu tình. Vì
sao?
Ki÷u-thi-ca! Vü nđėng vào Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa, nên thø gian męi cĂ mđĘi thiûn nghiûp đäo,

52. 52
hoðc tu hành bĈ thí, trì gięi. Hoðc bĈn tĀnh lĖ, bĈn
vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Hoðc bĈ thí Ba la mêt
cho đøn Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Hoðc cho đøn trí
nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Hoðc
Quâ DĖ lđu cho đøn Đċc giác Bć-đ÷. Hoðc các
hänh Đäi Bć-tát. Hoðc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷ cĎa chđ Phêt.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nđėng vào Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa nön cĂ Đäi Bć-tát. Nđėng vào
Đäi Bć-tát nön cĂ mđĘi thiûn nghiûp đäo. Cho đøn
có quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa chđ
Phêt. Cďng cĂ Thanh vën, Đċc giác, Bć-tát và
Chánh Đîng Giác xuçt hiûn Ě thø gian. Vý nhđ
thuĈc, sao, núi, biùn đ÷u nhĘ vào sĖ luân chuyùn
cĎa trëng trān mà đđĜc tëng trđĚng. Nhđ vêy
ĔdđĜc liûuĕ cĆng đēc cĎa mđĘi thiûn nghiûp đäo,
cho đøn quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ cĎa
chđ Phêt đ÷u dĖa vào các Đäi Bć-tát mà đđĜc
tëng thĀnh. Tçt câ ĔngĆi saoĕ Hi÷n Thánh, hĕu hąc,
vô hąc, trĘi, ngđĘi, Thanh vën, Đċc giác cďng đđĜc
tëng thĀnh. Tçt câ Ĕnči, biùn câĕ Bć-tát và chđ Nhđ
Lai Ứng Chánh Đîng Giác cďng đđĜc tëng thĀnh.
Khi chđ Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác chđa xuçt
hiûn Ě đĘi, chþ cĂ chčng Đäi Bć-tát đæy đĎ sēc
phđėng tiûn thiûn xâo vì các hĕu tình tuyên thuyøt

53. 53
pháp thø gian, xuçt thø gian nhđng khĆng bĀ đâo
lċn. Vì sao? Vì Nhân thĒa, Thiên thĒa, Thanh vën
thĒa, Đċc giác thĒa, VĆ ThđĜng thĒa Ě thø gian
đ÷u tĒ chčng Đäi Bć-tát, dČng phđėng tiûn thiûn
xâo mà đđĜc thành tĖu. Phđėng tiûn thiûn xâo cĎa
Bć-tát đ÷u do Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà đđĜc
thành tĖu.
Các Đäi Bć-tát thành tĖu sēc phđėng tiûn thiûn xâo,
nên có thù viên mãn bĈ thí Ba-la-mêt-đa cho đøn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Cho đøn có thù viên mãn
mãn trí nhçt thiøt, trý đäo tđęng, trí nhçt thiøt tđęng.
Có thù đät đđĜc ba mđėi hai tđęng Đäi sÿ, tám mđėi
vó đõp, khĆng rėi vào đĀa vĀ Thanh vën, Đċc giác,
giáo hóa các hĕu tình, trang nghiêm thanh tĀnh cõi
Phêt. Giĕ gìn thą mäng Bć-tát viên mãn, viên mãn
đæy đĎ chúng hċi, viên mãn tĀnh đċ, viên mãn
chĎng tánh, viên mãn síc lĖc, cho đøn chēng đíc
trí nhçt thiøt trí.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm
thâm này mà chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng,
tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng
giâi, giâng thuyøt cùng khíp, sô đät đđĜc công
đēc lĜi ích thù thíng xuçt thø gian Ě đĘi hiûn täi và
vĀ lai.

54. 54
Khi çy, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này vü
sao thành tĖu đđĜc cĆng đēc lĜi ích thù thíng xuçt
thø gian Ě đĘi hiûn täi và vĀ lai?
Phêt däy:
- Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này Ě
đĘi hiûn täi không bĀ tĉn häi vì tçt câ đċc dđĜc, trù
øm, chú thuêt; không bĀ lĔa đĈt cháy, không bĀ
nđęc nhên chìm, không bĀ tĉn thđėng vü các dao
gêy v.v... Cho đøn không bĀ chøt yùu vì bĈn trëm ló
bĈn thē bûnh; chþ trĒ đĀnh nghiûp đĘi trđęc chín
mući nön đĘi hiûn täi phâi lãnh chĀu hêu quâ.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nøu
gðp viûc quan, hoðc oán tðc bēc bách thì nên chí
tâm tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, dČ cĂ
đøn chĊ tai nän kia, cďng khĆng bao giĘ bĀ gia häi,
khiùn phät. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì thø lĖc oai đēc
cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa là vêy.

55. 55
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nøu
muĈn đøn chĊ quĈc vđėng, vđėng tĔ, đäi thæn mà
chí tâm tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, thü
chíc chín đđĜc các vĀ vua hoan hğ, hăi thëm,
cung kýnh, cčng dđĘng. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này thđĘng đĈi vęi hĕu
tình không xa lìa tâm tĒ, bi, hğ, xâ. Ki÷u-thi-ca! Các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này sô đđĜc thành tĖu
cĆng đēc lĜi ích thù thíng Ě đĘi hiûn täi cďng nhđ
vêy.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này sanh
chĊ nào, thđĘng khĆng xa lüa mđĘi thiûn nghiûp
đäo, hoðc tu hành bĈ thí, trì gięi. Hoðc bĈn tĀnh lĖ,
bĈn vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Hoðc sáu pháp
Ba-la-mêt-đa, cho đøn hoðc trí nhçt thiøt, trý đäo
tđęng, trí nhçt thiøt tđęng. Hoðc ba mđėi hai tđęng
Đäi sÿ, tám mđėi vó đõp. KhĆng rėi vào cânh gięi đĀa
ngĐc, bàng sanh, ngä quğ. TrĒ khi vì nguyûn lĖc thą
sanh mà đøn chĈn kia đù làm lĜi ích cho các hĕu
tình. Dù sanh Ě chĊ nào, thđĘng đæy đĎ các cën,
tđęng mäo đoan nghiöm, khĆng khuyøt chi phæn.
Và tuyût đĈi không sanh vào häng bæn cùng hä
tiûn, cĆng thđėng täp loän, hàng thĀt, thĜ sën, trċm
cđęp, quan ngĐc, nhà chiên-trà-la, nhà gánh thây
chøt, các dòng hą thçp hèn. Phæn nhi÷u sanh trong
cõi Phêt nghiêm tĀnh, tĒ hoa sen hóa sanh. Không
täo các đi÷u ác, thđĘng không xa lìa thæn thông

56. 56
nhanh chĂng, tČy theo Ğ thých mà đøn các cõi Phêt
đù thân cên cčng dđĘng chđ Phêt Thø Tôn, thành
thĐc hĕu tình, trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt,
líng nghe chánh pháp, tu hành đčng nhđ lĘi nói,
dæn dæn chēng đíc trí nhçt thiøt trí. Ki÷u-thi-ca!
Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này sô đđĜc thành
tĖu cĆng đēc lĜi ích thù thíng Ě đĘi vĀ lai cďng nhđ
thø.
Vì vêy, Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
này muĈn đđĜc cĆng đēc lĜi ích thù thíng cĎa thø
gian hay xuçt thø gian Ě hiûn täi và vĀ lai, cho đøn
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷ thđĘng không
xa lìa, thì phâi đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa,
tâm không xa lìa trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc
làm phđėng tiûn, chí tâm líng nghe, thą trü, đąc
tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi. Läi đem
các loäi tràng hoa thđĜng diûu, hđėng bċt, hđėng
xoa, y phĐc, anh läc, tràng phan, bâo cái, trân kĝ,
kĠ nhäc, đñn sáng v.vĖ mà cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen.
Lúc bçy giĘ, nhi÷u Phäm chí ngoäi đäo muĈn tìm lĊi
Phêt. Khi çy, trĘi Đø Thích thçy đi÷u đĂ li÷n nghÿ:
Hiûn giĘ nhi÷u Phäm chí ngoäi đäo đøn pháp hċi
rình tìm chĊ sai sót cĎa Phêt, sô gây tai nän cho

57. 57
Bát-nhã chëng? Ta phâi tĐng niûm Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa mà đã thą trü nėi Phêt, đù bąn
tà đäo kia bă đi. Nghÿ nhđ vêy, trĘi Đø Thích li÷n
tĐng Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa. Khi đĂ nhi÷u
Phäm chí ngoäi đäo tĒ xa đã kýnh lú và nhiúu
quanh bên phâi cĎa Thø TĆn, đćng thĘi quay trĚ lui.
Lúc này, Xá-lĜi TĔ thçy vêy bñn nghÿ: Ngoäi đäo kia
do duyên cę gì vĒa đøn rći läi quay đi?
Phêt biøt Ğ nghÿ cĎa Xá-lĜi TĔ, Ngài bâo:
- Các ngoäi đäo kia muĈn tìm lĊi cĎa Ta, nhđng vü
trĘi Đø Thích tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa, khiøn
hą trĚ v÷.
Xá-lĜi TĔ! Ta hoàn toàn không thçy các ngoäi đäo
kia có chút bäch pháp nào, chþ ôm lòng xçu vì
muĈn tìm lĊi cĎa Ta nön đøn đåy.
Xá-lĜi TĔ! Ta hoàn toàn không thçy tçt câ chđ Thiön,
quğ, ngoäi đäo, hĕu tình Ě thø gian, khi nghe thuyøt
Bát-nhã mà Ćm lāng đċc ác đøn tìm cách phá hoäi.
Vì sao? Xá-lĜi TĔ! Vì tçt câ chđ Thiön hoðc các
Thanh vën, Đċc giác, Bć-tát, Phêt và tçt câ trĘi,

58. 58
rćng, DđĜc-xoa, A-tu-la v.v... đæy đĎ đäi oai lĖc Ě
ba ngàn đäi thiên thø gięi này đ÷u chung giĕ gìn,
Ďng hċ Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa, khĆng đù cho
bąn tà đäo gây tai nän. Vì sao? Xá-lĜi TĔ! Vü chđ
Thiön v.v... đ÷u dĖa vào oai lĖc cĎa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà phát sanh.
Läi nĕa, Xá-lĜi TĔ! Tçt câ Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng
Giác, Thanh vën, Đċc giác, Bć-tát, trĘi, rćng, thæn,
DđĜc-xoa, A-tu-la v.v... Ě mđĘi phđėng hìng hà sa
thø gięi đ÷u cùng nhau giĕ gìn, Ďng hċ Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, khĆng đù cho bąn tà đäo gây
tai nän. Vì sao? Xá-lĜi TĔ! Vü chđ Nhđ Lai v.v... đ÷u
dĖa vào oai lĖc cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa mà phát
sanh.
Lúc bçy giĘ, ác ma trċm nghÿ: Båy giĘ bĈn chúng
vây quanh trđęc sau Phêt. Läi cĂ chđ Thiön Ě cõi
DĐc và cõi Síc đøn vân têp täi chúng hċi, tuyên
thuyøt Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Ở đåy nhçt đĀnh các
Đäi Bć-tát đđĜc nhên lĘi thą ký Ě trđęc Phêt, sô
chēng đíc quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷,
chuyùn pháp luân vi diûu, cõi cĎa ta sô bĀ trĈng
không. Ta phâi đøn đĂ phá hoäi con mít cĎa hą.
Suy nghÿ nhđ vêy rći, ác ma li÷n hóa thành bĈn
quån oai hČng, dďng mãnh đøn chĊ Phêt.

59. 59
Khi çy, trĘi Đø Thích thçy vêy, bñn nghÿ: Ác ma làm
nhĕng viûc đĂ vü muĈn đøn não häi Phêt, gây tai
nän cho Bát-nhã ba-la-mêt-đa? Vü sao? Vü bĈn đċi
quân trang bĀ hùng mänh, tinh nhuû nhđ thø, thì
bĈn đċi quân hùng mänh cĎa vua Ânh Kiön nđęc
Ma-yøt-đà cďng khĆng sánh bìng. BĈn đċi quân
hùng mänh cĎa vua Thíng Quån nđęc Ki÷u-tát-la
cďng khĆng sánh bìng. BĈn đċi quân hùng mänh
cĎa Thích ChĎng đäi vđėng nđęc Kiøp-tğ-la cďng
không sánh bìng. BĈn đċi quân hùng mänh cĎa
vua Lêt-chiøp-tĝ nđęc Phû-xá-ly cďng khĆng sánh
bìng. BĈn đċi quân hùng mänh cĎa vua LĖc Sÿ
nđęc Cát TđĘng Mao cďng khĆng sánh bìng. Do
đåy, xem xét thì bĈn đċi quån nhđ thø nhçt đĀnh là
do ác ma hóa ra. Ác ma luôn luôn rình tìm lĊi cĎa
Phêt, phá hoäi sĖ tu hành thíng sĖ cĎa hĕu tình, ta
phâi tĐng niûm Bát-nhã ba-la-mêt-đa đã đđĜc hąc
Ě Phêt, đù ác ma kia tüm đđĘng thĈi lui. Khi trĘi Đø
Thích nghÿ nhđ vêy li÷n tĐng Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa, bąn ác ma li÷n thĈi lui. Đåy là do sēc mänh
cĎa Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa mà bēc bách đđĜc ác ma vêy.
Bçy giĘ, trong hċi chúng có trĘi Tē đäi thiön vđėng
cho đøn trĘi Síc cēu cánh, cùng lúc hóa các hoa
trĘi vi diûu, các loäi tràng hoa v.vĖ và phèm vêt đù
cčng dđĘng. Các vĀ çy bay trön hđ khĆng, chçp
tay cung kính bäch Phêt:

60. 60
- Nguyûn cæu Bát-nhã ba-la-mêt-đa này an trĐ lâu
dài Ě trong lāng ngđĘi châu Thiûm-bċ. Vì sao? Vì khi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa truy÷n khíp nhân gian Ě
châu Thiûm-bċ, thì nên biøt Phêt, Pháp, Tëng bâo Ě
nėi çy không bĀ mai mċt. Ở ba ngàn đäi thiên thø
gięi cho đøn mđĘi phđėng vĆ lđĜng, vô sĈ, vô biên
cõi Phêt cďng läi nhđ vêy. Do nhân duyên này nên
biøt viûc viûc tu hành thíng hänh cĎa các Đäi
Bć-tát cďng cĂ thù biøt rĄ. TČy theo nėi nào, chĊ
nào có các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ dČng lāng tin
thanh tĀnh mà viøt chép, thą trì Bát-nhã
ba-la-mêt-đa bìng cách cung kýnh, cčng dđĘng,
thì nên biøt chĊ çy có hào quang vi diûu, trĒ diût
đđĜc u ám, sanh ra các phđęc đēc thù thíng.
Lúc bçy giĘ, đēc Phêt bâo chđ Thiön:
- Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi các vĀ nói. Khi
Bát-nhã ba-la-mêt-đa truy÷n khíp nhân gian Ě
châu Thiûm-bċ, thì nên biøt Phêt, Pháp, Tëng bâo Ě
nėi çy thđĘng không bĀ mai mċt. Cho đøn tùy theo
Ě các nėi chĈn nào, hú có các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ dČng lòng tin thanh tĀnh mà viøt chép, thą trì
Bát-nhã ba-la-mêt-đa bìng cách cung kính, cúng
dđĘng, thì nên biøt chĊ çy có hào quang vi diûu,

61. 61
diût trĒ đđĜc u ám, sanh ra các phđęc đēc thù
thíng.
Khi çy, chđ Thiön läi hóa làm các hoa trĘi vi diûu và
hđėng tràng hoa râi lên Phêt, cùng bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào đĈi vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa chý tåm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu
truy÷n rċng rãi, thì tçt câ ác ma và quyøn thuċc
cĎa chúng không thù làm häi đđĜc. Vü chđ Thiön
chčng con thđĘng theo dõi ân cæn hċ trü đù ngđĘi
đĂ khĆng bĀ tĉn não. Vü sao? Vü chđ Thiön chčng
con rçt tôn trąng Pháp bâo, nên cung kính vĀ çy nhđ
kính Phêt, hoðc giĈng nhđ tĆn trąng đû tĔ cĎa Thø
Tôn.
Lčc đĂ, trĘi Đø Thích läi bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này
chîng phâi do ýt cën lành mà thành tĖu đđĜc viûc
này, nhçt đĀnh là vào đĘi trđęc Ě vĆ lđĜng chĊ Phêt,
đã tu têp nhi÷u cën lành, phát nhi÷u hänh nguyûn
chėn chánh, cčng dđĘng nhi÷u vĀ Phêt, phĐng sĖ

62. 62
nhi÷u bän lành, cho đøn đĈi vęi Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa này chý tåm líng nghe, thą trì,
đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt
chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi.
Bäch Thø Tôn! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
muĈn chēng đíc trí nhçt thiøt trí cĎa chđ Phêt, phâi
hąc Bát-nhã ba-la-mêt-đa. MuĈn chēng đíc
Bát-nhã ba-la-mêt-đa phâi hąc trí nhçt thiøt trí cĎa
chđ Phêt. Vì sao? Vì sĖ chēng đíc trí nhçt thiøt trí
cĎa chđ Phêt đ÷u phát khĚi tĒ Bát-nhã
ba-la-mêt-đa. Tçt câ Bát-nhã ba-la-mêt-đa đ÷u
phát khĚi tĒ trí nhçt thiøt trí cĎa chđ Phêt. Vì sao? Vì
sĖ chēng đíc trí nhçt thiøt trí cĎa chđ Phêt không
khác Bát-nhã ba-la-mêt-đa; tçt câ Bát-nhã
ba-la-mêt-đa khĆng khác trý nhçt thiøt trí cĎa chđ
Phêt. Nên biøt, sĖ chēng đíc trí nhçt thiøt trí cĎa
chđ Phêt cùng vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa này khĆng
hai, không hai phæn.
Phêt bâo trĘi Đø Thích:
- Đčng vêy! Đčng vêy! Đčng nhđ lĘi ông nói. Oai lĖc
cĆng đēc cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêt là kĝ lä, hi
hĕu.

63. 63
Lúc çy, cĐ thą Khánh Hğ bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Do nhån duyön gü mà Nhđ Lai Ứng
Chánh Đîng Giác khĆng xđng tán cĆng đēc tên
gąi bĈ thý v.v..., nëm Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt
thiøt tđęng, mà chþ xđng tán cĆng đēc tên gąi cĎa
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thē sáu?
Phêt bâo Khánh Hğ:
- Khánh Hğ! Bát-nhã ba-la-mêt-đa thē sáu đĈi vęi
nëm Ba-la-mêt-đa trđęc, cho đøn trí nhçt thiøt
tđęng là tĆn quý, là đäo sđ. Cho nön Ta chþ xđng tán
cĆng đēc tên gąi cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Läi nĕa, Khánh Hğ! Ý ông thø nào? Nøu không hći
hđęng v÷ trí nhçt thiøt trí mà tu hành bĈ thý, cho đøn
trí nhçt thiøt tđęng thì có gąi là chėn thêt tu hành
bĈ thí Ba-la-mêt-đa, cho đøn trí nhçt thiøt tđęng
không?
Khánh Hğ đáp:

64. 64
- Bäch Thø Tôn! Không có! Bäch Thiûn Thû! Không
có!
Phêt däy:
- Khánh Hğ! Đi÷u cĈt yøu là do hći hđęng v÷ trí nhçt
thiøt trí mà tu hành bĈ thý, cho đøn trí nhçt thiøt
tđęng męi có thù gąi là chėn thêt tu hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa, cho đøn trí nhçt thiøt tđęng. Cho nên
Ta nói Bát-nhã ba-la-mêt-đa thē sáu đĈi vęi nëm
Ba-la-mêt-đa trđęc, cho đøn trí nhçt thiøt tđęng là
tôn quí, là bêc đäo sđ. Do vêy mà Ta chþ xđng tán
cĆng đēc tên gąi cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Khánh Hğ läi bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Vì sao hći hđęng trí nhçt thiøt trí mà
có thù tu hành bĈ thí Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt
thiøt tđęng?
Phêt däy:
- Khánh Hğ! Vü dČng pháp khĆng hai làm phđėng
tiûn, pháp khĆng sanh làm phđėng tiûn, pháp vô sĚ

65. 65
đíc làm phđėng tiûn đù hći hđęng trí nhçt thiøt trí,
nên có thù tu hành bĈ thí Ba-la-mêt-đa, cho đøn trí
nhçt thiøt tđęng.
CĐ thą Khánh Hğ bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Sao läi dùng pháp không hai làm
phđėng tiûn, pháp khĆng sanh làm phđėng tiûn,
pháp vô sĚ đíc làm phđėng tiûn đù hći hđęng trí
nhçt thiøt trí, nên có thù tu hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa, cho đøn trí nhçt thiøt tđęng?
Phêt däy:
- Khánh Hğ! Vì dùng síc cho đøn trí nhçt thiøt tđęng
khĆng hai làm phđėng tiûn, không sanh làm
phđėng tiûn, vô sĚ đíc làm phđėng tiûn đù hći
hđęng trí nhçt thiøt trí, nên có thù tu hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt thiøt tđęng.
Khánh Hğ läi bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Vì sao dùng síc cho đøn trí nhçt
thiøt tđęng khĆng hai làm phđėng tiûn, không sanh

66. 66
làm phđėng tiûn, vô sĚ đíc làm phđėng tiûn đù hći
hđęng trí nhçt thiøt trí, nên có thù tu hành bĈ thí
Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt thiøt tđęng.
Phêt däy:
- Khánh Hğ! Síc, síc là tánh KhĆng; cho đøn trí nhçt
thiøt tđęng, trí nhçt thiøt tđęng là tánh Không. Vì sao?
Vì dùng síc cho đøn trí nhçt thiøt tđęng là tánh
Không, cùng vęi bĈ thí Ba-la-mêt-đa cho đøn trí
nhçt thiøt tđęng đ÷u không hai, không hai phæn.
Khánh Hğ nên biøt! Do Bát-nhã ba-la-mêt-đa nön
có thù hći hđęng trí nhçt thiøt trí. Do hći hđęng trí
nhçt thiøt trí nên có thù làm cho bĈ thí
Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt thiøt tđęng đđĜc rĈt
ráo viên mãn. Vì vêy, Bát-nhã ba-la-mêt-đa đĈi vęi
bĈ thí v.v... Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt thiøt
tđęng là tôn quí, là bêc đäo sđ. Cho nön Ta chþ
xđng tán Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Khánh Hğ nên biøt! Vý nhđ râi hät giĈng xuĈng mðt
đçt, do các duyên hòa hĜp hät giĈng đđĜc sanh
trđĚng. Nên biøt, mðt đçt là nėi đù hät giĈng dĖa
vào sanh trđĚng và có thù đēng vĕng đđĜc. Nhđ

67. 67
vêy, Bát-nhã ba-la-mêt-đa là chĊ nđėng tĖa, chĊ
xây dĖng, chĊ sinh trđĚng cho sĖ hći hđęng v÷ trí
nhçt thiøt trí cùng vęi bĈ thí v.v... Ba-la-mêt-đa cho
đøn trí nhçt thiøt tđęng. Thø nên Bát-nhã
ba-la-mêt-đa này đĈi vęi bĈ thí v.v... Ba-la-mêt-đa,
cho đøn trí nhçt thiøt tđęng là tôn quí, là bêc đäo sđ,
vì vêy Ta chþ xđng tán Bát-nhã ba-la-mêt-đa.
Lúc bçy giĘ, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Nay Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác
đĈi vęi cĆng đēc thù thíng lĜi ích cĎa Bát-nhã
ba-la-mêt-đa này nĂi khĆng cČng tên. Vì sao? Vì tĒ
khi con theo Thø Tôn thą hąc cĆng đēc lĜi ích thù
thíng cĎa Bát-nhã ba-la-mêt-đa rçt sâu, rçt rċng,
không bĘ bøn. Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm
thâm này, chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh
cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi,
tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi. Läi đem các loäi
tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng mà cúng
dđĘng, thì sô đät đđĜc cĆng đēc cďng khĆng bĘ
bøn. Còn nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào đĈi
vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm thâm này
mà chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu
hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên
thuyøt cùng khíp, thü đĂ là giĕ gìn tçt câ Phêt pháp.

68. 68
Do nhân duyên này cho nên thø gian li÷n cĂ mđĘi
thiûn nghiûp đäo, hoðc tu hành bĈ thí, trì gięi. Hoðc
bĈn tĀnh lĖ, bĈn vĆ lđĜng, bĈn đĀnh vô síc. Hoðc
sáu pháp Ba-la-mêt-đa cho đøn trí nhçt thiøt tđęng.
Hoðc quâ DĖ lđu cho đøn quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh
đîng Bć-đ÷. Hoðc đäi tċc Sát-đø-lĜi cho đøn đäi
tċc Cđ sÿ. Hoðc trĘi Tē đäi thiön vđėng cho đøn trĘi
Phi tđĚng phi phi tđĚng xē. Tçt câ thíng sĖ khác
cĎa thø gian đ÷u xuçt hiûn.
Bçy giĘ, Phêt bâo trĘi Đø Thích:
- Ki÷u-thi-ca! Ta không thuyøt Bát-nhã ba-la-mêt-đa
sâu xa này, chþ có thuyøt cĆng đēc lĜi ích thù thíng
trên. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì Bát-nhã ba-la-mêt-đa
såu xa đæy đĎ vĆ biön cĆng đēc lĜi ích thù thíng,
dù có phân biût diún thuyøt cďng khĆng thù høt.
Ki÷u-thi-ca! Ta cďng khĆng thuyøt đĈi vęi kinh điùn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm thâm này, chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu
truy÷n rċng rãi, läi dùng các loäi tràng hoa thđĜng
diûu cho đøn đñn sáng mà cčng dđĘng. Các thiûn
nam, thiûn nĕ v.vĖ Ta chþ có thuyøt cĆng đēc lĜi
ích thù thíng trên. Vì sao? Ki÷u-thi-ca! Vì các thiûn

69. 69
nam, thiûn nĕ v.vĖ nào khĆng xa lüa tåm trý nhçt
thiøt trí, dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, đĈi vęi
kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm thâm này, chí
tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc,
suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt,
lđu truy÷n rċng rãi, läi dùng các loäi tràng hoa
thđĜng diûu cho đøn đñn sáng mà cčng dđĘng thì
các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ. này thành tĖu vô
lđĜng thù thíng gięi uèn, đĀnh uèn, tuû uèn, giâi
thoát uèn, giâi thoát trí kiøn uèn.
Ki÷u-thi-ca! Nên biøt, các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
này giĈng nhđ Phêt. Vì sao? Vì thą trü đäo VĆ thđĜng
cĎa tçt câ Nhđ Lai Ứng Chánh Đîng Giác Ě đĘi
quá khē, vĀ lai, hiûn täi, nên quyøt đĀnh hđęng đøn
quâ Bć-đ÷ cĎa Phêt, làm cho tçt câ hĕu tünh đđĜc
lĜi ích an läc không cùng tên, vđĜt hîn các bêc
Thanh vën, Đċc giác.
Ki÷u-thi-ca! Gięi uèn, đĀnh uèn, tuû uèn, giâi thoát
uèn, giâi thoát trí kiøn uèn cĎa Thanh vën, Đċc giác
so sánh vęi gięi uèn, đĀnh uèn, tuû uèn, giâi thoát trí
kiøn uèn cĎa các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này, thü
không bìng mċt phæn trëm, khĆng bìng mċt phæn
ngàn, cho đøn không bìng mċt phæn cĖc nhă. Vì
sao? Ki÷u-thi-ca! Vì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
này vđĜt khăi tåm tđĚng thçp kém cĎa tçt câ

70. 70
Thanh vën, Đċc giác. ĐĈi vęi pháp cĎa Thanh vën,
Đċc giác thĒa thì không bao giĘ xđng tán, đĈi vęi
tçt câ pháp thü đi÷u gü cďng biøt rĄ, nghÿa là cĂ thù
biøt viûc vô sĚ hĕu mċt cách đčng đín.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào tåm
không xa lìa trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc làm
phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
thêm thâm này, chí tâm líng nghe, thą trü, đąc tĐng,
tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lý, viøt chép, giâng
giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi. Läi dùng các
loäi tràng hoa thđĜng diûu cho đøn đñn sáng đù
cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, Ta nói
ngđĘi đĂ sô đđĜc vĆ lđĜng, vĆ biön cĆng đēc lĜi ích
thù thíng Ě đĘi hiûn täi, vĀ lai.
TrĘi Đø Thích li÷n bäch Phêt:
- Bäch Thø TĆn! Chđ Thiön chčng con thđĘng theo
Ďng hċ các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này, khĆng đù
cho tçt câ ngđĘi chîng phâi ngđĘi v.vĖ và các
duyên xçu ác làm tĉn häi.
Bçy giĘ, Phêt bâo trĘi Đø Thích:

71. 71
- Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào đem tåm
tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc làm
phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
thêm thâm này mà thą trü, đąc tĐng thì khi çy có vô
lđĜng trëm ngàn Thiön tĔ vü nghe pháp nön đ÷u
đøn vân têp trong hċi chúng cùng hoan hğ vui
mĒng, cung kính thą trì Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa nhđ vêy.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
đem tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, khi tuyên thuyøt pháp tđėng
đng vęi Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhđ vêy, thì có
vĆ lđĜng các Thiên tĔ v.vĖ đ÷u đøn vân têp trong
hċi chúng, hą dùng oai lĖc cĎa trĘi, làm cho pháp
sđ tëng trđĚng biûn tài, tuyön dđėng khĆng cČng
tên trong lúc thuyøt pháp.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
đem tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, khi tuyên thuyøt Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa nhđ vêy, thü cĂ vĆ lđĜng các
Thiên tĔ v.v... vì kính trąng pháp nön đøn vân têp
trong hċi chúng, hą dùng oai lĖc cĎa trĘi, làm cho
pháp sđ biûn tài lđu loát trong lčc thuyøt pháp, giâ
sĔ có gðp chđęng nän cďng khĆng bĀ gián đoän.

72. 72
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào đem
tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ đíc
làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thâm này mà chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu
truy÷n rċng rãi. Läi dùng các loäi tràng hoa thđĜng
diûu cho đøn đñn sáng mà cčng dđĘng, sô đđĜc
vĆ biön cĆng đēc lĜi ích thù thíng Ě đĘi hiûn täi.
Ma và quân ma không thù làm não häi đđĜc.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nào Ě giĕa bĈn chúng mà tuyên thuyøt Bát-nhã
ba-la-mêt-đa mà tåm khĆng khiøp sĜ, không khuçt
phĐc trđęc tçt câ câu hăi, là vì vĀ çy nhĘ sĖ hĊ trĜ
cĎa Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu
xa nhđ thø.
Läi nĕa, trong täng bí mêt Bát-nhã ba-la-mêt-đa
này, cĂ đæy đĎ tçt câ pháp phân biût đĂ là pháp
thiûn, pháp bçt thiûn, pháp hĕu ký, pháp vô ký,
pháp hĕu lêu, pháp vô lêu, pháp hĕu vi, pháp vô vi,
pháp thø gian, pháp xuçt thø gian, pháp cċng,
pháp bçt cċng, pháp Thanh vën, pháp Đċc giác,
pháp Bć-tát, pháp Nhđ Lai. Các pháp nhđ thø vô
lđĜng, vô biên pháp môn phân biût đ÷u thâu nhiøp
vào đåy.

73. 73
Läi do các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khòo an trĐ
pháp nċi KhĆng cho đøn pháp vô tính tĖ tính Không.
Cho nên hoàn toàn không thçy cĂ ngđĘi luên nän,
không thçy có chĊ luên nän, cďng khĆng thçy có
thuyøt Bát-nhã ba-la-mêt-đa. Vü sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này
nhĘ sĖ hċ trì cĎa Đäi vđėng thæn chú Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa, nön khĆng khuçt phĐc tçt câ
luên nän cĎa các hąc phái khác.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa
thêm thâm này mà chí tâm líng nghe, thą trü, đąc
tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt chép,
giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi, thì các
thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này tåm thđĘng không
kinh hãi, không hoâng hĈt, không sĜ sût, tâm không
chüm đím, cďng khĆng hĈi hên đu sæu. Vì sao? Vì
các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này khĆng thçy có
pháp có thù làm cho kinh hãi, sĜ sût cho đøn đu sæu,
hĈi hên.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
muĈn đđĜc vĆ biön cĆng đēc lĜi ích thù thíng Ě

74. 74
đĘi hiûn täi, phâi nön đĈi vęi kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thâm này chí tâm líng nghe,
thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ,
viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng
rãi. Läi dùng các loäi tràng hoa thđĜng diûu cho
đøn đñn sáng mà cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng,
ngĜi khen, khĆng đđĜc täm bă.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ nào đem tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí,
dùng vô sĚ đíc làm phđėng tiûn, đĈi vęi kinh điùn
Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm thâm thì chí tâm líng
nghe, thą trü, đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ
đčng lĞ, viøt chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu
truy÷n rċng rãi. Läi dùng các loäi tràng hoa thđĜng
diûu cho đøn đñn sáng mà cung kýnh, cčng dđĘng,
tôn trąng, ngĜi khen thì các thiûn nam, thiûn nĕ
v.vĖ này luĆn luĆn đđĜc sĖ kính møn cĎa cha mõ,
sđ trđĚng, bän bè, quĈc vđėng, đäi thæn và các
Sa-môn, Bà-la-mĆn v.vĖ Cďng đđĜc sĖ hċ niûm
cĎa chđ Phêt, Bć-tát, Đċc giác, Thanh vën Ě mđĘi
phđėng vĆ biön thø gięi. Läi đđĜc sĖ bâo vû cĎa
chđ Thiön, Ma phäm, ngđĘi chîng phâi ngđĘi,
A-tu-la v.v... Ě thø gian. Các thiûn nam, thiûn nĕ v.v..
này thành tĖu biûn tài tĈi thíng khĆng gián đoän.
Ở tçt câ thĘi tu hành bĈ thý cho đøn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa, cho đøn trí nhçt thiøt tđęng không

75. 75
bao giĘ giâi đãi, phø bă viûc giáo hóa hĕu tình,
trang nghiêm thanh tĀnh cõi Phêt.
Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này thành tĖu thæn
thông thù thíng cĎa Bć-tát, du hành đøn các cõi
Phêt mċt cách tĖ täi vô ngäi. Các thiûn nam, thiûn
nĕ v.vĖ này khĆng bĀ tçt câ luên sđ ngoäi đäo
khác hàng phĐc. NgđĜc läi, hą có thù hàng phĐc
tçt câ luên sđ ngoäi đäo khác.
Ki÷u-thi-ca! Nøu các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ nào
muĈn đđĜc cĆng đēc lĜi ích thù thíng khĆng đoän,
không tên Ě đĘi hiûn täi, vĀ lai nhđ thø, thì phâi đĈi
vęi kinh điùn Bát-nhã ba-la-mêt-đa thêm thâm,
đem tåm tđėng đng vęi trí nhçt thiøt trí, dùng vô sĚ
đíc làm phđėng tiûn, chí tâm líng nghe, thą trì,
đąc tĐng, tinh cæn tu hąc, suy nghÿ đčng lĞ, viøt
chép, giâng giâi, tuyên thuyøt, lđu truy÷n rċng rãi.
Läi dùng các loäi tràng hoa thđĜng diûu cho đøn
đñn sáng đù cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng,
ngĜi khen.
Läi nĕa, Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ
nhĘ viøt chép Bát-nhã ba-la-mêt-đa såu xa nhđ vêy,
dùng các loäi trang nghiöm đù chĊ thanh tĀnh mà
cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen.

76. 76
Khi çy, Ě ba ngàn đäi thiên thø gięi và mđĘi phđėng
vĆ lđĜng, vô biên thø gięi khác, trĘi Tē đäi thiên
vđėng cho đøn trĘi Quâng quâ, cĂ ngđĘi phát tâm
quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷, thđĘng đøn
chĈn này chiöm ngđěng, lú bái đąc tĐng Bát-nhã
ba-la-mêt-đa nhđ thø, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn
trąng, ngĜi khen, nhiúu quanh bên phâi, chçp tay
lú bái rći lui.
TrĘi TĀnh cđ cďng thđĘng đøn đåy chiöm ngđěng, lú
bái, đąc tĐng, cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng,
ngĜi khen, nhiúu quanh bên phâi, chçp tay lú bái
rći lui. Có các loài rćng, DđĜc-xoa đæy đĎ oai đēc
lęn, cho đøn ngđĘi chîng phâi ngđĘi v.v... cďng
thđĘng đøn đåy chiöm ngđěng, lú bái, đąc tĐng,
cung kýnh, cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, nhiúu
quanh bên phâi, chçp tay lú bái rći lui.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nön
nghÿ nhđ væy: Hiûn giĘ ba ngàn đäi thiên quĈc đċ
và mđĘi phđėng vĆ biön thø gięi khác, tçt câ trĘi
rćng, cho đøn ngđĘi chîng phâi ngđĘi v.v... thđĘng
đøn đåy chiöm ngđěng, lú bái, đąc tĐng Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa do ta viøt chép, cung kính,
cčng dđĘng, tôn trąng, ngĜi khen, nhiúu quanh bên
phâi, chçp tay lú bái rći lui, nhđ vêy là ta đã làm

77. 77
viûc pháp thí rći. Nghÿ nhđ væy rći, hoan hğ, vui
mĒng làm cho phđęc đã đđĜc càng tëng trđĚng
bċi phæn.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nhĘ
trĘi, rćng, DđĜc-xoa, A-tu-la v.v... Ě ba ngàn đäi
thiên quĈc đċ và mđĘi phđėng vĆ biön thø gięi
khác, thđĘng theo Ďng hċ, không bĀ tçt câ ngđĘi
chîng phâi ngđĘi v.vĖ làm não häi. Ngoäi trĒ đĘi
trđęc do täo ác nghiûp nên bây giĘ phâi chĀu quâ
báo, hoðc chuyùn tċi nðng thành tċi nhõ trong đĘi
hiûn täi.
Ki÷u-thi-ca! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này nhĘ
đäi oai thæn lĖc cĎa kinh điùn Bát-nhã
ba-la-mêt-đa thêm thåm này mà đđĜc các loäi
cĆng đēc lĜi ích thù thíng Ě đĘi hiûn nhđ thø. Nghÿa
là đđĜc chđ Thiön v.v... vĀ nào đã phát tâm quâ vĀ
VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷, hoðc đã quy y theo
Phêt pháp, đđĜc lĜi läc thù thíng, vì kính trąng
pháp nên nhĕng vĀ çy thđĘng theo Ďng hċ, tëng
trđĚng thø lĖc cho các thiûn nam, thiûn nĕ kia. Vì
sao?
Ki÷u-thi-ca! Vì các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này đã
phát tâm quâ vĀ VĆ thđĜng Chánh đîng Bć-đ÷,

78. 78
luôn luôn cēu giúp các hĕu tình, luôn luôn làm
thành thĐc các hĕu tình, luôn luôn vì các hĕu tình
không bao giĘ lìa bă, luôn luôn làm lĜi läc cho các
hĕu tünh. Chđ Thiön v.v... kia cďng läi nhđ thø. NhĘ
nhån duyön này thđĘng đøn Ďng hċ nên các tai
hąa ngang trái không thù xâm tĉn não häi đđĜc.
Quyùn thē 502
HẾT
02
Bçy giĘ, trĘi Đø Thích bäch Phêt:
- Bäch Thø Tôn! Các thiûn nam, thiûn nĕ v.vĖ này
lçy gì nghiûm biøt có trĘi, rćng, DđĜc-xoa, A-tu-la
v.v... Ě ba ngàn đäi thiên thø gięi khác đøn chĈn
này đù chiöm ngđěng, lú bái, đąc tĐng, cúng
dđĘng, cung kính, tôn trąng, ngĜi khen, chçp tay
nhiúu quanh bên phâi, hoan hğ hċ niûm Bát-nhã
ba-la-mêt-đa såu xa cĎa vĀ kia đã viøt ra thą trì.
Khi çy, Phêt bâo trĘi Đø Thích: