1. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
i
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Temel Kavramlar - Psikoloji Ekolleri - Gelişimin İlkeleri
BAŞLICA PSİKOLOJİ EKOLLERİ VE GENEL ÖZELLİKLERİ
Henüz genç bir bilim olan psikolojinin bugünkü duruma nasıl geldiğinin bilinebilmesi için psikolojinin gelişme
aşamasındaki görüş ve yöntemlerinin bilinmesi gerekir.
1.YAPISALCILIK VVilhelm Psikoloji, insanın nasıl davrandığını değil, bilinçli olup olmadığını
Strüktüralizm, 1868-1927 VVundt konu edinmelidir. Bilinç, insanın kendi duygu ve düşüncelerinin ve
etrafında olanların farkına varma yeteneğidir. İnsan bu bilinçli halini
içebakış yöntemiyle kazanmaktadır.
Psikolojinin amacı insan zihnini oluşturan bilinç öğelerini
birleştirmek ve çözümlemektir.
2.DAVRANIŞÇILIK J. B. VVatson İçebakış yöntemine şiddetle karşı çıkmışlardır. Bilim "mekanik,
Bihevyorizm, 1878-1958
Ivan Pavlov fiziksel ve materyalist" olmalıdır.
Thorndike Psikoloji soyut bir kavram olan bilinci incelememelidir. Çünkü
bilinç üzerinde deney yapılamaz.
Skinner J. İnsan çevreden gelen uyarıcılara karşı kazandırılmış tepkilerden
başka bir şey değildir.
Locke Guthrie
Bütün psikolojik durumlar bir uyaran - tepki olarak özetlenebilir.
Deney ve gözleme ağırlık verirler. Psikolojinin konusu, doğrudan
doğruya gözlenebilen, ölçülebilen dış eylemler olmalıdır.
Davranışın niçin olduğu değil, nasıl olduğu önemlidir.
3.PSİKO-ANAÜTİK Sigmund Davranışların asıl kaynağı bilinç altındadır. Bilinç altına
YAKLAŞIM Freud inebilmek için psikanalizm metodu kullanılır.
Dinamik veya Derinlik Erikson Ruhsal yaşamın biyolojik temellerine dikkat çekmişlerdir.
Psikolojisi, 1856-1939 Davranışlar içten gelen dürtü sonucunda oluşur. Temelde libido
(cinsellik) ve ölüm (saldırganlık) olmak üzere iki dürtü vardır.
Kişiliğin oluşumunda ve olayların analizinde çocukluk yaşantıları ve
bu dönemdeki anne-baba tutumu önemlidir.
Erikson'a göre davranışlar biyolojik kökenli dürtülerle birlikte,
içinde bulunulan kültürün etkisi altındadır. Gelişim yaşa bağlı
olarak sekiz ayrı dönemde gerçekleşir. Her dönemde atlatılması
gereken bir kriz yaşanır.

2. -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
4.BİLİŞSEL YAKLAŞIM VVertheimer VVertheimer, Kofka ve Köhler gestalt ekolünü ortaya
koymuşlardır.
Kofka Köhler
Bireye ve davranışlarına bütünsel bakmışlardır.
Piaget Bruner Bilişsel gelişimin en önemli temsilcisi Piaget'dir. Davranışları
Asubel zihinsel bir süreç olarak ele almışlardır. Biliş, zeka, ilgi, algı,
VVygotsky düşünme, kavrama, şema, adaptasyon ve dengeleme
kavramları üzerinde durmuşlardır.
Bruner, bilişsel gelişim fonksiyonlarını eylemsel, imgesel ve
sembolik dönemlerde incelemiştir.
Bruner, öğrenmenin sosyal ve kültürel yönlerini de içine alacak
şekilde öğrenme teorisini genişletmiştir.
Bruner ve Piaget; bilginin kodlanması, işlenmesi, depolanması ve
sıralanması üstünde durmuşlardır.
Bruner, öğrenmeyi, öğrenenin yeni fikirler oluşturduğu veya eski
bilgilerine yeni kavramlar eklediği aktif bir süreç olarak görür.
Öğrenen; bilgi parçalarını seçer, onları değişik durumlara
transfer eder, hipotezler oluşturur, kararlar verir ve bütün bunları bir
bilişsel yapı içine yerleştirir.
Vygotsky'ye göre tüm psikolojik süreçler insanlar arasında
özellikle çocuk ve yetişkinler arasında paylaşılan sosyal
süreçlerle başlar.
5.İNSANCIL A. Maslovv
YAKLAŞIM Davranışın temelinde ihtiyaçlar (güdüler) vardır. Algılama ve benlik
C. Rogers
Kohlberg tasarımı üzerinde durur.
Kurucuları Gestaltçılardan etkilenmiştir. Adından da anlaşıldığı
gibi insanı yani bireyi esas almaktadır.
İnsan, birey olarak değerli ve benzersizdir.
İnsen tehlikeli bir varlık değil, iyilik temelleri üzerine kurulu
değerli bir varlıktır.
6.NÖRO-BİYOLOJİK W. James Davranışların temelinde nöro-biyolojik sistemin etkileri üzerinde
YAKLAŞIM dururlar. Davranışların temelinde son derece karmaşık sinirsel
Hebb
süreçleryeralır.
İncelemeler genellikle hayvanlar üzerinde yapılmıştır. Beynin
elektrotlarla uyarılması sonucunda farklı davranışlar gösterildiği
deneylerle görülmüştür.
Beynin farklı bölgeleri farklı işlevler görürler. Bu işlevlerden biri
beyin kabuğu ile ilgilidir. Korteks olarak adlandırılan beyin
kabuğu, çoğu zaman saldırma ve ket vurma gibi özellik gösterir.
Yüksek eğitim görmüş kişilerde saldırganlık davranışının az
olması, bu kişilerin korteksinin çok gelişmiş olmasındandır.

3. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR zamanlardır. Söz gelimi psikososyal gelişim
açısından, hayatın ilk yılı özgüven için kritik
1.Gellşim Psikolojisi: Gelişim psikolojisi doğum dönemdir. Bireylerin bir davranış için uyarıcılara en
öncesi dönemden ölüme kadar insanların yaşamları çok açık oldukları dönemler kritik dönemdir.
boyunca geçirdikleri bedensel, zihinsel, duygusal ve Zamanlama olarak da ifade edilir.
toplumsal değişimleri ve bu değişimlerin nedenlerini
/ kökenlerini inceleyen bilim dalıdır. 6.Büyüme: Doğum öncesi dönemden başlayarak
yetişkinliğe kadar geçen süre içerisinde bireylerin
2.Gelişme: Doğum öncesi dönemden ölüme kadar gösterdikleri niceliksel (boyca ve kiloca) ve pozitif
bireylerin gösterdikleri niceliksel/niteliksel, yöndeki değişmelerdir. Büyüme yetişkinliğe kadar
olumlu/olumsuz bütün değişmelerdir. Gelişme sürer. Bir bebeğin dünyaya geldiğinde 3650 gr olan
yaşam boyu sürer. Söz gelimi çocuğun soyut ağırlığının ilk yıl 9000-9500 grama ulaşması
işlemleri düşünebilecek duruma gelmesi bilişsel büyümedir. Çünkü nicelikseldir ve artış söz
olarak geliştiğini gösterir. Öte yandan yaşlanmaya konusudur. Bununla beraber, bir çocuğun somut
bağlı olarak kas iskelet yapısındaki değişikliklerden işlemler döneminden sonra soyut işlemler dönemine
kaynaklanan boyun kısalması bir gelişmedir. Çünkü girip soyut düşünebilmesi onun büyüdüğünü
nicelikseldir ancak negatif yöndedir. göstermez. Çünkü bu özellik nitelikseldir.
fiilgiNotuf 7.Olgunlaşma: Geniş anlamda olgunlaşma, bireye
ait tüm güç ve yeteneklerin dengeli bir şekilde
|Her büyüme aynı zamanda bir gelişmeyi ifade edeıi
gelişmesini ifade eder. Dar anlamda ise, bireyin ya
|ancak her gelişme büyümeye örnek olarakl |
da bir organın görevini veya daha yüksek bir işlevi
verilemez. Kısaca, gelişme büyümeyi kapsar.
yerine getirebilmesi için gerekli yapısal değişiklikleri
IGelişim: Organizmanın bedensel, zihinsel, dilj kazanmasıdır. Söz gelimi yürüme davranışı, iskelet
Iduygusal ve sosyal yönlerden ilerlemesidir. sistemi, kaslar ve nörolojik yapıların olgunlaşması
IGelişme: Olgunlaşma, hazır-oluş ve öğrenmel sonucunda sergilenebilir. Olgunlaşmada kalıtımın
letkileşiminin bir ürünüdür. daha fazia etkiye sahip olduğu söylenebilir.
Çocukların kalemi doğru bir biçimde tutup
| Gelişim bir süreçtir, gelişme ise bir üründür. kullanabilmesi için küçük kas becerilerinin gelişmesi
yani olgunlaşmaları gerekir.
3.Yaş: Bireyin doğumundan söz konusu güne
kadar geçen süreye denir. Zaman ile eş anlamlıdır. 8. Hazır-oluş: Olgunlaşmaya geçmiş yaşantı
Yaş tek başına bireylerin durumunu tam olarak (deneyimler) ve motivasyonun eşlik etmesiyie,
belirleyebilen bir faktör değildir. bireyin bir davranışı yapabilmesi için psikolojik
olarak uygun duruma gelmesidir. Bir çocuğun
4.Dönem: Bireylerin gelişiminde niteliksel olarak bisiklet kullanabilmesi için gerekli fiziksel olgunluğa
birbirinden farklı olan dönemlerdir. Örneğin, ulaşması, bisiklete binmek için ön bilgilere sahip
bebeklik, ergenlik, yaşlılık gibi. olması ve davranış için güdülenmiş olması
hazırbulunuşluğun yüksek olduğunu gösterir.
Evrelerin şu özellikleri vardır.
a. Evreler genel özellikleri ve sorunları betimler. 9. Egzersiz: Bireyin ya da bir organın bir işlevi
yerine getirebilmek için girişimlerde bulunması ve
b. Her evredeki davranışın kendine özgü nitelikleri
deneylerle çabalamasına denir.
vardır.
c. Bir evre diğer evreyi değişmeyen bir sıra içinde 10. Gelişim Görevi: Yaşamın belli bir döneminde
izler. ortaya çıkan ve bireyi daha ileri düzeydeki bir
d. Evreler bütün kültürler içindir, evrenseldirler. davranışa götüren gelişim sorumluluklarıdır. Birey
herhangi bir evreye özgü gelişim görevlerini yerine
5. Kritik Dönem: Bireylerin yaşamında uygun olan getirmeden, daha sonraki evrelerdeki gelişim
ve olmayan durumların değişmez ve geri dönülmez görevlerini zamanında ve sağlıklı olarak yerine
ya da telafisi zor olan sonuçlar yaratabildiği belirli getiremeyeceği gibi genel kişilik gelişiminde de bir

4. -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
takım sorun ve aksaklıkların çıkmasına neden 6. Gelişimde kritik dönemler vardır:
olabilecektir. Havinghurst'a göre gelişim görevleri Organizmanın bazı gelişim alanlarında, öğrenmeye
olgunlaşmadan, toplumsa! ve bireysel değer ve ya da gelişmeye eğilimli olduğu belli bir zaman dilimi
beklentilerden etkilenir. vardır. Bu dönemde organizma, çevre etkilerine
daha çok duyarlıdır ve daha hızlı öğrenir.
11. Tarihsel Zaman: Bireyin yaşamını sürdürdüğü
zaman dilimi içinde bulunduğu sosyal ve fizikse! 7.Gelişim bir bütündür: Gelişim alanları birbiriyle
çevrede o zaman dilimine ait şartların oluşturduğu etkileşim içindedir. Bir gelişim alanındaki olumlu ya
gelişimi etkileyen faktörleri ifade eder. Söz gelimi da olumsuz bir özellik diğer gelişim alanlarını da
teknolojik veya tıbbi olanaklar şu anda bundan 50 aynı yönde etkiler.
sene öncesine göre daha farklıdır ve bu farklılık o 8.Gelişimde bireysel farklar vardır: Gelişme,
zaman içinde yaşamlarını sürenlerin gelişimlerini olgunlaşma ve öğrenmenin etkileşiminin bir
etkilemektedir. ürünüdür. Olgunlaşmayı büyük ölçüde kalıtım,
öğrenmeyi ise, çevre etkileşimleriyle kazanılan
GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL İLKELER yaşantılar belirlemektedir. Her bireyin biyolojik
kalıtsal mirası ve etkileşimde bulunduğu çevrenin
Gelişimde bazı evrensel ilkeler vardır. Her insanın farklı olması nedeniyle, gelişiminin de farklı olması
gelişimi bu ilkelerle gerçekleşir. Bunlardan bazıları doğaldır. Bazı çocuklar beş aylıkken bile diş
şunlardır (Senemoğlu, 2004): çıkarırken, bazıları sekiz, bazıları on aylıkken diş
1.Gelişim, kalıtım ve çevre etkileşiminin çıkarabilir. Sonuç olarak gelişimde gözlenen bireyler
ürünüdür: Kalıtım yoluyla getirilen saç rengi, göz arasındaki farklar normal karşılanmalıdır.
rengi, cinsiyet, beden biçimi gibi, anayapının bazı
özellikleri doğrudan gözlenebilirken bazı özellikler
çevre ile etkileşimlerin bir ürünü olarak ortaya GELİŞİMİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER
çıkmaktadır.
Gelişimin etkilendiği faktörler iki ana başlık altında
2.Gelişim süreklidir ve belii aşamalarda
gerçekleşir: Gelişim ileriye doğrudur ve birikimli bir ele alınır; kalıtım ve çevre.
süreçtir. Gelişimde her aşama, kendinden öncekine LKalıtım
dayalı, kendinden sonraki aşamaya hazırlayıcıdır.
Kalıtım, doğuştan getirilen soyaçekim diye de
Ancak, bu gelişim aşamalan birbirinden kesin
adlandırılan bütün özelliklerin genel adıdır.
çizgilerle ayrılmış değildir. Birbiriyle iç içe geçmiş
Döllenme babadan gelen spermle, anadaki
olabilir.
yumurtanın döl yatağında birleşmesiyle oluşur.
3.Gelişim nöbetleşe devam eder: Çeşitli Döllenme sırasında sperm ve yumurtanın her
dönemlerde gelişim alanları nöbetleşerek ön plana birinde 23'er kromozom vardır. Döllenme ile bu 23'er
geçebilir. Bir gelişim alanının çok hızlandığı kromozom çift çift birleşerek 46 kromozomluk 23 çift
dönemlerde, diğerleri duraklama gösterebilir. halinde bir hücre oluşturur. Bu kromozomlarda
baskın ve çekinik olmak üzere binlerce gen vardır.
4. Gelişim baştan ayağa, içten dışa doğrudur:
Genlerin birleşme sırasında baskın genler çekingen
a. Cephalo-Caudal (baştan ayağa) genlere üstün gelerek getirdiği özelliğin dölütte
Yönlenme: Gelişmenin baştan ayağa doğru oluşmasına neden olur. Böylece baskın gen anadan
bir sıra izlemesi. (Önce baş daha sonra geliyorsa ananın, babadan geliyorsa babanın
aşağıya doğru diğer organlar gelişirler) özelliği çocukta görülür. 23 çift kromozomdan bir çifti
bireyin cinsiyetini belirler.
b. Proksimodistal Yönlenme: Gelişmenin
"Döllenen yumurtadan başlamak üzere insan
merkezden dışarıya doğru bir yön izlemesi.
büyümesinin her bir organını nasıl gelişeceğine ve
Örneğin önce omuz kasları sonra kol kasları
yaşamanın ilk anından ölünceye kadar her bir
gelişir.
aşamada ne gibi özellikler göstereceğine dair bilgiler
genlerde depolanmıştır. Genler saçımızın,
5. Gelişim, genelden özele doğrudur: Çocuklar
gözümüzün, cildimîzin rengini, kemiklerimizin
önce tüm vücuduyla hareket eder, büyük kaslarını
uzunluğunu, kısacası bedenimizin tüm fiziksel
kullanır. Daha sonra belli bir etkinlilikle ilgili organını
yapısını belirler." (Cüceloğlu. 1997. s.90)
kullanabilir hale gelir.

5. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
2. Çevre
Döllenmeden başlayarak tüm gelişim evrelerinde
çeşitli oranlarda etkili olan tüm dış uyarıcılara
çevresel etmen denir.
a)Doğum öncesi: Bebeğin anne kamında
bulunduğu süre içindeki faktörlerdir. Bebeğin oksijen
alış verişini sağlayan göbek kordonundaki
bozukluklar gelişimi olumsuz etkiler. Bunun yanında,
anne ile baba arasındaki genetik ve kan
uyuşmazlıkları, annenin beslenme biçimi, aldığı
ilaçlar, geçirdiği kazalar, çalışma ritmi, zararlı
alışkanlıkları ve duygusal durumu da anne
karnındaki bebeği olumlu ya da olumsuz yönde
etkilemektedir.
b)Doğum sırasında: Doğum sırasında oksijen
alamaması ve bebeğin başının çok fazla basınçla
karşılaşması özellikle beyin geiişimini olmak üzere
bedenin tümünün gelişimini engellemektedir.
c)Doğum sonrası: Çocuğun ilk yaşantıları,
çevredeki uyarıcılar, beslenme, yorgunluk, hastalık,
kazalar ve savaşlar, iklimler ve mevsimler, aile, çn
o cc
anne-çocuk ilişkisi, anne ve babanın çocuğun LU Q
'cc ıu
davranışlarına karşı tutumları, akran grupları,
1 'm
sosyoekonomik ve sosyokültürel düzey ve kitle 1 'tz
'O UJ
iletişim araçları çocuğun doğum sonrası gelişimini
.ü
etkileyen etmenler olarak görülmektedir.
BEDENSEL GELİŞİMDE DOĞUM ÖNCESİ
DÖNEM VE ÖZELLİKLERİ
Zygot
24 saat içinde katlı bölünmelerle çoğalmaya
Dölüt (Blastosist) - 5/7 -15 gün
Rahim duvarına yapışır. Yaklaşık toplu iğne başı
kadardır.
başlar.________________________________

6. Embriyo 3.- 8. Hafta
Genel insan hatlarındadır. Farklılaşmanın %
95'i biter. Boyu 41 mm'dir. 3. haftada kalp atışı
başlar. Annenin sağlığı açısından bebek
kritik dönemdedir. 2. ayın sonunda dönem
biter.
Fetüs, 9. Hafta - Doğum
Genel büyümeyle birlikte sistemler zenginleşir.
Sinir sistemi gelişmeye başlar (miyelinizasyon)
4. ayda kemikleşme başlar ve anne kamındaki
hareketleri hissedilebilir.
5. ayda iç organlar gelişmiş durumdadır. Ancak
bazı organlar gelişimlerini doğumdan sonra
tamamlarlar.
7. ayda organizma dış hayata hazır duruma gelir.
DOĞUM SONRASI DÖNEMLER
Yaşlar ! Dönemler
1
0-4 hafta Yenidoğan (neo-nate)
1 ay - 2 yaş Bebeklik
2 - 6 yaş Okul öncesi (ilk çocukluk)
6-11 yaş | İlkokul (ikinci - orta
1
çocukluk)
11/12-17/18 yaş Ortaöğretim (ergenlik)
18/20-40 yaş Genç yetişkinlik
40/45-65 yaş Orta yetişkinlik
65 yaş ve üstü ! lleri yetişkinlik

7. -GELİŞİM PSİKOLOJİSL
GELİŞİM ALANLARI Fiziksel gelişim
Bilişsel gelişim Jean Piaget
İnsan gelişimine ilişkin çalışmalar gelişim süreçlerini
farklı alanlara bölerek gerçekleşir. Bir diğer deyişle Dil Gelişimi Jean Piaget
gelişim psikolojisi ile ilgili araştırmalar gelişimin farklı i Psiko-Sosyal Gelişim Erik Erikson
alanları ele alınarak yapılmaktadır. Başlıca gelişim
Kişilik ! Sigmun Freud
alanlarını dört ana grupta toplamak mümkündür.
......................................................
1. Fiziksel gelişim: Biyolojik ve beden i Psiko-Seksüel
Ahlak gelişimi
gelişimini ifade eder. L.Kohlberg
J. Piaget
2. Bilişsel gelişim: Bireyin düşünme,
algılama, problem çözme, öğrenme,
hatırlama, akıl yürütme ve dilin kazanılması GELİŞİM GÖREVLERİ
ve kullanılması ile ilgili süreçlerin
araştırılması ve incelenmesi bilişsel gelişim
Bebeklik Döneminin Gelişim Görevleri
alanı ile ilgilidir.
Bebeklik döneminin iki gelişim görevi vardır. Bu
3. gelişim görevleri son derece kritik bir öneme
Dil gelişimi: İletişimin temel unsuru olarak sahiptirler. Çünkü bu gelişim görevleri daha sonraki
seslerin, ses sembollerinin algılanması ve dönemlerdeki hemen hemen tüm gelişim
kullanılması; sözcük ve cümle yapılarının süreçlerinin özünü oluştururlar. Havighurst'a göre bu
kullanımındaki temel ilke ve kuralların gelişim görevleri şunlardır:
kazanılmasını ifade eder. a. Yürüme
b. Konuşma
4. Kişilik gelişimi: Kişinin duygularının, o
Örneğin çocuğun konuşmaya başlamasıyla birlikte
başkalarıyla olan ilişkilerinin ve kendisi ile .22
kendini ifade etme, kendisine söylenenleri
dış dünya arasında kurduğu dengenin ve £
algılayabilme, buna bağlı olarak sosyal ilişkiler
bireyin psiko-sosyal ve psiko-seksüel 8
kurabilme vb. özellikler kazanılmaya başlanacak ve
alandaki gelişiminin dönemler halinde ş*
gelişeceklerdir. Yine yürümeyle birlikte
incelendiği alan kişilik gelişimi olarak 2
organizmanın fiziksel dengesi kazanılacak, buna
bilinmektedir.
bağlı olarak pek çok psikomotor etkinlik için alt yapı
5. Ahlâk gelişimi: Kişide iyi-kötü, hoş-hoş kazanılmaya ve geliştirilmeye başlanacaktır.
değil, doğru-yanlış gibi kavramlar Çocuğun bedensel gelişimi bağlamında yürüme,
gelişimsel bir süreç içinde ortaya yaklaşık olarak aşağıdaki tabloda belirtilen yaş ve
çıkmaktadır. Birey tarafından geliştirilen sıra ile gerçekleştirilir:
veya benimsenen değerler sisteminin
incelendiği alan da ahlak gelişimi alanı İlk Çocukluk Dönemi Gelişim Görevleri
olarak bilinmektedir.
•Olgunlaşmaya bağlı olarak yürüme ve
Bütün bu gelişim alanları birbiriyle ilişkilidir ve bir konuşmayı geliştirme.
alandaki gelişim diğer alanlardaki gelişimi doğrudan •Yemek yeme, kendi kendine giyinme,
veya dolaylı olarak etkilemektedir. Bir başka ifade ile yüzünü yıkama gibi öz-bakım becerilerini
insan gelişimi yukarıda belirtilen ana gelişim kazanma.
alanlarının karşılıklı etkileşimleri sonucu gerçekleşir. •El - göz koordinasyonu sağlama
Gelişim alanlarına ilişkin olarak ele alınacak •Cinsel farklılıklarını öğrenme, cinse! kimliği
kuramlar şunlardır: kazanmaya başlama.
•Anne-babayı model alarak, değişik yaş
gruplarıyla iletişim kurmayı öğrenme,
duygularını fark etmeye başlama.
•Toplumsal kural ve rolleri öğrenmeye
başlama.

8. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
İkinci Çocukluk Dönemi Gelişim Görevleri İleri Yetişkinlik (Yaşlılık) Dönemi Gelişim
•Kendine karşı tutumlar oluşturma.
Görevleri
•Yaşıtlarıyla gruplar oluşturabilme, iletişim
ve kişiler arası ilişkilerin zenginleşmesi. •Azalmış olan bilişsel ve fiziki gücü anlama ve
•Okuma, yazma, aritmetikle ilgili üç temel uyum sağlama
beceriyi geliştirme •Emekliliğe ve azalan gelire uyum sağlama
•Aile içindeki kayıpları kabullenme ve uyum
•Büyük ölçüde kendisi için uygun bir model
sağlama
bularak cinsiyetine uygun rolü geliştirme
•Kendi yaşına uygun toplumsal rolleri
•Vicdan ve değerler sistemi geliştirmeye
benimseme ve uygulama
başlama. •Kişinin kendisinin rahat edeceği fiziki ve
•Kişisel bağımsızlık, kendi başına karar sosyal ortamları düzenlemesi
alma, sorumlulukyüklenme.
Ergenlik Dönemi Gelişim Görevleri
•Bedensel özelliklerin kabulü, bedensel ve
fiziki değişikiikleri yaşama ve yeni bedensel
imajı ile barışık olma
•Aile içerisinde bağımsız ve farklı olma,
kendisi ile ilgili kararları alıp uygulayabilme
•Kendi cinsiyetine uygun sosyal rolleri
benimseme
•Kendi ve kaşı cins yaşıtlarıyla olgun ilişkiler
kurabilme
•Evlilik ve aile hayatına ilişkin düşünce
planında hazırlanma
•Mesleki araştırma ve yönelmeye hazırlanma
•Değerler ve ahlak sistemini geliştirme
•Toplumsal sorunlara ilgi ve sorumluluk aimak
isteme
o
Genç Yetişkinlik Dönemi Gelişim Görevleri UJ
>
•Eş seçme
•Eşiyle birlikte yaşamayı öğrenme
•Aile olmayı ve ev idare etmeyi öğrenme
•Mesleği ile ilgili bir işe girme
•Vatandaş olarak toplumsal sorumlulukların
yerine getirilmesi
•Bir arkadaş grubuna katılma
Orta Yetişkinlik Dönemi Gelişim Görevleri
•Toplumsal sorumlulukların artmasının kabulü
•Hayat standartlarını ve gelir getirici ekonomik
şartları devam ettirme
•Çocuklar ve yaşlı kuşakla ilişkilerin
sürdürülmesi ve onlara yardım ve rehberlik
•Serbest zamanların değerlendirilmesi
•Eşiyle bütünleşmiş bir kişi olarak yaşamın
devamı
•Fizyolojik değişmeye ve yaşlanmaya uyum
sağlama

9. -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
ÇOZUMLU KONU
KAVRAMA TESTİ
1. Büyüme ve gelişme kavramları ile ilgili olarak
aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur?
A)Büyüme hem nicel hem de nitel bir gelişim
iken gelişmenin sadece nitel bir yönü
bulunmaktadır. Çünkü gelişme büyümenin
temelinde yer alan bir kavramdır.
B)Gelişme hem nicel hem de nitel bir gelişim
iken büyümenin sadece nitel bir yönü
bulunmaktadır. Çünkü büyüme nitel olarak
ifade edilemez.
C)Büyüme nitel bir gelişim özelliği gösterirken
gelişme hem nitel hem de nicel bir gelişim
özelliği göstermektedir. Bu nedenle gelişme
büyümeyi de içine alan bir kavramdır.
D)Gelişme ve büyüme arasında gerek nitel
gerekse de nicel boyutta herhangi bir ilişki
bulunmamaktadır. Çünkü iki kavram da
birbirinden bağımsız olarak gelişim yönü
bulunan kavramlardır. ■z
E) Büyüme her yönü ile gelişmeyi kapsayan bir
o
kavram olup, gelişme büyümenin temelinde
yer alır ve her gelişme büyüme kavramı
içerisinde açıklanabilir.
Büyüme ve gelişme kavramları birbirleri ile ilişkili
kavramlardır. Büyüme bedenin boy ve ağırlık
olarak artışını ifade ederken gelişme hem nitel
hem de nicel bir gelişim seyri göstermektedir. Bu
nedenle Gelişme büyümeyi de içine alan bir
kavramdır.
(Cevap C)
ftilgi Notu /
HER BÜYÜME BİR GELİŞİMEDİR AMA HER
GELİŞME BİR BÜYÜME DEĞİLDİR!

10. 2. Hazırbulunuşluk ve olgunlaşma kavramları ile
ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi
doğrudur?
A)Olgunlaşmanın temel
koşulu
hazırbulunuşluktur. Çünkü bireylerin ön
öğrenmelerini yapabilmeleri hazırbulunuşluk
seviyelerine bağlıdır.
B)Hazırbulunuşluğun temelinde olgunlaşma ve
ön öğrenmeler yatmaktadır. Birey fizyolojik
olarak olgunlaşıp ön öğrenmelerini yaptıktan
sonra herhangi bir gelişim görevini
yapabilecek düzeye gelmektedir.
C)Olgunlaşma psikolojik ve bilişsel temelli bir
kavram olup fizyoiojik olarak herhangi bir
gelişim yönüne sahip değildir.
D)Hazırbulunuşluk sadece fizyolojik bir gelişimi
niteleyen bir kavram olduğu için ön
öğrenmeleri veya taklidi öğrenmeleri
içermemektedir.
E) Hazırbulunuşluk ile olgunlaşma kavramları
birbirinden bağımsız olan kavramlardır. Biri
diğeri üzerine oturan kavramlar değildir. Bu
nedenle herkesin olgunlaşma ve
hazırbulunuşluk seviyesi birbirinden farklıdır.
Oigunlaşma ve hazırbulunuşluk kavramları
arasında doğrusal bir ilişki bulunmaktadır.
Olgunlaşma fizyolojik bir gelişimi ifade ederken
hazırbuiunuşluk olgunlaşmayı temel alarak ön
veya taklidi öğrenmeleri de içerisine alan bir
kavramdır.
(Cevap B)
OilgiNotv/
Gelişimin ilkeleri şunlardır:
a-Gelişimde bireysel farklılıklarvardır.
b-Gelişim genelden özele doğrudur.
c-Gelişim büyük kaslardan küçük kaslara doğrudur.
d-Gelişimi etkileyen faktörler çevre ve kalıtımdır.
e-Gelişim baştan ayağa içen dışarı doğrudur
f-Gelişim nöbetleşe devam eder.
g-Gelişim bir süreçtir.
h-Gelişimin hızı ve yönü her dönemde aynı değildir.
m-Gelişim belirli bir sıra izler

11. -EĞİTİM BİLİMLERİ-
3. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi gelişimin 5. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi kalıtım
temel ilkelerinden birisi değildir? yoluyla bireylere geçen bir özellik değildir?
A)Gelişim genelden özele doğrudur. A)Göz rengi
B)Gelişim büyük kaslardan küçük kaslara B)Görünüm olarak anne ya da babaya benzeme
doğrudur. C)Soğuk kanlılık
C)Gelişim baştan ayağa doğrudur. D)Sinirlilik, asabilik
D)Gelişim dönemleri binişik değil bitişik bir E) Boyun uzaması ve kilo artışı
özellik taşımaktadır.
E) Gelişimi etkileyen faktörler kalıtım ve çevredir.
A, B, C ve E seçeneklerinde gelişimin ilkelerinden A,B,C,ve D seçeneklerinde verilen ifadeler
bahsedilmektedir. D seçeneğinde verilen ifade kalıtımla bireye geçen özellikler iken E
yanlış bir ifadedir. Çünkü gelişim dönemleri bitişik seçeneğinde verilen ifadeler büyüme kavramı ile
değildir. Binişiklik özelliğini gösterirler. Bir gelişim ilgili özelliklerdir.
dönemi diğerinin üzerine inşa edilmektedir.
(Cevap E)
(Cevap D)
İnsan yaşamında gelişimin en hızlı olduğu
gelişim dönemi aşağıdaki ifadelerden
hangisinde doğru olarak verilmiştir?
tn
"o
cc A)Doğum öncesi dönem
LU
o B)Bebeklik dönemi
"cc C)İlk çocukluk dönemi
UJ
D)İkinci çocukluk dönemi
E) Yetişkinlik dönemi
ca
şş
"t
:
4. Insan yaşamında gelişimin en hızlı olduğu
o
dönem doğum öncesi dönemdir. Daha
>
sonra ise bebeklik dönemi gelmektedir.
(Cevap A)
Çocukların tuvalet alışkanlıklarını kazanmaları
aşağıda verilen gelişim ilkelerinden hangisi ile
Öğrencilerin eğitim-öğretim ortamına
ilgilidir?
getirmiş oldukları tüm özellikleri
A)Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. aşağıda verilen ifadelerden hangisi ile
B)Gelişim büyük kaslardan küçük kaslara açıklanabilir?
doğrudur.
A)Hazırbulunuşluk
C)Gelişimin belirli biryönü vardır.
B)Olgunlaşma
D)Gelişim bir süreçtir.
C)Öğrenme
E) Gelişimi nöbetleşe devam eder.
D)Yaşantı
E) Deneyim

12. Çocukların tuvalet alışkanlıklarını kazanmaiarı
Öğrencilerin eğitim-öğretim ortamına getirmiş
insan yaşamında gelişimin büyük kaslardan küçük
oldukları tüm özellikleri onların hazırbulunuşluk
kaslara doğru olduğunun bir ifadesidir.
düzeyleri ile ilgilidir.
(Cevap B)
(Cevap A)

13. 10- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
8. Bireylerde düşünme, algılama, problem çözme, 10.1.EI-göz koordinasyonunu sağlama Il-
öğrenme, hatırlama, akıl yürütme ve dilin
kazanılması ve kullanılması ile ilgili süreçlerini Cinsel farklılıklarının öğrenme
araştıran ve inceleyen gelişim alanı III.Ahlaki değerlendirmelerde otoriteye bağımlı
aşağıdakilerden hangisidir? olma
A)Kişilik gelişimi IV.Bir davranışın doğru ya da yanlış olduğuna
B)Ahlak gelişimi karar verirken sonuca odaklanma
C)Bilişsel gelişim
Yukarıda verilen ifadeler hangi gelişim
D)Fiziksel gelişim
döneminin özellikleridir?
E)Dil gelişimi
A)Bebeklik dönemi B)İlk
çocukluk dönemi C)ikinci
çocukluk dönemi
Yukarıda verilen özellikler gelişim alanları D)Ergenlik dönemi E) Genç
içerisinde bilişsel gelişim alanının araştırdığı ve yetişkinlik dönemi
incelediği özelliklerdir.
(Cevap C)
Yukarıda verilen gelişim görevieri ilk çocukluk
dönemine(2-6 yaş) özgü gelişimsel görevlerdir.
(Cevap B)
BilgiNolü/
çoi "Öğretmenler yeni nesil sizin eseriniz
olacaktır"
sözü yetişkinlik döneminin gelişimsel
görevleri ile ilgili bir ifadedir.
>
9. Çeşitli gelişim alanları üzerine çalışmalar 11. Bireylerin hayatlarında en üretken oldukları ve
yaparak çeşitli kuramlar oluşturan bilim doyum sağladıkları, bu üretkenlik ve
adamları ile ilgili olarak aşağıda verilen doyumlarını sadece yapmış oldukları
eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? mesleklerle sınırlamadıkları gelişim dönemi
aşağıdaki ifadelerden hangisinde doğru olarak
A) L. Kohlberg-Ahlak gelişimi
verilmiştir?
B)Jean Piaget- bilişsel gelişim, dil gelişimi
C)E. Erikson-Kişilik gelişimi (psiko-sosyal gelişim) A) Ergenlik dönemi
D) S. Freud -Kişilik gelişimi (Psikolojik gelişim) B)Genç yetişkinlik dönemi
E) Jean Piaget-Ahlak gelişimi C)Yetişkinlik dönemi
D)Yaşlılık dönemi E)İkinci
çocukluk dönemi
A,B,C ve E seçeneklerinde verilen eşleştirmeler
doğru bir eşleştirmedir. Oysa D seçeneğinde
verilen eşleştirme yanlış bir ifade olup S. Freud
kişilik gelişimi kuramcısı olup kişiliğin psiko-
seksüel gelişim yönü üzerine çalışmalar
yapmıştır.
(Cevap D)

14. Bireylerin yaşamda en üretken oldukları dönem
yetişkinlik dönemidir. Bu üretmenlik sadece
yapılan işle sınırlı kalmayıp yaşamın herhangi bir
sahası ile de ilgili olabilir. Örneğin birey bir kamu
sektöründe memur olarak çalışmasının yanı sıra
iyi bir yazar ya da sporcu olabilir.
(Cevap C)

15. -EĞİTİM 11
BİLİMLERİ-
12. Olgunlaşma kavramı; "Bireyin fizyolojik olarak 14. Doğum öncesinde bebeğin önce başı, daha sonra
kendisinden beklenen bir gelişim görevini başa yakın bölgelerden başlayarak sırasıyla
yapabilecek düzeye gelmesi" olarak ayaklara doğru gelişme olur.
tanımlanmaktadır.
Yukarıdaki ifade aşağıdaki gelişim ilkelerinden
Bu tanıma göre gelişim süreci içerisinde hangisiyle açıklanır?
olgunlaşmanın ön koşulu aşağıda verilen
A)Gelişim belli bir sıra izler.
kavramlardan hangisidir?
B)Gelişim bir süreçtir.
A)Hazırbulunuşluk C)Gelişim nöbetleşe devam eder.
B)Büyüme D)Gelişim genelden özeledir.
C)Deneyim E) Gelişim baştan ayağa doğrudur.
D)Öğrenme
E)Yaşantı
Olgunlaşma fizyolojik bir gelişim olduğuna göre Soruda gelişimin baştan ayağa doğru gelişim
olgunlaşmanın ön koşulu büyümedir. Büyümesiz gösterdiğini belirten ifadeler yer almaktadır.
bir olgunlaşmadan bahsetmek mümkün değildir. Dolayısıyla doğru cevap E seçeneğidir.
(Cevap B) (Cevap E)
ço
"o
a
z
t
u
Q
"cc
UJ
13. -3 15. Yoksul çevrenin çocukları sosyal
m yönden geri kalırken, sosyo-ekonomik
Eş seçme tz düzeyi yüksek olan çevrenin çocukları
'CD
Eşi ile yaşamayı öğrenme UÜ sosyal yönden daha ileridir.
gelişim
Yukarıdaki açıklamada gelişime etki eden
Bir aile kurma temel
hangi faktörün etkisinden söz
IV. Çocuk yetiştirme Q
UJ edilmektedir?
V. Bir işe başlama A)Kalıtım
VI. B)Zaman
Ev idare etme
C)Büyüme
Yukarıdaki maddeler aşağıdaki D)Olgunlaşma
dönemlerinden hangisinin E) Çevre
görevlerindendir?
A)Ergenlik dönemi
B)Genç yetişkinlik dönemi
Gelişime etki eden iki faktör vardır. Bunlar
C)Orta yaşlılık dönemi
kalıtım ve çevredir. Paragrafta kalıtsal
D)Yaşlılık dönemi
faktörlerden, genlerden söz etmediği için
E) Ikinci çocukluk dönemi
cevap E'dir.
(Cevap E)

16. Soruda verilen maddeler 18-30 yaşları arasını
kapsayan genç yetişkinlik dönemi gelişim
ödevleridir.
(Cevap B)

17. 12- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
4. I.Boş zaman etkinlikleri düzenleme
CEVAPLI KONU II.Belirli bir ekonomik yaşam standardı oluşturma
KAVRAMA TESTİ
III. Eşinin ve çocuklarının sorumluluğunu üstlenme
IV.Mesleğinde başarılı olma ihtiyacı duyma
1. "Küçük bir çocuk kendisine verilen büyük bir
Yukarıda verilen özellikler hangi gelişim
yastığı başlangıçta elleri ile tutmayı
döneminin gelişimsel görevleridir?
başaramamış, yastığa sarılarak kol ve
gövdesinin yardımı ile bu yastığı tutmayı A)Yaşlılık dönemi
denemiştir." Bu ifade, gelişimin hangi ilkesi ile B)İkinci çocukluk dönemi
açıklanabilir? C)Ergenlik dönemi
D)Genç yetişkinlik dönemi
A)Gelişim bir süreçtir.
E) Yetişkinlik dönemi
B)Gelişim genelden özele doğrudur.
C)Gelişim nöbetleşe devam eder.
D)Gelişim baştan ayağa içten dışa doğrudur.
E) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.
2. Gelişim dönemlerinin ortak özellikleri ile ilgili "Gelişim görevinin bireyler tarafından daha rahat
olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi yapılacağı zaman dilimleri bulunmaktadır. Bu
yanlıştır? zaman dilimleri içerisinde ebeveynler, çocukları ile
daha çok ilgilenmeli ve onların çevrelerinden daha
özgü ■§
çok uyarıcıya maruz kalmalarına imkan
A)Her gelişim döneminin kendisine
sağlamalıdırlar" ifadesini kullanan bir uzman,
gelişimsel özellikleri bulunmaktadır.
gelişim süreci içerisinde hangi kavramın
B)Dönemler sırayla birbirlerine takip ederler. Bir
önemini vurgulamaktadır?
dönem yaşanılmadan diğerine geçiş söz
konusu değildir. A)Kritikdönem
C)Her bireyin bir dönemde kalma süresi aynıdır. B)Büyüme
Örneğin ikinci çocukluk döneminin yaş sınırları C)Hazırbulunuşiuk
6-12 yaş aralığı olduğu için tüm bireyler bu D)Olgunlaşma
yaş aralıklarında aynı gelişimsel görevleri aynı E) Öğrenme
süre içerisinde yaşarlar.
D)Dönemler evrenseldir ve bütün kültürler içindir.
E) Her bir dönem kendine özgü genel özellikleri
ve sorunları betimlemektedir.
I.Bedenini etkin kullanma ihtiyacı ll.Cinsiyetine
uygun sosyal rolleri benimseme III.Ahlaki
değerlendirmelerde bağımsızlık kazanma
3. "Bireyler bu dönemde bir vicdan ve değer IV.Göreceli düşünme V.Her iki cinsle de olgun
sitemi geliştirmeye başlarlar" ifadesini kullanan
ilişkiler kurabilme
bir uzman, hangi gelişim döneminden
bahsetmektedir? Yukarıda verilen özellikler hangi gelişim
döneminin gelişimsel görevleridir?
A)İlk çocukluk dönemi
B)İkinci çocukluk dönemi A)Yaşlılık dönemi
C)Ergenlik dönemi B)İkinci çocukluk dönemi
D)Genç yetişkinlik dönemi C)Ergenlik dönemi
E) Yetişkinlik dönemi D)Genç yetişkinlik dönemi
E) Yetişkinlik dönemi

18. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 13
7. "Bu dönemde ebeveynler çocukta güven 9. Ergenlik döneminde olumsuz kimlik
duygusunun gelişimine büyük önem vermelidirler. çatışmalarının önlenebilmesi için aşağıdaki
Özellikle anneler çocuklarının uyuma, beslenme ve aktivitelerden hangisini yapılması daha yararlı
altlarının kurulanması gibi temel ihtiyaçlarını olmaktadır?
karşılayarak çocuklarda güven duygusunun
A)Olumsuz karar vermelerini önleyebilmek için
gelişimine katkıda bulunmalıdırlar" diyen bir kişi,
onlar adına öğretmen ya da ebeveynleri karar
hangi gelişim döneminin öneminden
vermelidirler.
bahsetmektedir?
B)Çeşitli kurallar konularak ergenlerin bu
A)Bebeklik kurallara sıkı sıkıya bağlanmaları
B)îlk çocukluk sağlanmalıdır.
C)İkinci çocukluk C)Çeşitli sosyal ve kültürel aktivitelere
D)Son çocukluk yönlendirilerek kişilik gelişimlerinin çok yönlü
E) Ergenlik olması sağlanmalıdır.
D)Ebeveynleri ile olan ilişkilerinde son sözü
söyleme hakkının ebeveynlerde olduğu
anlayışı kazandırılmalıdır.
E) Yanlış tercih ve seçimlerde çeşitli yaptırım ve
cezalandırmaya tabii tutulacakları bilinci
önceden aşılanmalıdır.
çn
'o
£
T
Ü
J
O
'tc
UJ
_J
CD
UJ
o
LU
8. Ergenlik dönemi ile ilgili olarak aşağıda verilen 10.1. Kendi yaşına uygun toplumsal rolleri benimseme
ifadelerden hangisi yanlıştır? ve uygulama
A)Bu dönemde ani bedensel ve hormonel II.Kişinin kendisinin rahat edeceği fiziki ve sosyal
değişiklikler görülmektedir. Bireyler bu ortamları düzenlemesi
dönemde meydana gelen ani bedensel III.Bilişsel ve fiziksel güçte azalmalar meydana
değişikliklere uyum sağlamada güçlük gelme
çekebilirler.
B)Bu dönemde toplumsal sorunlara ilgi artmıştır IV.OIumlu yada olumsuz bir benlik bütünlüğü
ve ergenler sorumluluk almak istemektedirler. geliştirme
C)Anne ve baba ile kesin olarak belirgin bir Yukarıda verilen özellikler hangi gelişim
çatışma içerisindedirler. döneminin gelişimsel görevleridir?
D)Ani bedensel değişiklikler psikolojik sorunlara
A)Yaşlılık dönemi
ve sakar davranışlara yol açabilir.
B)İkinci çocukluk dönemi
E) Mesleki yönelme ve araştırma eğilimi
C)Ergenlik dönemi
artmaktadır
D)Genç yetişkinlik dönemi
E)Yetişkinlik dönemi

19. 14- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
11.1. Boyun 50 cm'den 75 cm'ye geçmesi 14. Çocukların sosyal-zihinsel-bilişsel-cinsel-
II. Bireyin olgunlaşma ve öğrenme sonucu belli bedensel yani tüm gelişimi aşağıdaki
davranışları yapmak için hazır durumda olması seçeneklerden hangisinden etkilenir?
Yukarıdaki ifadeler gelişim psikolojisinin hangi A)Zaman
kavramlarıyla açıklanır? B)Kalıtım
C)Okul
A)Büyüme-Gelişim D)Kitaplar
B)Olgunlaşma-Gelişim E) Ailelerin çocuklarını yetiştirme biçiminden
C)Büyüme-Hazırbulunuşluluk
D)Hazırbulunuşluluk-Gelişme
E) Hazırbulunuşluluk-Olgunlaşma
12. Gelişim ödevleriyle ilgili olarak; 15. Bireyin bir davranışı ortaya koyabilmesi için
I.Kişisel bağımsızlığı elde etmek gerekli olgunlaşma düzeyine ulaşması, ön
bilgilere, motivasyona sahip olması gelişim
II.Kendine karşı tutumlar oluşturma psikolojisinde hangi kavramla ifade edilir?
III. Toplumsal rolleri öğrenme A)Olgunlaşma
IV. Doğru ve yanlışa ilişkin toplumsal kuralları B)Büyüme
öğrenme C)Gelişme
D)Hazıroluş
Yukarıdaki ifadelerden hangisi 7-11 yaş ilkokul
E) Öğrenme
dönemi gelişim ödevlerinden değildir?
A)l-ll B)ll-lll C)l-lll D) III-IV E) II-IV
13. Biyoloji dersinde "doku" konusunu işleyecek olan
öğretmen öğrencilerin bu konuyu kavrayabilmesi
CEVAP ANAHTARI
için öğrencilere dersin başında önce "hücre" 1. B 2. C 3. B 4. E
konusunu özetleyerek tekrar anlatmıştır.
Öğretmenin bu davranışı gelişimle ilgili hangi 5. A 6.C 7.A 8. C
kavramla ilgilidir?
9. C 10. A 11. C 1 .D
A)Olgunlaşma 2
B)Büyüme 13 C 14. E 15. D
C)Hazırbulunuşluk .
D)Gelişme
E) Öğrenme

20. -EGİTİM BILİMLERİ- 15
ÇIKMIŞ SORULAR
ve ÇÖZÜMLERİ
1. Zihinsel gelişim açısından "kritik dönem" hangi Gelişimsel anlamda olgunlaşma organizmanın
anlama gelir? (2001 KPSS) temelinde yer aian potansiyel güçlerin bedensel
büyüme ve gelişmenin sonucunda ortaya çıkması
A)Çocuğun, cinsel farkların ve kendi cinsiyetinin
ve gerekli davranış değişiklikleriyle
ayrımınavardığıdönem
tamamlanmasıdır.
B)Problem çözme ve soyut düşünme becerisinin
en üst düzeye ulaştığı dönem Bir yaşındaki bir çocuk, çok iyi eğitimlerden
C)Çocuk kimliğinden ergen kimliğe geçilen geçirilse bile kurallı cümleierle konuşmayı
dönem
öğrenemez. Çünkü zihinsel ve bedensel gelişimi
D)Çevresel uyarıcıların öğrenme üzerinde en bu olgunluğa gelmemiştir. Ancak 2-3 yaşlarında
çok etkili olduğu dönem
bu olgunluğa ulaşacaktır. (Prof. Dr. Hasan
E) Yaşlanma yüzünden bireyin kendisini yetersiz
BACANLI, Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay.
hissettiği dönem
Ankara 2004, s.64)
(Cevap E)
Kritik dönem, ilgili davranışın kazanılması
gereken, kazanılmadığında telafisi çok zor bazen
olanaksız olan gelişim dönemidir. Bu dönemde
organizma belli türlerden uyarıcılara ve davranış
gelişimine oldukça açıktır. Kritik dönemde oluşan
etkilerin ortadan kaldırılması da çok zor veya
3 <J
olanaksızdır. Çevresel uyarıcıların etkili olması _ı O.
zihinsel gelişim için de geçerlidir.
Çevresel uyarıcı faktörlerin çok etkili olduğu bu
dönemde bireyin bu uyarıcılardan yeterince
yararlanması gerekir. Aksi halde zihinsel
gelişimde çeşitli aksaklıklar oluşabilir. Gelişimde
zamanlama çok önemli olduğu için, bu aksaklıklar
daha sonra giderilemeyebilir. (Prof. Dr. Hasan
BACANLI, Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay.
Ankara 2004, s.43)
(Cevap D)
2. Gelişimsel bağlamda "olgunlaşma" hangi
anlama gelmektedir? (2001 KPSS)
A)Toplumsal olayları objektif bir biçimde ele
alma becerisini kazanma
B)Kişiliğin gelişmesi ve zenginleşmesi
C)Çocukluk döneminde gözlenen hızlı zihinsel
büyüme
D)Toplum tarafından kabul gören ve görmeyen
davranışların öğrenilmesi
E) Bedensel büyüme ve gelişmenin gerekli
davranış değişiklikleriyle tamamlanması

21. Yaşam süreci içerisinde yer alan gelişim
sorunlarını en iyi ifade eden seçenek
aşağıdakilerden hangisidir? (2001 KPSS)
A)Yaşamın farklı dönemlerinde farklı nitelikte
gelişimsel sorunlarla karşılaşılır.
B)Ergenlik dönemindeki gelişimsel sorunların
çoğu öğrenme ile ilgilidir.
C)Yetişkinlik yıllarında biyolojik sorunlar azalır,
psikolojik sorunlar artar.
D)Çocukluk yıllarında ortaya çıkan gelişimsel
sorunların çözülmesi çok zordur.
E) Orta yaş döneminin gelişimsel sorunları,
yaşlılık döneminde de devam eder.
B seçeneğinde sadece ergenlik dönemi, C
seçeneğinde sadece yetişkinlik dönemi, D
seçeneğinde sadece çocukluk yılları, E
seçeneğinde sadece orta yaş dönemindeki
soruniardan bahsedilmektedir. Ancak soru
kökünde her hangi bir dönem değil, tüm yaşam
sürecindeki gelişim sorunlarını en iyi ifade edecek
olan seçenek sorulmuştur. Bu ise A seçeneğinde
ifade edilmiştir.
(Cevap A)

22. 16- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
4. Ergenlik döneminde, yaşıtlarına göre daha Aşağıdakilerden hangisi, ergenlikteki hızlı
erken giren bireyler için aşağıdakilerden bedensel değişmenin dogrudan bir sonucu
hangisinin doğru olma olasılığı en azdır? (2002 degildir? (2002 KPSS)
KPSS)
A)Bedensel görünüşe ilgi ve özenin artması
A)Arkadaş grubundan daha çok etkilenmeye B)Sakar davranışların çoğalması
başlamaları C)Dış görünüşteki değişikliklere
B)Yaşıtlarından küçüklerle arkadaşlığı tercih duyarlılığın
etmeleri artması
C)Zekâ gelişiminde yaşıtlarıyla aynı düzeyde D)Zararlı alışkanlıklara ilginin artması
olmaları E) Cinselliğe ilginin artması
D)Zekâ gelişiminde yaşıtlarının biraz ilerisinde
olmaları
E) Yaşıtlarından büyüklerle arkadaşlığı tercih
A, B, C ve E seçeneklerinde belirtilen özellikler
etmeleri
doğrudan doğruya ergenlik dönemindeki
bedensel gelişimin sonuçlarıdır. Ergenin
zararlı alışkanlıklara yönelmesi fiziksel
Yaşıtlarına göre daha erken ergenlik dönemine gelişimle yeterince açıklanamaz. Ergenlik
giren bireyleri, bedensel, sosyal, zihinsel ve döneminde birey zihinsel gelişim açısından
psikolojik olarak diğer yaşıtlarına göre farklılıklar "kimiik kazanmaya karşı rol karmaşası"
gösterebilirler. Ancak yaşıtlarına göre zekâ olarak dönemindedir. Kim olduğunu ve toplumdaki
daha ilerde olmaları söz konusu olamaz. rolünü öğrenmeye çalışan birey taklit ve
özdeşleşme mekanizmalarını kullanır. İşte bu
(Cevap D)
aşamada kimlik duygusu yoksunluğu yadsıma
O
olarak ortaya çıkabilir. Yadsıma kendini inkar,
o grup üyelikleri veya yıkıcı etkinliklere
LSJ
(uyuşturucu, alkol, sigara vb.) katılmak suretiyle
gösterir. (Hasan BACANLI, Gelişim ve
Öğrenme, Nobel Yay. Ankara 2004, s.92-94)
(Cevap D)
5. Bir uzman, on aylık çocuğun bakıcısına, "Artık bu aşağıdakilerden hangisinin önemini
aylardan sonra onunla sık sık konuşmalısınız. Bu vurgulamaktadır? (2002 KPSS)
dönem ilk sözcüğünü üretebilmesi için önemli bir
A)Kritik dönem
dönemdir" demiştir.
B)Oyun
Uzman bu sözleriyle, dil gelişimi açısından C)Uyarıcı zenginliği

23. D)Deneyim
E) Zekâ yaşı
Doğuştan görme engelli bir bireyin ameliyat
sonrası görme yetisini kazansa da bu yetiyi
kullanma düzeyi, doğuştan beri iyi gören bireylerle
aynı olmaz.
Uzman burada çocuğun dil gelişimi açısından Bu durum, aşağıdakilerden hangisinin etkisini
kritik dönemde olduğunu vurgulamaktadır. gösteren bir örnektir? (2002 KPSS)
Örnekte verilen bebek 10 aylıktır ve ilk kelimesini
A)Olgunlaşma
öğrenmek için gelişim açısından hazır duruma
B)Toplumsal uyum
gelmiştir.
C)Deneyim
(Cevap A) D)Bireysel farklılıklar
E) Büyüme

24. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 17
Soru kökünde bahsedilen durum gelişim 8 aylıktan beri lazımlığa alıştırılmak istenen
psikolojisinin temel kavramlarından biri olan çocuk, bu alışkanlığı bir buçuk yaşında
olgunlaşma kavramı ile ilgilidir. Olgunlaşma kazanmıştır.
bireyin, bir davranışı yapabilecek düzeye erişmesi Bu davranışın bir buçuk yaşında kazanılması,
olarak ifade edilebilir. Görme yetisini sonradan hareket gelişiminde aşağıdakilerden
kazanan bu bireyin görmesi, henüz yürümeyi yeni hangisinin önemini yansıtmaktadır? (2003
öğrenen bir bebeğin yürümesi gibidir. Yürümeyi KPSS)
yeni öğrenen bir bebeğin kemik ve kas yapısı tam
olgunlaşmadığı için sendeleyerek yürümesi gibi A)Geribildirim
görme yetisini sonradan kazanan bireyin henüz B)Zekâ
ilgili organları tam olgunlaşmadığından bu yetiyi C)Olgunlaşma
tam olarak kullanması beklenemez. (Prof. Dr. Ziya D)Çevre
SELÇUK, Gelişim ve Öğrenme, Nobel Yay. E) Devresei tepki
Ankara2004,s.16)
(Cevap A)
8 aylık bir çocuğa tuvalet eğitimi verilse bile, bu
konuda bir gelişme olmaz. Çünkü çocuk henüz
fiziksel gelişim açısından bu olgunlukta değildir.
Oysa çocuk 1.5 yaşına geldiği zaman anüs
kasları kendifiğinden gelişecektir. Yani çocuk
lazımlığa oturmak için 1.5 yaşında
olgunlaşacaktır. Yeterli olgunluğa ulaşan
en
o çocuğa, gerekli eğitim ve desteğin de
tr
UJ
o verilmesiyle çocuk istenilen davranışı
'E öğrenecektir.
ÜJ
(Cevap C)
8. Akran gruplarının birey üzerindeki etkilerinin ve Akr ki etkilerinin ve baskılarının en yoğun olduğu
baskılarının en voğun olduğu okul dönemi an dönem ergenlik dönemidir. Ergen duygu ve
aşağıdakilerden hangisidir? (2003 KPSS) grup düşüncelerini özgürce anlatım olanağı
ların bulamadığı koruyucu aile yapıları içinden,
A)Okul öncesi
ın kendi doğal isteklerini, beklenti ve
B)Temel eğitim
bire özlemlerini daha kolaylıkla ortaya
C)İlköğretim
y koyabildiği akran gruplarına yönelir.
D)Ortaöğretim
üzer (Gelişim ve Öğrenme Prof. Dr. Ayşegül
E) Yükseköğretim
inde Ataman Gündüz Yay. s.176)

25. (Cevap D) co
s 1O.Tek yumurta ikizi kardeşlerden Metin
doğum sırasında, Tekin ise iki yaşında
UJ
geçirdiği bir hastalık sonrasında işitme
yeteneklerini kaybetmişler, bu nedenle
konuşmayı öğrenememişlerdir. Her iki
çocuk da on yaşındayken uygulanan
müdahaleyle işitme yeteneklerini tekrar
kazanmış ve konuşmayı öğrenmeye
başiamışlardır. Ancak Metin konuşmayı
daha güç öğrenmiş ve konuşma becerisi
açısından her zaman kardeşi Tekin'in
gerisinde kalmıştır.
Metin'in konuşmayı öğrenmekle birlikte
bu özellikler açısından Tekin'den geride
olması aşağıdakilerden hangisiyle
açıklanabilir? (2003 KPSS)
A)Yaş ilerledikçe dil öğrenme güçleşir.
B)İnsanlar, kendilerini konuşmayı
öğrenmeye
yetenekli kılan bir yapı ile doğarlar.
C)Dil öğrenme becerisi büyük ölçüde
biyolojik
olgunlaşma düzeyine bağlıdır.
D)Konuşma becerisi açısından genetik
olarak
belirlenmiş bireysel farklar vardır.
E) Gelişim sürecinde bazı becerilerin
kazanılması
açısından kritik olan dönemler vardır.

26. 18- -GELİŞİM PSİKOLOJİSİ-
Bazı becerilerin kazanılması igili kritik dönemde 12. Aşağıdakilerin hangisi ergenlik döneminin
gerçekleşebilir. Eğer ilgili kritik dönemde hemen başında yaşanılan özelliklerden biri
kazanılmazsa, daha sonra çok az kazanılabilir, değildir? (2004 KPSS)
hatta hiç kazanılamayabilir.
A)Karşı cinse ilginin artması
(Cevap E) B)Bireyin kendisini farklı ve üstün bulması
C)Arkadaşlara yönelimin artması
D)Ahlaki değerlendirmelerde başkalarının
tepkisinin önemsenmesi
E) Zihinsel gelişimin, hızlanması - yetişkinlik
düzeyine ulaşması
H.Gelişim özellikleri açısından ergenlik
dönemindeki öğrencilerle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi vanlıstır? (2003 KPSS)
A)Her konuda ailelerinin dediklerini yapmaya
çalışırlar.
B)Sosyal roiierdeki cinsiyete bağlı farklılaşmaları
öğrenirler.
C)Meslek seçimlerine yönelik bilgi toplamaya
başlarlar.
D)Kimlik geliştirme çabaları sırasında karmaşa
2S O
yaşayabilirler. £2
E) Kendilerine model olacak, özdeşim 'o
UJ
kurabilecekleri kişileri ararlar.
Ergenlik döneminde akran çevresi en etkili
çevredir, ayrıca akran çevresinin birey üzerinde
en etkili olduğu dönem bu dönemdir. (Ayşegül
ATAMAN, Gelişim ve Öğrenme, Gündüz Yay,
Ankara, s.176)
(Cevap A)

27. Ergenlik döneminde gözlenen hızlı fizyolojik
değişmeler bireyin davranışları ve tutumları
üzerinde önemli etkiler yapar. Bu dönemde
gözlenen bazı tutum ve davranışlar şunlardır:
-Akranlarla arkadaşlık, bağlılık ve gruplaşma
-Yalnız kalma isteği ve bağımsızlaşma çabaları
-Sinirlilik, huzursuzluk, mutluluk, çabuk küsme,
hırçınlaşma gibi sık görünen ve sürekli değişen
duygular
-Başlangıçta ilgisiz kalsa da sonradan oluşan
cinsel merak ve fonksiyonlarda artış olur.
-Ben merkezci düşünme (Herkes beni izliyor, ne
yaparsam takip ediliyorum...)
-Göreceli düşünme (Ergen kendi deneyimleri ve
değerlerine göre düşünür.)
-Fiziksel biçimiyle sürekli ilgilenme, aynada
kendini inceleme
-Soyut düşünme, eleştirme, kendine ait kavram
olşuturma
-Dinsel ve mistik konularla ilgilenme
-Meslek ve yüksek öğretim program seçimi ile
ilgili endişeler yaşanır.
-Ekonomik gelir elde etme çabaları
-Sanat, spor, kültür etkinliklerine yönelme
-Giysi ve eşyaların seçiminde titizlik
-Olumlu kimlik kazanma (benlik kavramı)
sürecini yaşarlar.

28. -EGITİM BİÜMLERİ- 19
- Hızlı bedensel büyümeden dolayı sakarlık ve
dikkatsizlikler artar.
Gelişimde bireysel farklılıklar vardır fakat gelişimin
- İdeal ve değer oluşturma tüm bireyler için ortak olan ilkeleri vardır. Gelişim
genelden özele doğrudur. Bebekte ilk önce
kuralları
ayrımlaşmamış büyük kas hareketleri, daha sonra
- Ahlak gelişiminde ve sosyal
küçük kasların kontrol edilmesi gözlenir. (Prof. Dr.
öğrenmede bağımsızlık isterler. Ergenlik Dönemi
Erden M., Gelişim ve Öğrenme, S. 38) Sorudaki
sorunlarının çözümünde bazı ipuçları;
örnekte de önceleri çocuk tüm vücudunu
kullanıyor ancak daha sonraları daha özel ince
•Bireyin belirli ölçüde bağımsızlaşma isteğine
kas gelişimini gösterip topu elleriyle
anne-babaların ve öğretmenlerin desteği
yakalayabiliyor.
sağlanmalıdır.
(Cevap D)
•"Fırtınalı dönem" olarak ifade edilen ve yoğun
14. Ergenlik döneminde bulunan Tayfur'un
duyguların yaşandığı bu dönemde bireylere
başkalarının kendisini anlamadığını
anlayışlı davranmak gerekir.
yaşadıklarını yalnızca kendisinin başına
•Ergenlik döneminin krizlerini atlatmada geldiğini düşünmesi aşağıdakilerden hangisine
öğretmenler ergenler ile iletişim kurmaları, onların örnektir? (2004 KPSS)
kimlik kazanma isteklerine uygun destekleri A)Benmerkezci düşünce
vermelidir. B)Algının seçiciliği
C)Birleştirmeci
• Okullar, ergenlik döneminin (kombinansyonel) enerjısinı g
değerlendirecek sanat, spor ve
düşünce kültür B
faaliyetlerine yer vermelidir. cr
D)Empatik düşünce
E) Algıda değişmezlik
Buna göre ergenlik döneminde ergenler ahlaki ™
gelişmelerinde ve sosyal kuralları öğrenmede .«1
bağımsızlık eğilimini gösterdikleri için, ayrıca ;<3
benmerkezci düşünme ağırlık kazandığı için o hali .s
değerlendirmelerde, kurallarda başkalarının jg
tepkilerini çok önemsemezler. S
(Cevap D)
13. Bir çocuk önceleri önüne gelen topu tüm vücuduyla
beraber yakalamaya çalışırken daha sonraları
sadece ellerini kullanarak yakalamaya çalışmıştır.
Bu durum gelişimin hangi özelliğini
yansıtmaktadır? (2004 KPSS)
A)Gelişimde bireysel farklılıklar vardır.
B)Gelişim bir bütündür.
C)Gelişim baştan ayağadır.
D)Gelişim genelden özele doğrudur.
E) Gelişim nöbetleşe devam eder.

29. Erikson ve Piaget'e göre bireyin yaşamında ben-
merkezci düşünce temel olarak iki dönemde gerçekleşir.
Ben-merkezci Düşünce:
3-6 yaş (Girişimciliğe karşı suçluluk)
-Çocuk dünyanın merkezidir. Kendisinin bildiğini
ve gördüğünü herkesinde bildiğini ve gördüğünü
düşünür.
-Çevresindeki her şeyin (nesnenin) kendisi için
varolduğunu düşünür.
11-17 yaş (kimlik kazanma-kimlik karmaşası)
-Birey kendi düşüncelerinin ve söylediklerinin en
doğru olduğunu düşünür.
-Herkesin kendisiyle uğraştığını ve kendisini
takip ettiğini düşünür. Başkalarının kendisini
anlamadığını olayların yalnızca kendi başına
geldiğini düşünür.
(Cevap A)

30. 20- -GELİŞİM PSİKOLOJİSL
15. Önceleri şişenin kapağını açamayan bir çocuk,
belli bir süre sonra şişenin kapağını açıp içine ince
çubuklar koyup tekrar kapatmayı başarmıştır. Çocuklar bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda
belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık
Çocuğun önceleri şişenin kapağını açamayıp
gösterme eğilimindedirler. Çevre etkilerine karşı
sonradan açabilmesi aşağıda verilen
daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen
kavramlardan hangisiyle açıklanır? (2004
öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha
KPSS)
hızlı kazanabilirler. Psikologlar bu dönemlere
A)Olgunlaşma kritik gelişim dönemleri adı vermektedirler. (N.
B)Büyüme Senemoğlu, Gelişlim Öğrenme ve Öğretim, s.5).
C)Dürtü Erikson'un kişilik gelişim kuramından da
D)Yaşantı hatırlayacağımız gibi 0-1 yaş çocukların kendine
E) Güdü güven duygusunu kazanmaları için kritik bir
dönemdir. Çocukların bu dönemde anne-baba ve
çevrelerinden yakın ilgi görmeleri güven
duygusunun kazanılması için önemlidir. 0-1 yaş
Olgunlaşma: Çevrenin çok büyük bir etkisi
arası dönem çocukların kişilik gelişimi için kritik bir
olmaksızın organizmanın belli bir sıra ve düzen
dönemdir.
izleyerek yeni görevlere hazır hale gelmesi.
Öğrenmeye hazır oluşun en temel gereğidir. (Cevap C)
Büyüme: Organizmanın boy, kilo ve hacim olarak
artması. Çocuğun uzaması, kilo alması vb.
Büyüme bedenle ilgilidir.
zo
Dürtü: Bir gereksinme ço
halinde doğan
uyarılmışlık hali genel
Güdü: Organizmayı harekete geçiren güç. E) Gelişimin belli aşamaları vardır
Örnekte verilen duruma en yakın iki seçenek
olgunlaşma ve büyümedir. Önceleri şişenin
kapağını açamayan çocuk zamanla bunu yapmayı
başarıyor. Tanımda da dendiği gibi büyüme
sadece organizma ile ilgilidir. Ancak bir davranışın
yapılabilmesi için organizmanın o davranışın
gereksinimlerini yerine getirmesi gerekir.
(Cevap A)
16. Bir psikolog: "0-1 yaş arası dönemde, çocuğun
temel güven duygusunu kazanması gerekir. Bu
dönemde temel güven duygusu kazanılmadığı
takdirde, daha sonra kazanılması güçtür."
dernektedir.
Bu psikolog hangi gelişim ilkesini
vurgulamaktadır? (2005 KPSS)
A)Gelişim nöbetleşedir
B)Gelişim genelden özeledir
C)Gelişimde kritik dönemler vardır
D)Gelişim baştan ayağadır

31. 17. Çevresel etkilere maruz kalmadan türe özgü
organizmadaki biyolojik gelişim sürecine ne
denir? (2005 KPSS)
A)Doğuştan donanım
B)Olgunlaşma
C)Hazırbulunuşluk
D)Gelişme
E) Gelişim
Olgunlaşma, öğrenme yaşantılarından bağımsız,
biyolojik olarak kalıtım tarafından kontrol edilen bir
değişmedir. (N. Senemoğlu, Gelişlim Öğrenme ve
Öğretim, s.3) Olgunlaşmada çevresel etmenlerin
ve öğrenmenin etkisi yoktur. Organizmanın
kendinden beklenen fonksiyonları yerine
getirebilmesi için tamamen kalıtımsal etkilerle
geçirdiği biyolojik gelişmedir.
(Cevap B)

32. -EĞİTİM BİLİMLERİ- 21
18. Aşağıdakilerden hangisi kritik dönemin
belirleyici özelliğidlr? (2005 KPSS)
A)Belli öğrenme yaşantılarını gerektirir
B)Gelişim bu dönemlerde yavaşlar
C)Bilişsel gelişim alanının ön plana çıktığı bir
dönemdir
D)Duyuşsal öğrenmelerin ağırlık kazandığı bir
dönemdir
E) Çevresel uyarıcı ve olayların çocuğun gelişim
ve öğrenmesi üzerinde daha kuvvetli etkiye
sahip olduğu dönemdir
Çocuklar bazı gelişim dönemlerinde ve yaşlarda
belli tür öğrenmelere karşı yüksek duyarlılık
gösterme eğilimindedirler. Çevre etkilerine karşı
daha duyarlıdırlar ve çevrede düzenlenen
öğrenme yaşantılarını diğer dönemlerden daha
hızlı kazanabilirler. Psikologlar bu dönemlere
kritik gelişim dönemleri adı vermektedirler. (N.
Senemoğlu, Gelişlim Öğrenme ve Öğretim, s.5)
Kritik dönemde bireyler çevre etkilerine karşı diğer
dönemlere göre daha duyarlıdırlar. Örneğin
fiziksel gelişim için doğum öncesi dönem kritik bir
dönemdir, bu dönemde annenin kötü bir ortamda
kalması, ilaç, alkol vb. kullanması fiziksel gelişimi
sekteye uğratabilir.
(Cevap E) _ş

33. 22- -OGRENME PSİKOLOJİSİ-
ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ | Öğrenme Kuramları |
Davranışçı Öğrenme Kuramları
OGRENME KURAMLARI
1. DAVRANIŞÇI ÖĞRENME KURAMLARI
1.Bitişiklik Kuramları (VVatson-Guthrie)
Öğrenmenin nasıl meydana geldiğini ele alır.
2.Klasik-tepkisel koşullanma (Pavlov)
Öğrenmeyi, uyarıcı ve tepki arasında kurulan bağla
açıklamaya çalışır. 3.Edimsel-Operant Koşullanma (Skinner)
4.Bağ Kuramı (Thorndike)
5.Sistematik Davranış Kuramı (Hull)
2. BİLİŞSEL ÖĞRENME KURAMLARI 1.Gestalt Kuram (VVertheimer, Köhler, Kofka)
Öğrenmenin zihindeki oluşumunu ele alır. Bireyin 2.Bilgiyi İşleme Kuramı
çevresi hakkındaki bilişleriyle ve bu bilişlerin onun
davranışlarını etkileme yollarıyla ilgilenir.
3. BİLİŞSEL AĞIRLIKLI DAVRANIŞÇI ÖĞRENME 1.İşaret-Gestalt Kuramı (Tolman)
KURAMLARI
2.Sosyal Öğrenme Kuramı (Bandura)
Gestalt yaklaşımı bütüncü, büyük, öznel, doğuştancı
ve bilişçidir.
Bandura, gözleım ve model alma yoluyla öğrenme
üzerinde durmuştur.
4. İNSANCIL YAKLAŞIM 3.İhtiyaçlar Hiyerarşisi (Maslow)
Öğrenmenin nasıl daha iyi olabileceğini ele alır. 4.Benlik Gelişimi (Rogers)
5.Ahlak Gelişimi (Kohlberg)
5. BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME LHebb
Hebb, öğrenmeyi hem bilişsel hem de nöro-fizyolojik 2. Yapılandırmacı kuram
bir yaklaşımîa incelemiştir.
Genel yeteneğin, kalıtımla belirlenmediği yaşam ürünü
olduğunu savunur.
Yapılandırmacı yaklaşıma göre yeni bilgiler önceden
yapılanmış bilgilerin üzerine bina edilir.
Yapılandırmacı öğrenme, var olanlarla yeni olan
öğrenmeler arasında bağ kurma ve her yeni bilgiyi var
olanlarla bütünleştirme sürecidir.