1. Objektivat mësimore
1
Hyrje në Menaxhimin e Kostos
Kontabiliteti menaxherial
 Nocioni i kontabilitetit
 Ngjashmëritë dhe ndryshimet mes kontabilitetit
financiar dhe menaxhimit të kostos;
 Faktorët që ndikojnë në menaxhimin e kostos;
 Rëndësinë që ka sistemi kontabël për raportimin e
brendshëm dhe të jashtëm;
 Kontabilisti i kostos dhe nevoja që ai ka sot për
ekspertizë ndër-funksionale;
 Veprimet e kontabilistëve të kostos brenda
ndërmarrjes;
 Rëndësia e etikës së sjelljes për kontabilistët e
kostos;
 Format e certifikimit për kontabilistët e brendshëm.
2
Kontabiliteti – procesi informativ
Nocioni i kontabilitetit
Kontabiliteti
është sistem
informativ i cili
Identifikimi i
shfrytëzuesve
identifikon
regjistron
relevante
informatat
që janë
komunikon
të besueshme
për të ndihmuar shfrytëzuesit
për marrjen e vendimeve më të
mira
të krahasueshme
4
…Kontabiliteti – procesi informativ
…Kontabiliteti – procesi informativ
Identifikimi i
shfrytëzuesve
Identifikimi i
shfrytëzuesve
Nevojat e
shfrytëzuesve për
informata
Nevojat e
shfrytëzuesve
për informacione
Të dhënat dhe
aktivitetet
ekonomike
Sistemi i
kontabilitetit
Raportet
5
6
1

2. Fokusimi i kontabilitetit
…Kontabiliteti – procesi informativ
Identifikimi i
shfrytëzuesve
 Identifikimi
& Matja
 Regjistrimi
Nevojat e
shfrytëzuesve për
informata
Të dhënat dhe
aktivitetet
ekonomike
Raportimi &
Analizimi
Sistemi i
kontabilitetit
Raportet
Vendimet e
shfrytëzuesve
7
Kontabiliteti financiar kundrejt
Kontabilitetit menaxherial
Llojet e sistemeve të kontabilitetit
Kontabiliteti financiar
 Rregullat dhe procedurat
 Sistemi informativ i
kontabilitetit dhe kontrolli i
brendshëm
 Auditimi
Kontabiliteti i menaxhmentit
 Menaxhmenti i kostos
 Menaxhmenti i profitit
 Menaxhmenti i investimeve
 Përkrahje në marrje të
vendimeve
 Kontroll organizacional
Kontabiliteti i kostos
 Përllogaritja e produktit
 Përllogaritja sipas ABC
metodës
Kontabiliteti i taksave
 I bizneseve individuale
 Ortakërive dhe korporatave
 Trusteve dhe karteleve
 Tatimimi ndërkombëtar
 Çështje speciale në lidhje
me tatimet
 Kontabiliteti financiar i kushtohet ofrimit të
informacioneve për përdoruesit e jashtëm;
këta përdorues përfshijnë investitorët,
agjencitë qeveritare dhe bankat.
 Menaxhimi i kostos identifikon, mbledh, mat,
klasifikon dhe raporton informacionet që
janë të dobishme për menaxherë në
përcaktimin e kostos (përcaktimin e asaj se
sa diçka kushton), planifikimin, kontrollimin
dhe vendimmarrjen.
9
Kontabiliteti financiar kundrejt
Kontabilitetit menaxherial
10
Çfarë është kontabiliteti i
menaxhmentit?
 Kontabiliteti menaxherial merret në mënyrë
specifike me atë se si informacionet e
kostos, informacionet tjera financiare dhe
jofinanciare duhet të përdoren për
planifikim, kontroll dhe vendimmarrje.
 Kontabiliteti i kostos përpiqet të kënaqë
objektivat për kontabilitet financiar dhe
menaxherial.
 Instituti i Kontabilitetit menaxherial përkufizon
kontabilitetin e menaxhmentit si:
• një proces identifikimi, matje, akumulimi,
analizimi, përgatitje, interpretimi dhe
komunikimi të informacionit financiar dhe jo
financiar të përdorur nga menaxhmenti për të
planifikuar, vlerësuar dhe kontrolluar.
11
12
2

3. Çfarë është kontabiliteti i
menaxhmentit?
Dallimet në mes kontabilitetit të
menaxhmentit dhe atij financiar
 Kontabiliteti menaxherial përbëhet nga teknikat
dhe procedurat e mbledhjes dhe raportimit
financiar, prodhimin dhe shpërndarjen e të
dhënave, për të përmbushur nevojat e informimit
të menaxhmentit.
 Kontabilitet për:
• Planifikim
• Vlerësim
• Kontroll
?
13
Dallimet në mes kontabilitetit të
menaxhmentit dhe atij financiar
Zonat krahasuese
Kontabiliteti financiar
14
Shfrytëzuesit e informatave
Kontabiliteti menaxherial
Shfrytëzuesit kryesor të
informatave
Personat dhe organizatat
jashtë entitetit të biznesit
Nivele të ndryshme të menaxhimit brenda
kompanisë
Llojet e sistemeve të
kontabilitetit
Sistemi i hyrjeve të dyfishta
Çfarëdo sistemi i dobishëm i pakufizuar
me hyrje të dyfishta
Kufizimet
Zbatimi i SNRF (GAAP)
Pa direktiva formale apo kufizime, kriter i
vetëm është – a ka dobi
Njësia matëse
Kostoja historike në €
Çfarëdo mase monetare apo fizike (p.sh.
orë pune të makinës)
Pikat që shqyrtohen
Entiteti i biznesit si tërësi
Pjesë të ndryshme të entitetit të biznesit
Verifikimi
Auditim i pavarur (i jashtëm)
Auditim jo i pavarur (i brendshëm)
Dendësia e raportimit
Baza të vazhdueshme
periodike
Kurdo që të shfaqet nevoja, nuk ka bazë
të vazhdueshme periodike
Shkalla e objektivitetit
Nevoja për objektivitet, natyrë
historike
Prirje e thellë për qëllime planifikimi,
sipas nevojës përdor shënime objektive,
natyrë futuriste
SISTEMI I KONTABILITETIT
(akumulimi i të dhënave…)
KONTABILITETI I MENAXHMENTIT
Informacioni për marrjen e
vendimeve dhe kontrollin e
operacioneve të ndërmarrjes
KONTABILITETI FINANCIAR
Publikimi i pasqyrave
financiare dhe raporteve
tjera financiare
Shfrytëzuesit
e brendshëm
Shfrytëzuesit
e jashtëm
15
Të dhënat dhe informacionet
16
Qëllimi i informatës
 Të dhënat - përbëhen nga faktet që mblidhen dhe
grumbullohen d.m.th. kanë të bëjnë me faktet,
ngjarjet dhe transaksionet dhe me gjëra të tjera të
ngjashme.
• Të dhënat janë materiale të papërpunuara të cilat
do të përpunohen më vonë.
 Informacion është çdo gjë që komunikohet.
• Informacionet janë të dhëna të cilat janë përpunuar
në mënyrë të tillë që të jenë të kuptimta për
personin i cili i merr ato.
17

Në kontabilitetin menaxherial:
•

Të ndihmojë planet e menaxhmentit dhe
kontrollin e operacioneve në biznes
Në kontabilitetin financiar:
•
Të ndihmojë investitorët, kreditorët dhe të tjerët,
të bëjnë investime, të japin kredi dhe të marrin
vendime tjera
18
3

4. Shfrytëzuesit e informatave
Kontabiliteti i menaxhmentit
është i drejtuar kah
shfrytëzuesit e brendshëm
•
•
•
•
•
•
Menaxherët
Zyrtarët
Auditorët e brendshëm
Stafi
Zyrtarë të buxhetit
Kontrollorët
Menaxherët
Kontabiliteti financiar është i
drejtuar kah shfrytëzuesit e
jashtëm
•
•
•
•
•
•
KM ofron informata për
planifikim, vendimmarrje,
vlerësim, kontroll, matje të
performancës etj.
Gjithashtu, ofron mënyrë për
menaxhmentin që të
përcaktojnë shumën e
kompensimit për…
Kreditorët
Aksionarët
Qeveria
Sindikatat
Auditorët e jashtëm
Konsumatorët
19
Të punësuarit
Informacioni
kontabël ndihmon
menaxherët të
masin ecurinë e
punonjësve
20
Investitorët dhe kreditorët
Informacioni
kontabël ndihmon
të punësuarit të
masin rrezikun dhe
kthimin e kontratave
të tyre të punës
Informacioni
kontabël ndihmon
investitorët të
vlerësojnë rrezikun
dhe kthimin që ata
mund të presin nga
investimet e tyre
21
Qeveria
Qeveritë u kërkojnë
bizneseve të paguajnë
detyrimet dhe taksat,
pajisen me licenca
për aktivitetet e
tyre,… etj.
Ai po ashtu ndihmon
që të përcaktojnë
nëse drejtuesit e
kompanive ku ata
investojnë të i
përmbushin kushtet e
kontratave të tyre
22
Furnizuesit
Informacioni kontabël
ndihmon kompanitë të
vlerësojnë aftësitë e
furnizuesve të tyre për
të përmbushur
burimet që i nevojiten
Agjencitë qeveritare
shfrytëzojnë
informacionin
kontabël të bëjnë
rregullore mbi taksat
dhe vendime të
ngjashme
23
Furnizuesit shpesh
përdorin informacionin
kontabël për klientët e
tyre për të vlerësuar
rrezikun për një blerës
që nuk është në gjendje
të paguajë për mallrat
dhe shërbimet e marra
24
4

5. Konsumatorët
Funksionet e menaxhmentit
Nga pyetjet:
Informacioni
kontabël përdoret
për të vlerësuar
rrezikun kur blen
nga kompani
specifike dhe kur u
shet konsumatorëve
specifik
Funksionet e menaxhmentit:
 Çfarë dua unë të bëj?
 Planifikimi strategjik
 Si do ta bëj atë?
 Planifikimi operacional
 Si jam duke e bërë?
 Monitorimi dhe kontrolli i
gjendjes së tanishme
 A jam duke e bërë
mirë?
 Vlerësimi i gjendjes së
kaluar
25
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
26
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Rritja e industrisë së
shërbimeve
 Meqë industritë tradicionale
kanë rënë për nga rëndësia,
sektori i shërbimeve i
ekonomisë është rritur për
nga rëndësia.
 Çrregullimi i shumë
shërbimeve ka rritur
konkurrencën në industrinë e
shërbimeve.
Konkurrenca globale
 Mjedisi i ri konkurrues ka rritur
kërkesat jo vetëm për më tepër
informacione të kostos por
gjithashtu edhe për më tepër
informacione të sakta.
 Rëndësia e madhe e transportit
dhe komunikimit në tregun
global ka rritur nevojën për
shumë firma shërbimi dhe
prodhimi.
27
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Përparimet në Teknologjinë Informative
28
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Avancimet në mjedisin e menaxhimit
 Teoria e kufizimeve (TOC) është një metodë e
përdorur për përmirësimin e vazhdueshëm të
aktiviteteve të prodhimit dhe aktiviteteve
joprodhuese.
 Prodhimi pikërisht në kohë (JIT) është një
sistem i cili ka të bëjë me prodhimin e një
produkti vetëm kur ai është i nevojshëm dhe
vetëm në sasitë e kërkuara nga klientët.
 Prodhimi i integruar kompjuterik është
automatizimi i mjedisit prodhues.
 Kompjuterët përdoren për të monitoruar dhe
kontrolluar operacionet. Rezultati është një sistem
operativ i cili është plotësisht i integruar me të
dhënat e marketingut dhe kontabilitetit.
 Aftësia e rritur për të caktuar si duhet koston e
produkteve për shkak të avancimit të mjeteve.
 Paraqitja e ‘e-commerce’
• Tregtia në internet
• Shkëmbim elektronik i të dhënave
• Barkodet
29
30
5

6. Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Orientimi kah klientët
 Firmat garojnë jo vetëm në kushte të
teknologjisë dhe prodhimit, por edhe në
shpejtësi të dërgesës dhe reagimit ndaj
dërgimit të vlerave tek klientët.
 Kompanitë po ashtu duhet të kënaqin
nevojat e klientëve të brendshëm, siç janë
funksionet e stafit ekzistues për mbështetjen
e funksionimit të linjës.
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Zhvillimi i prodhimit të ri
 Menaxhmenti kupton (bënë njohjen) se një
pjesë e lartë e kostove të prodhimit janë
zotuar gjatë fazës së zhvillimit dhe dizajnimit
të një produkti të ri.
 Kërkesa për kontrollimin e kostos inkurajon
përdorimin e:
• kostos së synuar (TC) dhe
• menaxhimit të bazuar në aktivitetet (ABM).
31
32
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Menaxhimi i cilësisë totale (TQM)
 Përmirësimi i vazhdueshëm dhe eliminimi i
mbeturinave janë dy parimet themelore të
cilat qeverisin drejt prodhimtarisë së
përkryer.
 Filozofia e menaxhimit total të cilësisë, ku
menaxherët përpiqen të krijojnë një mjedis i
cili do t’u mundësojë organizatave produkte
të përsosura, ka zëvendësuar qëndrimet e
pranueshme të cilësisë nga e kaluara
Koha si element konkurrence
 Koha është element kyç në
të gjitha fazat e zinxhirit të
vlerave.
 Zvogëlimi i kohës që nuk
shton vlerë duket të shkojë
dorë për dore me rritjen e
cilësinë.
33
Faktorët që ndikojnë në menaxhimin
e kostos
Efikasiteti
 Derisa cilësia dhe koha
janë të rëndësishëm,
përmirësimi i këtyre
dimensioneve pa
korresponduar me ndonjë
ndryshim në performancën
financiare mund të jetë e
pavlerë, nëse jo fatale.
34
Sistemi tradicional i kontabilitetit
Transaksionet
Hyrjet në ditar
Postimi në
llogari
Raportet
financiare
35
36
6

7. Sistemi i kontabilitetit të
marrëdhënieve të bazuara në të dhëna
Transaksionet
Raporti i
zakonshëm
Raporti i
zakonshëm
Menaxhimi i kostos:
Perspektiva e tërthortë funksionale
 Caktimi i kostos së produktit duhet të marrë parasysh
kostot e shoqëruara me funksionet e tjera, siç janë
marketingu, menaxhimi dhe logjistika
 Sistemi i menaxhimit të kostos duhet të jetë mjaft
fleksibël, sa për të ofruar koston e përshtatshme për
rrethana.
 Kontabilisti i sotëm duhet të jetë ekspert në vlerësimin
e metodave të
•
•
Raporti i
zakonshëm
Raporti i
zakonshëm
37
•
Caktimit të kostos dhe arritjes së cilësisë
Bërjen e dallimit ndërmjet aktiviteteve me vlerë të shtuar
dhe atyre pa vlerë të shtuar
Matjen dhe llogaridhënien lidhur me produktivitetin
38
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
 Pozicionet e linjës janë
pozita që kanë përgjegjësi
direkte për objektivat
bazike të një organizate.
 Pozicionet e personelit
janë pozicione të cilat
janë përkrahëse për nga
natyra dhe kanë vetëm
përgjegjësi indirekte për
objektivat bazike të
organizatës.
39
40
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
Kontrolluesi
Arkëtari







 Mbledhja e parasë së
Raportet financiare
Raportimi institucional
Planifikimi dhe raportimi
tatimor
Raportimi i performancës
Auditimi i brendshëm
Buxhetimi
Sistemet e kontabilitetit dhe
kontrollet e brendshme
gatshme
 Monitorimi i pagesave në
para të gatshme
 Monitorimi i
disponueshmërisë së
parave të gatshme
 Investimet afatshkurta
 Huazimet afatshkurta dhe
afatgjata
 Emetimi i kapitalit aksionar
41
42
7

8. Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
 Planifikimi është
formulimi i detajuar i
veprimeve të ardhshme
për arritjen e një rezultati
të caktuar.
 Planifikimi kërkon
caktimin e objektivave
dhe identifikimin e
metodave për arritjen e
atyre objektivave.

Kontrollimi është
aktiviteti
menaxherial i
monitorimit të
implementimit të
planit dhe marrjen e
veprimeve
korrigjuese të
nevojshme.

Informata kthyese (Feedback) është informata e
cila mund të përdoret për të vlerësuar ose
korrigjuar hapat që po ndërmerren për
implementimin e një plani.
43
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
44
Roli i kontabilistit menaxherial dhe
të kostos sot
 Përmirësimi i vazhdueshëm
është i nevojshëm në një
ambient dinamik nëse firma
dëshiron të mbetet
konkurruese ose të vendosë
një përparësi konkurruese.
 Vendimmarrja
është procesi i
përzgjedhjes
ndërmjet
alternativave
konkurruese.
45
46
Kodi i etikës për kontabilistët
menaxherial
Kontabiliteti dhe sjellja etike
Përcjellja e ligjeve
aplikative, rregulloreve
dhe standardeve
Përfitimet nga sjellja etike
Krijon besnikëri të klientëve dhe punonjësve
 Shmang kostot e rasteve gjyqësore
Standardet e sjelljes etike për kontabilistët
menaxherial
 Kompetenca
 Besueshmëria
 Integriteti
 Objektiviteti

Ruajtja e
kompetencës
profesionale
KOMPETENCA
Përgatitja komplete dhe e
qartë e raporteve pas
analizave të duhura
47
48
8

9. …Kodi i etikës për kontabilistët
menaxherial
…Kodi i etikës për kontabilistët
menaxherial
Shmangia nga konflikti i
interesave dhe konsultimi i të
tjerëve në konflikt potencial
Të mos zbuloj informata
konfidenciale derisa legalisht
të mos obligohet
Të mos
shfrytëzohen
informatat
konfidenciale për
avantazhe
personale
Të mos shkatërroj
objektivat legjitime
të kompanisë
BESUESHMËRIA
INTEGRITETI
Njohja dhe komunikimi i
kufizimeve personale dhe
profesionale
Të sigurohet se vartësia nuk i
zbulon informatat
49
…Kodi i etikës për kontabilistët
menaxherial
…Kodi i etikës për kontabilistët
menaxherial
Komunikimi i informatave të
drejta dhe objektive
Shmangia e aktiviteteve që
mund ndikojnë në përmbushjen
e detyrave
Përmbajta ndaj
aktiviteteve që
mund të
diskreditojnë
profesionin
INTEGRITETI
50
Refuzimi i
dhuratave në
favor të ndikimit
të mundshëm
OBJEKTIVITETI
Paraqitja e të gjitha
informatave që mund të jenë të
dobishme për menaxhmentin
Komunikimi i informatave jo të
favorshme si dhe atyre të
favorshme
51
52
Certifikimi
Certifikimi
CMA: Një prej arsyeve kryesore të CMA-së
është të përcaktojë kontabilitetin
menaxherial si një disiplinë të pranuar,
profesionale, të ndarë nga profesioni i
kontabilitetit publik.
 CPA: Përgjegjësia e CPA-së është të ofrojë
siguri lidhur me besueshmërinë e pasqyrave
 CIA: Fokusi i CIA-së është të njohë
kompetencat në auditimin e brendshëm në
vend të auditimit të jashtëm si në rastin me
CPA.
Katër fushat e theksuara në provimin CMA
 Ekonomia, financat dhe menaxhimi
 Kontabiliteti dhe raportimi financiar
 Raporti menaxherial, analizat dhe çështjet e
sjelljes
 Analiza e vendimit dhe sistemet informative

53
54
9