Empfohlen
Weitere ähnliche Inhalte
Was ist angesagt?
Andere mochten auch
Andere mochten auch (17)
Mehr von bibliozso6
Historia pisma do szkoly
- 2. PISMO Zespół znaków przyjęty przez określoną grupę ludzką dla graficznego przedstawienia mowy i mający to samo znaczenie dla wszystkich jej członków.
- 3. PISMO PIKTOGRAFICZNE Najstarszy znany system piśmienniczy. Piktogramy to obrazki elementy rzeczywistości. Przedstawiały m.in. Zwierzęta, przedmioty, osoby. Źródło http://www.google.pl/imgres? imgurl=http://gwiazdy.com.pl/images/10_00/24- 4.jpg&imgrefurl=http://gwiazdy.com.pl/component/ content/article/5434-afrykaski-lud-z- kosmosu&usg=__21kepx5QmXr66_jJ1gl_kDl1W6 Q=&h=150&w=228&sz=16&hl=pl&start=0&zoom =1&tbnid=q0BIM-lgLOon- M:&tbnh=119&tbnw=173&ei=WxGSTeK2N4aPsw byvOXRBg&prev=/images%3Fq%3Drysunki %2Bnaskalne%26um%3D1%26hl%3Dpl%26sa %3DX%26biw%3D1366%26bih%3D584%26tbm %3Disch&um=1&itbs=1&iact=hc&vpx=263&vpy= 294&dur=1103&hovh=120&hovw=182&tx=107&t y=68&oei=WxGSTeK2N4aPswbyvOXRBg&page= 1&ndsp=21&ved=1t:429,r:8,s:0
- 5. PISMO IDEOGRAFICZNE Pismo oparte na ideogramach, czyli rysunkach przedstawiających konkretne przedmioty lub mające znaczenie przenośne. Ideogramy są znakami uproszczonymi i umownymi, przedstawiającymi rzeczy dostrzegalne zmysłami albo związanymi z nimi pojęciami. W ten sposób np. rysunek kręgu z kreskami promieni oznacza „słońce”, ale także pojęcie „ciepła”. Odczytanie ideogramów bez znajomości języka, w którym je pisano jest często niemożliwe. Można niekiedy domyślać się ich znaczenia, ale brzmienie wyrazu pozostaje nieznane.
- 6. PISMO SYLABOWE Pismo sylabowe jest pismem fonetycznym, związanym ściśle z brzmieniem grup dźwięków, składających się ze spółgłosek i samogłosek.
- 7. ALFABET Uporządkowany, kompletny zestaw liter, czyli graficznych symboli pojedynczych głosek danego języka. Za twórców właściwego alfabetu, z którego rozwinęły się współczesne pisma, uważa się Fenicjan. W większości znaków pisma fenickiego można łatwo dopatrzyć się uproszczonych rysunków oznaczających dom, zwierzęta domowe, narzędzia, części ciała ludzkiego oraz rybę i wodę. Pierwsze dźwięki nazwy tych rzeczy przyjęto za litery. Alfabet udoskonalili Grecy wprowadzając litery na oznaczenie samogłosek, bez których nie można byłoby jednoznacznie wyrazić ich języka. Ostatecznie alfabet upowszechnił się prawie we wszystkich pismach, stając się jedną z najdonioślejszych zdobyczy cywilizacyjnych ludzkości.
- 8. PISMO EGIPSKIE Powstało prawdopodobnie już ok. 4000 lat p.n.e., skąd pochodzą najwcześniejsze jego zabytki. Przez długi czas swego istnienia pismo egipskie przechodziło liczne ewolucje, pozostało jednak w obrębie własnego, skomplikowanego systemu.
- 9. HIEROGLIFY Pierwotne pismo egipskie, którego znaki wykuwano dłutem na kamiennych pomnikach i tablicach. Hieroglify były pismem starożytnych Egipcjan, znakami niezrozumiałymi poza ich krajem, ale i dla większości jego ludności. Sztuka pisania stanowiła tajemnicze, ekskluzywne narzędzie, jej znajomością mogli się szczycić tylko nieliczni spośród mieszkańców Egiptu. Z upływem czasu, w związku z przemianami kulturowymi, nastaniem ery chrześcijańskiej, księgi zapisane hieroglifami stawały się jeszcze mniej zrozumiałe, a wiele z nich uległo zniszczeniu. Zdarzało się, że wiadomości o mądrości egipskich kapłanów, o tajemnicach wyrażonych świętymi, niezrozumiałymi znakami przetrwały tylko w dziełach pisarzy greckich.
- 10. FRAGMENT TEKSTÓW PIRAMID W KOMORZE GROBOWEJ PIRAMIDY UNISA W SAKKARZE. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sokol.html
- 11. MALOWIDŁO NA DREWNIANEJ TRUMNIE OKRESU ŚREDNIEGO PAŃSTWA. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sokol.html
- 12. PISMO HIERATYCZNE Powstało w związku z wprowadzeniem papirusu, jako materiału pisarskiego i pędzelka zanurzanego w czarnym lub czerwonym atramencie jako przyboru do pisania. W miarę rozpowszechniania znajomości pisma forma znaków oddalała się coraz bardziej od pierwotnej postaci hieroglifów. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sokol.html
- 13. PISMO HIERATYCZNE Pismo hieratyczne utrwalano najczęściej na zwojach i arkuszach papirusowych oraz ostrakonach. Stosowano do tego pędzelek z trzciny i „czarnego tuszu”. Pismo to dominowało do przez dwa i pół tysiąca lat, dopiero ok. 600 r. p.Chr. zostało wyparte przez inną kursywę - demotykę. Od tego okresu używano go jedynie do tekstów o charakterze religijnym, stąd wzięła się nazwa pisma hieratika (zapis kapłański). Najpóźniejsze dokumenty hieratyczne pochodzą z III w. n.e.. Hieratyka była zapisywana w układzie pionowym lub poziomym (od okresu XII dynastii) w kierunku od prawej do lewej.
- 15. NARZĘDZIA EGIPSKIEGO SKRYBY Warsztat pracy egipskiego skryby składał się z: etui z trzcinowymi piórami (od lewej), tabliczki do wygładzania papirusu (u dołu), podwójnego kałamarzu na atrament czerwony i czarny; noża do papirusu zakończony kaczym dziobem(po prawej). Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sokol.html
- 16. NARZĘDZIA EGIPSKIEGO SKRYBY Zestaw narzędzi do pisania, od góry: etui z trzema otworami na inkaust i trzcinkami, etui na trzcinki i kilka zużytych trzcinek Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/sokol. html
- 17. PISMO DEMOTYCZNE Pismo demotyczne (demotika ozn. grec. ludowe) ukształtowało się w VII w. p.Chr., stopniowo wypierając pismo hieratyczne. Było ono jeszcze bardziej uproszczone w stosunku do porzednika. Nie miało charakteru ikonicznego, stosowano w nim mnóstwo skrótów, ligatur i nietypowych cech ortograficznych, które uniemożliwiają zestawienie go z hieroglifami. Demotyką pisano również horyzontalnie z prawej do lewej. Tak jak poprzednika, zapisywano demotykę na ostrakonach (rys. z lewej) i papirusach, później na stelach kamiennych do napisów nagrobnych.
- 18. PISMO DEMOTYCZNE Dokumenty demotyczne to głównie pisma o treści prawniczej, administracyjnej i handlowej. Od Okresu Ptolemejskiego stosowano ją również do tekstów literackich, naukowych i religijnych. Pisząc używano kalamusa (trzcinowego pióra) a wcześniej pędzelka. Najbardziej znanym przykładem zastosowania pisma demotycznego jest Kamień z Rosetty. Demotyka jest jednym z trzech charakterów pisma wyrytych w sławnym kamieniu obok hieratyki i alfabetu greckiego.
- 20. PISMO KOPTYJSKIE Gdy Egipt zaczął ulegać wpływom kultury greckiej ukształtował się nowy rodzaj pisma oparty na alfabecie greckim. Do tegoż alfabetu Egipcjanie dodali siedem znaków tworząc w ten sposób pismo koptyjskie. Weszło ono do użytku ok. III w. n.e. Posługiwali się nim chrześcijanie egipscy, których zwano Koptami. Pismo koptyjskie stosowane było najczęściej do korespondencji prywatnej, urzędowej, do dokumentacji urzędowej i administracyjnej. Rzadko spotyka się utrwalone tym pismem teksty literackie lub naukowe . Podkładem pisarskim dla pisma koptyjskiego były: papirus, pergamin, ostrakony, tabliczki drewniane oraz papier i pergamin. Znaki tego pisma mają orientację poziomą od lewej do prawej, bez odstępów między wyrazami.
- 22. PISMO GRECKIE W X w. p.n.e. Grecy przejęli pismo od Fenicjan ale uzupełnili je znakami, które odpowiadały dźwiękom wymawianym przez Greków. Były to samogłoski: A alpha, E epsilon, O omikron, Y ypsilon, a także I iota. Około V w. p.n.e. wyodrębniło się pismo w trzech odmianach: wschodniej (używane w koloniach jońskich w Azji Mniejszej i Attyce), południowej (używane na Krecie i wyspie Thera) i zachodniej (używane w Peloponezie, Tessali, koloniach greckich w południowej Italii i na Sycylii). Dały one początek większości pism na świecie: z odmiany zachodniej powstało pismo łacińskie, ze wschodniej zaś wywodzi się cyrylica. W ciągu lat wykształciła się jedna forma pisma (ok. 403 p.n.e.) zw. greckim alfabetem klasycznym, w której ogłoszony został zbiór praw po zakończeniu wojny peloponeskiej. Język ten obowiązuje, w prawie
- 23. PISMO GRECKIE Początkowo sposób zapisywania był nieco odmienny od współczesnego, mianowicie od prawej do lewej strony (tak pisali Fenicjanie), następnie zmodyfikowano ten sposób pisząc raz od prawej, raz od lewej tzw. bustrofedon (zgodnie z ruchem wołów przy orce), aż w końcu pisano już w sposób przyjęty aż do dziś - od lewej do prawej. W V w. p.n.e. Grecy posiadali już alfabet składający się z dwudziestu czterech liter (17 spółgłosek i 7 samogłosek). Dalsza ewolucja pisma rozwinęła się w kierunku stylów, powstało pismo "większe" - majuskuła oraz pismo "małe" - minuskuła. Pismo greckie cechowała prostota, przewaga kreski pionowej i jednakowa wysokość liter oraz stosowanie form trójkątnych i okrągłych.
- 24. GRECKA MAJUSKUŁA Majuskuła (łac. majuskulus ozn. większy) to pismo, którego wszystkie litery są duże i posiadają jednakową wysokość. Używano jej w piśmie książkowym oraz do rycia w kamieniu. Była to pierwotna wersja pisma zarówno w starożytnej Grecji, jak i w Rzymie. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/pis_grec.html
- 25. GRECKA UNCJAŁA Zmiana materiału pisarskiego z papirusu na pergamin wpłynęła na modyfikację pisma. Gładki pergamin pozwalał na kreślenie linii zaokrąglonych. Tak powstała uncjała. Pismo to zaczęto stosować na początku naszej ery. Najstarszy zachowany zabytek z tym stylem pochodzi z III w., są to inskrypcje z Timigadu. W VII w. uncjała przestała być używana do pisania całych kodeksów, długo jeszcze używano jej do pisania nagłówków. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/pis_grec.html
- 26. GRECKA MINUSKUŁA Nazwa od łac. minusculus - bardzo mały. Pismo składające się z małych liter o różnej wysokości. Dają się one wpisać między cztery poziome linie: a b c d e f g. Minuskuła była używana nieco później, z przekształcenia greckiej kursywy (pisma pochyłego) i wydłużania kresek pionowych. Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/pis_grec.html
- 27. PISMO KLINOWE Pismo klinowe powstało ok. 4000 p.n.e w Mezopotamii. Za jego twórców uważa się Sumerów, lud nie znanego bliżej pochodzenia, osiadły tam od najdawniejszych czasów historycznych. Pismo klinowe zawdzięcza swą nazwę najprostszym elementom, mającym kształt klinów lub gwoździ z trójkątną główką i wydłużoną kreską. Na kształt ten wpłynął miejscowy materiał używany do pisania – gliniasta ziemia z Mezopotamii. Robiono z niej grube tabliczki i odciskano w miękkim materiale znaki przy pomocy rylca z zaostrzonej ukośnie trzciny, następnie suszono tabliczki na słońcu, a później wypalano jak cegiełki. Stwardniałe tabliczki przechowały trwale pismo poprzez wieki.
- 28. RYLCE DO WYCISKANIA PISMA KLINOWEGOTabliczka sumeryjska z Teb, ok. 2360 r. p.Chr. Obok rylce z trzciny do pisma klinowego. Istniały prawdopodobnie trzy rodzaje rylców: 1. trójkątny - do rysowania kątów 2. wyżłobione – do tworzenia gwoździ 3. zaokrąglone - do pisania liczb Źródło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/rylce.html
- 29. PISMO CHIŃSKIE Pismo chińskie posiadało już w XV w. p.n.e. rozwinięty system ideograficzny; od III w. p.n.e. służyło do zapisywania języka chińskiego. Jest to jedyne pismo, które przez długi czas zachowało w zasadzie swój ideograficzny charakter. Najstarsze znane nam zabytki pisma chińskiego, tj. napisy wróżebne na kościach łopatkowych wołu i na skorupach żółwi, pochodzące z XV w. p.n.e. Znaki pisma chińskiego pisane były dawniej z reguły rzędami pionowymi, z góry na dół, i od prawej ku lewej. W dawnych tekstach nie stosowano interpunkcji. W XX w. pod wpływem europejskich systemów pisma, rozpowszechniło się pisanie w wierszach poziomych od lewej ku prawej.
- 30. CHIŃSKIE PĘDZELKI Pędzelki chińskie z dekoracją z laki, pochodzą z okresu dynastii Ming. Przechowywane są w Muzeum Narodowym w Taipei. Źrdło: http://www.wsp.krakow.pl/whk/piora.html
- 32. PISMO ARABSKIE Pismo arabskie wywodzi się z pisma aramejskiego, rozwinęło się i rozpowszechniło w Arabii wraz z islamem. Przyjęte zostało przez kraje muzułmańskie, które posługiwały się innymi językami, obecnie stosowane jest w państwach Afryki północnej, należy do najbardziej rozpowszechnionych pism na świecie. W piśmie tym, jak we wszystkich pismach semickich, występuje system spółgłoskowy - czyli oznacza się jedynie spółgłoski bez samogłosek, mimo że się je uwzględnia przy czytaniu. Alfabet arabski posiada 28 znaków, które zapisuje się od prawej do lewej. Czytelnik arabski może mieć sporo kłopotu z lekturą gdyż litery-spółgłoski arabskie posiadają po cztery postaci (zależnie czy występują na początku, środku, końcu wiersza czy też samodzielnie). Jakby tego było mało wiele liter wygląda identycznie lub prawie identycznie, rozróżniają je punkty diakrytyczne znajdujące się nad lub pod literami.
- 33. PISMO ARABSKIE Pismo arabskie było nie tylko nośnikiem treści, ale również ozdobą rękopisu, z czasem stając się ogólnie przyjętym ornamentem w sztuce muzułmańskiej. Twórcy, którzy potrafili tworzyć piękne rękopisy i ozdabiać je, cieszyli się ogromnym poważaniem na równi z mężami stanu. Kaligrafowie posiadali własny cech lub akademię, pisano o nich nawet obszerne monografie, byli uważani za ozdobę panujących. Jeżeli kogoś nie stać było na kupienie całego rękopisu, fundował sobie kilka stron z tekstami z Koranu, który również miał wpływ na prestiż kaligrafów w świecie muzułmańskim (przepisywanie świętej księgi islamu było zaszczytem). Tradycja przepisywania Koranu wpłynęła na rozwój arabskiego pisma artystycznego.
- 36. PISMO RUNICZNE Pismo runiczne pojawiło się na przełomie II i III w. jako alfabetyczne pismo południowych plemion germańskich. Nazwa pochodzi od gockiego słowa „runa”, czyli tajemnica. Używana jest też inna nazwa - "futhark", która wzięła się od sześciu pierwszych liter alfabetu. Było to proste pismo alfabetyczne, nadające się do wielu celów: pamiątkowych. Historia tego pisma sięga do czasów Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to na pograniczu z imperium żyły ludy barbarzyńskie posługujące się językami germańskimi, m.in.: Anglowie, Frankowie, Fryzowie, Goci, Jutowie, Longobardowie, Sasi, Skandynawowie, Teutonowie oraz Wandalowie. Plemiona te, pomimo powszechnej opinii,iż były niepiśmienne aż do momentu chrystianizacji, posiadały swój sposób pisania (alfabet runiczny). Pismo to szybko się rozpowszechniło i rozwinęło. Już około 500 r.n.e. odnajdujemy jego ślady w Danii, Szwecji, Polsce, na Rusi i Węgrzech. Wiemy że runy były używane przez wiele stuleci i w wielu krajach.
- 37. PISMO RUNICZNE Występują trzy rodzaje pisma runicznego: 1. Runy starogermańskie - 24 znaki. Najstarszy rodzaj pisma runicznego, który występowała głównie w północnej Europie, między III a IX w. n.e. 2. Runy anglosaskie - 31 znaków. Wędrujące licznie ludy germańskie prawdopodobnie pochodzące z Fryzji, które przybyły w V w. n.e. na tereny Anglii przyniosły wraz ze sobą runy. 3. Młodszy futhark (lub też nordycki czy skandynawski)16 znaków. Tutaj obserwujemy odwrotną sytuację, futhark został zredukowany z 24 do 16 znaków. Występował głownie na terenie Skandynawii. Większość znanych nam napisów runicznych pochodzi z terenów Szwecji.
- 39. PISMO WĘZEŁKOWE Pismo węzełkowe to sposób zapisu z wykorzystaniem sznurka, na którym różnym rodzajom węzłów oraz ich kombinacjom przypisuje się odrębne znaczenia. Najbardziej znanym i najlepiej zbadanym przykładem jest kipu, używane w Ameryce Południowej przez Inków. Wiadomo jednak, że pismo węzełkowe używane było również w Chinach .
- 40. PISMO WĘZEŁKOWE Kipu, Quipu, Khipu - w języku keczua "węzeł") - forma trójwymiarowego zapisu stosowana przez Indian prekolumbijskiej Ameryki Południowej. Nazywane "pismem węzełkowym", ze względu na swoją formę: zbiór wykonanych z bawełny lub włosia lamy i alpaki kolorowych sznurków z supełkami. Służyło do zapamiętywania liczb (najprawdopodobniej w systemie dziesiętnym), a zapewne także i innych informacji. Posługiwali się nim członkowie klasy panującej oraz specjalni rachmistrze (w języku keczua khipukamayuq) z imperium Inków. Istniało kilka odmian kipu, które umożliwiały administratorom imperium m.in. ewidencję ludności, obliczanie podatków, zapisywanie stanów magazynowych, składanie sprawozdań, przechowywanie danych historycznych, kalendarzowych, itp. Jedno kipu mogło liczyć od kilku do nawet 2 000 sznurów.
- 41. PISMO WĘZEŁKOWE W początkowym okresie podboju kontynentu było wykorzystywane także przez hiszpańskich kolonizatorów, służąc np. do ustalania zobowiązań podatkowych i rozstrzygania sporów majątkowych. Z czasem zostało porzucone jako "pogańskie" i wymagające korzystania z podejrzewanych o nielojalność keczuańskich rachmistrzów na rzecz pisma europejskiego. Zapomniane i w znacznej części zniszczone (współcześnie zachowało się mniej niż 1 000 egzemplarzy), przetrwało jako system ewidencyjny w uproszczonej formie na peruwiańskich wyżynach. Prekolumbijskie kipu, rozszyfrowane tylko częściowo, pozostaje obiektem badań i różniących się między sobą interpretacji. Obecnie badania nad kipu są bardzo trudne, gdyż w czasie podboju większość egzemplarzy została spalona.
- 43. PISMO ŁACIŃSKIE Klasyczny alfabet łaciński jest pochodzenia greckiego. Późniejsi Rzymianie przystosowali niektóre litery alfabetu greckiego (w zachodniej odmianie) do dźwięków swojej mowy i tak powstało pismo łacińskie. Łacina była przez całe średniowiecze jedynym językiem w Europie Zachodniej posiadającym pismo, dlatego pisma narodowe powstawały poprzez przystosowywanie tego zapisu do dźwięków konkretnej mowy. Alfabet łaciński rozprzestrzenił się razem z armią rzymską w niemal całej Europie. Dziś używany jest na ogromnych obszarach kuli ziemskiej.
- 45. PISMO DLA NIEWIDOMYCH Powstało w latach 30-tych XIX w., opracowane w 1825 r. przez młodego, niewidomego francuskiego nauczyciela Ludwika Braille`a. Jego podstawą jest sześciopunkt w kształcie prostokąta, w ramach którego z różnej ilości i konfiguracji punktów wypukłych uzyskuje się 63 znaki; punkty sześciopunktu posiadają umowną numerację: lewa kolumna (z góry na dół) - numery 1, 2, 3, prawa - 4, 5, 6; wszystkie znaki podzielone są na 7 serii; powierzchnia znaku nie przekracza pola dotyku opuszki palca.
- 47. BIBLIOGRAFIA 1. Encyklopedia wiedzy o książce. Wrocław 1971. 2. http://www.wsp.krakow.pl 3. http://www.wikipedia.pl