1. Sh. P.A.L “UNIVERSITETI
METROPOLITAN TIRANA”
FAKULTETI I EKONOMISË
Departamenti i Administrim Biznesit
“Adam Smith dhe Sociologjia
Moderne“
Udhëheqëse: Punuan:
Elva Leka Elvis Uku
Dhurata Gjoka
Ardit Nebiu

3. Iluminizmi Europian
Smith është pjesë shumë e rëndësishme e Iluminizmit
Skocez
Kështjella e Edinburgh-ut
Qyteti i vjetër i Edinburgh-ut

4. Iluminizmi Europian
 Është një lëvizje filozofike dhe intelektuale e shekullit
të XVII dhe XVIII.
 Karakterizohet në promovimin e racionalitetit dhe
refuzimin e rendit të vjetër politik, ekonomik dhe
social.
 Jo revolucionar, por reformist.

5. Iluminizmi Skocez
3 tipare kryesore:
1) anti-klerik dhe anti-feudal. Anti-klerik, jo ateizëm, por
refuzim i autoritetit të kishës dhe përqafimi i një
„shkence të re‟;
2) Progres, avancim, shikimi i historisë në mënyrë
dinamike dhe lëvizja përpara;
3) Përkufizimi i individualitetit dhe plotësimit të vetvetes.

6. Adam Smith dhe Iluminizmi Skocez
 “Iluministi skocez i shekullit të XVIII “
 Shkenca shoqërore përfaqësohej nga Francis
Hutcheson, Adam Ferguson, Thomas Reid, Dugald
Stewart, David Hume dhe më i rëndësishmi Adam
Smith
 Merrte inspirim nga shkenca natyrore dhe Njutoni
 Natyralist dhe jo një fetar njerëzor

7. Adam Smith
 Universiteti i Glasgow, Oxford
 1752- Profesor i Filozofisë Morale (teologjia natyrore,
etika, jurisprudenca, etj.)
 1759- publikoi “Teoria e Ndjenjave Morale”
 1776- publikoi “Pasuria e Kombeve”.

8. Ndjenjat ku fokusohet Smith
Në cilat ndjenja fokusohet Smith në veprën e tij:
 „të jesh i habitur‟ – çfarë është e re, çfarë është e
jashtëzakonshme;
 „të jesh i suprizuar”- çfarë është e papranueshme,
„admirimi‟ për të bukurën, për madhështoren;
 ankthi – vjen nga diçka e papritur ;

9. PJESA II

10. “Teoria e ndjenjave morale” (1759)
 Smith e konsideroi këtë vepër po aq të rëndësishme sa
vepra „Pasuria e Kombeve‟
 “Teoria e ndjenjave morale”
Si mundet që një shoqëri e liruar nga prangat dhe
kontrollet e feudalizmit dhe kishës të arrijë këtë nivel
moral?

11. “Teoria e ndjenjave morale”
 Si njeri egoist sido që mund të supozohet, ka disa
parime të dukshme në natyrën e tij, të cilat i interesojnë
në pasurinë e të tjerëve dhe bëjnë lumturinë e tyre të
nevojshme për të, edhe pse prej saj nuk rrjedh asgjë
përveç kënaqësisë për ta parë atë.

12. Principi simpati
 Termi modern
empati;
 Jo vetëm keqardhje, por ndjenja shoku të të gjitha
llojeve;
 Roli i imagjinatës duke vënë veten te „këpucët‟ e dikujt
tjetër;
 Nuk është e mjaftueshme të shohësh dikë tjetër në
gëzim apo hidhërim; por duhet të dimë shkakun e kësaj
ndjenje;

13. “Teoria e ndjenjave morale”
“Ka disa pasione, shprehjet e të cilave nuk nxisin asnjë lloj
simpatie, përpara se të njihemi me atë që shkaktoi atë,
shërbejnë më tepër për të na neveritur dhe provokuar
kundër tyre”;
Furia e njeriut të nevrikosur nuk provokon simpati derisa
ne dimë arsyen pse nevrikosemi. Eshtë kjo përgjigja e
duhur? ;

14. Aprovimi dhe mosaprovimi
 “Pra simpatia nuk arrin aq shumë nga pikëpamja e
pasionit aq sa nga situata që e provokon atë”;
 Kjo çon në teorinë e Smith se si ne aprovojmë dhe
disaprovojmë sjelljet e njerëzve të tjerë.

15. Dy aspekte të miratimit
 Është sjellja e përshtatshme për situatën?
Çfarë është konteksti, ose motivi?
 Çfarë efektesh ka sjellja?

16. Vetë-aprovimi
 Deri më tani kemi parë gjykimet lidhur me të tjerët. Po
në lidhje me veten tonë?
Vetë-aprovimi dhe vetë disaprovimi

17. Spektatori i paanshëm
Ne imagjinojmë duke parë veten tonë përmes syve të dikujt
tjetër dhe duke gjykuar pastaj në bazë të simpatisë;
Pra gjykimi i asaj që është e përshtatshme kërkon më shumë
se emocion, kërkon “arsyen” e “spektatorit të paanshëm”;

18. “Simpati e arsyeshme” apo “simpati
racionale”
 Simpatia është një pasion origjinal. Kur kombinohet me
arsyen e “spektatorit të paanshëm”, bëhet “Simpati e
arsyeshme“;
 Pa arsye simpatia mund të jetë emocionale;
 Pa simpati, arsyeja mund të jetë vetëm e ftohtë,
çnjerëzore;

19. Ndjenja e detyrës
 Lidhur me këto rregulla të përgjithshme të sjelljes, është ajo që e
quajmë ndjenja e detyrës, një princip i vlerave njerëzore dhe
principi i vetëm me të cilin pjesa më e madhe e njerëzve janë të
aftë për të drejtuar veprimet e tyre.

20. FALEMINDERIT!