Egokitzapena. 2.DBH gizartea

1. 10. gaia Aldaketa kulturala:
Errenazimendua eta Erreforma
1.- Errenazimendua : humanismoaren garaia
Humanismoa, korronte kulturala izan zen
eta XV. eta XVI. mendeetan garatu zen
Ezaugarriak :
1- Gizakiaz arduratzen ziren..
(Erdi Aroan,Jainkoa zen inportanteena)
2- Aintzinako-Grezia eta Erromako kultura eredu
hartu zuten.
3- Humanistak egia aurkitu nahi zuten, Egia
bilatzeko, arrazoia eta esperientzia bideak
ziren.
4- Jakinmina. Humanistek denetarik jakin nahi
zuten,(medikuntza,artea…)
Humanista nagusiak:
Erasmo de Rotterdam, Tomás Moro
Humanismoa zabaltzeko bideak : inprentak eta akademiak.
1440.urtean, Gutenbergek inprenta asmatu zuen
2.- Zientzien garapena
Jakiteko nahiak emaitzak eman zituen:
Kopernikoren teoria heliozentrikoa-Eguzkia unibertsoaren erdian zegoen,
eta Lurrak inguran bueltak ematen zituen-. Eleiza kontra zegoen.
Gorputza ere aztertu zuten: anatomia, odol-zirkulazioa…
Aurkikuntza geografiko berriekin, ikasteko gogoa zabaldu zen. (geografia,
zoologia, kartografia…)
Beste hainbat gauza ere ikertu zituzten :
Makina militarraren proiektua

2. Tresna hegalari baten proiektua
3.- Arte-estilo berria; arte errenazentista
 XV. eta XVI. mendean eman zen arte estilo berria.
 Berpizkundea edo Errenazimendua izena hartu zuen
Zer zen berriro piztu nahi zutena?
Greziarren eta erromatarren kultura,gustoko zuten
eta kopiatzen hasi ziren. Gotikoa alde batera utzi zuten
• Italian sortzen da baina Europa osoan zabaltzen da.
Artearen protagonista Gizakia zen eta artistak edertasuna nahi zuten.
 Bi garai bereizi ziren:
 Quatrocento edo XV. mendea: zentroa Florentzia izan
zen.
 Cinquecento edo XVI. mendea: zentroa Erroma izan zen.
Artista errenazentistak, lanak sinatzen zituzten.
Artista asko, ekultore,margolari eta arkitektoak izaten ziren.
 Artistak mezenasen babesa izan zuten.Medicitarrak oso famatuak ziren
Nondik dator Mezenas hitza? Cayo Clinio Mecenas (K.a. 70-8 ) erromatar noble bat
zen. Artea gustatzen zitzaion eta poetei eta artistei beste interesik gabe laguntzen zien.
4.- Arkitektura
Quattrocento: 1400 … XV. mendea
Brunelleschi: Florentziako
katedralaren kupula.
Ezaugarriak:
Elementu klasikoak berreskuratu ziren: Grezia eta Erromakoak.
Gizakiari egokitutako proportzioak.
Ordena eta harmonia
Cinquecento: 1500 .. XVI .endea

3. Bramante: Vaticanoko lehen proiektua. Erroma
Miguel Ángel: Vaticanoko ganga.
5.- Pintura
 Ezaugarriak:
Ikuspegia.
Proportzioengatik eta edertasunagatik ardura.
Gaien garrantzia.
 Quattrocento:
 Masaccio: ikuspegiaren gaia lantzen hasi zen.
 Botticelli: marrazkia eta mugimendua perfekzionatu zituen
 Cinquecento:
 Leonardo: Gioconda eta
Azken afaria.
 Miguel Angel: Kapera sixtina.
 Rafael: Batikanoko leku ezberdinak eta madonnak.
 Tiziano: erretratuak eta lan mitologikoak.

4. 6.- Eskultura
 Ezaugarriak:
Proportzioen eta anatomia lanen garrantzia.
Generoak: biluziak, erretratua eta zaldiekin egindako eskulturak.
Materialak: brontzea eta marmola.
 Quattrocento:
 Ghiberti: Florentziako katedraleko bataiotegiko ateak.
 Donatello: David.
 Cinquecento:
 Miguel Angel: Pietatea, David eta Moises.
9.- Erligioaren aldaketa: Erreforma eta Kontraerreforma
Erreforma: Elizako luxua, apaizen prestaketa eza, indulgentziak
Martin Lutero-k zabaldu zuen erreforma
Aita Santuaren agintaritzaren kontra
Erreforma Europan
 Kalbinismoa: Kalbinok gidatutako
mugimendua. Dotrinaren oinarria
predestinazioa zen.
 Anglikanismoa: Enrike VIII.a erregeak
zuzendutako mugimendua,
KONTRAERREFORMA: Trentoko kontzilioan erabaki zuten.
Erreforma protestanteari aurre egiteko.
 Protagonistak: Ignacio Loyola-koa Jesusen konpainia. (Jesuitak)
 Inkisizioa sortu zuten dogma katolikoetatik aldentzen zirenak jasartzeko.