1. NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRAKURGAIA ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

2. Irakurgaia Gaur egun, bi milioi izaki bizidun baino gehiago daude sailkatuta, eta urtero, gora egiten du kopuru horrek. 1896. urtean, oso aurkikuntza bitixia izan zen Txinan. Frantziako misiolari batek, aita Davided, panda handi bat aurkitu zuen. Animalia hura enigma handia izan zen hasiera-hasieratik. Lehendabizi, hartzen taldearen barruan sailkatu zuten, baina geroago, panda gorriarekin lotura handiagoa zuela pentsatu zuten (panda gorria mapatxeen antzeko beste animalia bat da, Txinakoa bertakoa). Bi pandek antzeko portaera dute eta antz handia dute gorputzeko ezaugarri askotan. Baina desberdintasun handiak ere badituzte. Hainbat biologok panda handia mapatxeen taldearen barruan sailkatu zuten; beste batzuek, ordea, hartzen taldearen barruan sartu zuten. Baina XX. mendearen bukaeran, behin betiko frogatuta geratu zen hartza dela panda handia. Izan ere, orduan, azterlan zehatz batzuek argi eta garbi erakutsi zuten bi panden arteko antzekotasunak biak hango elikadurara moldatzearen ondorioz sortu direla, biek banbua jaten dute-eta. NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Panda gorria ( Ailurus fulgens ). Panda handia ( Ailuropoda melanoleuca ). HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

3. Edukien eskema Izaki bizidunak Ezaugarriak Konposizioa Zelula Historia Konposizioa Desberdintasunak Antolaketa Taxonomia Kategoriak Erreinuak Espezieak Bioaniztasuna Jatorria Galtzea Eustea NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA Z ientzia zure esku Zelulei mikroskopio bidez behatzea HASI IRTEN AURREKOA

4. Unitatearen azalpenerako baliabideak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Zelula eukariotoak Jarduera: animalia- eta landare-zelulak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA HASI Kategoria taxonomikoak Bioaniztasuna galtzea IRTEN AURREKOA Izaki bizidunen ezaugarriak Izaki bizidunen konposizioa Zelulari buruzko aurrekari historikoak Zelulen konposizioa Zelulen arteko desberdintasunak Antolaketa-mailak Bost erreinuak Espezieak Bioaniztasunaren jatorria Zelulei mikroskopio bidez behatzea Bioaniztasunari eutsi beharra Estekak

5. Izaki bizidunen ezaugarriak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Jaio eta hil egiten dira Materia organikoz osatuta daude Zelulaz osaturik daude Bizi-funtzioak egiten dituzte HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

6. Izaki bizidunen ezaugarriak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Bizi-funtzioak Harremana Ugalketa Nutrizioa Heterotrofoak Autotrofoak Sexu bidezko ugalketa Ugalketa sexugabea HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

7. Zelula eukariotoak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

8. Izaki bizidunen konposizio kimikoa NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak karbonoa (C), hidrogenoa (H), oxigenoa (O), nitrogenoa (N) substantzia ez-organikoak substantzia organikoak ura gatz mineralak gluzidoak lipidoak proteinak azido nukleikoak Landareak Animaliak % 74 % 60 % 19 % 0,6 % 0,8 % 20 % 3,2 % 3,4 % 3,2 % 16 bitaminak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

10. Landare-zelula Bakterioak Zelulen konposizioa NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Animaliak Landareak Zelula eukariotoak Zelula prokariotoak Mintz plasmatikoa Animalia-zelula Zitoplasma Material genetikoa Nukleoa Zitoplasma Mintz plasmatikoa Material genetikoa Ikusi desberdintasunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA Ez Bai Bai Bai Zelula prokariotoak Bai Bai Bai Bai Zelula eukariotoak Nukleoa Material genetikoa Zitoplasma Mintz plasmatikoa

11. Animalia-zelulen eta landare-zelulen arteko desberdintasunak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak ZELULA-PARETA (gogorra) ANIMALIA-ZELULA LANDARE-ZELULA NUKLEOA KLOROPLASTOA (fotosintesia) BAKUOLOAK ZITOPLASMA MINTZ PLASMATIKOA MITOKONDRIOAK HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

12. Antolaketa-mailak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak IZAKI BIZIDUNAK Zelulabakarrak zelula bat koloniak Bakterioa Alga zelulabakarra (Volvox) Zelula-elkarketa (zelula bakoitzak bere kabuz egiten ditu funtzioak) Zelulaniztunak Zelulak Ehunak Organoak Sistemak Aparatuak Lokomozio-aparatua Hezur-zelula Gihar-zelulak Hezur-ehuna Zelulek elkarren beharra dute bizi ahal izateko Organoa: hezurra Eskeleto-sistema Gihar-ehuna Organoa: giharra Gihar-sistema HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

13. Kategoria taxonomikoak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak XVIII. m. Carl von Linné Klasea HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA Taxonomia : izaki bizidunen sailkapen hierarkikoa ERREINUA Familia Tipoa Tipoa Tipoa Tipoa Klasea Ordena Ordena Ordena Familia Generoa Generoa Generoa Generoa Espeziea

15. Espezieak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Dimorfismo sexuala Hibridoak sortzea Nomenklatura binomiala Izen arrunta: Panda gorria Izen zientifikoa: Ailurus fulgens generoa emea arra Astoa Behorra Mandoa Espeziea: Elkarren artean ugaltzen diren eta ondorengo ugalkorrak ematen dituzten antzeko banakoen multzoa. HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

16. Bioaniztasunaren jatorria NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Duela milioika urte Gaur egun Aniztasun biologikoa HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA BILAKAERA

17. Bioaniztasuna galtzea NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Bioaniztasuna galtzearen arrazoiak Habitatak hondatzea eta zatitzea Uren, lurzoruen eta atmosferaren kutsadura Espezie exotikoak sartzea Kontrolik gabeko ehiza Presak Meatzaritza Hondakinak Industriak Ibai-karramarroa HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA

19. Zelulei mikroskopio bidez behatzea NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Prestakuntza 1 2 3 4 5 Zelulak lortu behar dira Portaren gainean zabaldu behar dira Zelulak tindatu behar dira Estalkia jarri behar da Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA Landare-zelulak Animalia-zelulak

20. Zelulei mikroskopio bidez behatzea NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Landare-zelulak Prestakuntza HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA ATZERA IRTEN AURREKOA Animalia-zelulak 1 Zelulak lortu behar dira 4 Estalkia jarri behar da 2 Portaren gainean zabaldu behar dira 3 Zelulak tindatu behar dira 5 Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio

21. Zelulei mikroskopio bidez behatzea NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak Animalia-zelulak Prestakuntza HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA Landare-zelulak 4 Estalkia jarri behar da 3 Zelulak tindatu behar dira 2 Portaren gainean zabaldu behar dira 1 Zelulak lortu behar dira 5 Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio ATZERA

22. Estekak NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA HASI IRTEN AURREKOA Doñana Estazio Biologikoa SARTU WEB ORRI HONETARA Proiektu biologikoa SARTU WEB ORRI HONETARA

23. NATURA ZIENTZIAK, DBH 1 Izaki bizidunak HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA IRTEN AURREKOA