TURISTIČKA DESTINACIJA – POJAM I KONCEPT

1. TURISTIČKA DESTINACIJA –
POJAM I KONCEPT
USAID Projekat održivog lokalnog razvoja
Beograd, jul, 2012.

2. Pojam turističke destinacije
• Geografski / fizički prostor u kome turisti provedu najmanje jedan
dan (UNWTO)
• Turistička destinacija jeste odredište turističkog putovanja koje
svojom opremljenošću omogućava prihvat i boravak turista ( Zakon o
turizmu RS)
• Turistički prostor jeste jedinstvena i nedeljiva geografska i
funkcionalna celina prirodnih i stvorenih resursa i vrednosti od
značaja za turizam ( Zakon o turizmu RS)
Turistička destinacija je sistem koji sadrži raznovrsne elemente
( turističke proizvode, dodatne usluge, atrakcije i turističke resurse )
• Može postojati na različitim nivoima: nacionalni ( Španija), regionalni
( Mallorca i sl) ; lokalni ( grad, selo, atrakcija – Disneyland)

3. Uslovi koji određuju turističku destinaciju
• turistička destinacija nema (ne mora) čvrste
administrativne granice, ona može predstavljati bilo
koje odredište od polaska do povratka turista u mesto
stalnog boravka
• Granica destinacije utvrdjena je menadžmentom
• na tržištu turističke destinacije određene su
određenim uslovima:
– Prirodnim / geografskim,
– Kulturnim,
– Atrakcijskim i sl.

4. Atraktivnosti turističke destinacije
• elementi atraktivnosti destinacije:
– klima i prirodne lepote,
– Istorijska i kulturna baština,
– Infrastruktura /dostupnost,
– Ljudski resursi / odnos prema turistima,
– Sportski, zabavni, edukativni i dr sadržaji,
– Cene
• svi elementi atraktivnosti nemaju kod svih destinacija isto
značenje
• najvažniji elementi pri ispitivanju atraktivnosti različitih
destinacija u Srbiji jesu: prirodne lepote, gastronomija, provod i
cene(?)

5. Obeležja turističke destinacije
• javni karakter ponude bazira se na dobrima koja služe
svima u destinaciji ( prirodni, istorijski, kulturni i drugi
turistički resursi)
• različiti nosioci turističke ponude imaju brojne
zajedničke ciljeve koje mogu bolje ostvariti zajedničkim
delovanjem, nego svaki posebno
• istovremeno, oni mogu biti i međusobni konkurenti
(npr. više hotela u destinaciji) pa je potrebna koordinacija
u okviru promotivnih aktivnosti, informacija, zaštite
resursa destinacije i sl.

6. Upravljanje turističkom destinacijom
• upravljanje turističkom destinacijom je dugoročan
proces koji bi trebao osigurati visok kvalitet života
stanovništva i očuvanje prirodnog okruženja i kulturnog
identiteta čitave turističke destinacije
• takav dugoročni cilj sadrži nekoliko komponenti:
– optimalan ekonomski razvoj destinacije / visok nivo
životnog standarda stanovništva,
– Ekološka održivost,
– očuvanje kulturne baštine i njeno stavljanje u funkciju
ekonomskog i opšteg razvoja
• upravljanje turističkom destinacijom na lokalnom nivou
pripada destinacijskom menadžmentu

7. Pojam destinacijskog menadžmenta
• Poslovna aktivnost koja spaja i koordinira rad različitih
poslovnih i drugih subjekata u kreiranju i realizaciji turističkog
proizvoda u cilju ostvarenja njegovog optimalnog kvaliteta,
konkurentnosti i postizanja optimalnih ekonomskih rezultata na
turističkom tržištu (Bartoluci, 2008)
• destinacija predstavlja tzv. “virtualno preduzeće” koje čini
mreža nezavisnih preduzeća s određenim zajedničkim resursima i
ciljevima poslovanja pa je potreban zajednički menadžment koji
treba upravljati zajedničkim resursima i ciljevima
• destinacijski menadžment može, ali i ne mora delovati kao
poseban menadžment na nivou destinacije, nego njegovu
strukturu čine menadžeri svih poslovnih subjekata kao nositelja
turističke ponude destinacije (menadžeri poduzeća, javnih službi,
turističke zajednice i dr.)

8. Prednosti turističke destinacije
• prednosti koje pruža destinacija su:
– Bolje korišćenje turističkog prostora,
– potpunija valorizacija turističkih resursa,
– kompleksnija, atraktivnija i kvalitetnija turistička
ponuda,
– šire mogućnosti za stvaranje turističkog identiteta na
turističkom tržištu,
– bolja promocija i distribucija na turističkom tržištu,
– kvalitetniji i sadržajniji odmor turista u destinaciji i dr.

9. OBLICI UPRAVLJANJA TURISTIČKOM DESTINACIJOM
• Deo javne uprave (opštinske / regionalne)
• Partnerstvo javnih vlasti više opština / gradova,
servisirano od samih partnera
• Partnerstvo javnih vlasti više opština / gradova,
servisirano od strane zajedničkog tela
• Lokalna(e) uprava(e) kroz outsourcing privatne
kompanije
• JPP ( DMO)
• Asocijacija privatnog sektora

10. UPRAVLJAČ TURISTIČKOG PROSTORA
• Upravljač turističkog prostora može biti postojeća javna
služba ili privredno društvo koje je osnovano za obavljanje
delatnosti u oblasti turizma, i to od strane javnog preduzeća,
odnosno Republike Srbije, autonomne pokrajine, opštine,
grada ili grada Beograda i u kome je kapital tog osnivača
većinski.
• Upravljanje turističkim prostorom može se aktom poveriti
drugom pravnom licu, koje se određuje po sprovedenom
postupku javnog oglašavanja ili prikupljanjem ponuda.
Član 14.Zakona o turizmu RS

11. Temeljne funkcije destinacijskog menadžmenta
1. Funkcija planiranja
3. Funkcija organizovanja
5. Funkcija kontrole

12. Funkcija planiranja u turističkoj destinaciji
• Turistička politika i razvoj destinacije odvijaju se na
nacionalnom, regionalnom ili lokalnom nivou
• Lokalne destinacije ne odnose se nužno na lokalne
administrativne granice
• Turističko planiranje i politika zahtevaju razumevanje
različitih interesa i uticaja koji oblikuju destinacijski razvoj i
čine ga jedinstvenim
Ne postoje dva jednaka pristupa destinacijskom planiranju i
politici

13. Integralno planiranje
• integralno planiranje – svesna i kontinuirana planska
aktivnost različitih aktera u cilju predviđanja, oblikovanja i
usmeravanja razvoja na određenom prostoru
• integralni pristup oblikuje razvoj u granicama
raspoloživih prirodnih potencijala, a objedinjuje
ekonomske, socijalne, prostorne, ekološke i
infrastrukturne aspekte
• integralno planiranje srovodi se kao strateško i
operativno planiranje

14. Integralno planiranje u destinaciji
• strateško planiranje određuje ciljeve i smernice za sve
operativne aktivnosti u okviru turističke destinacije
• strateško planiranje sadrži viziju, misiju, ciljeve i
strategiju razvoja destinacije. Period 5-10 godina
• operativno planiranje predstavlja analitički koncept
strateških planova s detaljnom razradom, vrstama
programa, nosiocima aktivnosti i sl

15. Funkcija organizovanja u turističkoj destinaciji
• Sistem povezivanja, koordiniranja i upravljanja različitim
elementima turističke ponude u cilju optimalnog ostvarivanja
planirane strategije razvoja turizma destinacije
• organizacija je nužna u svakom segmentu turističke ponude
• organizacijska kultura na nivou poslovne organizacije, kao i u
okvirima destinacijskog menadžmenta, oslikava odgovornost za
donošenje određenih odluka, pouzdanost, radnu etiku i efikasnost u
izvršavanju odluka

16. Funkcija kontrole u turističkoj destinaciji
• zbog specifičnosti turizma u kojem učestvuje više nosioca turističke
ponude iz različitih delatnosti, funkcija kontrole je nužna, posebno
“unutar turističke destinacije koja nastoji predstaviti jedinstven
proizvod”
• u centru pažnje su potrošači-turisti koji očekuju od svih
segmenata turističke ponude optimalno ispunjenje njihovih
očekivanja
• da bi se to ostvarilo, svaki nosilac ponude treba osigurati
standarde i najbolji kvalitet svog segmenta ponude
• glavni cilj je postizanje najvišeg kvaliteta proizvoda i usluga, a
menadžment na svim nivoima destinacije upravlja i kontroliše kvalitet
svih segmenata turističke ponude
• takav menadžment može se nazvati menadžment totalnog
kvaliteta

17. Elementi za ocenu kvaliteta turističke ponude
– vrsta i kvalitet ugostiteljskih, smeštajnih i drugih sadržaja,
– kvaliteta okoline (vazduh, voda, plaže, mesta, infrastrukture i
sl.)
– kvaliteta saobraćaja (putevi i ulice, povezanost, parkirališta),
– kvaliteta sigurnosti u svim područjima,
– kvaliteta rekreacijskih, kulturnih, zabavnih,zdravstvenih i
drugih sadržaja,
– kvaliteta gostoljubivosti na svim nivoima,
– kvaliteta informisanja,
– kvaliteta odnosa “vrednost za novac”,
– ostala područja kvalitete.

18. Upravljanje kvalitetom turističke destinacije

19. Životni ciklus destinacije
• u marketinškom smislu turističku destinaciju
tretiramo kao turistički proizvod sa svim elementima
marketing-miksa
• životni ciklus destinacije – fleksibilan model
životnog ciklusa destinacije koji označava različite
faze u razvoju destinacije kao i promene koje se u
njoj događaju tokom njenog prelaska iz jedne faze u
drugu (pojava – rast – razvoj – pad)

20. • turistička destinacija kao turistički proizvod se razvija i
može funkcionisati sve dok se poštuju sva načela
održivosti
• za održivost destinacije važna je i njena
konkurentnost na turističkom tržištu koja joj osigurava
određenu tražnju i ostvarenje ekonomskih rezultata
• za životni ciklus destinacije stalno treba raditi na
poboljšanju elementa konkurentnosti i uvažavati sva
načela i kriterijume održivog razvoja

21. VEŽBA
• Identifikujte ključne destinacije
• Identifikujte ključne učesnike