1. Ligj. VIII
PROGRAMET E MENAXHIMIT
ETIK

2. Në këtë kapitull do të njiheni me:
- Hartimin e programit të menaxhimit
Hartimin e kodeve të etikës
Kodet e sjelljes
Politikat dhe procedurat
- Dilemat etike dhe zgjedhja e tyre
- Disa nga mitet e përfitimit që rrjedhin nga
menaxhimi i etikës së biznesit

3.  Ndërmarrjet hartojnë dhe vënë në zbatim programe
të posaçme të cilat përfshijnë kodet dhe politkat që
drejtojnë vendimet dhe sjeljen.
 Një program menaxhimit etik ndihmon në:
- përcaktimin e strukturave të përshtatshme për të
menaxhuar në mënyrë etike
- Vlerësoj vazhdimisht kërkesat etike
- Përcaktoj vlerat dhe sjelljet
- Integroj udhëzimet etike në procesin e vednimarrjes
- Vlerësoj programin etik
- Siguroj bindjen tek punëmarrësit idhur me
vëmendjen e etikës
HARTIMI I PROGRAMEVE Të MENAXHIMIT ETIK

4.  Dilemat etike – Shmangia e ndodhjes së
tyre që në momentin kur ato lindin
 Marrja e vendimeve etike duhet të
përfshije grupet e caktuara dhe duhet të
behen publike
 Punonjësit duhet të ndjehen të përfshirë
në këto programe
 PËRPJEKJA E VAZHDUESHME PËR TË
QENË ETIK

5.  Senzibilizimi lidhur me niven e përgjegjësive
etike
 Drejtuesi duhet të mbështesë programin
 Krijimi i Komitetit të etikës
 Krijimi i Komitetit për menaxhimin etik
 Caktimi i përsoint përgjegjës për cështjet e
etikës
Rolet dhe përgjegjësitë bazë në
menaxhimin etik

6.  Kodi ka vlerë
 Dialogu vazhdueshëm lidhur me
vlerat etike
 Të punësuarit reagojnë ndaj kodeve me
dyshim
Përdorimi i mjeteve – Kodet e
etikës dhe Kodet e sjelljes

7.  Nevoja e hartimit të kodit të etikës
 Organizatat mund të kenë kode të etikës të
njejtë
 Gjatë hartimit është e nevojshme:
- Kultura organizative
- Planifikimi strategjik
- Identifikimi i vlerave të nevojshem (SWOT)
Hartimi i kodeve të etikës

9. (Six Pillars of Character )
a) Besueshmëria
b) Respekti
c) Përgjegjësia
d) Kujdesi
e) Drejtësia dhe ndershmëria
f) Virtyti qytetar dhe qytetaria
Prioritetet e disa vlerave

10. - Kodet e sjelljes specifikojnë në detaje
veprimet që duhet të kryhen në vendin e
punës,
- Kodi i etikës përfaqëson udhëzues të
përgjithshëm për vendimet që merren në
lidhje me veprimet
- Kodet e sjelljes në vete mbajnë shembuj të
sjelljeve të duhura
Kodet e sjelljes

11. Hartimi i kodit të sjelljes
- Madhësia e ndërmarrjes
- Nevoja për kodin e sjelljes
është i nevojshëm Identifikimi i sjelljeve
bazë ku përfshihen:
- vlerat etike që burojnë nga ligjet
- sjelljet etike që idhen me
veprimtarinë
- sjelljet që lidhen me gjendjen aktuale
të vendit

12. - Përshkrm i shkruar lidhur me veprimet
dhe sjelljet e të punësuarve,
- Rishkimi nga Drejtuesit kryesor dhe
departamenti përgjegjës për anën
juridiko-ligjore

13. - Kodi sjelljes:
- Stili i preferuar i veshjes
- Ndjekja e instruksioneve
të superiorëve
- Të qenurit e besueshem
dhe i gatshëm
- Konfidencialiteti

14. - Mospranimi dhuratave;
- Shmangia e diskriminmit gjinor
dhe racial;
- Mospërdorimi i pronës së
ndërmarrjes për përfitime
përsonale;
- Raportimi aktiviteteve ilegale.

15. Dilemat etike dhe zgjidhja
A duhet a nuk duhet të gënjejë
punëtori,
A duhet të mashtrojë,
Të shkel kushtet e kontratës etj
DILEMË ETKE

16. Metodat për zgjidhjen e
dilemave etike
- 10 teste: disa nga pyetjet:
- Përkatësia e informacionit – A është marë
infomacioni i nevojshëm lidhu me situatën?
- Testi i përfshirjes- A janë pëfshië të gjithë
individët që duhet të jenë pjesë e vendimit
- Testi i pasojave që rrjedhin - A janë
shqytuar pasojat e vendimit
- Testi i transparencës

17.  Testi i vlerave të qëndrueshme
 Testi univesal – ligj universal për të
gjitha situatat
 Testi i lehtësimit të ditës

18. Metodat për zgjidhjen e
dilemave etike
- 10 teste: disa nga pyetjet:
- Metodën me 10 hapa të vendimarrjes
- Metodën që përdor 12 pyetje që
adresohen dilemave etike

19. - Disa nga mitet dhe përfitimet që rrjedhin
nga menaxhimi i etikës së biznesit
i) Etika e biznesit më shumë çështje e besimit fetar sesa
çështje e menaxhimit,
ii) Të punësuarit natyrshëm sillen në mënyrë etike dhe nuk
ka nëvojë për etkë në biznes,
iii) Etika e biznesit është disiplinë e pronësuar nga filozofët
akademikët etj
iv) Etika e biznesit është e tëpërt , ajo vetëm pohon faktin
që “veprimet duhet të bëhen mirë”
v) Etika e biznesit është cështje e njerëzve të mirë që ju
predikojën njerëzve të mirë

20. i) Etika fenomen i ri me natyrë policore
ii) Etika e biznesit nuk mund të
menaxhohet
iii) Etika e biznesit dhe përgjegjësia
sociale , e njejta gjë
iv) Programet etike ndhmojnë në
shmangien e veprimtarisë kriminale
v) Programet etike ndihmojnë në
menaxhimine vlerave,
vi) Programet etike promovojnë krijimin
e një imazhi më të mirë