2. 2
Hyrje
• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen
reciproke në mes të inflacionit (i) dhe
papunësisë (u)
• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për
vendimarrësit e politikave ekonomike
3. 3
Hyrje
• Kurba e Philipsit tregopn lidhjen reciproke
në mes të normës së inflacionit (i) dhe
normës së papunësisë (u)
• Tri tipare:
1. Ka pjerrëtsi negative (trade-off në mes u dhe i)
2. Lidhja në mes u dhe i nuk është lineare kur u
i afrohet një niveli të pandryshuar
3. Sa më afër origjinës që është kurba e Philipsit
aq më e ulët është u që mund të arrihet për
çdo nivel të i
• Kurba e Philipsit paraqet një ‘meny’ për
vendimarrësit e politikave ekonomike
4. 4
Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra
• Dilema:
– A ekziston ne realitet lidhja inverze ne mes u
dhe i ne S-T?
= > PO
5. 5
Kurba e Philipsit në periudha afatshkurtra
• Pjesa (a): Modeli AS-AD
• Pjesa (b): Kurba e Philipsit
• Në pikën A edhe tregu i punës
supozohet në ekuilibër
• Për tu ulur u nga U1 në U2 duhet
të rritet AD nga D1 në D2
• Por kjo rrit edhe çmimet nga P1
në P2 rritet (i)
• Rritja e çmimeve redukton pagën
reale
• Kjo qon në rritjen e pagës
• Rriten më tutje çmimet, por tani
zhvendoset AS ngase janë rritut
kostot e prodhimit
• Papunësia kthehet në nivelin U1
dhe prodhimi kthehet në nivelin e
mëparshëm, por tani me çmime
dukshëm më të larta
6. 6
Kurba e Philipsit në periudha afatgjata
• Pikëpamja e parë (Fig. 9.2)
–Kurba e Philipsit ka formë
vertikale
–Kjo mbështetet në hipotezën
e normës natyrore të
papunësisë (NNP)
–Kur çmimet rriten, por jo edhe
pagat, ekonomia lëviz nga pika
A në pikën B
–Pastaj, rritja e çmimeve qon
në rritjen e pagës e cila qon më
tutje në rritjen e çmimeve
• pika C
7. 7
Kurba e Philipsit në periudha afatgjata
• Pikëpamja e dytë:
–Me kalimin e kohës është
rritur NNP
–Grate dhe te rinje: norme me
e larte e papunesise
• Pikëpamja e tretë:
–Goditjet në anën e ofertës
– Stagflacion
•Papunesi e larte dhe
inflacion i larte
–Fig.9.3
•U leviz nga A ne B
•Politika monetare ose
politikat tjera e levizin
ekonomine ne piken C
8. 8
Detyrë
• Analizoni trendin e inflacionit dhe të papunësisë në
Kosovë gjatë viteve 2000-2010
• Komentoni lidhjen në mes të këtyre dy variablave:
– Vizatoni një grafik dhe komentoni
9. 9
Por.......
• Le të analizojmë fillimisht PAPUNËSINË
• Pastaj INFLACIONIN
• Përpara se t’i trajtojmë së bashku këto dukuri
11. Llojet e papunësisë
• Friksionale:
• Njerëzit lëvizin nga një punë në tjetër, në
ndërkohë ata janë të papunë.
• Shkaku: mundon informacion për tregun
12. Llojet e papunësisë
• Strukturore:
• E shkaktuar nga rënia e industrive dhe
pamundësia e të punësuarve në ato industri
që të lëvizin në industritë në rritje
14. Llojet e papunësisë
• Për shkak të mungesës së kërkesës:
• Mungesë e përgjithshme për punëtorë në
ekonomi
15. Llojet e papunësisë
• Teknologjike:
• Për shkak se teknologjia zëvendëson
punëtorët në vendin e punës.
16. Papunësia: Në afat të gjatë dhe të shkurtër
• Teoria klasike
– papunësia në afat të shkurtër është e
përkohshme, pasi pagat bien dhe tregu i
punës kthehet në ekuilibër
– Në afat të gjatë papunësia është ‘vullnetare’
• Teoria Kejnziane:
– Papunësia në afat të gjatë mund të mbesë e
lartë pasi pagat janë jo-fleksibile
18. Inflacioni i pritur/parashikuar
• Kur njerëzit përdorin inflacionin e
kaluar si bazë për çmime kur marrin
vendime për pagat, kontratat etj.
19. Inflacioni i papritur/paparashikuar
• Kur nuk parashihet dhe nuk bëhet pjesë e
vendim-marrjes
• Kjo shkakton:
– Ndryshim në shpërndarjen e të ardhurave
• Nëse inflacioni parashihet mbi rritjen e pagave,
atëherë të ardhurat ri-shpërndahen nga forma tek
punëtorët
– Efektet në punësim:
• Rritja e pagës mbi inflacionin e zvogëlon
punësimin pasi rritet kosto e punës.
21. Kurba e Philipsit
• 1958 – A.W. Phillips
• Lidhje statistikore signifikante në mes të normës
së rritjes së pagave dhe papunësisë për
periudhën 1861 – 1957
• Norma e rritjes së pagave varej nga presioni
inflacionist në ekonomi
• Ndryshimi i pagave ka ndikuar në punësim dhe
rrjedhimisht në papunësi
• Ka dhënë një trade-off në mes:
– normës së rritjes së pagave ose inflacionit
– Normës së punësimit ose normës së papunësisë
22. Kurba e Philipsit
Rritja e pagave %
(Inflacioni)
Papunësia (%)
•PC tregon lidhje inverze
në mes të inflacionit dhe
papunësisë.
•Sugjeron se nëse qeveria
dëshiron të ul inflacionin,
kjo do të shpie në rritjen e
papunësisë dhe e
kundërta:
•trade-off në mes të
inflacionit dhe papunësisë.
1.5%
6%4%
2.5%
PC1
23. Kurba e Philipsit në S-T
• Problemet:
• Në vitet e 1970-ta: Inflacioni dhe
papunësia u rritën njëkohësisht
– stagflation
24. Kurba e Philipsit - zhvendosja
Rritja e pagave %
(Inflacioni)
Papunësia (%)
Një zhvendosje
majtat e PC rezulton
me një normë më të
lartë të inflacionin të
shoqëruar me
papunësi më të ulët.
1.5%
6%4%
PC1
3.0%
PC2
25. Kurba e Philipsit në L-T
Inflacioni
Papunësia
PC në afat të gjatë
PC1
PC2PC3
1. Gjendja fillestare: i=1% dhe u=7%
2. Qeveria ndërmerr masa për zvogëlimin e
u, me një politikë fiskale ekspansionit
duke e zhvendosur AD djathtas.
3. Ulet u, por rritet i në 2%. Nëse rriten
pagat, firmat e ulin punësimin dhe kthehet
prapë u=7%.
4. Kundër këtij zhvillimi, qeveria prapë
ndërhynë, duke zvogëluar u, por duke
rritur i=3%.
5. Nëse pagat përshtaten ndaj kësaj rritje në
i, atëherë norma e papunësisë prapë
kthehet në u=7% pasi firmat largojnë
punëtorët nga puna.
7%
2.0%
1.0%
3.0%
27. Kurba e Philipsit dhe NAIRU
• Kur PC e pret boshtin x, përcaktohet
norma natyrore e papunësisë e cila nuk
bën presion mbi inflacionin
Non-Accelerating Inflation Rate of
Unemployment (NAIRU)
29. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
PC thekson se
inflacioni varet nga
inflacioni i pritur
( )e n
u u vπ π β= − − +
Devijimi i papunësisë
nga norma natyrore e
papunësisë
Dhe tronditjet në
ofertë.
30. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
(1/ )( )e
P P Y Y vα= + − +
(1/ )( )e
P P Y Yα= + −
1 1( ) (1/ )( )e
P P P P Y Y vα− −− = − + − +
PC derivohet nga oferta
agregate (AS)
Shtojmë një tronditje
ekzogjene në AS në anën e
djathtë
Zbresim çmimet e periudhës
së kaluar P-1 nga të dy anët
(1/ )( )e
Y Y vπ π α= + − +
Inflacionin mund ta shkruajmë
si π=(P–P-1) dhe inflacionin e
pritur si πe
=(Pe
–P-1).
Ligji i Okunit:
Devijimi i produktit nga norma natyrore
lidhet negativisht me devijimin e
papunësisë nga norma e saj natyrore
(1/ )( ) ( )n
Y Y u uα β− = − −
( )e n
u u vπ π β= − − +
Duke zëvendësuar fitojmë PC
31. Ndërtimi i Kurbës së Philipsit
• Kështu që PC dhe AS në periudha
afatshkurtra prezatojnë të njëjtën gjë.
32. Pritjet adaptive dhe inercioni i inflacionit
• PC tregon një trade-off për politik-bërësit sa i përket
inflacionin dhe papunësisë.
• Por, çfarë e shkakton inflacionin?
1
e
π π−=
Një shpjegim i thjeshtë: njerëzit i formojnë
pritjet e tyre për inflacionin e ardhshëm
bazuar në përvojën e tyre në të kaluarën.
Kështu, mund të shkruajmë
PC si:
1 ( )n
u u vπ π β−= − − +
Që tregon se inflacioni varet
nga inflacioni në të kaluarën,
papunësia ciklike dhe
tronditjet në ofertë.
Termi i parë tregon se inflacioni ka një
inercion në vete dhe ai vazhdon derisa
nuk e ndalon dikush. Ne kemi inflacion
pasi presim inflacioni, dhe ne presim
inflacion në të ardhmen pasi kemi
inflacion.
33. Dy arsye për rritje dhe rënie të inflacioni
1 ( )n
u u vπ π β−= − − +
Papunësia ciklike e rrit ose e
zvogëlon inflacionin.
Papunësia e ulët e rrit
inflacionin. Ky quhet inflacion
nga kërkesa, pasi rritja e AD
është shkaktar i inflacionit.
Inflacioni rritet ose bie me
tronditjet e ofertës.
Tronditjet negative e rrisin
inflacionin, tronditjet
pozitive. Ky është inflacion
nga kosto, pasi shkaktohet
nga ndryshimi i kostove të
prodhimit.
34. 34
Detyrë
• Analizoni trendin e inflacionit dhe të
papunësisë në Kosovë gjatë viteve
2000-2010
• Komentoni lidhjen në mes të këtyre
dy variablave:
– Vizatoni një grafik dhe komentoni
