2. Hyrje
Në praktikën mjekësore ,ka një shumëllojshmëri mënyrash mbi të cilat
klasifikohet kanceri gjirit .
Sikurse çdo kancer / tumor tjetër që mund të zhvillohet në trupin e njeriut edhe
kanceri i gjirit ndahet në grupe të ndryshme duke u bazuar në indin e origjinës
së tij dmth. se nga cili ind i organizmit e ka origjinën. Shembuj të tillë duke u
bazuar në origjinën e indit nga i cili zhvillohet si psh. kanceri që zhvillohet në
indin epitelial që quhet Karcinoma ndaj atij që zhvillohet ne indin stromal dhe
që quhet Sarkoma.
Indi i infektuar mund të jetë i mirë i diferencuar , që do të thotë se duket pothuaj
si indi normal i painfektuar ,por mund të jetë edhe diçka i diferencuar nga indi
normal apo sapoinfektuar.

3. Çfarë është Kanceri i Gjirit ?
• Kanceri i gjirit është një nga llojet më të shpeshta të kancereve te
gratë,sidomos tek ato mbi moshën 35 vjeç.
• Çdo vit rreth 185.000 gra në Evropë preken nga kanceri i gjirit dhe rreth
44.000 prej tyre vdesin nga kjo sëmundjeje.

4.  Faktorët e rrëzikut për kancer të gjirit
• Historit menstruale dhe riprodhuese
• Faktorët e jashtëm
• Konsumimi i pijeve alkoolike
• Historia familjare

5. • Historia menstruale dhe riprodhuese – Rrezik më të lartë paraqesin ato
femra ,që kanë patur menstruacionin e parë në moshë të herëshme dhe
menopauz të hershme. Rritje e rrezikut është vënë re edhe tek gratë që nuk
kanë lindur fëmijë,krahasuar me ato që kanë lindur fëmijë. Reduktim rreziku
është vënë re tek gratë me shumë fëmijë.Statistikat tregojnë se gratë që
kanë patur herët shtatzëninë e parë,kanë rezultuar më pak të rrezikuara nga
kanceri i gjirit.
• Faktorët e jashtëm – Përsa i përket faktoreve të jashtëm të rrëzikut,duhet
nënvizuar efekti kancerogjen i rezatimit te jonizuar që është i lidhur jo vetem
me dozat e marra,por edhe me moshën në të cilën ndodh ky
ekspozim.Efekti është maksimal përpara moshs 20 vjeç duke u zvogluar
në mënyrë progresive për moshat nga 20 deri ne 40 vjeç,për t’u bërë më
pas i papërfillshëm
• Konsumimi i pijeve alkoolike – Konsumimi i alkoolit është parë të jetë i
lidhur qartë me riskun e rritur për kancer gjiri dhe rritja e riskut ndjek
volumin e alkoolit të konsumuar.Ata që pijnë 2-5 gota në ditë e kan riskun
50% më të lartë.

6. • Historia Familjare – Rreth 10- 15% e grave që zhvillojnë kancer të gjirit
kanë një familjar të gradës së parë me të njëjtën sëmundje.
Trashigimia ka lidhje me faktoret gjenetik ,të cilët janë të rëndësishëm të
njihen dhe të identifikohen për te ditur se sa të rrezikuar janë gratë nga
kanceri i gjirit.
Si përfundim mund të themi se nga kanceri i gjirit mund të preket çdo
grua ,por rrëziku rritet nëse :
. Nëna,motra apo gjyshja juaj kanë patur kancer të gjirit
. Jeni mbi 40 vjec sepse rreziku rritet bashkë me moshën
. Periodat ju kanë filluar para moshës 12 vjeç
. Nuk keni lindur kurrë fëmijë
. Keni lindur fëmijën e parë mbi 30 vjeç
. Pini tepër duhan dhe alkool etj.

7. Tipet e kancerit të gjirit
• Fibroadenoma
• Tumori filloid
• Papiloma intraduktale
• Karcinoma papilare
• Karcinoma e gjirit

8. Fibroadenoma
• Fibroadenoma është neoplazma më e zakonshme e gjirit të femrës ,zakonisht
shfaqet te gratë e reja.
• Shfaqet si një nodus i dukshem ,
zakonisht i vetëm dhe i lëvizshëm.
Histologjikisht vihet re stroma e shkrift
fibroplastike e cila përmban hapsira të
ngjajshme me duktuset dhe të vesh-
ura me epitel ,që kanë forma dhe
madhësi të ndryshme .Këto hapsira
të ngjajshme me duktuset ose
glandulare vishen me një shtresë apo
me shumë shtresa të qelizave,të cilat
janë të rregullta dhe te kufizuara mirë ,si dhe me membrane bazale të
paprekur.

10. Tumoret filloide
• Këto tumore janë shumë më të rralla se fibroadenomat dhe mendohet që
rrjedhin nga stroma periduktale dhe jo nga fibroadenomat paraegzistuese .
• Tumoret beninje filloide trajtohen duke hequr
tumorin së bashku me një diferencë të indit
të gjirit normale. Një tumor malinje filloide
trajtohet duke hequr atë së bashku me një
diferencë më të gjerë të indeve normale.
• Kur një tumor malinje filloide është përhapur,
ajo mund të trajtohet me kimioterapi.

12. Papiloma intraduktale
• Kjo përfaqëson një rritje papilare neoplazike brenda duktusit. Shumica e
lezioneve janë të vetme dhe gjendet brenda sinuseve apo duktuseve
laktiferoze kryesore.
Ato shfaqen klinikisht si rezultat i :
-shfaqes së sekrecioneve seroze ose hemorragjike nga thitha
-pranisë së një tumori të vogël subareolar
-retraksionit të hithkës ( e rrallë )

13. Karcinoma
• Asnjë kancer nuk është më i frikshëm për gruan se karcinoma e gjirit.
• Format kryesore të karcinomes së gjirit klasifikohen :
a). Jo invazive – 1.karcinoma in situ duktale
2.karcinoma in situ lobulare
b).Invazive - 1.karcinoma duktale invazive
2.karcinoma lobulare invazive
3.karcinoma medulare
4.karcinoma kolloide
5.karcinoma tubulare

14. -Karcinoma joinvazive(in situ) (përfshinë sëmundjen Paget.)
Ka 2 lloje të karcinomës joinvazive të gjirit:
1).DCSI
2).LCSI
Studimet kanë treguar se të dy format zakonishtë rrjedhin nga njësia
lobulare e duktusit fundor.
DCSI ka prirje që të mbushë,të shtrembërojë dhe të shpalsë
lobulare e prekura.
LCSI zakonishtë përhapet por nuk alteron arkitekurën ekzistuese
lobulare.
Të 2 janë të kufizuara nga membrane bazaledhe nuk invadojnë në
stromë apo kanale limfovaskulare.

15. Karcinoma in situ duktale - DCIS
• -DCIS- ka paraqitje shum të herëshme histologjike.
Paraqitja bërthamore ka prirje të jetë uniforme(shkalla e ulët bërthamore) në
pleomorfike(shkalla e lartë bërthamore).
Klacifikmet shpeshë shoqërohen me DCIS si rezultat I mbeturinve nekrotike
të kalcifikuara ose materialit sekretor.
• Incinca eDCIS rritet në mënyrë të theksuar nga më pak se 5% të kancerëve
të gjirit te popullatat e padepistuara në 40%në ato të depistuara përmes
mamografisë,kryesisht për shkak të zbulimi të kalcifikimit.
Aktualisht DCIS vetëm në raste të ralla paraqiten si një masë e palpueshme
ose sekrecioneve nga thitha.
S ë paku 1/3 e grave grave me zona të vogla të DCIS të patrajtuar me
shallë të ulët bërthamore do të zhvillohjnë në disa raste karcinomë invasive
.Kur zhvillohet carcinoma invazive zakonishtë I perket të njejtit gji dhe
kuadrat sikur DCIS I hershëme.Strategjitë aktule të trajtimit përpiqen qëtë
crrënjosin DCIS përmes kirurgjisë dhe rrezatimit.
• -Sëmundja Paget e thithës-shkaktohet nga përhapja e DCIS derinë duktuser
kaktiferoza dhe në lëkurën ngjitur me thithën.
Qelizat malinjepërcajnë,barrierën epidermale nomrale e cila lejon likidin
jashtëqelizor që të nxirret në sipërfaqe.

17. Karcinoma in situ lobulare - LCIS
• -LCIS- ngjashëm me de DCIS me shkallë të ulët bërthamore dhenë dallim
nga DCIS me shkallë më të lartë bërthamore ka një paraitje uniforme.
Qelizat janë monomorfike me bërthama të lëmuara e të rrumbullkëta dhe
shaqen në grupe të bashkuara në mënyrë të shkriftë në duktuse dhe lobule.
Afërsishtë 1/3 e grave me LCIS zhvillojnë karcinomë invazive.Në dallim nga
DCIS karcinomat invazive pasuese rrejdhin në cilindogji me
shpeshtësidomethënëse.Rreth 1/3 e këtyre kancerëve do të jetë e tipit
lobular,por shumic nuk jan të një tipit të vescantë.
Pra LCIS është si shënjues I rrezikut të rritur për zhvillimin e kancerit të gjirit
në secilin gji ashtu edhe si prekusor I drejtpërdrejtë të disakancerëve.

19. Karcinoma invazive
• Karcinoma invazive (infiltruese)-morfologjia e nentipeve te karcinomave
invazive paraqitet e para, dhe pastaj ndiqet nga karakteristikat klinike.
• Karcinoma Duktale Invazive – eshte nje term I perdorur per per te gjtha
karcinomat qe nuk mundte nenklasifilohen ne nje nga tipet e vecanta
tepershkruara me poshte dhe uk tegon qe y tumor rrjedh vecaanerisht nga
sistemi duktal.
• Karcimomat ” jo te nje tipi te vecante” ose jo te specifikuare
ndryshe jane sinonme per karcinomat duktale.
• Shumica (70-80%)e kancervei takojne ketij gupi.ky lloj kanceri edhe I
shoqeruar me DCIS,por LCIS eshte I pranishem ne raste te ralla. Pjesa me
e madhe e karcinomave duktale jepin pergjigje desmoplazike, e cila
zevendeson yndyrnat normale te gjirit dhe formon nje mase te forte dhe te
pa palpueshme. Paraqitja mikroskopike eshte mafte heterogjene qe varion
nga tumoret me formimte tubuleve te zhvilluara mire dhe berthama shkalle
te ulet ne tumore qe perbehennga fletet e qelizave anaplazike.
• Kanceret e perpunuar munt te shkaktojne gropezim te lekures,retraktim te
thithas ose fiksim per murintorakel. Rreth dy te tretat shprehin receptore
esrtogjenik ose te progesteronit si dhe rralle nje e treta mbi shprehin
HER2/NUE.

21. Karcinoma lobulare invazive
• Karcinoma lobulare invazive-perbehet nga qelizat qe jane nga ana
morfologjike identike me qelizat e LSIS, 2/3 e rasteve shoqerohen me LSIS
te afert.Qelizat ivadojne ne menyre individuale strome dhe shpesh
vendosen ne zingjire ose shirita. Ne dise raste ato rrethojne duktuset ose
acinuset ne dukje normale ose kanceroze, duke krijuar te ashtuquajturen
modelin “bull’s eye”.
• Karcinomat lobulare, me shpesh se karcinomat duktale, metastazojne ne
likidin cerobrospinal, ne siperfaqe seroze, ne trektin gastrointestinal, ne
vezore dhe miter, si dhe ne palcen e kockave. Pothuaj se te gjitha
karcinomat e tilla shprehin receptor hormonal, por mbi shprehja e
HER2/NEU eshte shume e ralle ose mungon.Keto tumore perbejene me
pak se 20 % te te gjitha karinomave te gjirit.

22. Karcinoma medulare
• Karcinoma medulare – eshte nje neetip I rralle I karcinomes qe perben me
pak se 1% te rasteve. Keta kancere perbehen nga fletet e qeliave te medha
anaplazike me kufje komprimitues mire te kufizuar. Klinikisht ato mund te
ngatrrohen me fibroaenomat.
• Karcinoma medulare ose karcinoma e ngjajshme modulare shfaqet me
shpeshtesi te rritue te grate me mutecione te te BRCA1,edhe pse shumica e
grave me karcinom modulare nuk jane bartese. Te gjitha karcinomat
modulare kane mungese te receptoreve hormonaldhe nuk mbi shprehin
HER2/NEU.

23. Karcinoma koloide dhe tubulare
• Karcinomo Koloide(mucinoze)- eshte gjithashtu nje tip i rralle. Qelizat
tumorale prodhojne sasi te madhe te mucines jashqelizore qe disekton ne
stromen rrethuese. Shumica shprehin receprore hormanaldhe ne rastete
rralllaka nbishprehjete HER2/NEU.
• Karcinomat Tubulare – rralle here paraqiten si mase te palpueshme por
perbehen rreth 10%te karcinomave invazive me te vogla se 1 cm, te gjetura
ne depistimin mamografik. Ato zakonisht prezentohen si ensitete te
crregullta mamofrafike. Metastazat e nyjeve linfatike jane te rralla dhe dhe
prognoza eshte e shkelqyeshme. Keto karcinomashprehin receptor
hormonal,por mbi shprehja e HER2/NEU eshte shum e paakont.

24. Mënyrat për të zbuluar herët kancerin e gjirit
 Vetë-kontrolli mujor i gjirit
 Kontrolli I njeriut tek mjeku
 Mamografia
 Ekografia
Kanceri i gjirit mund të
mjekohet më leht nëse JU
e zbuloni sa më shpejt
ate…!

25. Vete-kontrolli i gjirit
• Vete-kontrolli i gjirit është nje nga menyrat e kapjes se hershme te kancerit
te gjirit.
• Vete-kontrolli I gjirit bëhet duke kontrolluar gjirin nëpërmjet prekjes me duar
për të vërejtur nëse ka ndonjë ndryshim të pazakontë tek ta.Duke
kontrolluar gjinjtë rregullisht ju do të mesoni se si është pamja normale e
tyre.Kjo gjë do t’ju ndihmoje të vini re menjëher ndonje ndryshim qe mund te
ndodhi ne gji dhe te shkoni tek mjeku.
• Vete-kontrolli I gjirit duhet te behet 1 here ne muaj duke filluar nga mosha
20 vjec.Per grate ne menopauze vete-kontrolli I gjirit behet diten e pare te
cdo muaji.
• Secila femër mund ta bën vete-kontrollin pa shumë mundim

26. Si behet vete-kontrolli i gjirit ?
1. Qëndroni përpara pasqyrës.
Vendosni duart në mes dhe merrni
frymë me energji. Ky veprim tendos
muskujt e kraharorit duke dhënë një
mundësi për t’i parë më mirë gjinjtë.
Vini re: Mos ka ndonjë ndryshim të
pazakontë në ngjyrën, formën apo
madhësinë e gjinjve?
2. Qëndroni përpara pasqyrës.
Vendosni duart pas kokës. Kthejeni
trupin majtas. Kthejeni trupin
djathtas.
Vini re: Mos ka ndonjë ndryshim të
pazakontë në ngjyrën, formën apo
madhësinë e gjinjve?

27. • 3. Kontrolloni me majat e gishtave të dorës së djathtë gjirin e
majtë dhe me majat e gishtave të dorës së majtë gjirin e
djathtë, duke shkuar deri tek sqetullat.
Vini re: Mos ka ndonjë kokërr tek gjinjtë?
• 4. Kontrolloni me të prekur sqetullën e djathtë, pastaj dhe
sqetullën e majtë.
Vini re: Mos ka ndonjë kokërr nën sqetull?
Vete-kontrolli i gjirit zgjat vetem pak
minuta ,nuk kushton fare por ju mbron
JETEN…

28. Mamografia
• Çfarë është mamografia ?
• Mamografia është një lloji radiografie e gjirit.Mamografia e kap kancerin e
gjirit në faza shumë të hershme ,atëhere kur ndryshimet nuk mund te shihen
me sy apo te preken me dore.Mamografia mund ta dalloje kancerin e gjirit
rreth 2 vjet përpara shfaqjes se shenjave.
• Kur duhet bërë mamografia ?
• Mamografia mund te bëhet në cdo kohe,por eshte mire qe femrat ne
moshen riprodhuese ta kryejne mamografine ne fund te
periodave.Mamografia nuk duhet te kryhet sidomos ne tre muajt e pare te
barres.Ne periudhen e menopauzes kryhet ne cdo moment .
• Përse duhet bërë mamografinë ?
• Sepse shumë lloje të kancerit të gjirit janë kapur në faza te hershme kur ka
akoma shansë për tu trajtuar me sukses.Sepse gati gjysma e kancereve të
gjirit që arrijnë të kapen nga mamografia jane akoma te vegjël dhe mund te
hiqen lehte,pa hequr gjithe gjirin dhe pa lene shenje.
-Sepse mamografia shpëton shumë jetë grash të cilat vdesin cdo vit nga
kanceri i gjirit.
-Sepse megjithse jo të gjitha kanceret që kapen nga mamografia janë të
kurueshme ,më tepër se 95% e grave jane gjallë e mirë edhe për shum vjet
mbas diagnostikimit dhe mjekimit te kancerit.

29. Mamografia nuk duhet bere vetem 1 here ne jete,por ne
menyre te vazhdueshme cdo 1-3 vjet dhe per gjat gjith
jetes

30. Ekografia
• Çfarë është EKO grafia?
• Imazhi I egzaminuar me ultratinguj,ose I quajtur ndryshe ekografi-EKO
grafia,nenkupton eksopzimin e nje pjese te trupit ndaj frekuancave te larta
te valeve zanore per te prodhuar me pase figuren apo pamje te pjeseve te
brendshme te trupit. Egzaminimi me ultratinguj nuk perdorin rrezatimet e
jonizuara.
• Imazhet me ekografi jane nje kontroll mjeksor qe na ndimon ne
diagnostifikimin dhe trajtim mjeksor.
• Qellimi kryesor i perdorimit te egzaminimit me ultratinguj te gjirit ka te bej
me percaktimin e diagnozes se anormalitetit te gjirit.imazhi I nxjerre ne
ekografi mund te na ndimoj per te percaktuar nese nje anormalitet eshte I
forte apo je mase e lengshme e mbushur ose te dyat se bashku.

31. Cilat gra duhet te bejne EKO grafine e gjirit?
• EKO-n e gjirit duhet ta bejne grate te cilat:
• Jane me te rriskuara per te pasur kancer te gjirit:
• Jane te ekspozuara ndaj riskut ne nivel te ndermjetem,
per shkakte historis familjare ,historis personale me
kancerte gjirit apo nje biopsie paraprake qe shfaq nje
rrezik anormal e gjirit:
• Kane gji te dendur:
• Kane mbushje te gjirit mesilikon dhe vetem pak ind
mund te perfshihen ne mamografi:
• Jane shtatzene apo nuk mund te ekzpozohen ndaj
rrezeve X(e cila eshte e nevojshme per mamogafine)

32. Cilet jane perfitimet e EKO-grafise te gjirit?
• Shumica e egzaminimeve me ekografi nuk jane shpuese, pra pa
dhenbje. Ekografia eshte tashme mjaft e njohur dhe e perhapur
gjeresisht,si dhje mjaft e lete per tu perdorur dhe me pak e
kushtueshme se sa metodat tjera. Egzaminimi me ekografi nuk
perdore rrezatimin jonizues, i cili ne raste te caktuara nuk mund te
perdoret. Fale saje arrihet te kapen pamjete qarta te inedeve te buta
te ilat nuk sfaqen mir ne egzaminime me rrezet X.
• Ekografia ne jep imazh ne kohe reale, duke e bere ate nje mjet te
mire per te na drejtuar drejt procedurave te tjera sic jane biopsia me
gjilpere apo aspirimi.
• Imazhet gjat EKO grafis jane me kontrast te larte dhe na japin
pamje te masave te cilat nuk mund te preken me dore.
• Ekzaminimi I kancerit te gjirit me ekografi nuk konsiderohet tjesht si
nje kontrroll imazherie, por si nje teknologji diagnostikuese e
perdorur per te pasur nje pamje te afert te zones se gjirit per te cilen
mjeket kane ende dyshime pasi kane bere egzaminime te tjera te
gjirit.

33. A ka efekte te demshme Ekogragia?
• Per diagnostifikime standarde me ekografi nuk jane te njohura te
demshme per njerzir. Interpretmi I gjirit me ekografi na lejon per te
vazhduar me procedurat e metejshme sic jane ekografi te tjera apo
biopsia. Shume zona te cilat mund te jene te dyshyara mjafton te
egzaminohen me ekografi per te saktesuar keto dyshime te cilat ne
shumicen e rasteve rezultojn si jo te tilla.
• Gjat ekografise nuk mundte kapen mikrokalcifikimet. Shpesh paisjet
mund te ken probleme.

34. Kur behet EKO grafia?
• Qellimi i kontrollave me ane te imazheve sic eshte ekografia apo
mamografia kane te bejne me kapjen dhe diagnostifikimin e
kancereve para se ato te shfaqin shenjat e tyre. Kanceret e gjirit te
egzaminuara gjat kontrollave me ekografi apo mamografi jane
zakonisht te vogla dhe ende te kufizuara brenda gjirit, si dhe
permasat e perapura apo shtrirjes se saje jane faktore te
rendesishem per te percaktuar ecurin e shendetit per nje grua me
kete semundje.
• Te gjitha femrat e moshes 20 deri 40vjec duhet te bejne nje
EKOgafi cdo 1-3 vjet. Nese 3 EKOgrafi rresht dalin normal, ateher
kjo duhet te vazhdoj ta kryej rregullisht EKOgrafin cdo 3 deri 5 vjet.
• Diagnostifikimi i hershem i kancerit te gjirit shpeton mijra jeta ne vit.

36. Literatura
• www.pubmed.com
• http://www.bebaime.com/perinatologjia/vet-kon
• http://www.breastcancer.org/
• www.google.com
• www.wikidoc.org
• http://www.youtube.com/watch?v=WUoqsBxgX
• Bazat e patologjis –Robins – it.

37. JU FALEMINDERIT