1. Монголын юан гүрэн(1271-1368) Монголын түүх 8-р анги Багш: Б. Хандмаа

3. Өнөөгийн Монгол улстай харьцуулан дүгнэх

5. Засаг захиргааны зохион байгуулалтаар схем, хүснэгт хийх чадвартай болгох

6. Өнөөгийн МУ-ын засаг захиргааны зохион байгуулалттай харьцуулж дүгнэлт гаргах

8. Хичээлийн үйл явц: XIII зууны II хагас буюу мөнх хааны төр барьж байх үед монголчууд умард хятадыг бүхэлд нь эзлэн аваад улмаар өмнөд сүн улсыг байлджээ. 1259 онд Мөнх хаан байлдаж яаваад таалал төгссөн. Хаан ширээний төлөө тэмцэл өрнөхөд хүрэв. Мөнх хааны хатад хөвгүүд алтан ургийн зарим ноёд хархорумд хуралдай зарлан Аригбөхийг хаан өргөмжлөв. Аригбөх хаан Гэтэл хубилай 1260 онд Кайпин хотод биеэ хаанд өргөмжлүүлэв. Тийнхүү нэг зэрэг хоёр зэрэг хаан гарч ирсэн нь монголын эзэнт гүрний эв нэгдэлд сөрөгөөр нөлөөлөв.

9. 1260 оноос эхлэн Аригбөх Хубилай нар дөрвөн жил хаан ширээний төлөө тэмцэлдэж эцэст нь Хубилай ялж Аригбөх бууж өгчээ. Хубилай 1264 онд Бээжинд төвлөн сууж оны цолыг Жи, юан гэж нэрлэжээ. 1267 оноос Бээжингийн зүүн хойно шинэ хот бариулж Ханбалиг /хааны хот/ Дайду их нийслэл гэж нэрлэжээ.1271 онд шилжин сууж улсын нэрийг Юан хэмээжээ. Монголын эзэнт гүрны улс төрийн төвийг шилжүүлсэнд алтан ургийн зарим ноёд ихэд дургуйцаж хубилайн эсрэг тэмцжээ.Хубилай хаан наян жанжинд үлэмж цэрэг өгч Хайдугийн тэмцлийг даруулхаар илгээсэнд нхэмжээ авхад хүрэв. Хубилай хаан өөрийн биеэр үлэмжхэн цэргээр товтлож аян хайдугийн талд урван орсон нь Хубилай хааныг шийдвэрлэх арга Төмөр хааны үед сая даржээ.Монголулс төрийн төвийг шилжүүлсэний дараа Угуул монгол орныг давааны арын монгол Хархорум муж хэмээн нэрлэх болжээнаян жанжны цэргийг цохиж түүнийг цаазаар авчээ. Хайдугийн тэмцлийг хубилай хаан амьд ахуйдаа шийдвэрлэж чадаагүй бөгөөд түүний дараа. Хубилай хаан (1215-1294)

10. Юан улсын төрийн зохион байгуулалт Их хаан Дэвшүүлэх бууруулах яам Дотоод бичгийн яам Нууц бүлгийн яам Цэргийн шүүх, үйлдвэрлэхүй яам Түшмэлийн, Сангийн, Ёсслолын яам Түшмэлийг Томилох, хянах Гадаад харилцаа Цэрэг

11. Юан улсын төрийн бодлого: Монголын эзэнт гүрний бүх албан хэргийг монгол хэлээр явуулж байв. Юан улсын үед зоосны хэрэгцээ долоон янзын цаасан мөнгө гарган гүйлгээнд оруулжээ. Алт мөнгийг цаасан тэмдэгтээр солих тусгай газар байгуулан 1 лан алтыг 20 хэлхээ зоостой дүйх цаасан тэмдэгтээр сольдог байв. Хубилай хаан буддын шашинг төрийн шашин болгож төвдийн лам Пагбаг улсын багшаар өргөмжлөв. Төр шашныг хослуулах төрийн хоёр ёсны сургаалийг хэрэгжүүлжээ. Будда, лал, христийнн зэрэг шашныг зэрэгцэн оршихыг зөвшөөрсөн нь олон угсааны улсыг захирах их гүрний бодлого байв. Монгол хаад төрийн нууцыг хадгалах үүднээс шинэ бичиг зохиолгож төрийн гол гол албан тушаалд монгол хүмүүсийг ажлуулжээ. Хубилай хааны үеийн цаасан мөнгө

12. Монголчуудыг хятадтай холилдон уусахаас сэргийлж хятад монгол хүмүүс ураг холбох монгол хүн хятад хувцас өмсөх хятад ёс заншилд орохыг хуулиар чандлан хориглож байв. Хубилай өмнөх хаадын адил газар нутгаа өргөтөгөх бодлого явуулж өмнөд хятадыг бүхэлд нь эзлээд улмаар Брим, Камбож, Аннамыг (вьетнам) хэдэн удаа байлдаж түшмэг улс болгожээ. Хубилай японд удаан дараа илч илгээж 1274-1296 онд хэд хэдэн удаа довтолсон ч далайн хар шуурга тохиолдож довтолгоо амжилтгүй болсон. Юан улсын үеийн цэргийн хувцас

13. Хичээлийн үйл явц: Асуулт Юан улс хэдэн онд байгуулагдсан бэ? 2. Юан улс хаана байрллаж, хаан нь хэн байсан бэ? 3. Юан улсын сүүлийн хаан хэн байсан бэ? 4. Юан улсын засаг захиргааны зохион байгуулалтыг нэрлэнэ үү 5. Юан улсын төрийн бодлого юу байсан бэ? 6. Юан улс хэдэн онд мөхсөн бэ?

16. Монгол улсын төрийн байгууламж Ерөнхийлөгч Шүүх засаглал Гүйцэтгэх засаглал Засгийн газар Дээд шүүх УИХ /76/ гишүүнтэй

17. Монголын Юан гүрэн (1271-1368)

18. Тогоонтөмөр хаан Юан улсын сүүлийн хаан Хубилай хааны үеийн усан флот